1. Petro wa lepostola o butsiye Makreste gore ma make ying fote ke ntaba di bonala nkare tso a ma butsiyeng ma ka sa kgone go di maka?

DI SA yi ka gore re na le tshepo ya go phela legedimong kela lefaseng, mo re ka tseyela hlogong tso Petro wa lepostola a yyeng a wolola Makreste ya go tlotsiwa ya ku botala di ka re berekela. Petro o ngwadiye gore: “Le lune le hlawolege ga dilo ka mokana ga tsona go tshwana le Modimo wa gore o Hlawolegiye wa gore le bitsiye ke yene, ka gore go ngwadiwwe gore: ‘Di nyaka le hlawolege ka taba la gore le nna ke hlawolegiye.’” (1 Pet. 1:15, 16) Ga mantsu yawa, re tšhuta gore re ka kopisela ga Jehova wa gore a go na wa go hlawolega go tshwana naye. Di ka sa re šiti fote di nyaka re hlawolege ga maphelelo ya rune. Tsotsone di ka bonala nkare di ka sa kgonege ka taba la gore a re ya yenela. Petro le yene o yye a maka tsa go kekema ga go tlala mara gage re tšhuta gore le rune re ka maka gore ‘re hlawolege.’

2. Ga hlogotaba yowa re nyoko fetola diputsiso difeng?

² Ga hlogotaba yowa, re nyoko fetola diputsiso tsa go latela: Mo ba re go hlawolega ba ra ying? Bhayibele yi re king ga taba ya gore Jehova o hlawolegiye? Re ka maka byang gore maphelelo ya rune ma hlawolege? Fote go hlawolega ga rune le taba ya senghana sa rune le Jehova di gahlana byang?

3. Batho ba go tlala ba tseya taba ya go hlawolega ka mokgo mang mara mong yona taba ya nnete re ka yi kraya kaye?

³ Batho ba go tlala mo ba nagana ka motho wa gore o hlawolegiye ba tseya go le motho wa gore o tišupetsa a sa jabola, o dula a yapere seyaparo sa kereke fote o phela a teyye mokgakga. Mara yone a yi nnete. Jehova wa gore o hlawolegiye o tšibega go le “Modimo wa gore o jabodiye.” (1 Thim. 1:11) Bo ba mo rapelang ba tšibega ba “jabodiye.” (Pis. 144:15) Bo ba gore ba yapara dikobo tsa gore di ya ba hlawola ga ba bangwana ba boya ba timakisanya nkare ba lukiye mo batho ba ba lebelele, Jeso o yye a ba botsa ditaba tsa bona. (Mat. 6:1; Mar. 12:38) Rune Makreste gore re tseye taba ya go hlawolega gabutši re gelepa ke tso re di tšhutang ka Bhayibeleng.  Re ya di tšiba fote a re kamake gore Modimo wa rune wa gore o hlawolegiye fote o re nyaka ka matla a ka sa re kgopele gore re make dilo tsa gore re ka sa di kgone. Byalo mo Jehova a re: “Di nyaka le hlawolege,” a re kamake gore re ka di kgona. Nnete ke gore, mo re nyaka go hlawolega ga maphelelo ya rune, di nyaka re thomise ka go kwisisa gore mo ba re go hlawolega ba ra ying.

4. Lentsu lowa la gore “go hlawolega” gabutšibutši le rela ying?

⁴ Mo ba re go hlawolega ba ra ying? Ka Bhayibeleng, lentsu lowa “go hlawolega” gabutšibutši le rela go yela ga maphelelo re boye re yele ga taba ya go berekela Modimo ka mokgo a nyakang. Lentsu lowa re ka le berekisa le ga taba ya gore ba hlawole motho gore o thogo berekela Modimo. Gabutšibutši re ka fo re, lentsu la gore go hlawolega le berekisiwa mo re na le mekgwa ya go yela, re rapela Jehova ka mokgo a nyakang le mo nkare re na le senghana sa thina naye. Taba yowa ya gore di ya kgonega gore re be le senghana sa thina le Modimo wa rune wa gore o hlawolegiye yi re šiya re yahlamme, ka matlamatla mo re tšhuta ka tso Bhayibele yi di hlayang ga taba ya gore Jehova o hlawolegiye.

5. Mangeloyi yawa ya go tshepega ma re tšhutisa ying ka Jehova?

⁵ Jehova o yediye fote aa na selabi ga dilo ka mokana ga tsona. Taba yowa re napa re yi bona gabutši mo mangeloyi ya maserafi ya ma leng thina le setulo sage sa go lawola ma hlaya gore ke yene wa mošaga mang. Ya mangwana ma hlayye gore: “O hlawolegiye, o hlawolegiye, o hlawolegiye Jehova wa masole.” (Jes. 6:3) Di fo ba lekgwaying gore mangeloyi ma hlawolegiye mo ma šinya ma ba le senghana sa thina le Modimo wa gore o hlawolegiye. Nka taba lo dipoleke tso mangeloyi ma yyeng ma yisa molayetsa ga tsona di yye dya hlawolega. Ke so se makegiyeng nakwela Moše a le thina le mohlare wa go dura mollo.—Ek. 3:2-5; Još. 5:15.

6-7. (a) Ga Eksoda 15:1, 11, Moše o yi šihlele byang taba ya gore Modimo o hlawolegiye? (b) Di tlile byang gore Maisrayele ma tšibe taba ya gore Modimo o hlawolegiye? (Lebelela sethombhe sa ka tawong.)

⁶ Mo Moše a šele a tshidisiye Maisrayele ga Lewatle le Lekhubedu o šihlele taba ya gore Modimo wa bona Jehova o hlawolegiye. (Bala Eksoda 15:1, 11.) Ka mokgo bo ne ba rapela medimonyana ya Egepita ba titshwarang ka gona ne di fo šupetsa gore taba ya go hlawolega a ba yi tšibi. Ne ba tshwana gabutši le bo ne ba rapela medimonyana ya Kanana. Ga morapelo wa bona ne go kena le taba ya go maka dihlabelo ka bana le ya maphelelo ya go sa hlamatsega. (Lef. 18:3, 4, 21-24; Dot. 18:9, 10) Mara Jehova o hlawolegiye a ka sa makisi malata yage dilo tsa gore di nyoko ma ntsha serithi. Mo re bolabola ka go hlawolega re ra yene. Tso ba di ngwadiyeng mone ga sepelekete sa gholdi sa ho mahlong ga tuku ya moprista ye mogolo ne di napa di beya taba yone lekgwaying. Ga sepelekete sone ke mo ba ngwadiye gore: “Wa go hlawolega ke Jehova.”—Ek. 28:36-38.

⁷ Molayetsa wo ba wo ngwadiyeng ga sepelekete sone ne wo gopotsa ye mongwana le ye mongwana ye a wo bonang gore Jehova o hlawolegiye tsa mannete. Byalo, re re king ka Leisrayele la gore a le kgone go bona sepelekete sone ka taba la gore le ka sa kgone go šutela thina le leprista le legolo? Ayitsano le nyoko phuka ke molayetsa wone wa gore wo tseyediwa gedimo? Dho! Phela Maisrayele ka mokana ga wona ma kwile molayetsa wone nakwela go badiwa Molawo mahlong ga banna, basadi le bana. (Dot. 31:9-12) Mola le wene o le gona nke o wo kwile molayetsa wa gore: “Ke nna Jehova Modimo wa lune, fote di nyaka . . . le hlawolege, ka taba la gore le nna ke hlawolegiye.” “Di nyaka le hlawolege gaka, ka taba la gore nna, Jehova, ke hlawolegiye.”—Lef. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Ke ntaba di nyaka re sa takisi maahlo taba yo yi leng ga Lefitiko 19:2 le 1 Petro 1:14-16?

 ⁸ Tla re lebeleleneng tso di leng ga Lefitiko 19:2 tsa gore ba yye ba di balela batho ka moka. Jehova o butsiye Moše gore: “Bolabola le setšhaba ka mokana ga sona sa Maisrayele o ba botse gore, ‘Di nyaka le hlawolege, ka taba la gore nna, Jehova Modimo wa lune, ke hlawolegiye.’” Di ka makega gore ke wona mantsu ya Petro a ma hlayyeng mo a hlohletsela Makreste gore di nyaka “le hlawolege.” (Bala 1 Petro 1:14-16.) Nnete ke gore a re sa latelela Molawo wa Moše. Mara tso Petro a di ngwadiyeng di šihlela tso re di tšhutiyeng ga Lefitiko 19:2, tsa gore, Jehova o hlawolegiye fote ye a mo nyakang di nyaka a karakare gore a thogo hlawolega. Yone ke nnete, di sa yi ka gore re na le tshepo ya go phela legedimong kela lefaseng la pharadeyisi.—1 Pet. 1:4; 2 Pet. 3:13.

9. Mara go tšhuta ka Lefitiko tema 19 go nyoko re gelepa ka ying?

⁹ Ka taba la gore re nyaka go jabodisa Modimo wa rune wa gore o hlawolegiye, re karakara ka matla gore re tšhute taba ya gore re ka maka byang gore re hlawolege. Jehova wa re yeletsa gore re ka di makamaka byang tsotsone. Re ka tšhuta ka taba yowa ga Lefitiko tema 19. Marcus Kalisch wa gore o tšhutiye Seheberu o ngwadiye gore: “Di ka makega gore ga puku ya Lefitiko le ga dipuku ka dihlano tsa mathomo tsa Bhayibele tema yowa ke yona ya go bolabola ka dilo tsa go tlala fote re ka boya re re ke yona ya gore ba yi tseyela gedimo.” Tla re petapeteneng ka ditemanyana tse dingwana ga tema yowa tsa gore di re tšhutisa dilo tso re ka di berekisang mo re kene re phela. Mo re kene re maka ka mokgonone, re sa lebale gore tso re di tšhutang di yelana le taba ya rune ya ku mathomisong ya gore: “Di nyaka le hlawolege.”

10-11. Lefitiko tema 19 yi re di nyaka re make ying fote ke ntaba?

¹⁰ Ka nthago ga mo Jehova a butsiye Maisrayele gore di nyaka ma hlawolege, o tokegele ka gore: “Ye mongwana le ye mongwana di nyaka a hlompe mmane wage le papage . . . Ke nna Jehova Modimo wa lune.”—Lef. 19:2, 3.

¹¹ Di fo ba lekgwaying gore taba yo Modimo a re yetetsang ka yona ya gore re hlompe babelegi di nyaka re yi tseyele gedimo. O sa gopola nakwela morene mongwana a butsisa Jeso gore:  “Anthe ke tshwanele ke make ying sa gabutši gore ke thogo kraya lephelo la go ya go yye?” Tse dingwana tso Jeso a di hlayyeng mo a mo fetola o yitseri morenela a hlompe papage le mmane wage. (Mat. 19:16-19) Jeso o yye a wolola Mafareseyi le bomabhalane ka taba la gore ba maka so ba ka se kgonang gore ba tšhabelele taba ya go pasopa babelegi ba bona. Ka mokgonone, ba “phagele lentsu la Modimo ku thoko.” (Mat. 15:3-6) “Lentsu la Modimo” le kenisa le molawo wa bohlano ga Lesome la Melawo le tso re di badiyeng ga Lefitiko 19:3. (Ek. 20:12) Fote o sa lebale gore molawo wo re wo krayang ga Lefitiko 19:3 wa gore re hlompe babelegi, ba wo hlayye ka nthago ga mantsu ya gore: “Di nyaka le hlawolege, ka taba la gore nna, Jehova Modimo wa lune, ke hlawolegiye.”

12. Mo re nagana ka tso di hlayang ke Lefitiko 19:3, re ka tiputsisa putsiso yifeng?

¹² Mo re nagana ka taba yo Jehova a yi hlayang ya go hlompa babelegi, re ka tiputsisa gore, ‘Nje nna ke maka tsona?’ Mo o kwa nkare a wa maka tsona ku nthago, napa o tipotse gore o nyoko lukisa. O ka sa kgone go tšhentšha tso di makegiyeng ku nthago, mara o ka tikemisela gore, go thoma gana byalo o nyoko makela babelegi bago tsa go tlala. Kela o ka yeketsa nako ya go fokatsa nabo. Kela o ka ba gelepa ka go ba rekela tso ba di gayelang, wa ba gelepa gore ba be le senghana sa thina le Jehova kela wa ba tiyisa. Mo o maka ka mokgonone, o ko ba o maka tso di hlayang ke Lefitiko 19:3.

13. (a) Re tšhuta ying se sengwana ga Lefitiko 19:3? (b) Rune lekgono re ka wo kopisela byang mošupetso wa Jeso wo wo leng ga Luka 4:16-18?

¹³ Lefitiko 19:3 yi re tšhutisa se sengwana ga taba ya gore di nyaka re hlawolege. Yi bolabola ka taba ya go gopola letšatši la Sabatha. Makreste a ma sa latelela Molawo wa Moše, byalo a di nyake re latelela taba ya Sabatha. Le mo go le ka mokgonone, re ka tšhuta tsa go tlala ga taba ya gore Maisrayele ne ma yi tseya byang Sabatha le gore ne yi ma berekela ka mokgo mang. Letšatši la Sabatha ne go le nako ya go khutsa ga mebereko ye mengwana gore ba thogo kraya nako ya go lebelela tso tsa Modimo. * Nka taba lo Jeso ka letšatši lone ne a ya Sinagogeng ya thina le mo a dulang gore a ye bala Lentsu la Modimo. (Ek. 31:12-15; bala Luka 4:16-18.) Mantsu ya Modimo ya ma leng ga Lefitiko 19:3 ya gore, “le sa lebale letšatši [lage] la sabatha” ma tshwanele go re hlohletsela gore re fele re khutsa ga mebereko yo re yi makang gore re thogo lebelela tso tsa Modimo. Ayitsano o kwa nkare go na le mo o ka potollang gona ga taba yonone? Mo o dula o tipeyela nako ya go lebelela tso tsa Modimo, senghana sago le Jehova se nyoko hluhlutela go leng sona so se nyakegang gore o hlawolege.

14. Ke nnete yifeng yo yi šihlelang ke Lefitiko tema 19?

¹⁴ Lefitiko tema 19 yi boyelela nnete yo yi ka re gelepang gore re dule re hlawolegiye. Temanyana 4 yi korisela ka mantsu ya gore: “Ke nna Jehova Modimo wa lune.” Mantsu yanane kela ya go tshwana nawo ma nyarela ga 16 ga tema yowa. Ma re gopotsa molawo wa mathomo wa gore: “Ke nna Jehova Modimo wa lune . . . Le sa be le medimo ye mengwana.” (Ek. 20:2, 3) Mokreste ye mongwana le ye mongwana wa gore o nyaka go hlawolega, di nyaka a bone gore go sa be le motho kela selo so se ka sinyang senghana sage le Modimo. Fote ka taba la gore ke rune Dihlatse tsa Jehova, di nyaka re kganele kgole le dilo tso di ka thilafatsang lebitso lage la go hlawolega.—Lef. 19:12; Jes. 57:15.

15. Ditemanyana tso di leng ga Lefitiko tema 19 di re tšhofa gore re make ying?

¹⁵ Mo Maisrayele ma theetsela melawo ya Jehova, ne ma šupetsa gabutši gore ke Modimo  wa bona. Lefitiko 18:4 yi re: “Le makeneng ka mokgo ke le butsiyeng, fote le ngangarele melawo yaka le boye le sepele ka yona. Ke nna Jehova Modimo wa lune.” Tema 19 yi bolabola ka “melawo” ye mongwana yo ba yi neyyeng Maisrayele. Mo re beyisa, ditemanyana 5-8, 21, 22 di bolabola ka go maka dihlabelo ka diphoolwane. Ne di nyaka ba di make ka mokgwa wa gore wo ka sa ‘thilafatse dilo tsa go hlawolega tsa Jehova.’ Mo re ka bala ditemanyana tsone di nyoko re hlohletsela gore re liketse ka matla gore re make tso Maheberu 13:15 yi di hlayang tsa gore re jabodise Jehova re boye re mo makele dihlabelo tsa go mo thanaka.

16. Re ka berekisa mošupetso wofeng wo wo ka re gopotsang gore bo ba berekelang Modimo ba fapana le bo ba sa mmerekeleng?

¹⁶ Mo re nyaka go hlawolega, di nyaka re tikemisele go tshwana re ntoši. Mara tsone di ka sa be lula. Ka dinako tse dingwana bo re kenang nabo sekolo, bo re berekang nabo, mašaga ya rune ya gore a yi Dihlatse le batho ba bangwana ba ka re gapeletsa gore re make dilo tsa gore a di sipidisane le tso re di dumelang. Mo ba maka tsotsone, di nyaka re segelela sepheto re sa jikajiki. King so se ka re gelepang gore re kgete gabutši? Lebelela tšhiko yo yi leng ga Lefitiko 19:19, ya gore: “Le sa yapare kobo ya gore ba yi rukiye ka mehlobo ka mmedi ya digare.” Molawo wone wo gelepiye gore di be lula go hlawola Maisrayele ga ditšhaba tse dingwana. Lekgono a go sinyege felo mo motho a tiyaparela kobo yage ya gore ba yi rukiye ka malapi ya mehlobohlobo, ya go tshwana le ya jujeta, krempelina le mo go ka ba mokgopa. Mara a re nghanelane le batho ba gore tso ba di dumelang le tso ba di makang di ganana le tso Bhayibele yi di tšhutisang, di sa yi ka gore re kena nabo sekolo, re bereka nabo kela le mong mašaga. Phela mašaga ya rune a re ya ma hloya, le bayagelane ba rune re kwana nabo. Mara dipheto tso re di makang di šupetsa gore re theetsela Jehova le mo tsotsone di ka maka gore re fapane kgole le batho ba bangwana. Gopola gore taba ya gore ba hlawole motho gore a thogo berekela Modimo yi sipidisana le taba ya go hlawolega. Taba yone yi gabutši ka matla mo re karakara gore re hlawolege.—2 Makor. 6:14-16; 1 Pet. 4:3, 4.

17-18. King so re se tšhutang ga Lefitiko 19:23-25?

¹⁷ Mantsu yawa ya gore “Ke nna Jehova Modimo wa lune” ne ma tshwanele ma gelepe Maisrayele gore ma yetise mahlong senghana sa wona le Jehova. Byang? Lefitiko 19:23-25 yi hlatolla gore byang. (Bala.) O fo nagana gore mantsu yawa ma nyoko kwagala byang mo Maisrayele ma šele ma le ga Naga yo ba ma Tshepisiyeng. Mo motho a ka gaša mohlare wa diyengwa, ne a sa tshwanela go ja diyengwa tsa mohlare wone go šinye go fela kararo ya mengwaga. Ka mongwaga  wa bone diyengwa tsone ne ba di beyela ka thoko gore ba thogo go di berekisa ga poleke ya go hlawolega ya Modimo. Mo go šele go le ka mongwaga wa bohlano, ye a gašiyeng mohlare ne a ka ja diyengwa tsa mohlare wone. Molawo wone ne wo gelepa Maisrayele gore a di nyake ba yetisa mahlong tso di nyakang ke bonabeng. Ne di nyaka ba tshepa gore Jehova o nyoko ba pasopa mo ba ka yetisa tsa Mmušo ku mahlong. Ke yene ye ne a bona gore ba na le tsa go ja tsa go ba yenetsa. Fote Modimo ke mo a ba hlohletsela gore ba sa konane ba neyele ga poleke yage ya go hlawolega mo ba mo rapelang gona.

¹⁸ Molawo wo wo leng ga Lefitiko 19:23-25 wo re gopotsa mantsu ya Jeso a ma hlayyeng nakwela a Tšhutisa a le ku Thabeng. O yitseri: “Lisetsaneng go ba le kene le šekela ka . . . gore le nyoko ja ying kela le nyoko nwa ying.” Jeso o yeketsiye ka gore: “Papa wa lune wa magedimong wa di tšiba tsa gore dilo tsowa le lune le ya di nyaka.” Modimo o nyoko re pasopa go fo tshwana le mo a pasopa dinonyane. (Mat. 6:25, 26, 32) Re tseya Jehova go le yene a re Pasopang. Fote a re teyi phalafala mo re makela “batho ba go tihlupegela dilo tsa gabutši.” A re jikajiki go neyela mo phutego yi na le tso yi di gayelang. Jehova aa yi takisi maahlo taba ya rune ya go sa konane fote o nyoko re rufela tsotsone. (Mat. 6:2-4) Ka mokgonone, re ko ba re šupetsa gore re kwisisa tso re di tšhutang ga Lefitiko 19:23-25.

19. Di go gelepiye ka mokgo mang go tšhuta ka taba yo yi leng ga Lefitiko?

¹⁹ Re f’lo pombhola ditemanyana tse dingwana mo ga Lefitiko tema 19, ke mokane ra lebelela gore re ka maka byang gore re tshwane le Modimo wa rune wa gore o hlawolegiye. Mo re kopisela gage, re ba re šupetsa gore re liketsa go maka gore ‘re hlawolege ga dilo ka mokana ga tsona.’ (1 Pet. 1:15) Ba go tlala ba gore a yi Dihlatse tsa Jehova ba di bonne ka maahlo gore batho ba Modimo ba titshwara gabutši. Gabutšibutši tsotsone di tšhofiye ba bangwana gore ba šinye ba thanaka Jehova. (1 Pet. 2:12) Mara di tlele tso re ka di tšhutang ga Lefitiko tema 19. Ga hlogotaba ya go latela, re nyoko petapeta ka ditemanyana tse dingwana tsa tema yowa fote di nyoko re gelepa gore re thogo bona gore mantsu ya ma hlayyeng ke Petro ya gore “di nyaka le hlawolege” re ma berekise byang mo re kene re phela.