1. ¿Tlake kintlajtolmakak Pedro toikniuaj tlen achtoui siglo, uan kenke nesiyaya ouij kichiuasej?

TLAJ timotemachiaj tiasej iluikak o tiitstosej ipan Tlaltipaktli, tlauel techpaleuis tlen apóstol Pedro kintlajtolmakak toikniuaj tlen achtoui siglo. Ya kiijtok: “Tlatsejtseloltik toTeko tlen inmechnotstok [...]. Pampa ijkuilijtok ipan iTlajtol toTeko kampa yajaya kiijtok: ‘Moneki xiitstokaj intlatsejtseloltikej pampa na nitlatsejtseloltik’” (1 Ped. 1:15, 16). ¿Tlake tijyekouaj? Nochi tojuantij uelis tijchiuasej kej Jehová, katli tlauel tlatsejtseloltik. Maske kemantika timoiljuisej amo uelis tijchiuasej pampa titlajtlakolejkej, moneki tielisej titlatsejtseloltikej ipan nochi tlen tijchiuaj. Maske Pedro miakpa mokuapolok, ika tlen kichijki kinextik kena uelis tielisej titlatsejtseloltikej.

2. ¿Tlake tlajtlanili tijnankilisej ipan ni tlamachtili?

² Ipan ni tlamachtili tijnankilisej ni tlajtlanili: ¿Tlake kiijtosneki tielisej titlatsejtseloltikej? ¿Tlake techmachtia Biblia kema kiijtoua Jehová eli tlatsejtseloltik? ¿Kenijkatsa uelis tielisej titlatsejtseloltikej ipan nochi tlen tijchiuaj? Uan ¿kenke tlaj tijnekij timouampojchiuasej ika Jehová moneki tielisej titlatsejtseloltikej?

3. ¿Tlake moiljuiaj miakej kema kikakij se akajya eli tlatsejtseloltik, uan kenijkatsa uelis tijmatisej tlake kiijtosneki?

³ Miakej moiljuiaj se katli tlatsejtseloltik eli se akajya katli tlamachtia ipan se iglesia katli amo ixuetska uan nochipa mokuesojtok, kej nesi ipan se keski tlaixkopinkayomej. Nopa amo nelia pampa Biblia kiijtoua Jehová, katli tlatsejtseloltik, ya nochipa yolpaki (1 Tim. 1:11). Nojkia, kiijtoua  katli kiueyichiuaj nojkia tlauel yolpakij (Sal. 144:15). Jesús kinajuak katli moyoyotiyayaj ika yoyomitl uejueueyak uan san kichiuayayaj se keski tlamantli pampa kinekiyayaj ma kinitakaj sekinok (Mat. 6:1; Mar. 12:38). Tojuantij tijmatij tlake kiijtosneki tlatsejtseloltik ika tlen Biblia kiijtoua. Tijmatij Jehová, katli eli tlatsejtseloltik uan tlauel teiknelia, amo kema kiijtos ma tijchiuakaj se tlamantli tlen amo uelis tijchiuasej. Yeka, tlaj ya kiijtoua: “Moneki xiitstokaj intlatsejtseloltikej”, kimati kena uelis kiampa tijchiuasej. Tlaj tijnekij tielisej titlatsejtseloltikej moneki kuali tijkuamachilisej tlake kiijtosneki.

4. ¿Tlake kiijtosneki tlatsejtseloltik uan tlapajpaktik?

⁴ Ipan Biblia nopa tlajtoli tlatsejtseloltik uan tlapajpaktik kiijtosneki amo sokiyo inemilis se akajya uan kej tlaueyichiua. Ni tlajtoli nojkia kiijtosneki kema se akajya mosentlalia san kitekipanos toTeotsij. Uajka, tielisej titlatsejtseloltikej tlaj tijpiaj tonemilis tlapajpaktik, tlaj tijueyichiuaj Jehová kej kinamiki uan tlaj kuali timouampojchiuaj iuaya. Timosentlachiliaj kema timoiljuiaj maske titlajtlakolejkej, uelis timouampojchiuasej ika Jehová, katli tlauel tlatsejtseloltik.

5. ¿Tlake techmachtiaj iluikaeuanij tlen Jehová?

⁵ Jehová tlauel tlapajpaktik, uan kinextia ipan nochi tlamantli tlen kichiua. Iluikaeuanij katli itstokej inechka Jehová, kiampa kiijtojkej: “Tlatsejtseloltik, Tlatsejtseloltik, Tlatsejtseloltik, [Jehová] Tlen Kinyakana Iiluikaejkauaj Ma Tlatlanitij” (Is. 6:3). Kej tikitaj, iluikaeuanij kuali mouampojchijtokej ika Jehová pampa nojkia tlatsejtseloltikej. Yeka, kema se iluikaejketl ualayaya ipan Tlaltipaktli, kampa moketsayaya kichiuayaya tlatsejtseloltik. Kiampa panok kema Moisés monechkauik kampa lementoya xiuitl (Éx. 3:2-5; Jos. 5:15).

6, 7. 1) Kej kiijtoua Éxodo 15:1, 11, ¿kenijkatsa kipankixtik Moisés Jehová eli tlatsejtseloltik? 2) ¿Tlake kinpaleuiyaya israeleuanij kiilnamiktosej Jehová eli tlatsejtseloltik? (Xikita tlaixkopinkayotl ipan ipantsajka).

⁶ Kema Moisés kinkixtik israeleuanij tlen Egipto, kinextik Jehová eli tlatsejtseloltik (xijpoua Éxodo 15:1, 11). Kej monejnemiltiyayaj uan tlaueyichiuayayaj egiptoeuanij kinextiyayaj amo kipixtoyaj ininnemilis tlapajpaktik. Nojkia kiampa kinextijkej canaáneuanij pampa inijuantij temakayayaj ininkoneuaj kej tlakajkaualistli uan momekatiyayaj ininixpa ininteotsitsij (Lev. 18:3, 4, 21-24; Deut. 18:9, 10). Jehová amo eli kej nopa teotsitsij pampa ya amo kema techiljuis ma tijchiuakaj se tlamantli tlen techpinaualtis. Ya nelnelia eli tlauel tlatsejtseloltik. Kiampa kinextiyaya nopa “piltepospatlaktsi” tlen oro katli kiuikayaya ikuaixpa nopa sumo sacerdote. Nopaya kiijtouayaya: “Tlaiyokatlalili para toTeko” (Éx. 28:36-38).

⁷ Nochi katli kiitayayaj nopa “piltepospatlaktsi” kimatiyayaj Jehová tlauel tlatsejtseloltik. Uan, ¿tlaj se israelita amo kiitayaya nopa “piltepospatlaktsi” pampa amo ueliyaya monechkauia kampa sumo sacerdote? ¿Tlake kinpaleuiyaya kimatisej Jehová eli tlatsejtseloltik? Kema kipouayayaj nopa Tlanauatili ininixpa tlakamej, siuamej uan konemej (Deut. 31:9-12). Tlaj tiitstoskiaj nopaya, uelis tijkaktoskiaj ni tlajtoli: “Na niinmoTeko Dios. Nijneki [...] xielikaj intlatsejtseloltikej pampa na nitlatsejtseloltik” uan “moneki xiitstokaj intlatsejtseloltikej noixtla, pampa na tlen niinmoTeko nitlatsejtseloltik” (Lev. 11:44, 45; 20:7, 26).

8. ¿Tlake techmachtiaj Levítico 19:2 uan 1 Pedro 1:14-16?

 ⁸ Ma tikitakaj se keski tlajtoli tlen kinpouiliyayaj israeleuanij, tlen eltok ipan Levítico 19:2. Jehová kiiljuik Moisés: “Xikiniljui nochi israelitajmej ni miak tlanauatili. ‘Xiitstokaj intlatsejtseloltikej pampa na, niinmoTeko Dios, nitlatsejtseloltik[’]”. Uelis Pedro kiijtok tlen kiijtoua ni texto kema kiniljuik Cristo itokilijkauaj: “Moneki xiitstokaj intlatsejtseloltikej” (xijpoua 1 Pedro 1:14-16). Maske nama ayokmo timoyakanaj ika nopa Tlanauatili tlen Moisés kimakakej, tlen Pedro kiijkuilok techilnamikilia tlen kiijtoua Levítico 19:2: Jehová eli tlatsejtseloltik uan katli tikikneliaj moneki tijchiuasej kampeka nojkia tielisej titlatsejtseloltikej, maske timotemachiaj tiasej iluikak o tiitstosej ipan Tlaltipaktli (1 Ped. 1:4; 2 Ped. 3:13).

9. ¿Kenke tlauel ipati timomachtisej Levítico capítulo 19?

⁹ Nochi tijnekij tijyolpakiltisej Jehová, yeka tijnekij tijmatisej kenijkatsa nojkia tielisej titlatsejtseloltikej. ¿Tlake uelis techpaleuis? Ya techpaleuia ika iTlajtol. Ipan Levítico capítulo 19 kiijtoua se keski tlamantli. Marcus Kalisch, se katli tlamachtia ipan tlajtoli hebreo kiijtok: “Ni capítulo kipia miak tlamachtili, uan uelis ni tlauel ipati tlen nopa amochtli Levítico o tlen nopa Pentateuco”. Ma tikitakaj se keski versículos tlen ni capítulo kampa kiijtoua kenijkatsa moneki timonejnemiltisej. Kema tijpojtiasej, ma tikilnamikikaj kampa peua capítulo 19 kiijtoua: “Xiitstokaj intlatsejtseloltikej”.

10, 11. ¿Tlake tlanauatili kiijtoua Levítico 19:3, uan kenijkatsa moneki tikitasej?

¹⁰ Kema Jehová ya kiniljuijtoya israeleuanij monekiyaya elisej tlatsejtseloltikej, nojkia kiijtok: “Sejse inmojuantij moneki inkitlepanitasej inmotata uan inmonana [...]. Na, niinmoTeko Dios, niinmechiljuia” (Lev. 19:2, 3).

¹¹ Kej tikitaj, nopa tlanauatili kiijtoua moneki tikintlepanitasej totatauaj. Se tonali se tlakatl kitlatsintoki Jesús: “¿Tlachke tlen kuali moneki nijchiuas para toTeko nechmakas yolistli yankuik para nochipa?”.  Maske Jesús kiiljuik ma kichiua se keski tlamantli, nojkia kiiljuik monekiyaya kintlepanitas itatauaj (Mat. 19:16-19). Jesús kiniljuik fariseos uan escribas amo kuali tlen kichiuayayaj pampa amo kintlepanitayayaj inintatauaj. Yeka, kiniljuik: “Inkikauaj ni tlanauatili tlen toTeko temakak para inkitokilisej inmotlalnamikilis” (Mat. 15:3-6). Kema Jesús kiijtok “tlanauatili tlen toTeko”, nojkia kinejki kiijtos tlen nesi ipan nopa Matlaktli Tlanauatili uan tlen kiijtoua Levítico 19:3 (Éx. 20:12). Ma tikilnamikikaj nopa tlajtoli “xiitstokaj intlatsejtseloltikej pampa na, niinmoTeko Dios, nitlatsejtseloltik” ni nesi achtoui, uan teipa nesi nopa tlanauatili tlen Levítico 19:3, kampa kiijtoua moneki tikintlepanitasej totatauaj.

12. Kej kiijtoua Levítico 19:3, ¿tlake uelis timotlatsintokisej?

¹² Nochi uelis timotlatsintokisej: “¿Nikintlepanita notatauaj kej kiijtoua nopa tlanauatili?”. Tlaj tikitaj amo tijchiuaj, uajka ma timosentlalikaj kiampa tijchiuasej. Maske amo uelis tijpatlasej tlen uejkajkia tijchijkej, kena uelis tijchiuasej kampeka nojua tlauel tikinpaleuisej totatauaj. Yeka, uelis tijkixtisej tonali uan kiampa nojua tiitstosej ininuaya. Nojkia, uelis tikinmakasej tlen ika mopanoltisej, tlen kinpaleuis nojua kuali ma tlaneltokakaj o kuali ma kiyolmatikaj. Tlaj kiampa tijchiuasej, uajka tijnextisej tijneltokaj nopa tlanauatili tlen Levítico 19:3.

13. 1) ¿Tlake nojkia techtlajtolmaka Levítico 19:3? 2) Kej kiijtoua Lucas 4:16-18, ¿kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Jesús?

¹³ Ipan Levítico 19:3 techmachtia seyok tlamantli tlen kenijkatsa tielisej titlatsejtseloltikej. Nopaya kiijtouayaya monekiyaya kitlepanitasej tonali sábado. Tojuantij ayokmo timoyakanaj ika nopa Tlanauatili, yeka ayokmo timosiajketsaj ipan nopa tonali. Maske ayokmo tijchiuaj, uelis tijyekosej miak tlamantli tlen kichiuayayaj israeleuanij uan kenijkatsa Jehová kinteochiuayaya pampa kitlepanitayayaj nopa tonali. Inijuantij monekiyaya mosiajketsasej uan kiueyichiuasej Jehová. * Yeka, Jesús yauiyaya ipan sinagoga uan kipouayaya iTlajtol toTeotsij (Éx. 31:12-15; xijpoua Lucas 4:16-18). Nopa tlanauatili tlen nesi ipan Levítico 19:3 kampa kiijtoua monekiyaya kitlepanitasej tonali sábado, techyololinia ma tijkixtikaj tonali uan kiampa tijchiuasej tlen techpaleuis kuali ma titlaneltokakaj. ¿Tikitaj moneki nojua tijchiuasej kampeka ipan ni tlamantli? Tlaj nochipa tijkixtiaj tonali uan tijchiuaj tlen techpaleuis kuali titlaneltokasej, kichiuas nojua kuali ma timouampojchiuakaj ika Jehová. Uan ni tlamantli techpaleuis tlaj tijnekij tiitstosej titlatsejtseloltikej.

14. ¿Tlake tlamantli tlen tlauel ipati kiijtoua Levítico capítulo 19?

¹⁴ Ipan Levítico capítulo 19 miakpa kiijtoua tlake techpaleuis tiitstosej titlatsejtseloltikej. Kampa tlami versículo 4 kiijtoua: “Na, niinmoTeko Dios”. Uan ipan ni capítulo uelis tijpantisej 16 imiakpa ni tlajtoli. Ni kichiua ma tikilnamikikaj nopa achtoui tlen nopa Matlaktli Tlanauatili, kampa kiijtoua: “Na niDIOS, niinmoTeko [...]. Amo xijtlepanitakaj seyok keja inmoTeko, san na” (Éx. 20:2, 3). Nochi Cristo itokilijkauaj katli tijnekij tiitstosej titlatsejtseloltikej, moneki amo tijkauasej ma techtsakuili tlen ueli tlamantli, uan kiampa nojua kuali timouampojchijtosej  ika toTeotsij. Yeka, pampa timotokaxtiaj Jehová itlajtoltemakauaj, moneki timosentlalisej amo tijchiuasej tlen ueliskia kisokiuis Jehová itoka, katli tlauel tlatsejtseloltik (Lev. 19:12; Is. 57:15).

15. ¿Tlake techpaleuia tijchiuasej Levítico capítulo 19?

¹⁵ Israeleuanij kinextiyayaj Jehová eliyaya ininTeotsij kema kitlepanitayayaj nopa tlanauatili. Levítico 18:4 kiijtoua: “Moneki inkitokilisej senkistok tlen kiijtouaj notlanauatiljuaj uan inkichijtinemisej nochi tlen na niinmechiljuia, pampa na niinmoTeko Dios”. Ipan capítulo 19 nojkia kipia se keski tlanauatili tlen Jehová kinmakak israeleuanij. Kej versículos 5-8, 21, 22, kiijtouaj tlen nopa tlakajkaualistli tlen tlapialmej. Kema temakayayaj tlakajkaualistli monekiyaya amo kisokiuisej “tlen eltoya tlatsejtseloltik para [Jehová]”. Ni versículos kichiua ma tijnekikaj tijyolpakiltisej Jehová uan ma tijmakakaj tlakajkaualistli katli kipaktis, kej kiijtoua Hebreos 13:15.

16. ¿Tlake tlanauatili tlen Levítico 19 techilnamikilia amo kinamiki tielisej kej sekinok?

¹⁶ Tlaj tijnekij tiitstosej titlatsejtseloltikej moneki tijchiuasej kampeka ma nesi tojuantij amo tijchiuaj kej maseualmej. Kemantika ouij tijchiuasej pampa katli ininuaya timomachtiaj, ininuaya titekitij, tochampoyouaj katli amo kitekipanouaj Jehová uan sekinok uelis techtetsopasej ma tijchiuakaj se keski tlamantli tlen kichiuas ayokmo ma tijtekipanokaj Jehová. Kema kiampa pano, moneki kuali tikitasej tlake tijchiuasej. ¿Tlake techpaleuis kuali tijtlapejpenisej tlen tijchiuasej? Ma tikitakaj tlen Biblia techtlajtolmaka ipan Levítico 19:19, kampa kiijtoua: “Amo ximokenti se yoyomitl tlen tlachijchiuali ika lino ikpatl uan ika ichkatl ikpatl”. Ni tlanauatili kinpaleuiyaya israeleuanij amo sanse ma nesikaj ika sekinok altepemej. Ipan ni tonali amo kenijki tlaj toyoyo kiijtsontokej ika tlen ueli yoyomitl, kej algodón uan poliéster, o lana uan rayón. Maske amo kenijki, amo kinamiki tinesisej kej katli ininuaya timomachtiaj, titekitij o tochampoyouaj katli amo kineltokaj yon kichiuaj tlen Biblia tlamachtia. Uan maske tikinikneliaj tochampoyouaj uan sekinok maseualmej, kema tijtlapejpenisej se tlamantli tlen tlauel ipati tijnekij ma nesi amo tielij kej inijuantij. Ma tikilnamikikaj tlaj tijnekij tiitstosej titlatsejtseloltikej moneki timosentlalisej san Jehová tijtekipanosej (2 Cor. 6:14-16; 1 Ped. 4:3, 4).

17, 18. ¿Tlake techmachtia Levítico 19:23-25?

¹⁷ Uelis israeleuanij tlauel kinpaleuik ma kiachtouitlalikaj mouampojchiuasej ika  Jehová kema kikakiyayaj nopa tlajtoli “na niinmoTeko”. Ipan Levítico 19:23-25 (xijpoua) kiijtoua kenijkatsa ueliskia kichiuasej. Ma tikitakaj tlake panok kema kalajkej ipan nopa tlali tlen kintenkauilijtoyaj. Tlaj se akajya kitokayaya se kuatlajkayotl, san ueliskia kikuas itlajka kema ya panotoya eyi xiuitl. Uan ipan najpa xiuitl nopa kuatlajkayotl monekiyaya temakasej ipan teokali, uan ueliyayaj sampa kikuaj itlajka ipan nopa makuili xiuitl. Ni tlanauatili kinpaleuik israeleuanij ma kiitakaj amo kema ma kiachtouitlalikaj tlen inijuantij kinekiyayaj. Monekiyaya kiachtouitlalisej kitekipanosej Jehová uan motemachisej ya kinmakaskia tlen moneki. Nojkia kiniljuik ma temakakaj tlen kipiaj ipan teokali pampa nopaya kiueyichiuayayaj.

¹⁸ Nopa tlanauatili tlen eltok ipan Levítico 19:23-25, techilnamikilia tlen Jesús kiijtok ipan Sermón del Monte: “Amo ximokuesokaj tlen inmonemilis uan intla onkas tlen ika inpanosej uan tlen inkikuasej”. Uan nojkia kiijtok: “InmoTata tlen itstok nepa iluikak, ya kimati moneki nochi ni tlamantli”. Jehová techmakas tlen tijkuasej, kej kichiua ika piltototsitsij (Mat. 6:25, 26, 32). Yeka, timotemachiaj ya techmokuitlauis. Nojkia, kema tikinpaleuiaj sekinok amo tikijtojtinemij uan titemakaj tomij tlen ika kiixtlauaj se keski tlamantli ipan tlanechikoli. Jehová kiita kema titemakaj ika nochi toyolo uan ya techteochiuas (Mat. 6:2-4). Kema kiampa tijchiuaj, tijnextiaj tijkuamachiliaj tlen kiijtoua Levítico 19:23-25.

19. ¿Kenijkatsa mitspaleuijtok tlen timomachtijkej ipan Levítico?

¹⁹ Nopa textos tlen tikitakej ipan Levítico capítulo 19, techmachtijtok miak tlamantli tlen uelis tijchiuasej uan kiampa tiitstosej titlatsejtseloltikej kej Jehová. Kema tijchiuaj kej ya, tijnextiaj tijchiuaj kampeka tiitstosej titlatsejtseloltikej ipan tonemilis (1 Ped. 1:15). Miakej katli amo kitekipanouaj Jehová kiitaj kema kuali timonejnemiltiaj. Yeka, sekij kiueyichiuaj Jehová (1 Ped. 2:12). Ipan capítulo 19 tlen Levítico nojua kipia sekinok tlamachtili tlen techpaleuis. Yeka, ipan tlamachtili 49 nojua tikitasej sekinok versículos tlen ni capítulo katli nojkia techpaleuis tiitstosej titlatsejtseloltikej, kej Pedro kiijtok.