Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 48

“Xíniñúʼu koondó na̱ yi̱i̱”

“Xíniñúʼu koondó na̱ yi̱i̱”

“Nda̱a̱ ndáaka ña̱ kéʼéndó na̱ʼa̱ndó ña̱ kúúndó na̱ yi̱i̱” (1 PED. 1:15).

YAA 34 Nda̱kú koo inii̱

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Ndáa consejo ta̱xi ta̱ apóstol Pedro ndaʼa̱ na̱ cristiano, ta nda̱chun túviyó ña̱ va̱ása kuchiñuyó keʼéyó ña̱yóʼo?

NI KÚÚYÓ na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví á na̱ kundoo nu̱ú ñuʼú yóʼo, ndiʼiyó kivi sakúaʼa xíʼin consejo ña̱ ta̱xi ta̱ apóstol Pedro ndaʼa̱ na̱ cristiano na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví na̱ xi̱ndoo tá siglo nu̱ú. Ta̱yóʼo ka̱ʼyíra: “Nda̱a̱ ndáaka ña̱ kéʼéndó na̱ʼa̱ndó ña̱ kúúndó na̱ yi̱i̱, nda̱a̱ táki̱ʼva íyo mií ta̱ nda̱kaxin ndóʼó chi ta̱ yi̱i̱ kúú ta̱kán, chi tu̱ʼun Ndióxi̱ káchiña: ‘Xíniñúʼu koondó na̱ yi̱i̱, chi ta̱ yi̱i̱ kúú yi̱ʼi̱’” (1 Ped. 1:15, 16). ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo? Ña̱ kiviva yi̱i̱ kooyó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo mií Jehová. Ta xíniñúʼu yi̱i̱ kooyó ni túviyó ña̱ va̱ása kuchiñuyó keʼéyóña xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi. Nda̱a̱ ta̱ apóstol Pedro ke̱ʼé ña̱ va̱ása va̱ʼa sava yichi̱, soo ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ kiviva yi̱i̱ kooyó.

2. ¿Ndáa pregunta ndakuiinyó nu̱ú artículo yóʼo?

2 Nu̱ú artículo yóʼo ndakuiinyó pregunta yóʼo: ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ kooyó na̱ yi̱i̱? Tá káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ kúúra ta̱ yi̱i̱, ¿ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo? ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa yi̱i̱ koo ndiʼi ña̱ kéʼéyó? Ta, ¿á inkáchi íyo ña̱ yi̱i̱ kooyó xíʼin ña̱ kutáʼan viíyó xíʼin Jehová?

¿NDÁAÑA KÚNI̱ KACHI ÑA̱ KOOYÓ NA̱ YI̱I̱?

3. a) ¿Ndáaña ndákanixi̱ní ku̱a̱ʼánína xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví na̱ yi̱i̱? b) ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva íyo iin na̱ yiví na̱ yi̱i̱?

3 ¿Ndáaña ndákanixi̱ní ku̱a̱ʼánína xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví na̱ yi̱i̱? Ku̱a̱ʼánína ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví na̱ va̱ása si̱í-ini ta ndíxina ti̱ko̱to̱ táʼan ña̱ ndíxi na̱ su̱tu̱. Soo su̱ví saá íyo iin na̱ yiví na̱ yi̱i̱. Biblia káʼa̱nña xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ si̱í-ini ni kuura ta̱ yi̱i̱ (1 Tim. 1:11). Ta saátu káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ ñuura ña̱ kúúna na̱ si̱í-ini (Sal. 144:15). Ta̱ Jesús va̱ása níxi̱kutóora ña̱ xi̱keʼé na̱ maestro na̱ xi̱sanáʼa̱ xa̱ʼa̱ ley ta xi̱ndixina ti̱ko̱to̱ náni̱, saáchi xi̱keʼéna ña̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱na ná kuni na̱ yiví ña̱ xi̱keʼéna (Mat. 6:1; Mar. 12:38). Miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ kúnda̱a̱va-iniyó ndáa ki̱ʼva íyo iin na̱ yiví na̱ yi̱i̱, saáchi tu̱ʼunra káʼa̱nña xíʼinyó ndáa ki̱ʼva íyo na̱yóʼo. Kúnda̱a̱-iniyó ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó, ta va̱ása ka̱ʼa̱nra xíʼinyó keʼéyó iin ña̱ʼa ña̱ va̱ása kuchiñuyó keʼéyó. Ña̱kán káʼa̱nra xíʼinyó ña̱ yi̱i̱ kooyó chi kúnda̱a̱-inira ña̱ kuchiñuvayó. Soo ña̱ va̱ʼa xa̱a̱yó keʼéyó ña̱yóʼo, xíniñúʼu kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúni̱ kachi ña̱ yi̱i̱ kooyó.

4. ¿Ndáa ki̱ʼva íyo iin na̱ yiví na̱ yi̱i̱?

4 ¿Ndáaña kúni̱ kachi ña̱ kooyó na̱ yi̱i̱? Tá káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví na̱ yi̱i̱, káʼa̱nña xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví na̱ va̱ása kéʼé ña̱ yaku̱a̱, ta viíní ndásakáʼnuna Ndióxi̱. Saátu káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ ndátaxi mií ndaʼa̱ Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa kachíñuna nu̱úra. Ña̱kán, yi̱i̱ kooyó tá va̱ása kéʼéyó ña̱ kini, tá ndásakáʼnuyó Jehová nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra, ta saátu tá viíní kítáʼanyó xíʼinra. Ndákanda̱ní-iniyó xíʼin ña̱yóʼo, saáchi ni kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi kiviva xa̱a̱yó kutáʼan viíyó xíʼin Jehová, ta̱ kúú Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱.

JEHOVÁ KÚÚRA IIN NDIÓXI̱ TA̱ YI̱I̱NÍ

5. Tá ndákanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ íyo na̱ ángel, ¿ndáaña sákuaʼayó xa̱ʼa̱ Jehová?

5 Jehová yi̱i̱níra ta va̱ása kéʼéra nda̱a̱ ni iin ña̱ yaku̱a̱. Tasaá íyo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n na̱ serafín xa̱ʼa̱ra, na̱ ángel na̱ íyo yatin sii̱n tronora, chi nda̱a̱ u̱ni̱ yichi̱ ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ yi̱i̱níra (Is. 6:3). Ta ña̱ va̱ʼa viíní kutáʼanna xíʼin Jehová xíniñúʼu yi̱i̱ní koona, tasaá íyovana. Ña̱kán, tá xi̱kixi iin ángel nu̱ú ñuʼú yóʼo xi̱nduyi̱i̱ lugar nu̱ú xi̱kixina. Chi saá ndu̱yii̱ lugar nu̱ú ni̱ka̱ʼa̱n iin ángel xíʼin ta̱ Moisés (Éx. 3:2-5; Jos. 5:15).

Nu̱ú ti̱ko̱to̱ ña̱ xi̱núu xi̱ní ta̱ su̱tu̱ káʼnu xi̱tiin iin ka̱a ña̱ oro, ta nu̱ú ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼyi̱: “Iinlá Jehová kúú Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱”. (Koto párrafo 6 xíʼin 7).

6, 7. a) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Éxodo 15:1, 11, ¿ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Moisés xa̱ʼa̱ Jehová? b) ¿Ndáaña xi̱sandákaʼán na̱ ñuu Israel ña̱ yi̱i̱ní Jehová? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí sa̱tá tutu yóʼo).

6 Tá xa̱a̱ ni̱ya̱ʼa na̱ ñuu Israel ma̱ʼñú tá mar Rojo, ta̱ Moisés ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱ (kaʼvi Éxodo 15:1, * 11). * Va̱ása yi̱i̱ níxi̱yo na̱ yiví na̱ xi̱ndasakáʼnu ndióxi̱ vatá ti̱xin ñuu Egipto. Ta saátu na̱ xi̱ndasakáʼnu ndióxi̱ vatá ti̱xin ñuu Canaán, saáchi xi̱xaʼnína na̱ va̱lí nu̱úña, ta xi̱kisi̱na xíʼin táʼanna nu̱ú ndióxi̱ vatá yóʼo (Lev. 18:3, 4, 21-24; Deut. 18:9, 10). Soo síínva íyo Jehová nu̱ú ndióxi̱ vatá yóʼo, saáchi nda̱a̱ ni iin yichi̱ va̱ása ka̱ʼa̱nra xíʼinyó keʼéyó ña̱ kini ña̱ va̱ʼa ndasakáʼnuyóra. Ta̱yóʼo kúúra iin Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱ní. Chi saá íyo tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ nu̱ú iin ka̱a ña̱ oro ña̱ xi̱tiin nu̱ú ti̱ko̱to̱ ña̱ xi̱núu xi̱ní ta̱ su̱tu̱ káʼnu. Siaʼa xi̱kachi tu̱ʼun yóʼo: “Iinlá Jehová kúú Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱” (Éx. 28:36-38).

7 Tá xi̱xini na̱ ñuu Israel ka̱a ña̱ xi̱núu te̱ʼé ta̱ su̱tu̱ káʼnu, xi̱ndakaʼánna ña̱ iinlá Jehová kúú Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱ní. Soo, ¿ndáaña xi̱keʼéna tá va̱ása níxi̱kuchiñu kuyatinna nu̱ú ta̱ su̱tu̱ káʼnu ña̱ va̱ʼa kuninaña? ¿Á ni̱xi̱yo iin ña̱ kivi sandákaʼán miína ña̱ kúú Jehová iin Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱? Ni̱xi̱yovaña. Saáchi xi̱kaʼvina ley nu̱ú ndiʼina, kúúna ta̱a, ñaʼá á na̱ va̱lí (Deut. 31:9-12). Tá kán níxi̱yoyó, kuniso̱ʼovayó kaʼvina tu̱ʼun yóʼo: “Yi̱ʼi̱ kúú Jehová Ndióxi̱ndó, ta xíniñúʼu yi̱i̱ koondó saáchi ta̱ yi̱i̱ kúi̱”, “xíniñúʼu yi̱i̱ koondó saáchi yi̱ʼi̱ Jehová ta̱ yi̱i̱ kúi̱” (Lev. 11:44, 45; 20:7, 26).

8. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ káʼa̱n Levítico 19:2 ta saátu 1 Pedro 1:14-16?

8 Vitin ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kaʼvina nu̱ú ndiʼi na̱ ñuu Israel, ña̱ va̱xi nu̱ú Levítico 19:2. Ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin ta̱ Moisés: “Ña̱yóʼo ka̱ʼún xíʼin na̱ ñuu Israel: ‘Xíniñúʼu yi̱i̱ koondó, saáchi yi̱ʼi̱ Jehová Ndióxi̱ndó, ta̱ yi̱i̱ kúi̱’”. Ta sana tu̱ʼun yóʼo kúú ña̱ xi̱niñúʼu ta̱ apóstol Pedro tá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ cristiano ña̱ xíniñúʼu yi̱i̱ koona (kaʼvi 1 Pedro 1:14-16). Tiempo vitin va̱ása ndíku̱nkayó ley ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ ta̱ Moisés, soo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pedro náʼa̱ña nu̱úyó ña̱ ndixaní kúú ña̱ káʼa̱n Levítico 19:2: ña̱ kúú Jehová iin Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱, ta na̱ kúʼvi̱-ini xíniñaʼá xíniñúʼu chika̱a̱na ndee̱ ña̱ yi̱i̱ koona. Ndiʼiyó xíniñúʼu keʼé ña̱yóʼo ni kúúyó na̱ ku̱ʼu̱n chí ndiví á na̱ kundoo nu̱ú ñuʼú yóʼo (1 Ped. 1:4; 2 Ped. 3:13).

“NDA̱A̱ NDÁAKA ÑA̱ KÉʼÉNDÓ NA̱ʼA̱NDÓ ÑA̱ KÚÚNDÓ NA̱ YI̱I̱”

9. ¿Ndáa ki̱ʼva chindeétáʼan Levítico 19 xíʼinyó tá ná kaʼviyóña?

9 Xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱yó sakúsi̱íyó-ini Ndióxi̱, kúni̱yó kunda̱a̱-iniyó ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa yi̱i̱ kooyó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo miíra. Ta ña̱ va̱ʼa keʼéyó ña̱yóʼo, Jehová táxira consejo ndaʼa̱yó. Ta sava consejo yóʼo va̱xiña nu̱ú Levítico capítulo 19. Iin ta̱ xíni̱ va̱ʼa xa̱ʼa̱ tu̱ʼun hebreo, ta̱ naní Marcus Kalisch ka̱chira: “Sana capítulo yóʼo kúú ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka va̱xi nu̱ú libro ña̱ Levítico, ta ña̱yóʼo kúútu ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka va̱xi ti̱xin u̱ʼu̱n saá libro ña̱ naní Pentateuco”. Ná kotoyó sava versículo ña̱ va̱xi nu̱ú capítulo yóʼo, chi nu̱ú ña̱yóʼo kunda̱a̱-iniyó ndáaña kivi keʼéyó ña̱ va̱ʼa yi̱i̱ kooyó. Tá ná kaʼviyó versículo yóʼo ná ndakaʼányó chi nu̱ú kíxáʼa capítulo 19 káchiña: “Xíniñúʼu yi̱i̱ koondó”.

Tá káʼviyó ley ña̱ va̱xi nu̱ú Levítico 19:3, ¿ndáaña xíniñúʼu ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱? (Koto párrafo 10 nda̱a̱ 12). *

10, 11. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Levítico 19:3, ¿ndáaña xíniñúʼu keʼéyó, ta nda̱chun ndáyáʼvi keʼéyóña?

10 Tá sa̱ndíʼi Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ñuu Israel ña̱ xíniñúʼu yi̱i̱ koona, ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nkara xíʼinna: “Iin tá iinndó xíniñúʼu ixato̱ʼóndó siʼíndó xíʼin yivándó [...]. Yi̱ʼi̱ kúú Jehová Ndióxi̱ndó” (Lev. 19:2, 3).

11 Ndiʼivayó xíniñúʼu kuniso̱ʼo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová ña̱ ixato̱ʼóyó na̱ yiváyó. Ná ndakaʼányó chi iin yichi̱ ni̱nda̱ka̱tu̱ʼun iin ta̱a ta̱ Jesús, ndáaña xíniñúʼu keʼéra ña̱ va̱ʼa kutakura ndiʼi tiempo. Ta iin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinra kúú ña̱ ixato̱ʼóra yivára xíʼin siʼíra (Mat. 19:16-19). Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ fariseo ta saátu xíʼin na̱ escriba, ña̱ su̱ví ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ xi̱keʼéna chi va̱ása ní xi̱ ixato̱ʼóna yivána xíʼin siʼína. Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ xi̱yaʼandosóna ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ (Mat. 15:3-6). Ña̱yóʼo kúni̱ kachiña, ña̱ va̱ása níxindiku̱nna ley ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ ta̱ Moisés ni ña̱ va̱xi nu̱ú Levítico 19:3 (Éx. 20:12). Ta ná ndakaʼányó chi tá kúma̱níka ka̱ʼa̱n Jehová ña̱ ixato̱ʼóna na̱ yivána, siʼna ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinna: “Xíniñúʼu yi̱i̱ koondó, saáchi yi̱ʼi̱ Jehová Ndióxi̱ndó, ta̱ yi̱i̱ kúi̱”.

12. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó ña̱ káʼa̱n Levítico 19:3?

12 Iin tá iinyó ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “¿Á íxato̱ʼíi̱ na̱ yivái̱ nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ Ndióxi̱?”. Tá xítoyó ña̱ va̱ása níxi̱keʼéyóña tá ya̱chi̱, kivi chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ viíka keʼéyó xíʼinna vitin. Ni va̱ása kívi nasamayó ña̱ xa̱a̱ ke̱ʼéyó, soo kiviva chika̱a̱yó ndee̱ keʼéyó ku̱a̱ʼáka ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanyó xíʼin na̱ yiváyó. Kivi taváyó tiempo ña̱ kutáʼankayó xíʼinna, ña̱ taxiyó ña̱ xíniñúʼuna, ña̱ chindeétáʼanyó xíʼinna ña̱ kachíñukana nu̱ú Jehová ta saátu kivi ka̱ʼa̱nyó tu̱ʼun va̱ʼa xíʼinna. Tá saá ná keʼéyó, na̱ʼa̱yó ña̱ ndíku̱nyó ña̱ káʼa̱n Levítico 19:3.

13. a) ¿Ndáa inka consejo va̱xi nu̱ú Levítico 19:3? b) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Lucas 4:16-18, ¿ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús?

13 Íyo inka ña̱ sánáʼa̱ Levítico 19:3 miíyó xa̱ʼa̱ ña̱ yi̱i̱ kooyó. Versículo yóʼo xi̱ka̱ʼa̱nña xíʼin na̱ ñuu Israel ña̱ xi̱xiniñúʼu ixato̱ʼóna ki̱vi̱ sábado. Miíyó na̱ cristiano va̱ása ndíku̱nkayó ley yóʼo, soo ku̱a̱ʼání ña̱ kivi sakúaʼayó xíʼin ña̱ xi̱keʼé na̱ ñuu Israel ki̱vi̱ kán, ta saátu ku̱a̱ʼá ña̱ sákuaʼayó xíʼin bendición ña̱ xi̱ndakiʼinna tá xi̱ ixato̱ʼóna ki̱vi̱ kán. Na̱yóʼo va̱ása níxiniñúʼu kachíñuna ki̱vi̱ sábado, chi ña̱ xi̱niñúʼu keʼéna kúú ña̱ ndasakáʼnuna Jehová. * Ña̱kán, xi̱xa̱ʼa̱n ta̱ Jesús sinagoga ki̱vi̱ sábado ta xi̱kaʼvira tu̱ʼun Ndióxi̱ (Éx. 31:12-15; kaʼvi Lucas 4:16-18). Tá káʼviyó ña̱ káʼa̱n Levítico 19:3 xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ sábado, ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ taváyó tiempo ña̱ ndasakáʼnuyó Ndióxi̱. ¿Á túviyó ña̱ íyo iin ña̱ xíniñúʼu keʼéyó ña̱ viíka kundiku̱nyó consejo yóʼo? Tá ná taváyó tiempo ndiʼi ki̱vi̱ ña̱ kundi̱ʼi̱ka-iniyó xa̱ʼa̱ chiñu Ndióxi̱, saá kúú ña̱ viíka xa̱a̱yó kutáʼanyó xíʼinra. Ta ndáyáʼviní keʼéyó ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa yi̱i̱ kooyó.

“VIÍNÍ NÁ KUTÁʼANYÓ XÍʼIN JEHOVÁ”

14. ¿Ndáa tu̱ʼun ña̱ ndáyáʼviní kúú ña̱ va̱xi nu̱ú Levítico 19?

14 Ku̱a̱ʼá yichi̱ káʼa̱n Levítico 19 xa̱ʼa̱ iin ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ yi̱i̱ kooyó. Nu̱ú ndíʼi versículo 4 káchiña: “Yi̱ʼi̱ kúú Jehová Ndióxi̱ndó”. Tu̱ʼun yóʼo xíʼin inkaka ña̱ kítáʼan xíʼinña, 16 yichi̱ va̱xiña nu̱ú capítulo yóʼo. Ña̱yóʼo sándakaʼánña miíyó xa̱ʼa̱ ley ña̱ nu̱ú, ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱ ta̱ Moisés, ña̱ káchi: “Yi̱ʼi̱ kúú Jehová Ndióxi̱ndó [...]. Va̱ása xíniñúʼu koo inkaka ndióxi̱ nu̱úndó” (Éx. 20:2, 3). Tá kúni̱yó yi̱i̱ kooyó, ña̱ xíniñúʼu kundayáʼvika nu̱úyó kúú ña̱ kutáʼan viíyó xíʼin Ndióxi̱, ta va̱ása kundayáʼvi inkaka ña̱ʼa nu̱úyó. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ naníyó testigo Jehová, va̱ása kúni̱yó keʼéyó nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa ña̱ kivi sakúyaku̱a̱ ki̱vi̱ra (Lev. 19:12; Is. 57:15).

15. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan versículo ña̱ va̱xi nu̱ú Levítico 19 xíʼinyó?

15 Tá xi̱kandíxa na̱ ñuu Israel ley ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱na, saá xi̱na̱ʼa̱na ña̱ xi̱kuu Jehová Ndióxi̱na. Levítico 18:4 káchiña: “Saxínundó ndiʼi ña̱ ndáka̱xii̱n keʼíi̱, ta kundiku̱nndó ley ña̱ táxii̱ ndaʼa̱ndó, ta kandíxandóña. Yi̱ʼi̱ kúú Jehová Ndióxi̱ndó”. Sava ley yóʼo va̱xiña nu̱ú Levítico 19. Tá kúú versículo 5 nda̱a̱ 8, ta saátu versículo 21 xíʼin 22 káʼa̱nña xa̱ʼa̱ kití tí xi̱taxina ndaʼa̱ Jehová. Viíní xi̱xiniñúʼu taxina tíyóʼo ndaʼa̱ra chi tí yi̱i̱ xi̱kuurí nu̱úra. Tá ná kaʼviyó versículo yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kuni̱yó sakúsi̱íyó-ini Jehová, ta ndasakáʼnuyóra nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra, táki̱ʼva káchi Hebreos 13:15.

16. ¿Ndáa consejo ña̱ va̱xi nu̱ú Levítico 19 sándakaʼán miíyó ña̱ xíniñúʼu síín kooyó nu̱ú inkana?

16 Ña̱ va̱ʼa yi̱i̱ kooyó xíniñúʼu chika̱a̱-iniyó ña̱ síín kooyó nu̱ú inkana. Soo kivi ixayo̱ʼvi̱ ña̱yóʼo xíʼinyó saáchi na̱ káʼvi xíʼinyó escuela, na̱ káchíñu xíʼinyó, na̱ veʼeyó na̱ va̱ása sákuaʼa xa̱ʼa̱ Jehová xíʼin inkaka na̱ yiví, kivi ixandúxana xíʼinyó keʼéyó ña̱ʼa ña̱ kivi kasi nu̱úyó ndasakáʼnuyó Jehová. Tá kéʼéna saá xíʼiyó, xíniñúʼu viíní ndaka̱xinyó ndáaña keʼéyó. ¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó? Ná kotoyó iin ña̱ kivi sakúaʼayó xíʼin Levítico 19:19, ña̱yóʼo káchiña: “Va̱ása kundixindó ti̱ko̱to̱ ña̱ ku̱va̱ʼa xíʼin u̱vi̱ nu̱ú yi̱ʼva̱”. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndiku̱n na̱ ñuu Israel ley yóʼo, síín ni̱xi̱yona nu̱ú na̱ inka ñuu. Tiempo vitin va̱ʼava kundixiyó ti̱ko̱to̱ ña̱ ku̱va̱ʼa xíʼin xa̱a̱ síín síín yi̱ʼva̱, soo va̱ása va̱ʼa kundixiyó ti̱ko̱to̱ táʼan ña̱ ndíxi na̱ va̱ása ndíku̱n ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱, ni kúúna na̱ káʼvi xíʼinyó, na̱ káchíñu xíʼinyó á na̱ veʼeyó. Ni kúʼvi̱va-iniyó xíniyó na̱ veʼeyó ta saátu na̱ yiví na̱ kítáʼan xíʼinyó. Soo tá ndáka̱xinyó keʼéyó iin ña̱ ndáyáʼviní, kúni̱yó síín kooyó nu̱ú na̱ va̱ása ndásakáʼnu Ndióxi̱. Ná ndakaʼányó chi tá kúni̱yó yi̱i̱ kooyó nu̱ú Ndióxi̱, ndáyáʼviní na̱ʼa̱yó ña̱ kúúyó na̱ ñuura (2 Cor. 6:14-16; 1 Ped. 4:3, 4).

¿Ndáaña xi̱niñúʼu sakúaʼa na̱ ñuu Israel xíʼin ña̱ káʼa̱n Levítico 19:23-25, ta ndáaña sákuaʼún xíʼin ña̱yóʼo? (Koto párrafo 17 xíʼin 18). *

17, 18. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ káʼa̱n Levítico 19:23-25?

17 Tá ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin na̱ ñuu Israel “Yi̱ʼi̱ kúú Jehová Ndióxi̱ndó”, sana chi̱ndeétáʼanña xíʼinna ña̱ ndakaʼánna ña̱ iinlá ña̱ kítáʼanna xíʼin Jehová kúú ña̱ ndáyáʼvi va̱ʼaka. ¿Ndáa ki̱ʼva xi̱niñúʼu na̱ʼa̱na ña̱ xi̱ndayáʼvi ña̱yóʼo nu̱úna? Levítico 19:23-25 * káʼa̱nña xa̱ʼa̱ iin ki̱ʼva ña̱ xi̱niñúʼu na̱ʼa̱na ña̱yóʼo (kaʼviña). Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱niñúʼu keʼé na̱ ñuu Israel tá xa̱a̱ ni̱ki̱ʼvina nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová taxira ndaʼa̱na. Tá xi̱chiʼina iin yitu̱n tú xi̱taxi ku̱i̱ʼi, va̱ása níxiniñúʼu kaxína ku̱i̱ʼi yóʼo ti̱xin u̱ni̱ ku̱i̱ya̱, ta tá xi̱xinu ku̱mí ku̱i̱ya̱ saá xi̱taxina ku̱i̱ʼi yóʼo ti̱xin veʼe Ndióxi̱ ña̱ va̱ʼa kuniñúʼunaña. Ta tá xi̱xinu u̱ʼu̱n ku̱i̱ya̱ saáví xi̱xaxí miína ku̱i̱ʼi ndaʼa̱ tú yitu̱n kán. Ley yóʼo xi̱chindeétáʼanña xíʼin na̱ ñuu Israel ña̱ va̱ása kundi̱ʼi̱-inina xa̱ʼa̱ siʼna miína. Xi̱niñúʼu kundaa-inina Jehová ña̱ taxira ndiʼi ña̱ xi̱xiniñúʼuna, ta kundi̱ʼi̱-inina xa̱ʼa̱ chiñura. Miíra kúú ta̱ chindeétáʼan xíʼinna ña̱ va̱ása kuma̱ní ña̱ kuxuna. Ta ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ ná taxina ña̱ʼa ña̱ kuniñúʼuna ti̱xin veʼera, chi kán kúú nu̱ú xi̱ndasakáʼnunara.

18 Ña̱ káʼa̱n Levítico 19:23-25 sándakaʼánña miíyó xa̱ʼa̱ tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús chí xi̱ní yuku̱, tá ka̱chira: “Sandákoondó ña̱ kundi̱ʼi̱-inindó, [...] xa̱ʼa̱ ña̱ kuxundó, xa̱ʼa̱ ña̱ koʼondó”. Ta ni̱ka̱ʼa̱nkara: “Yivándó ta̱ íyo chí ndiví xíni̱vara ña̱ xíniñúʼundó ndiʼi ña̱yóʼo”. Ndióxi̱ taxi ndiʼi ña̱ xíniñúʼuyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéra xíʼin tí saa (Mat. 6:25, 26, 32). Kándíxayó ña̱ kundaa Jehová miíyó, ta saátu chíndeétáʼanyó xíʼin na̱ kúma̱ní ña̱ʼa nu̱ú, soo va̱ása nátúʼunyó xíʼin ndiʼina tá chíndeétáʼanyó xíʼin inkana. Saátu táxiyó xu̱ʼún ña̱ kuniñúʼuyó ti̱xin congregación. Jehová xítora tá chíndeétáʼanyó xíʼin inkana, ta ndachaʼvivaraña ndaʼa̱yó (Mat. 6:2-4). Tá va̱ʼa-iniyó saá náʼa̱yó ña̱ ndíku̱nyó ña̱ káʼa̱n Levítico 19:23-25.

19. Ndiʼi versículo ña̱ ka̱ʼviyó nu̱ú Levítico, ¿ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼanña xíʼún?

19 Ndiʼi versículo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo yóʼo, sa̱náʼa̱ña miíyó xa̱ʼa̱ sava ña̱ xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa yi̱i̱ kooyó nda̱a̱ táki̱ʼva íyo Jehová. Ta tá ndíku̱nyó yichi̱ra saá náʼa̱yó ña̱ chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ yi̱i̱ koo ndiʼi ña̱ kéʼéyó (1 Ped. 1:15). Ku̱a̱ʼání na̱ yiví na̱ va̱ása ndásakáʼnu Jehová kíʼinna kuenta ña̱ viíní íyo ña̱ kéʼéyó. Ta nda̱a̱ sava na̱yóʼo xáa̱na káʼa̱n va̱ʼana xa̱ʼa̱ Jehová (1 Ped. 2:12). Soo íyo inkaka ña̱ kivi sakúaʼayó xíʼin ña̱ káʼa̱n Levítico 19. Nu̱ú inka artículo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ inkaka versículo, ta ña̱yóʼo chindeétáʼan xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó ndáa inkaka ña̱ xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa yi̱i̱ kooyó nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ apóstol Pedro.

YAA 80 Ná kotoyó ña̱ va̱ʼaní-ini Ndióxi̱

^ párr. 5 Miíyó na̱ ndásakáʼnu Jehová, kúʼvi̱ní-iniyó xíniyóra ta kúni̱yó sákusi̱íyó-inira. Ta̱yóʼo iin Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱ kúúra ta kúni̱ra ña̱ saátu ná koo miíyó. Soo, ¿á kivi xa̱a̱ miíyó na̱ yiví ku̱a̱chi kooyó na̱ yi̱i̱? Kiviva. Ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-iniyó ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa yi̱i̱ koo ndiʼi ña̱ kéʼéyó, ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ consejo ña̱ ta̱xi ta̱ apóstol Pedro ndaʼa̱ na̱ cristiano. Ta saátu ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Jehová xíʼin na̱ ñuu Israel.

^ párr. 6 Éxodo 15:1: “Ki̱vi̱ kán, ta̱ Moisés xíʼin na̱ ñuu Israel xi̱tana yaa nu̱ú Jehová: ‘Katai̱ nu̱ú Jehová saáchi ku̱chiñura ka̱nitáʼanra. Ta̱ánra kuáyi̱ xíʼin na̱ yósórí ti̱xin tá mar’”.

^ párr. 6 Éxodo 15:11: “¿Á íyo ndióxi̱ na̱ íyo nda̱a̱ táki̱ʼva íyo miíún Jehová? ¿Ndáana íyo nda̱a̱ táki̱ʼva íyo miíún, ña̱ kúún iin Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱ní? Yóʼó kúú ta̱ xíniñúʼu ixato̱ʼóndi̱, ta katandi̱ yaa nu̱ún ña̱ va̱ʼa ndasakáʼnundi̱ yóʼó, saáchi ndákanda̱ní-inindi̱ xíʼin ña̱ kéʼún”.

^ párr. 13 Kunda̱a̱ka-iniún xa̱ʼa̱ ki̱vi̱ sábado xíʼin ña̱ sánáʼa̱ ña̱yóʼo miíyó tá ná kaʼviún artículo ña̱ naní “Íyo iin tiempo ña̱ kachíñuyó ta saátu ña̱ ndakindee̱yó”, ña̱ ka̱na nu̱ú Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó diciembre 2019.

^ párr. 17 Levítico 19:23-25: “Tá xa̱a̱ ni̱ki̱ʼvindó nu̱ú ñuʼú ña̱ taxii̱ ndaʼa̱ndó ta chi̱ʼindó yitu̱n tú táxi ku̱i̱ʼi, ña̱ yaku̱a̱ xíniñúʼu koo ku̱i̱ʼi yóʼo nu̱úndó ta va̱ása xíniñúʼu kaxíndóña ti̱xin u̱ni̱ ku̱i̱ya̱. 24 Soo tá xa̱a̱ ni̱xi̱nu ku̱mí ku̱i̱ya̱, ña̱ ku̱i̱ʼi yóʼo ña̱ yi̱i̱ kooña nu̱úndó ta xíʼin ña̱ si̱í-ini taxindóña ndaʼa̱ Jehová. 25 Ta ña̱ ku̱i̱ya̱ u̱ʼu̱n kúú ña̱ xa̱a̱ kivi kaxíndó ña̱yóʼo, tasaá nduku̱a̱ʼáka ña̱ chiʼindó. Yi̱ʼi̱ kúú Jehová Ndióxi̱ndó”.

^ párr. 60 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ta̱ hermano távára tiempo ña̱ koora xíʼin na̱ yivára, ta xáʼa̱nra xítorana xíʼin ñá síʼira ta saátu xíʼin ñá loʼo se̱ʼera. Ta chíka̱a̱ra ndee̱ ña̱ ka̱ʼa̱n ni̱ʼira xíʼinna.

^ párr. 62 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ta̱ ñuu Israel xítora ku̱i̱ʼi ña̱ ka̱na ndaʼa̱ yitu̱n tú chi̱ʼira.