A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

ZIR TUR THUZIAK 48

“Nangni In Thianghlim Tûr A Ni”

“Nangni In Thianghlim Tûr A Ni”

“In chêtzia zawng zawngah lo thianghlim zâwk rawh u.”—1 PET. 1:15.

HLA 34 Rinawmna Kawng Zawhin

THLIR LAWKNA *

1. Tirhkoh Petera’n a Kristian unaute hnênah eng fuihna nge a pêk a, engvângin nge chu chu zawm theih loh anga a lan mai theih?

KAN beiseina chu vân lam nun emaw, lei lam nun emaw pawh ni se, tirhkoh Petera’n kum zabi khatnaa hriak thih Kristiante hnêna a pêk fuihna thu ngaihtuah chu kan hlâwkpui thei a ni. Petera chuan: “A kotu che u a thianghlim angin, nangni pawh in chêtzia zawng zawngah lo thianghlim zâwk rawh u; ‘Nangni in thianghlim tûr a ni, kei ka thianghlim si a,’ tih ziak a nih kha,” tiin a ziak a. (1 Pet. 1:15, 16) Chûng thute aṭang chuan thianghlimna kawnga entawn tûr ṭha ber Jehova chu kan entawn thei tih kan hria a ni. Kan chêtziaah kan thianghlim theiin, thianghlim tûr pawh kan ni rêng a. Ṭha famkim lo kan nih avângin, chu chu thil theih loh angin a lang mai thei. Petera ngei pawhin thil tam tak a tisual a; mah se, a entawn tûr siam chuan kan “thianghlim” thei tih a târ lang a ni.

2. He thuziakah hian eng zawhnate nge kan ngaihtuahho vang?

2 He thuziakah hian, hêng zawhnate hi kan ngaihtuahho vang: Thianghlimna chu eng nge ni? Jehova thianghlimna chungchângah Bible-in eng nge min zirtîr? Engtin nge kan chêtziaa kan thianghlim theih? Thianghlimna leh Jehova nêna kan inlaichînna hian eng inzawmna nge a neih? tihte hi.

THIANGHLIMNA CHU ENG NGE NI?

3. Mi tam takin thianghlimna chungchângah eng ngaih dân nge an neih a, chumi chungchânga thu dik tak chu khawiah nge kan hmuh theih?

3 Mi tam tak chuan mi thianghlim tu emaw an ngaihtuah hian, hlim hmêl pu ngai lo leh tak rûn ṭhîn sakhaw thawmhnaw inbel tu emaw chu an mitthla a. Mahse, mi thianghlimte chu chutiang an ni lo. Pathian thianghlim Jehova chu “Pathian hlim,” tia sawi a ni a. (1 Tim. 1:11, NWT) Amah chibai bûktute pawh “lâwm,” a nih loh leh hlim takin an awm ṭhîn. (Sâm 144:15) Isua chuan thawmhnaw danglam tak inbel a, mite hmaa mahni felna lantîrtute chu a dem a ni. (Mt. 6:1; Mk. 12:38) Kristian dikte chuan Bible aṭangin thianghlimna awmzia chu an hria a. Hmangaihna nei tak kan Pathian thianghlim chuan kan zawm theih loh tûr thupêk min pe lo vang tih kan ring tlat a ni. Chuvângin, Jehova’n: “Nangni in thianghlim tûr a ni,” tia min hrilh hian, chu chu tih theih a ni tih a chiang hle. Mahse, kan chêtziaa thianghlim thei tûr chuan, thianghlimna awmzia kan hriatthiam hmasak a ngai a ni.

4. “Thianghlim,” tih leh “thianghlimna,” tih ṭawngkam hian eng awmzia nge a neih?

4 Thianghlimna chu eng nge ni? Bible-ah hian “thianghlim,” tih leh “thianghlimna,” tih ṭawngkam hian nungchang lam leh sakhaw lama thianghlimna a kâwk tlângpui a. Chu ṭawngkam chuan Pathian rawngbâwl tûra tihhrana awm tih awmzia pawh a nei thei bawk. Thu danga sawi chuan, nungchang lama kan thianghlim chuan, Jehova pawm zâwnga amah kan biak chuan, amah nêna inlaichînna ṭha kan neih chuan, kan thianghlim kan ti thei ang. Jehova chu a thianghlim pumhlûm a, chuti chung pawha keini ṭha famkim lote hi a ṭhian ṭha takte ni tûrin min duh tih kan hriat hian, chu chuan kan rilru a khawih hle a ni.

“LALPA CHU A THIANGHLIM E, A THIANGHLIM E, A THIANGHLIM E”

5. Vântirhkoh rinawmte hnên aṭangin Jehova chungchâng eng nge kan zir theih?

5 Jehova chu kawng engkimah a faiin, a thianghlim a. Chu chu a lalṭhutthlêng bul hnaia awm thlarau thil siam serafte’n a chungchâng an sawina aṭangin kan hre thei a ni. An zînga ṭhenkhat chu: “Sipaihote LALPA chu a thianghlim e, a thianghlim e, a thianghlim e,” tiin an au va. (Is. 6:3) Ni e, an Pathian thianghlim nêna inlaichînna hnai tak nei tûr chuan, vântirhkohte chu an thianghlim tûr a ni a—an thianghlim rêng bawk a ni. Dik tak chuan, vântirhkohte’n leia chanchin an rawn thlen huna an awmna hmun chu a thianghlim a ni. Hnim buk alh bula Mosia a awm khân chutiang chuan a thleng a ni.—Ex. 3:2-5; Jos. 5:15.

Puithiam lal lukhuma rangkachak phêkah “Thianghlimna chu Jehova ta a ni,” tih thuziak a chuang (Paragraph 6-7-na en rawh)

6-7. (a) Exodus 15:1, 11-a sawi angin, engtin nge Mosia’n Pathian thianghlimna chu a sawi uar? (b) Engtin nge Pathian thianghlimna chu Israel mi zawng zawngin an hriat theih? (A kâwma milem en rawh.)

6 Mosia’n Israel mite Tuipui Sen a kânpui hnu chuan, an Pathian Jehova chu a thianghlim tih a sawi uar a. (Exodus 15:1, 11 chhiar rawh.) Aigupta pathiante chibai bûktute nungchang erawh a thianghlim lo hle. Pathian dik lo betu Kanaan mite nungchang pawh a thianghlim hek lo. An biaknaah chuan naupang thawinate leh nungchang bawlhhlawhnate a tel a ni. (Lev. 18:3, 4, 21-24; Deut. 18:9, 10) Chumi nêna inkalh takin, Jehova chuan amah chibai bûktute chu anmahni tibawlhhlawh thei eng thil mah ti tûrin a phût ngai lo. Ani chu a thianghlim pumhlûm si a. Chu chu puithiam lal ber lukhuma rangkachak phêka thuziakah a lang a ni. Chu rangkachak phêkah chuan “Thianghlimna chu Jehova ta a ni,” tih thuziak a chuang a ni.—Ex. 28:36-38, NWT.

7 Chu rangkachak phêka thuziak chuan a hmutu apiang chu Jehova chu a thianghlim a ni tih a hriat chiantîr ngei ang. A nih leh, puithiam lal ber bul hnai pan thei lo Israel tu emaw chungchâng hi engtin nge ni ang? Chu thuchah pawimawh tak chu hre lovin a awm ang em? Awm lo! Israel mi zawng zawngte chuan chu thuchah chu a hmei a pa, a pui a pangte hmaa Dân chhiar chhuah a nih khân an hria a ni. (Deut. 31:9-12) An zînga tel ni ta la, he thu ‘Kei hi LALPA in Pathian ka ni a; kei ka thianghlim si a, nangni pawh in thianghlim tûr a ni,’ tih leh “Ka tâna mi thianghlim in ni tûr a ni; kei LALPA hi ka thianghlim si a,” tih hi i hre ngei ang.—Lev. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Engvângin nge Leviticus 19:2-na leh 1 Petera 1:14-16-naa thute chu kan ngaihven ang?

8 Israel mi zawng zawng hriata chhiar Leviticus 19:2-a thu hi i lo ngaihtuah ang u. Jehova’n Mosia hnênah: “Israela thlah, mipuiho zawng zawng chu bia la, an hnênah, ‘In thianghlim tûr a ni; kei, LALPA in Pathian hi ka thianghlim si a,’” tiin a hrilh a. Petera’n Kristiante hnêna “in thianghlim tûr a ni,” tia a fuih khân, chu Bible châng chu a la chhâwng a ni ngei ang. (1 Petera 1:14-16 chhiar rawh.) Ni e, Mosia Dân hnuaiah kan awm tawh lo ngei mai. Mahse, Petera thuziak chuan Leviticus 19:2-naa kan hriat, Jehova chu a thianghlim a, amah hmangaihtute pawhin thianghlim an tum tûr a ni, tih hi a nemnghet a ni. Chu thu chu, vân lam nun kan beisei emaw, lei lam nun kan beisei emaw pawh ni se, kan za atân a dik a ni.—1 Pet. 1:4; 2 Pet. 3:13.

“IN CHETZIA ZAWNG ZAWNGAH LO THIANGHLIM ZAWK RAWH U”

9. Engtin nge Leviticus bung 19-na bih chianna chu kan hlâwkpui ang?

9 Kan Pathian thianghlim tihlâwm kan duh avângin, kan thianghlim theih dân hriat chu kan duh hle a. Jehova chuan chutianga kan thianghlim theih dân chungchângah thurâwn ṭha takte min pe a. Chu fuihna ṭha tak chu Leviticus bung 19-naah kan hmu thei a ni. Bible lama mi thiam Hebrai mi Marcus Kalisch-a chuan: “He Bible bung hi Leviticus bu leh Bible-a a bu hmasa lam pangate zînga pawimawh ber a ni thei,” tiin a sawi. Tûnah, kan nî tin nun kawng atâna zir tûr pawimawh tak tak chuanna Leviticus bung 19-a châng ṭhenkhat hi i lo bih chiang ang u. Chutianga kan tih laiin, kan zîr tûrte chuan chu Bible bung tîr lama, “In thianghlim tûr a ni,” tih thu chu a ṭanchhan tih hre reng ang che.

Leviticus 19:3-a kan hmuh nu leh pate chungchâng sawina chuan Kristiante chu eng ti tûrin nge a chêttîr ang? (Paragraph 10-12-na en rawh) *

10-11. Leviticus bung 19-na tîr lamah eng nungchang thianghlimna lam nge sawi uar a nih a, engtin nge chu kaihhruaina chu kan thlîr ang?

10 Jehova’n Israel mite hnênah in thianghlim tûr a ni tia a sawi hnuah: “Mi tinin in nu leh in pa in ṭih tûr a ni a, . . . kei hi LALPA in Pathian chu ka ni,” tiin a sawi belh a ni.—Lev. 19:2, 3.

11 Kan nu leh pate chawimawi tûra Pathian kaihhruaina zawm chu thil pawimawh tak a ni a. Mi pakhatin Isua hnêna: “Chatuana nunna ka neih theih nân thil ṭha eng nge ka tih ang?” tia a zawh lai kha hre reng rawh. Isua chhânna zîngah chu pa chuan a nu leh pa a chawimawi a ngai tih a tel a ni. (Mt. 19:16-19) Isua chuan Pharisaite leh lehkhaziaktute’n an nu leh pate chawimawi pumpelh an tum avângin a sawisêl a. A nihna takah chuan, ‘Pathian thu an bawh bo a ni.’ (Mt. 15:3-6) ‘Pathian thu-ah’ chuan Thu Sâwm Pêka a pangana leh Leviticus 19:3-a kan chhiarte chu a tel a. (Ex. 20:12) Leviticus 19:3-naa kan hmuh nu leh pate zah tûra kaihhruaina hi: “In thianghlim tûr a ni; kei, LALPA in Pathian hi ka thianghlim si a,” tih thupêk dawt chiaha lo kal a ni tih chhinchhiah bawk ang che.

12. Leviticus 19:3-a kan hmuh fuihna nêna inmilin, eng zawhna nge kan inzawh mai theih?

12 Nu leh pate chawimawi tûra Jehova thupêk nêna inmilin, ‘Ka nu leh pa ka chawimawi em?’ tiin kan inzâwt pawh a ni thei. Tûn hmain i lo chawimawi tâwk lo nia i inhriat chuan, tûnah hmasâwn tûrin ṭan i la thei a ni. Hun kal tawh chu siam danglam thei tawh lo mah la, tûn aṭang chuan i nu leh pa tân hun tam zâwk pein, nasa lehzualin i ṭanpui thei a ni. Anmahni nêna hun tam zâwk hmang thei tûrin ruahmanna i siam pawh a ni thei. A nih loh pawhin, tisa lam, thlarua lam, leh rilru lamahte nasa lehzualin i ṭanpui thei ang em? Chutianga tih chu Leviticus 19:3-nain a sawi nên a inmil a ni.

13. (a) Leviticus 19:3-naah eng fuihna dang nge kan hmuh belh? (b) Luka 4:16-18-naa chhinchhiah angin, engtin nge Isua entawn tûr siam chu kan zui theih?

13 Leviticus 19:3-na chuan thianghlimna chungchângah thil dang pawh min zirtîr a. Chawlhni serh tûrin min hrilh a ni. Kristiante chu Dân hnuaia kan awm tawh loh avângin, chawlhkâr tina Chawlhni kan serh a ngai lo. Mahse, Israel mite’n Chawlhni an serh dân leh an hlâwkpui dân aṭangin zir tûr tam tak kan nei a ni. Chawlhni chu nî tin hnathawhna ata chawlh hun leh thlarau lam thilte ngaihsak hun a ni a. * Inâwm takin, Isua chuan chumi nî chuan a awmna khuaa inkhâwmna inahte kalin Pathian Thu a chhiar ṭhîn a ni. (Ex. 31:12-15; Luka 4:16-18 chhiar rawh.) Leviticus 19:3-a chhinchhiah, “Ka chawlhnite in serh tûr a ni,” tia Pathian thupêk hian kan nî tin nuna thlarau lam thilte kan ngaihven theih nâna hun insiam tûrin min chêttîr tûr a ni. Hemi chungchângah hian insiamremna ṭhenkhat neih ngai niin i inhria em? Thlarau lam thilte ngaihven nâna hun i insiam ziah a nih chuan, thianghlim thei tûra thil pawimawh tak Jehova nêna inlaichînna duhawm tak i nei ang.

JEHOVA NENA IN INLAICHINNA TINGHET RAWH

14. Leviticus bung 19-naah eng thutak bulpui nge sawi uar a nih?

14 Leviticus bung 19-na chuan kan thianghlim reng theih nâna min ṭanpui theitu thutak bulpui chu vawi eng emaw zât a sawi nawn a. Châng 4-na chu: “Kei LALPA in Pathian chu ka ni,” tih thua tihtâwp a ni. Bung 19-naah hian chu thu hlâwm, a nih loh leh chutiang deuh thu hlâwm chu vawi 16 lai a chuang a. Chu chuan thupêk hmasa ber: “Kei, LALPA i Pathian . . . ka ni. Keimah lo chu Pathian dang rêng rêng i nei tûr a ni lo,” tih hi min hriat chhuahtîr a ni. (Ex. 20:2, 3) Thianghlim duhtu Kristian tinte chuan Pathian nêna an inlaichînna aiin eng thil mah an ngai pawimawh zâwk tûr a ni lo. Jehova Thuhretute tih hming kan put avângin, a hming thianghlim tihliautu, a nih loh leh tibawlhhlawhtu eng thil mah tih loh kan tum tlat a ni.—Lev. 19:12; Is. 57:15.

15. Leviticus bung 19-a inthawina chungchâng târ lanna chângte chuan eng ti tûrin nge min chêttîr ang?

15 Israel mite chuan Jehova dânte zawmna hmangin, Ani chu an Pathianah an pawm tih an lantîr a. Leviticus 18:4-na chuan: “Ka rorêlte chu in pawm ang a, ka dânte chu zawhin in zâwm tûr a ni: kei hi LALPA in Pathian chu ka ni,” tiin a sawi a. Bung 19-naah chuan Israelte zawm tûr chûng “dânte” zînga ṭhenkhat chu a chuang a ni. Entîr nân, châng 5-8, 21, 22-nate chuan rana inthawina chungchâng a sawi a. Chûngte chu ‘LALPA thil thianghlimte tibawrhbâng’ lo tûr zâwnga hlan tûr a ni. Chûng Bible chângte chhiarna chuan Jehova tilâwm tûr leh Hebrai 13:15-in min fuih angin, a pawm tlâka fakna inthawinate hlân tûrin min chêttîr tûr a ni.

16. Engin nge Pathian rawngbâwltute leh bâwl lotute danglamna chu min hriat chhuahtîr mai thei?

16 Thianghlim tûr chuan danglam kan inhuam tûr a ni. Chu chu a harsa thei a. A châng chuan, kan school kalpui te, sumdâwnpui te, ring lotu chhûngkhat laina te, leh mi dangte chuan kan biakna tibuai thei thiltihahte tel ve tûrin min nawrlui mai thei a. Chutiang an tih chuan, thu tlûkna pawimawh tak kan siam a ngai a ni. Duh thlanna dik siam tûrin engin nge min ṭanpui thei? Leviticus 19:19-a kan hmuh Bible thu bul ngaihvenawm tak hi han ngaihtuah teh, heti hian a sawi a ni: “Thil chi hrang pahnih tah pawlh puan i sin tûr a ni hek lo,” tiin. Chu dân chuan Israel mite chu an chhehvêl hnamte lakah a tidanglam a ni. Kristiante chu Dân hnuaiah kan awm tawh loh avângin, la leh polyester te, sahmul leh rayon-te ang chi thil chi hnih tah pawlh emaw, ṭhui pawlh emaw hâk chu thil sual a ni lo. Mahse, Bible zirtîrna nêna inkalh thurin neite leh thiltih chîngte chu kan shool kalpui te, sumdâwnpui te, leh chhûngkhat laina hnaite an nih pawhin, chûng mite ang nih chu an kan duh lo a ni. Ni e, kan chhûngte chungah pianpui hmangaihna kan neiin, kan vêngte chungah hmangaihna kan lantîr ngei mai. Mahse, nuna kan thu tlûkna siamte’n kan chheh vêla mite lakah min tidanglam a nih pawhin, Jehova thu kan âwih tlat a ni. Pathian tâna tihhrana awm chu thianghlimna chi khat a ni tih chhinchhiah ang che. Thianghlim taka awm reng kan duh chuan, chu chu thil pawimawh tak a ni.—2 Kor. 6:14-16; 1 Pet. 4:3, 4.

Pathian mite chuan Leviticus 19:23-25-na aṭangin eng nge an zir a, chûng Bible chângte aṭang chuan eng nge i zir? (Paragraph 17-18-na en rawh) *

17-18. Leviticus 19:23-25-na aṭangin eng zir tûr pawimawh tak nge kan neih?

17 “Kei hi LALPA in Pathian chu ka ni,” tih ṭawngkam chuan Israel mite chu an nunah Jehova nêna an inlaichînna dah pawimawh ber tûrin a ṭanpui tûr a ni. Engtin nge? Leviticus 19:23-25-ah hian a chhânna kan hmu a. (Chhiar rawh.) Ram Tiama Israel mite an luh khân, chûng thute chuan an tân eng awmzia nge a neih tih han ngaihtuah teh. Miin ei atân thei kûng a phun chuan, a rah chu kum thum chûng a ei tûr a ni lo. A kum linaah, a rah chu Pathian hmun thianghlima hman atân a dah hrang tûr a ni a. A neitu chuan a kum nganaah chauh a rah a ei thei a ni. Chu dân chuan Israelte chu an thil mamawhte chu an dah pawimawh ber tûr a ni lo tih hre thiam tûrin a ṭanpui tûr a ni a. Jehova chu an mamawhte Petu a ni tih hriaa rinchhan tlatin, amah biakna chu an ngai pawimawh ber tûr a ni. Ani chuan an ei tûrte chu a pe zêl ang. Chu bâkah, Pathian chuan amah biakna hmun ber, hmun thianghlimah chuan phal taka thilpêkte pe tûrin a fuih bawk a ni.

18 Leviticus 19:23-25-a chhinchhiah dân chuan Tlâng Chunga Isua Thusawi min hriat chhuahtîr a. Ani chuan: “‘Eng nge ka ei ang a, eng nge ka in ang aw?’ tiin . . . lungkham suh u,” tiin a sawi a. Chu bâkah: “Chûng zawng zawng chu in mamawh tih in Pa vâna min a hre reng a ni,” tiin a sawi belh bawk. Pathian chuan savate a châwm angin, keini pawh kan mamawhte min pe ang. (Mt. 6:25, 26, 32) Jehova chu kan mamawhte min Petu a nih angin kan rinchhan a. Ṭanpui ngaite hnênah chuan a rûk têin ‘khawngaih thilpêkte’ kan pe a. Kohhran hman atân a ṭûl ang apiang chu hlim takin kan pe bawk. Jehova chuan chûng kan thilphalnate chu a hriain, min rûl leh ang. (Mt. 6:2-4) Chuvângin, Leviticus 19:23-25-naa zir tûrte chu kan hre thiam tih kan lantîr a ni.

19. Engtin nge Leviticus bung 19-na ngaihtuahna chu i hlâwkpui?

19 Leviticus bung 19-naa châng ṭhenkhatte kan endikna aṭangin kan Pathian thianghlim ang kan nih theih dân kawngte kan hre tawh a. Amah entawnin, kan ‘chêtzia zawng zawngah thianghlim’ kan tum a ni. (1 Pet. 1:15) Jehova rawng bâwl lotu mi tam tak chuan chûng kan nungchang ṭhate chu an hmu a. Dik tak chuan, chu chuan mi ṭhenkhat chu Jehova chawimawi tûrin a chêttîr a ni. (1 Pet. 2:12) Mahse, Leviticus bung 19-na aṭangin zir theih dang tam tak kan la nei a. A dawta thuziakah chuan, Leviticus bung 19-naa châng dangte kan ngaihtuahho leh ang a. Chu chuan Petera min fuih anga kan nun pêng danga kan “thianghlim” theih dânte hre tûrin min ṭanpui ang.

HLA 80 Jehova Ṭhatzia Tem Chhin Rawh U

^ par. 5 Jehova chu kan hmangaih êm avângin tihlâwm kan duh a. Ani chu a thianghlim a, amah chibai bûktute pawh thianghlim tûrin a beisei a ni. Chu chu ṭha famkim lo mihringte tân thil theih a ni em? Aw, theih e. Tirhkoh Petera’n a Kristian unaute a fuihna thu leh hmân lai Israel mite hnêna Jehova kaihhruaina pêkte ngun taka ngaihtuahna chuan kan chêtzia zawng zawnga kan thianghlim theih dân hre tûrin min ṭanpui ang.

^ par. 13 Chawlhni chungchâng leh chumi aṭanga kan zir theihte hriat belh nân, Vênnainsâng, December 2019 chhuaka, “Hnathawh Nân leh Chawlh Hahdam Nân ‘Hun Ruat A Awm,’” tih thuziak chu en rawh.

^ par. 57 MILEM HRILHFIAHNA Phêk 4: Pa pakhat chuan a nu leh pate hun a hmanpui a, a nupui leh fa hruaiin an va tlawh a, inbiakpawhna nei reng tûrin a tiam.

^ par. 59 MILEM HRILHFIAHNA Phêk 4: Israel lo neitu chuan a thing phun rah ṭhenkhat a endik.