Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

CHIHANDE CHAKULINANGULA 48

“Pwenunga Mwajila”

“Pwenunga Mwajila”

“Pwenunga vajila mutwamiso yenu yosena.”—PETU. 1, 1:15.

MWASO 34 Kutambuka Mukulonga

VYUMA NATUSHIMUTWILA *

1. Mazu muka kaposetolo Petulu alwezele vakwavo vaka-Kulishitu, kaha mwomwo ika chinahase kupwila chachikalu kuwakavangiza?

 NUMBA nge tukwechi lutalililo lwamwilu chipwe lwahamavu, tuvosena tunahase kunganyala kumazu aze kaposetolo Petulu alwezele vaka-Kulishitu vakuwavisa vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga. Petulu asonekele ngwenyi: “Pwenunga vajila mutwamiso yenu yosena nge omu apwa Ou Wajila uze amisanyikile, mwomwo vasoneka ngwavo: ‘Pwenunga mwajila mwomwo ami ngwajila.’” (Petu. 1, 1:15, 16) Mazu kana asolola nge tunahase kulondezeza Yehova uze apwa wajila chikuma. Shikaho, twatela kupwa vajila mutwamiso yetu. Pamo tunahase kushinganyeka ngwetu kulinga ngocho chinahase kupwa chachikalu mwomwo katwakupukako. Petulu alimbenjelenga mapapa kakavulu, oloze chakutalilaho chenyi chasolola nge tunahase ‘kupwa vajila.’

2. Vihula muka natushimutwila muchihande chino?

2 Muchihande chino natushimutwila havihula vino: Uno Kujila chapwa chika? Vyuma muka yatunangula Mbimbiliya hakujila chaYehova? Tunahase kupwa ngachilihi vajila mutwamiso yetu? Uno kupwa vajila chalikwatasanyina halihi nausoko wetu naYehova?

UNO KUJILA CHAPWA CHIKA?

3. Vatu vavavulu vatachikiza ngwavo mutu wakujila apwa ngachilihi, kaha kulihi tunahase kuwana ulumbunwiso wakwoloka?

3 Vatu vavavulu veji kushinganyekanga ngwavo mutu wakujila eji kuvwalanga uvwalo wakuchachi, kaha nawa wakuhola uze kaseha sehako. Oloze vatu vakujila kavapwa ngochoko. Yehova uze apwa wajila vamuvuluka ngwavo apwa ‘Kalunga wakuwahilila.’ (Chimo. 1, 1:11) Kaha vaze veji kumulemesanga vapwa ‘vakuwahilila.’ (Samu 144:15) Yesu ahungile vatu vaze vavwalilenga uvwalo wakulipwila nakulinga vilinga vyakwoloka kumeso avatu. (Mateu 6:1; Mako 12:38) Vaka-Kulishitu vatachikiza omwo chapwa kujila mwomwo vatachikiza vyuma yahanjika Mbimbiliya. Twafwelela ngwetu Kalunga ketu wazangi uze nawa apwa wajila keshi kuhasa kutulweza kukavangiza lushimbi lwalukaluko. Shikaho Yehova hakutulweza ngwenyi: “Pwenunga mwajila,” twatachikiza ngwetu chikupu vene tunahase kupwa vajila. Oloze hakusaka tupwenga vajila, twatela kutachikiza omwo chapwa.

4. Uno lizu “kujila” lyalumbununa ika?

4 Uno kujila chapwa chika? MuMbimbiliya lizu “kujila” lyatalisa kutwamiso yitoma, nakutoma kushipilitu. Lizu kana linahase kutalisa nawa kukuhandula mutu mangana azachile Kalunga. Mujila yikwavo, vanahase kutuvuluka kupwa vajila kachi nge natupwa navilinga vitoma, nakulemesa Yehova mujila yize etavila nakupwa nausoko wamwaza naikiye. Tweji kwivwanga kuwaha hakuwana nge Yehova uze apwa wajila atwitavisa tupwenga nausoko wamwaza naikiye numba tuhu katwakupukako.

“WAJILA, WAJILA, WAJILA YEHOVA”

5. Uno vangelo vakushishika vatukafwa tutachikize vyuma muka hali Yehova?

5 Yehova apwa wajila muvyuma vyosena. Twatachikiza ngocho kuhichila mumazu vahanjikile vaselafwe, vangelo vaze vapandama chikuma kulitanda lyenyi. Vaselafwe vamwe vahanjikile ngwavo: “Wajila, wajila, wajila Yehova wamayongomena.” (Isa. 6:3) Ava vangelo vatwama nausoko wamwaza naKalunga uze apwa wajila mwomwo navakiko vapwa vajila. Echi chikiko chalingishilenga kala chihela chize emanyinenga kangelo hakulweza vatu mujimbu chipwenga chajila. Omu mukiko chapwile kuli Mose halwola apwile kuchiputa chamingonga chize chakwachile nakakahya.—Kulo. 3:2-5; Yoshu. 5:15.

Mazu akwamba ngwavo “Kujila chapwa chaYehova” vawasonekele hakalilata kaulu kaze kapwile halihina lyakuvunga lyakapilishitu wakulitulaho (Talenu chihande chakulinangula 48, palangalafu 6-7)

6-7. (a) Kweseka namazu ahali Kulovoka 15:1, 11, uno Mose asolwele ngachilihi ngwenyi Kalunga apwa wajila? (b) Chuma muka chanukishilenga vaIsalele ngwavo Yehova apwa wajila? (Talenu muvwimbimbi wahalipapilo lyahelu.)

6 Omu Mose navaIsalele vazaukile Kalungalwiji Uchila, Mose alwezele vaIsalele ngwenyi Kalunga kavo Yehova, apwa wajila. (Tangenu Kulovoka 15:1, 11.) VaEjipitu vaze valemeselenga tulunga vamakuli kavapwile vakujilako. Kahomu mukiko chapwile nakuli vaka-Kanane vaze navakiko valemeselenga tulunga vamakuli. Mukulemesa chavo mwaliwezele nakulumba vana nakulinga ujila. (Levi 18:3, 4, 21-24; Lushi. 18:9, 10) Oloze Yehova keshi kulweza vangamba jenyi valinge vyuma vyavipi vize ahungako, mwomwo apwa wajila chikuma. Twatachikiza ngocho mwomwo hakalilata kaulu kaze kapwile halihina lyakuvunga lyakapilishitu wakulitulaho vasonekeleho ngwavo: “Kujila chapwa chaYehova.”—Kulo. 28:36-38.

7 Mazu kana alingishilenga vosena vaze vawamwenenga vanuke ngwavo Yehova apwa chikupu wajila. Jino vyuma muka vyasolokele kuli kaIsalele uze kamwenenga kalilata kanako mwomwo yakuhona kupandama kuli kapilishitu wakulitulaho? Kutala katachikijilenga ngwenyi Yehova apwa wajilako tahi? Nduma. VaIsalele vevwilenga mazu kana omu vosena malunga, namapwevo, navanyike vavatangililenga Jishimbi. (Lushi. 31:9-12) Nge kumwapwile kachi mwevwilenga omu vatangilenga mazu akwamba ngwavo: “Ami yami Yehova Kalunga kenu. . . . Pwenunga mwajila mwomwo ami ngwajila.” “Ngujililenunga, mwomwo ami Yehova ngwajila.”—Levi 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Vyuma muka tunalinangula hali VyavaLevi 19:2 nahali WaPetulu 1, 1:14-16?

8 Tutalenu mazu vasoneka hali VyavaLevi 19:2 aze Yehova alwezele Mose ngwenyi atela kuwatangila vaIsalele vosena. Amulwezele ngwenyi: “Hanjika kulizavu lyavaIsalele lyosena ngwove, ‘Pwenunga mwajila mwomwo ami Yehova Kalunga kenu ngwajila.’” Pamo Petulu apwile nakwinyikila kumazu kana omu alwezele vaka-Kulishitu ngwenyi “pwenunga mwajila.” (Tangenu WaPetulu 1, 1:14-16.) Makumbi ano katwakavangiza Jishimbi jize vahanyine Moseko. Chipwe ngocho, mazu asonekele Petulu asolola nge tunahase kulinangula kumazu ahali VyavaLevi 19:2 aze amba ngwawo, Yehova apwa wajila kaha vaze vamuzanga vatela kufwila kupwa vajila. Tuvosena twatela kupwa ngocho numba tukwechi lutalililo lwakukayoyela mwilu chipwe mupalachise hano hamavu.—Petu. 1, 1:4; Petu. 2, 3:13.

“PWENUNGA VAJILA MUTWAMISO YENU YOSENA”

9. Vyuma muka natunganyala hakushimutwila mukanda waVyavaLevi kapetulu 19?

9 Hakuwana nge twasaka kwivwisa kuwaha Kalunga ketu uze apwa wajila, ngocho twafwila kulinangula omwo tunahase kupwa vajila. Yehova atulweza omwo tunahase kulinga ngocho kuhichila mumukanda waVyavaLevi kapetulu 19. Marcus Kalisch lunga wakaHepeleu uze alinangula chikuma asonekele ngwenyi: “Ou kapetulu pamo yikiye wamulemu chikuma mumukanda waVyavaLevi, kaha nawa yikiye wamulemu hamikanda yosena yakulivanga yitanu.” Anukenu ngwenu mukanda waVyavaLevi kapetulu 19 waputuka namazu akwamba ngwavo: “Pwenunga mwajila.” Shikaho tushimutwilenu hajivesi jimwe jize najitunangula omwo tunahase kupwa vajila mukuyoya chetu.

Lushimbi lwatwama hali VyavaLevi 19:3 luze lwahanjika hali visemi lwatela kulingisa vaka-Kulishitu valinge vyuma muka? (Talenu palangalafu 10-12) *

10-11. Uno mukanda waVyavaLevi 19:3 watulweza kulinga ika, kaha mwomwo ika chapwila chachilemu kulinga ngocho?

10 Omu Yehova ahanjikile ngwenyi vaIsalele vatela kupwa vajila ahanjikile nawa ngwenyi: “Mutu himutu avumbikenga naye naise . . . Ami yami Yehova Kalunga kenu.”—Levi 19:2, 3.

11 Chikupu vene twatela kwononoka mazu aYehova akutulweza ngwavo twatela kuvumbika visemi jetu. Anukenu mazu ahanjikile Yesu omu lunga umwe amuhulishile ngwenyi: “Vyuma muka vyamwaza ngwatela kulinga mangana ngukayoye haya myaka yosena?” Hamazu amukumbulwile Yesu hatwama namazu akwamba ngwavo, atelelele kuvumbika ise nanaye. (Mateu 19:16-19) Yesu ahungile vaFwaliseu navaka-kusoneka mwomwo kavazakaminenga visemi javoko. Hakulinga ngocho ‘vazeyeselenga mazu aKalunga.’ (Mateu 15:3-6) “Mazu aKalunga” avulukile Yesu mwaliwezele nalushimbi lwamuchitanu haJishimbi Likumi namazu tweji kutanganga hali VyavaLevi 19:3. (Kulo. 20:12) Tachikizenu nawa ngwenu, mazu aze atwama hali VyavaLevi 19:3, akwamba ngwavo vumbikenunga manenu namasenu akiko akavangiza mazu akwamba ngwavo: “Pwenunga mwajila mwomwo ami Yehova Kalunga kenu ngwajila.”

12. Tunahase kukavangiza ngachilihi mazu ahali VyavaLevi 19:3?

12 Kushinganyeka halushimbi atuhana Yehova lwakuvumbika visemi jetu, chinahase kutulingisa tulihulise ngwetu, ‘Kutala nguli nakuvavumbika tahi?’ Nge munamono ngwenu kamwalingilenga ngocho kunyimako, kaha zachilenuho oholyapwa. Kamweshi kuhasa kwalumuna vyuma mwalingile kunyimako, oloze munahase kuzata nangolo oholyapwa mangana mushikamenga navisemi jenu halwola lwalusuku nakuvakafwa. Munahase kuvahana vyuma vyakulikafwa navyo kumujimba, nakuvazakama kushipilitu nakuvakolezeza nakuvavendejeka. Nge namulinga ngocho kaha muli nakukavangiza mazu atwama hali VyavaLevi 19:3.

13. (a) Lushimbi muka lukwavo lwatwama hali VyavaLevi 19:3? (b) Uno makumbi ano, tunahase kulondezeza ngachilihi Yesu kweseka namazu vasoneka hali Luka 4:16-18?

13 Mukanda waVyavaLevi 19:3 watunangula nawa vyuma vyeka twatela kulinga mangana tupwenga vajila. Wavuluka vyakulama Sambata. Vaka-Kulishitu kavakavangiza Jishimbi jize vahanyine Moseko, ngocho katwalinga Sambatako. Chipwe ngocho, tunahase kulinangulako vyavivulu kujila vaIsalele valingililengamo Sambata nomu vanganyalilenga. Halikumbi lyaSambata vatu kavazachilenga milimoko, valemeselenga kaha Kalunga. * Echi chikiko chalingishile naYesu ayenganga kusunangonga yamwimbo lyenyi halikumbi kana nakutanga mazu aKalunga. (Kulo. 31:12-15; tangenu Luka 4:16-18.) Shikaho lushimbi lwaKalunga vasoneka hali VyavaLevi 19:3 lwakwamba ngwavo, “mulamenga jisambata [jenyi],” lwatela kutulingisa tuwanengako lwola lwakulemesanga Kalunga hakumbi hakumbi. Kutala mwashinganyeka ngwenu munahase kulingako vyuma vimwe mangana mukavangize lushimbi kana tahi? Nge namuwanangako lwola lwakulemesanga Yehova, kaha namupwa nausoko wakukola naikiye, chuma kana chikiko chachilemu numba tupwenga vajila.

ZAMISENU USOKO WENU NAYEHOVA

14. Chishina muka chachilemu vavuluka mapapa kakavulu hali VyavaLevi kapetulu 19?

14 Mumukanda waVyavaLevi kapetulu 19 vavulukamo chishina chachilemu mapapa kakavulu chakutukafwa tupwenga vajila. Vesi 4 yakukulula namazu akwamba ngwawo: “Ami yami Yehova Kalunga kenu.” Mazu kana chipwe akulifwanako asoloka mapapa kafwe 16 mukapetulu kana. Echi cheji kutwanukisanga lushimbi lwatete lwakwamba ngwavo: “Ami yami Yehova Kalunga . . . Kanda namukapwa natulunga vekako shina ami kaha.” (Kulo. 20:2, 3) Muka-Kulishitu himuka-Kulishitu uze asaka kupwa wakujila atela kumona ngwenyi usoko wenyi naYehova ukiko waulemu chikuma kuhambakana kala chuma chipwe mutu. Kaha nawa hakuwana nge vatuvulukila lijina lyaYehova shikaho twatela kulihenda kukala vyuma vize navitulingisa tunehe katombo halijina lyenyi lyajila.—Levi 19:12; Isa. 57:15.

15. Jivesi jahali waVyavaLevi kapetulu 19 jize jahanjika hamawana jatela kutulingisa tulinge vyuma muka?

15 VaIsalele vasolwele ngwavo vetavilile Yehova kupwa Kalunga kavo hakukavangiza jishimbi jenyi. Hali VyavaLevi 18:4 vasonekaho ngwavo: “Lamenunga mazu ami akuyula, nakulama nawa jishimbi jami nakujikavangiza. Ami yami Yehova Kalunga kenu.” Kapetulu 19 vavulukamo “jishimbi” vatelelele kukavangiza vaIsalele. Chakutalilaho, vesi 5-8, 21, 22 vavulukaho vyamawana avimuna vakuvatula. VaIsalele vatelele kuhana mawana kana mujila yize nayihona ‘kulumbilisa vyuma vyaYehova vyajila.’ Kutanga jivesi kana chatela kutulingisa tufwile kwivwisa kuwaha Yehova, nakumuhana chimuna wakuvatula wakumwalisa uze mwevwila kuwaha ngana muze vatukolezeza hali WavaHepeleu 13:15.

16. Lundongi muka lwahali VyavaLevi kapetulu 19 luze lwasolola chihandwa chatwama hali vaze veji kuzachilanga Yehova navaze kavamuzachilako?

16 Hakusaka tupwenga vajila twatela kupwa natwamiso yakulihandununa navatu vaze kavazachila Yehovako. Oloze chinahase kupwa chachikalu. Shimbu jimwe vakwetu vaka-shikola, navatu twazata navo, navausoko vaze kavapwa Vinjihoko navatu veka vanahase kutushinjila tuhone kulemesa Yehova mujila yize asaka. Kachi nge navalinga ngocho, kaha twatela kusakula kanawa vyakulinga. Vyuma muka navitukafwa tusakule vyuma vyakwoloka? Achitalenu lundongi lwalulemu luze lwatwama hali waVyavaLevi 19:19, lwakwamba ngwavo: “Kanda mukavwala uvwalo wakutunga nawanda wamiyachi yivaliko.” Lushimbi kana lwakafwile vaIsalele valihandunune navatu vakumafuchi eka aze valihachile nawo. Hakuwana nge makumbi ano katwakavangiza lushimbi kanako, ngocho kacheshi kupwa chakuhenga kuvwala uvwalo wakutunga nawanda wamiyachi yakulisezaseza. Uvwalo kana unahase kupwa wakutunga nawanda namangona. Oloze tweji kukananga kupwa ngana mwavatu vaze vakwechi kwitava navilinga vize kavyalitombola navyuma twafwelelako, numba vatu kana vapwa vakwetu vaka-shikola, vausoko, chipwe vaze twazata navo. Chikupu vene, twazanga vausoko wetu navatu veka. Oloze vyuma tweji kusakulanga mukuyoya vyasolola nge twononoka Yehova numba tuhu nachituhandula kuli vakwetu. Kulinga ngocho chachilenu mwomwo nge tuli nakusaka kupwa vajila twatela kulihandula kuli vaka-kaye mangana tuzachile Kalunga.—Koli. 2, 6:14-16; Petu. 1, 4:3, 4.

Chishina muka valinangwile vaIsalele kumukanda waVyavaLevi 19:23-25, kaha chishina muka tunalinangulako nayetu? (Talenu palangalafu 17-18) *

17-18. Chishina muka tunahase kulinangula kumukanda waVyavaLevi 19:23-25?

17 Mazu akwamba ngwavo “ami yami Yehova Kalunga kenu,” atelelele kukafwa vaIsalele vahake usoko wavo naYehova kulutwe mukuyoya. Mujila muka? Hali VyavaLevi 19:23-25 vasololaho omwo vatelelele kulinga ngocho. (Tangenu.) Talenu omwo mazu kana atelelele kuvakafwa omu vahetele muLifuchi lyaLushiko. Kachi nge mutu natumbu mitondo yakulya, yatelelele kutwama myaka yitatu kaha kuheta mumwaka wamuchiwana mihako yawo yatelelele kupwa yajila yakuzachisa kuzuvo yaKalunga yajila. Kuheta mumwaka wamuchitanu hakiko jino mwenyawo alilenga mihako yakumitondo kana. Echi chatelelele kukafwa vaIsalele vamone ngwavo kavatelelele kuhaka vyuma vasaka vakiko kulutweko. Yehova asakile vahake vyuma vyakushipilitu kulutwe mukuyoya chavo nakufwelela ngwavo mwavahana vyuma vasakiwilenga, vyakufwana nge vyakulya vyakutamo. Kalunga avakolezezele vahanenga mawana hazuvo yajila, yize yapwile chihela chakumulemeselaho.

18 Lushimbi vasoneka hali VyavaLevi 19:23-25 lweji kutwanukisanga mazu ahanjikile Yesu muChihande ChahaPili. Ambile ngwenyi: “Litwaminenu kulizakaminanga . . . ngwenu namulya ika, chipwe ngwenu namunwa ika.” Yesu atwalileho lika ngwenyi: “Senu wamwilu atachikiza ngwenyi nayenu mwasakiwa vyuma vyosena evi.” Kalunga mwatuhananga vyuma twasakiwa ngana muze eji kulinganga kutujila. (Mateu 6:25, 26, 32) Twafwelela ngwetu mwatuzakamanga. Tweji kuhananga “mawana akutetela” mangana tukafwe vali muukalu chakuzeneka kulisolola kuvakwetu. Kaha nawa tweji kuwahililanga kuhana mawana akuzachisa kumilimo yakuchikungulwilo. Yehova eji kumonanga omu tweji kuhananga namuchima wosena kaha mwakatufweta. (Mateu 6:2-4) Kulinga vyuma kanevi nachisolola nge twatachikiza vishina vyatwama hali VyavaLevi 19:23-25.

19. Vyuma muka munanganyala hakukekesa jivesi jimwe jamumukanda waVyavaLevi kapetulu 19?

19 Tunakekesa kaha jivesi jajindende mumukanda waVyavaLevi kapetulu 19 jize jinatukafwe tumone omwo tunahase kupwa ngana mwaKalunga ketu uze apwa wajila. Kulondezeza Kalunga nachitukafwa ‘tupwenga vajila mutwamiso yetu yosena.’ (Petu. 1, 1:15) Vatu vavavulu vaze kavazachila Yehovako vanamono vilinga vyamwaza vyavatu jaKalunga. Kaha chinalingisa vamwe vatohwese Kalunga. (Petu. 1, 2:12) Oloze kuli vishina vyeka tunahase kulinangula kumukanda waVyavaLevi kapetulu 19. Chihande nachikavangizaho nachihanjika hajivesi jikwavo jamukapetulu kana nakumona jijila jeka tunahase ‘kupwilamo vajila’ ngana muze atukolezezele Petulu.

MWASO 80 ‘Makilenu Mumone Ngwenu Yehova Apwa Wamwaza’

^ par. 5 Twazanga chikuma Yehova, kaha twafwila kumwivwisa kuwaha. Yehova apwa wajila kaha asaka navaka-kumulemesa vapwenga vajila. Uno vatu vakuhona kukupuka vanahase kupwa vajila tahi? Eyo. Kukekesa mazu ahanjikile kaposetolo Petulu kuli vakwavo vaka-Kulishitu najindongi jize Yehova ahanyine vaIsalele vakushikulu, navitukafwa tumone omu tunahase kupwa vajila mutwamiso yetu.

^ par. 13 Hakusaka muwane vyuma vyavivulu kutalisa kuSambata navishina munahase kulinangulako talenu chihande chakwamba ngwavo, “Kuli Lwola lwaKuzata naLwola lwaKunoka,” muKaposhi Kakutalila waDecember 2019.

^ par. 57 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: Mwana walunga neza nakushikama navisemi jenyi, neza cheka hamwe napuwenyi namwanavo nakushikama navisemi jenyi, eji kuhanjikanga navo hashinga kuswakumwe.

^ par. 59 MAZU AKULUMBUNUNA MUVWIMBIMBI: KaIsalele ali nakutala mihako kumitondo yize atumbile.