Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EKICWEKA EKY’OKWEGA 48

‘Mwine Kuba Abarikwera’

‘Mwine Kuba Abarikwera’

‘Mube abarikwera omu micwe yaanyu yoona.’—1 PET. 1:15.

EKYESHONGORO 34 Okugyendera omu Bwesigwa

EBIRAAGAMBWEHO *

1. Petero akaha Abakristaayo bagyenzi be buhabuzi ki, kandi ahabw’enki nibureebeka nk’obutarikubaasika kugyenderwaho?

YAABA twine amatsiko g’okuza omu iguru nari kuguma omu nsi, twena nitubaasa kugasirwa twashwijuma obuhabuzi obu entumwa Petero yaahaire Abakristaayo omu kyasha ky’okubanza. Petero akahandiika ati: ‘Nk’ogwo owaabeetsire oku ari orikwera, naimwe mube nikwo mwaba abarikwera omu micwe yaanyu yoona, ahakuba kikahandiikwa ngu: Mwine kuba abarikwera, ahabw’okuba nyowe ndi orikwera.’ (1 Pet. 1:15, 16) Ebigambo ebi nibyoreka ngu nitubaasa kutooreza Yehova, orikukirayo kuba orikwera. Twine kuba abarikwera omu mitwarize yaitu. Eki nikibaasa kureebeka nk’ekitarikubaasika ahabw’okugira ngu tituhikiriire. Na Petero akakora enshobe nyingi, kwonka eky’okureeberaho kye nikyoreka ngu nitubaasa kuba abarikwera.

2. Nituza kugarukamu bibuuzo ki omu kicweka eki?

2 Omu kicweka eki, nituza kugarukamu ebibuuzo ebi: Okwera niki? Baibuli neetwegyesa ki aha kwera kwa Yehova? Nitubaasa kuba tuta abarikwera omu mitwarize yaitu? Kandi okwera kwine kakwate ki n’omukago gwaitu na Yehova?

OKWERA NIKI?

3. Abantu baingi baine miteekateekyere ki aha muntu orikwera, kwonka nitubaasa kwiha nkahi ebihikire?

3 Abantu baingi nibateekateeka ngu omuntu orikwera naaba ataine kushemererwa ajwaire ebijwaro by’ediini, kandi atarikusheka na kakye. Kwonka ekyo tikihikire. Yehova orikwera munonga, naayetwa ‘Ruhanga orikwesiima.’ (1 Tim. 1:11) Abarikumuramya nibeetwa abahiiriirwe nari abaine okushemererwa. (Zab. 144:15) Yesu akahana abanyadiini abaabaire nibajwara ebijwaro by’omutaano, kandi bakakorera eby’okuhikiirira byabo omu maisho g’abantu. (Mat. 6:1; Mak. 12:38) Itwe Abakristaayo ab’amazima emiteekateekyere ei twine aha kwera eshemereire kuba neeyegamira aha bi turikwega omu Baibuli. Twine obuhame ngu Ruhanga waitu orikwera kandi owa rukundo tarikutuha ebiragiro ebi tutarikubaasa kworobera. N’ahabw’ekyo Yehova yaatugira ngu ‘twine kuba abarikwera,’ titurikubangaanisa ngu eki nikibaasika. Kwonka, tutakabaire abarikwera omu mitwarize yaitu, twine kubanza twamanya amakuru g’ekigambo okwera.

4. Okuba orikwera nikimanyisa ki?

4 Okwera niki? Omu Baibuli, ekigambo “okwera” kiine akakwate n’emicwe n’obwecumi bw’ediini nari okushemera. Kandi nikibaasa n’okumanyisa okutooranwa kuheereza Ruhanga. Ekirikumanyisa ngu, nitwetwa abarikwera, twaba twine emicwe eshemeire, turikuramya Yehova omu muringo ogu arikusiima, kandi twine omukago murungi nawe. Buzima nikitangaaza kureeba ngu buri omwe ahariitwe naabaasa kugira omukago murungi na Yehova, na munonga twateekateeka aha ki Baibuli erikwegyesa aha kwera kwe.

YEHOVA “N’ORIKWERA, N’ORIKWERA, N’ORIKWERA”

5. Ebigambo bya baamaraika abeesigwa nibitwegyesa ki ahari Yehova?

5 Yehova n’oshemeire kandi omwecumi omu miringo yoona. Eki nitukimanya kurugiirira aha nshoboorora ya baamaraika abarikwetwa baaserafi abari haihi n’ekitebe kye. Bamwe aharibo bakagira ngu Yehova ow’amahe “n’orikwera, n’orikwera, n’orikwera.” (Isa. 6:3) Kwonka, baamaraika kubaasa kugira omukago murungi na Ruhanga waabo orikwera, nabo baine kuba abarikwera, kandi buzima n’abarikwera. Nangwa, n’omwanya omu nsi ogu baamaraika ba Yehova baabaire baheeraho omuntu obutumwa gukaba guba ogurikwera. Nikyo kyabaireho obu Musa yaabaire ari haihi n’orushaka orurikwaka omuriro.—Kur. 3:2-5; Yos. 5:15.

Ebigambo Okwera n’okwa Yehova bikaba biba bikomirwe aha kitambaara ky’omunyamurwa omukuru (Reeba ekicweka eky’okwega 48, akacweka 6-7)

6-7. (a) Kurugiirira aha Okuruga 15:1, 11, Musa akooreka ata gye ngu Ruhanga n’orikwera? (b) Abaisraeli boona bakaba nibamanya bata ngu Ruhanga n’orikwera? (Reeba ekishushani ekiri aha kipampagare.)

6 Bwanyima ya Musa kurabya Abaisraeli omu Nyanja Erikutukura, akabagambira ngu Yehova Ruhanga waabo n’orikwera. (Shoma Okuruga 15:1, 11.) Ahakuba Abanyamisri abaabaire nibaramya baaruhanga b’ebishuba, bakaba batarikwera na kakye. Nikyo kimwe n’Abanyakanaani. Okuramya kwabo kukaba nikutwariramu okuhonga abaana nk’ebitambo n’ebihagaro omu by’okuteerana. (Lev. 18:3, 4, 21-24; Bir. 18:9, 10) Okutaana n’ekyo, Yehova akaba atarikubaasa kugambira abarikumuramya kukora ebihagaro nk’ebyo. N’orikwera omu bwijwire. Eki kikaba nikireebwa butunu aha kihandiiko ekyabaire kiri aha kitambaara ky’omunyamurwa omukuru. Aha kitambaara kye hakaba hahandiikirweho ebigambo “Oyereziibwe” Yehova, nari Okwera n’okwa Yehova.—Kur. 28:36-38.

7 Obutumwa obwo bukaba nibuhamiza buri omwe ngu Yehova buzima n’orikwera. Kandi shi Omwisraeli owaabaire aba atarikubaasa kureeba ebigambo ebyo ebiri aha kitambaara, ahabw’okutabaasa kuhika haihi n’omunyamurwa omukuru? Akaba afeerwa obutumwa bukuru obwo? Ngaaha! Buri Mwisraeli akaba naabaasa kuhurira obutumwa obwo Ebiragiro byaba nibishomerwa abashaija, abakazi, n’abaana boona hamwe. (Bir. 31:9-12) Ku ogire ngu okaba oriyo, okaba noija kuguma noohurira ebigambo ebi: ‘Ndi [Yehova] Ruhanga waanyu, mube abarikwera, ahabw’okuba ndi Orikwera.’ “Mube abarikwera ahariinye, ahabw’okuba nyowe [Yehova] ndi orikwera.”—Lev. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Ahabw’enki twine kufayo kushwijuma Abaleevi 19:2 na 1 Petero 1:14-16?

8 Ka tute omutima aha bigambo ebiri omu Abaleevi 19:2 ebyabaire nibishomerwa abantu boona. Yehova akagambira Musa ati: “Gambira eihanga ry’Abaisraeli ryona ebi ndikugamba ningira nti: Mushemereire kuba abarikwera, ahakuba Nyowe [Yehova] Ruhanga waanyu ndi orikwera.” Petero ashemeire kuba yaabaire naajuriza ebigambo ebi obu yaahiga Abakristaayo kuba “abarikwera.” (Shoma 1 Petero 1:14-16.) Amazima gari ngu, itwe tituri ahansi y’Ebiragiro bya Musa. Kwonka nabwo, ebi Petero yaahandiikire nibihikaana n’ebi turikwega omu Abaleevi 19:2, ngu Yehova n’orikwera kandi n’abarikumukunda baine kuteeraho kuba abarikwera. Eki twine kukikora yaaba twine amatsiko g’okuza omu iguru nari ag’okutuura omu paradiso omu nsi.—1 Pet. 1:4; 2 Pet. 3:13.

‘MUBE ABARIKWERA OMU MICWE YAANYU YOONA’

9. Nituza kugasirwa tuta omu kushwijuma Abaleevi eshuura 19?

9 Ahabw’okugira ngu nitwenda kushemeza Ruhanga waitu orikwera, nituba nitwenda kwega oku turikubaasa kuba abarikwera. Yehova naatuha obuhabuzi oku turikubaasa kukikora. Eky’okureeberaho kirungi ky’obuhabuzi nk’obwo n’Abaleevi eshuura 19. Omuheburaayo omucondooza orikwetwa Marcus Kalisch akahandiika ati: “Eshuura y’omutaano egi neebaasa kuba niyo erikukirayo kushoboorora n’okuba ehikire gye, kandi neebaasa kuba niyo erikukirayo kuba nkuru omu kitabo ky’Abaleevi, obundi n’omuri Pentateuch.” Ka tushwijume emishororongo emwe omu shuura egi erimu amashomo makuru agu turikubaasa kugyenderaho omu mitwarize yaitu. Twaba nitushwijuma amashomo aga, ijuka ngu nigakuratira ebigambo by’okubanza ebirikugira ngu ‘mwine kuba abarikwera.’

Ekiragiro ekirikukwata aha bazaire ekiri omu Abaleevi 19:3 kishemereire kuhiga Abakristaayo kuteekateeka ahari ki? (Reeba akacweka 10-12) *

10-11. Ni bikorwa ki eby’okwera ebirikugambwaho omu mishororongo y’okubanza ey’Abaleevi 19, kandi twine kureeba tuta obuhabuzi obwo?

10 Yehova bwanyima y’okugira ngu Abaisraeli baine kuba abarikwera, akongyeraho ati: ‘Omuntu weena omuriimwe ashemereire kutiina nyina na ishe. Niinye [Yehova] Ruhanga waanyu.’—Lev. 19:2, 3.

11 Buzima, ni kikuru kukuratira obuhabuzi bwa Ruhanga obw’okworobera abazaire baitu. Ijuka obu omushaija yaabuuza Yesu ngu ‘nimbaasa kukora kirungi ki kutunga amagara agatahwaho?’ Bimwe aha bi Yesu yaagarukiremu nibyoreka ngu omushaija ogwo akaba aine kutiina ishe na nyina. (Mat. 19:16-19) Nangwa na Yesu akahana Abafarisaayo n’abahandiiki abaabaire nibeetantara kuha abazaire baabo ekitiinisa. N’ahabw’ekyo, “ekigambo kya Ruhanga bakakihindura busha” nari ekitahikire. (Mat. 15:3-6) “Ekigambo kya Ruhanga” kikaba nikitwariramu bitano aha Biragiro Ikumi n’ebiri omu Abaleevi 19:3. (Kur. 20:12) Kandi ijuka ngu obuhabuzi oburi omu Abaleevi 19:3, obw’okutiina abazaire baitu bombi, nibukuratira ebigambo ebi: “Mushemereire kuba abarikwera, ahakuba nyowe [Yehova] Ruhanga waanyu ndi orikwera.”

12. Kuhikaana n’obuhabuzi oburi omu Abaleevi 19:3, nitubaasa kwebuuza kibuuzo ki?

12 Kuhikaana n’obuhabuzi bwa Yehova obw’okuha abazaire baitu ekitiinisa, noobaasa kwebuuza oti: ‘Nimpa abazaire bangye ekitiinisa?’ Waareeba ngu obaire otarikukora gye omu nshonga egi, noobaasa kuhinduramu hati. Torikubaasa kuhindura eby’enyima, kwonka noobaasa kumariirira kuteeraho kuhwera abazaire baawe kuruga hati. Obundi noobaasa kumara nabo obwire burikumara. Nari noobaasa kwongyera kubahwera omu by’omubiri, eby’omwoyo, n’omu nyehurira? Okukora ekyo nikihikaana n’ebiri omu Abaleevi 19:3.

13. (a) Ni buhabuzi ki obundi oburi omu Abaleevi 19:3? (b) Nitubaasa kutooreza tuta Yesu obunaku obu, nk’oku kiri omuri Luka 4:16-18?

13 Abaleevi 19:3 nihatwegyesa ekintu ekindi aha bikwatiraine n’okuba abarikwera. Nihagamba aha kweza Sabato. Abakristaayo tituri ahansi y’Ebiragiro, n’ahabw’ekyo titwine kukwata Sabato eya buri saabiiti. Kwonka, nitubaasa kwegyera bingi aha ku Abaisraeli baabaire nibeeza Sabato, n’oku baabaire nibagasirwa baakikora. Sabato bukaba buri obwire bw’okuhuumura aha mirimo eya butoosha, reero bakata omutima aha by’omwoyo. * Niyo nshonga ahabw’enki aha Sabato Yesu akaba aza aha sinagogi omu tauni y’owaabo kushoma Ekigambo kya Ruhanga. (Kur. 31:12-15; shoma Luka 4:16-18.) Okwehanangiriza kwa Ruhanga okuri omu Abaleevi 19:3 ‘okw’okurinda sabato’ ze kushemereire kutuhiga kugira obwire bw’okuta omutima aha by’omwoyo. Nooreeba ngu haine ahu oine kuhinduramu omu ntebeekanisa yaawe? Waaba noogira obwire bw’okuta omutima aha by’omwoyo, noija kugira omukago murungi na Yehova, ekintu kikuru omu kuba orikwera.

HAMYA OMUKAGO GWAWE NA YEHOVA

14. Ni mazima ki makuru agarikugambwaho emirundi mingi omu Abaleevi eshuura 19?

14 Abaleevi eshuura 19 emirundi mingi neegamba amazima makuru agarikubaasa kutuhwera kuguma turi abarikwera. Omushororongo 4 niguhendera guti: “Niinye [Yehova] Ruhanga waanyu.” Ebigambo ebi nari ebirikubishusha biri omu shuura egi emirundi 16. Eki nikitwijutsya ekiragiro ky’okubanza: “Niinye [Yehova] Ruhanga waawe . . . Otarigira baaruhanga abandi, nyowe ndiho.” (Kur. 20:2, 3) Buri Mukristaayo orikwenda kuba orikwera, tihaine ekishemeire kutaahataaha omu mukago ogu aine na Ruhanga we. Kandi ahabw’okugira ngu nitwetwa Abajurizi ba Yehova, tumaririire kwetantara ekikorwa kyona ekirikubaasa kushiisha eiziina rye, nari kurijumisa.—Lev. 19:12; Isa. 57:15.

15. Ebiri omu kitabo ky’Abaleevi 19 ebirikukwata aha kuhayo ebitambo bishemereire kutuhiga kukora ki?

15 Abaisraeli kikaba nikibeetengyesa kukwata ebiragiro bingi, kubaasa kwikiriza Yehova nka Ruhanga waabo. Abaleevi 18:4 nihagira hati: “Ebindikubaragiira mube nibyo mwahurira, ebiragiro byangye mubyorobere mubigyenderemu. Niinye [Yehova] Ruhanga waanyu.” Eshuura 19 erimu bimwe aha biragiro ebyahairwe Abaisraeli. Nk’eky’okureeberaho, emishororongo 5-8, 21, 22 neegamba aha kuhayo ebitambo by’enyamaishwa. Bikaba biine kuheebwayo omu muringo ‘ogutarikushiisha ekintu kya [Yehova] ekirikwera.’ Twashoma emishororongo egyo eine kutuhiga kwetantara kugwisa kubi Yehova, beitu twine kumuha ekintu ekirikusiimwa, nibyo bitambo by’okuhimbisa nk’oku Abaheburaayo 13:15 harikutuhiga kukora.

16. Ni musingye ki omu Abaleevi 19 ogurikutwijuzya entaaniso y’abarikuheereza Yehova n’abatarikumuheereza?

16 Kubaasa kuba abarikwera, twine kuba tweteekateekire kuba ab’omutaano. Eki nikibaasa kuguma. Bamwe aha beegi bagyenzi baitu, abu turikukora nabo, abanyabuzaare abatari mu mazima, n’abandi nibabaasa kutugyemesereza kwejumba omu bintu ebirikuteganisa okuramya kwaitu. Baakora batyo, nituba twine kukora okucwamu kugumire. Niki ekirikubaasa kutuhwera kucwamu gye? Yetegyereze omusingye gurikushemeza oguri omu Abaleevi 19:19. Omu bugufu nigugira ngu “otarijwara ekijwaro kibaziire omu myenda y’emiringo ebiri.” Ekiragiro eki kikahwera Abaisraeli kuba ab’omutaano aha mahanga agaabaire gabeetooroire. Obunaku obu, titurikwetantara ebijwaro ebikozirwe omu myenda y’emiringo y’omutaano, nk’ogukozirwe omuri pamba, kaaki, nari huuru, na naironi. Kwonka nitwanga kushushana n’abandi abu enyikiriza zaabo n’ebikorwa byabo bitarikuhikaana n’enyegyesa za Baibuli, n’obu twakuba nitushoma nabo, nitukora nabo, nari bari abanyabuzaare. Buzima, nitukunda abanyabuzaare n’abataahi. Kwonka, kyahika aha nshonga nkuru, nituba tweteekateekire kuba ab’omutaano ahakuba turi abaheereza ba Yehova. Ijuka ngu okutooranwa kuheereza Ruhanga ni kimwe aha birikutwarirwa omu kuba abarikwera. Eki ni kikuru twaba nituteeraho kuba abarikwera.—2 Kor. 6:14-16; 1 Pet. 4:3, 4.

Abaisraeli baine kuba baayegire eishomo ki omu Abaleevi 19:23-25, kandi iwe nooyegamu eishomo ki? (Reeba akacweka 17-18) *

17-18. Nitubaasa kwega mashomo ki makuru omu Abaleevi 19:23-25?

17 Ebigambo “niinye [Yehova] Ruhanga wanyu” bikaba biine kuhwera Abaisraeli kwebembeza omukago gwabo na Yehova. Bita? Abaleevi 19:23-25 nihooreka omuringo gumwe. (Kishome.) Yetegyereze eki ebigambo ebi byabaire nibimanyisa aha Baisraeli bwanyima y’okutaaha omu Nsi Eyaaraganisiibwe. Omuntu ku yaabaire ahinga emiti y’ebijuma, akaba atarikubaasa kurya ebijuma byayo omu myaka eshatu erikubanza. Omu mwaka gwa kana, ebijuma byayo bikaba biba biine kukoresibwa omu mwanya gwa Ruhanga ogurikwera. Omu mwaka gwa kataano nibwo mukama w’omusiri yaabaire naikirizibwa kurya ebijuma byayo. Ekiragiro eki kikaba nikiija kuhwera Abaisraeli kwetegyereza ngu tibaine kwebembeza ebyabo ebi barikukunda. Bakaba baine kwesiga Yehova ngu niwe arikubaha ebintu birungi, kandi bakeebembeza okushagika okuramya. Akaba naija kuhamya ngu baatunga eby’okurya birikumara. Ruhanga akabahiga kuba efura barikuhayo omu mwanya gurikwera, ogwabaire guri entima y’okuramya.

18 Ebiragiro ebiri omu Abaleevi 19:23-25, nibitwijutsya ebigambo bya Yesu omu Rubazo rwe orw’aha Rushozi. Akagira ati: ‘Murekye kwemereza emitima nimutonzya muti, nitwija kurya ki? Nari nitwija kunywa ki?’ Yesu akoongyeraho ati: “Shoimwe ow’omu iguru naamanya ku ebyo byona bibashemereire.” Ruhanga naija kutuha eby’okutubaisaho, nk’oku arikubiha ebinyonyi. (Mat. 6:25, 26, 32) Twine kwesiga Yehova ngu naija kutuha eby’okurya n’eby’okunywa. Kandi abaine eki bakyenire nitubaha ‘ebiconco’ omu muringo gw’obwengye. Kandi niturahuka kuhayo ahabw’enshohoza y’ekibiina. Yehova naareeba obufura nk’obwo, kandi naija kutushumbuusha. (Mat. 6:2-4) Twakora tutyo, nitworeka ngu nitwetegyereza amashomo agari omu Abaleevi 19:23-25.

19. Waagasirwa ota omu kushwijuma emishororongo emwe omu Abaleevi eshuura 19?

19 Twashwijuma emishororongo mikye omu Abaleevi eshuura 19, kandi yaatuhwera kureeba oku turikubaasa kuba nka Ruhanga waitu orikwera. Twamutooreza, nituteeraho kuba ‘abarikwera omu micwe yaitu yoona.’ (1 Pet. 1:15) Baingi abatarikuheereza Yehova babaasize kureeba emitwarize yaitu mirungi. Nangwa, eki kihigire bamwe kumuhimbisa. (1 Pet. 2:12) Kwonka hariho bingi ebi turikubaasa kwega omu Abaleevi eshuura 19. Ekicweka ekirikukurataho nikiza kugamba aha mishororongo endiijo omu shuura egi, kandi nikiza kutuhwera kumanya emiringo endiijo ei turikubaasa ‘kuba abarikwera,’ nk’oku Petero yaatuhigire.

EKYESHONGORO 80 Roza Oreebe Yehova ku Ari Murungi

^ kacw. 5 Nitukunda Yehova munonga, kandi nitwenda kumushemeza. Yehova n’orikwera, kandi naayenda ngu n’abarikumuramya babe abarikwera. Hoona shi eki nikibaasika aha bantu abatahikiriire? Eego, nikibaasika. Twashwijuma gye obuhabuzi obu entumwa Petero yaahaire Abakristaayo bagyenzi be, n’obuhabuzi obu Yehova yaahaire eihanga rya Israeli eya ira, nikituhwera kumanya oku turikubaasa kuba abarikwera omu mitwarize yaitu yoona.

^ kacw. 13 Kubaasa kushoboorokyerwa ebirikukwata ahari Sabato n’amashomo agu turikwega, reeba ekicweka “Hariho Obwire bw’Okukora n’Obwire bw’Okuhuumura” omu Omunaara gw’Omurinzi ogwa Desemba 2019.

^ kacw. 57 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Omushaija ari n’abazaire be, yaareeta omukazi we n’omwana waabo kubataayaayira, kandi naateeraho kuguma naahurizana nabo.

^ kacw. 59 ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Omwisraeli omuhingi naayetegyereza ebijuma aha miti ei yaabyaire.