Skip to content

Skip to table of contents

SUOBEL EL BO DOSUUB 48

“Bo Mchedaol”

“Bo Mchedaol”

“Bo mchedaol el diak a telemelliu er a ikel rokui el moruul.”​—1 PE. 1:15.

CHELITAKL 34 Morael el Ngar er a Blakerreng

NGAR TIA EL SUOBEL *

1. Ngera ngdilu Petrus el mora Rekristiano, e ngera uchul me kede locha mo omdasu el kmo tia diak el sebechel tekoi?

ALTA ngkakerous a omeltked el mora eanged me a lechub e ngmo kiei er tia el chutem, me nguaisei engdi ngmo uchul a klungioled sel dorriter a tekingel a Petrus el mora rengellitel er a taem er a rekot el Kristiano. A Petrus a milluches el kmo: “Bo mchedaol el diak a telemelliu er a ikel rokui el moruul, el di ua ia Dios el ulemekedo er kemiu el chedaol el diak a telemellel. A Chedaol Llechukl a kmo, ‘Bo mchedaol ele ngak a chedaol.’” (1 Pe. 1:15, 16) Kede suubii er aika el tekingel el kmo ngsebeched loukerebai er a Jehovah el ngike el ngarbab el olechotel a cheledaol. Ngkmal sebeched e dirrek el kired el mo chedaol el ngar er a omerelled. Kede locha mo omdasu el kmo tia kmal diak el sebechel tekoi le ngdiak demecherrungel. Me nguaisei a Petrus a riruul a betok el cheleuid engdi kerebai er ngii a ochotii el kmo ngsebeched el ‘mo chedaol.’

2. Ngera el ker a bo donger er tia el suobel?

2 Ngar tia el suobel e kede mo onger aika el ker: Ngngerang a cheledaol? Ngera ngolisechakl a Biblia el kirel a cheledolel a Jehovah? Kede mekera e mo chedaol el ngar er a omerelled? E mekera cheledaol me a deleuill er kid me a Jehovah e ulekuak?

NGNGERANG A CHELEDAOL?

3. A rechad ngngera te omdasu sel lolatk er a chad el chedaol, engdi ngngar ker a debetik a melemalt el omesodel a blekerdelel a chad el chedaol?

3 A rechad sel lolatk er a chad el chedaol e te omdasu er a chad el kmal serious a medal e oubail a bilir a remengeteklel a klechelid. Engdi tia diak leuaisei. A Jehovah el ngii a chedaol a losaod er ngii a Biblia el kmo ng “dmeu a rengul el Dios.” (1 Ti. 1:11NW) E tirke el mengull er ngii a losaod er tir el kmo “ngdmeu a rengrir.” (Psa. 144:15NW) A Jesus ultngeklterir tirke el uluubail a ileakl el bail e mirruul a ues. (Mt. 6:1; Mk. 12:38) Me a osenged a Rekristiano el kirel a cheledaol a oltirakl aike el bla desuub er a Biblia. Kede oumerang el kmo a chedaol e betik a rengul el Dios er kid a kmal diak bo longerechir er kid el mo meruul er a tekoi el diak el sebeched el otireklii. Me a Jehovah sel ledu el kmo: “Bo mchedaol” e ngkmal ulterekokl a rengud el kmo ngsebeched el rullii tiang. Me nguaisei engdi a uchei er a bo dechedaol er a omerelled e ngkired el me a kot e mo medengelii el kmo ngngerang a cheledaol.

4. Ngera ngmelutk er ngii a tekoi el “chedaol” me a “cheledaol”?

4 Ngngerang a cheledaol? Ngar er a Biblia e a tekoi el “chedaol” me a “cheledaol” a melutk el kirel a chad el klikiid a omerellel er a tekoi er a klechad me a tekoi er a omengull. Tia dirrek el mesaod er a chad el mla meakl el mo mesiou er a Dios. Me tia belkul a kmo kede mo chedaol a lsekum e ngklikiid a omerelled, mengull er a Jehovah el loltirakl er a rolel el soal a dongull er ngii, e dirrek el ngar ngii a kmes el deleuill er kid me ngii. Me ngkmal lochau a rengud sel dodengei el kmo alta ngdiak demecherrungel e a Jehovah a kmal chedaol, engdi ngkmal dirk soal a lebo er ngii a kmes el deleuill er ngii me kid.

“CHEDAOL, CHEDAOL, CHEDAOL! A RUBAK”

5. Ngera sebeched el suub el kirel a Jehovah er a reblak a rengrir el anghel?

5 A Jehovah a bliochel e klikiid el ngar er a rokui el rolel. Kede suubii tiang er a tekingir a reserafim, el tir a rechanghel el mesiou er bita er a kingellel er a omerreder el kmo, “Chedaol, chedaol, chedaol! A RUBAK el Olab a Bek el Klisiich a chedaol!” (Isa. 6:3) Me nguaisei, tirka el anghel a ngar ngii a kmes el deleuill er tir lobengkel a chedaol el Dios e le tir me te dirrek el chedaol. Sei a uchul me aike el basio er tia el beluulechad el lebla er ngii a rechanghel e ouchais a klemechel a Jehovah a mlo chedaol basio. Tiakid a dilubech el mora Moses er a lengar bita er a kmard el kerrekar.​—Exo. 3:2-5; Jos. 5:15.

A kolt el tubereberk el besiich el mlara medal a ulekungel a ngarbab el prist a mle blotk er ngii a tekoi el “Cheledaol el mor a RUBAK” (Momes er a parakurab 6-7)

6-7. (a) A doltirakl er a Exodus 15:1, 11, e ngmilekera a Moses e meketeklii el kmo a Jehovah a chedaol? (b) E ngera ulemeklatk er a rechad er a Israel el kmo a Dios a chedaol? (Momes er a siasing er a medal tia el babier.)

6 A Moses a ulemeketakl er ngii el mora rechad er a Israel er a uriul er a leiuul er a Bekerkard el Daob el kmo, a Dios er tir er a Jehovah a chedaol. (Monguiu er a Exodus 15:1, 11.) A rechad er a Ekipten el milengull a klsuul el chelid a kmal dimlak lechedaol a omerellir. Tia dirrek el klemerang el kirir tirke el milengull a klsuul chelid er a rechad er a Kanaan. A omengull er tir a mle uldimukl er a omelenget er a rengalek me a mekikiongel el deleboes lomeruul. (Lev. 18:3, 4, 21-24; Dut. 18:9, 10) Engdi a Jehovah a kmal ngodech e le ngkmal diak bo longerechir er a remengull er ngii el mo meruul a mekngit e diak el klikiid el tekoi. Ngika cherrengelel a cheledaol. Tia ulebeketakl er sel kolt el tubereberk el besiich el mlara medal a ulekungel a ngarbab el prist. Tia el besiich a mle blotk er ngii a tekoi el “Cheledaol el mor a RUBAK.”​—Exo. 28:36-38.

7 Tia ulemeketakl er ngii el mora ngii di el chad el mesang el kmo a Jehovah mera el chedaol. Engdi ngkuk mekerang a lsekum a chad er a Israel a diak el sebechel mesa tiang le ngii el diak el sebechel mora medal a ngarbab el prist? Ngdirk medengei el kmo a Jehovah a chedaol? Chochoi! A rokui el chad er a Israel a mle medengelii tiang e le Llach a mlechuiu el mora resechal, redil, me a rengalek. (Dut. 31:9-12) A lsekum e ke mle teloi er tirke lulerrenges er a omengiuel a Llach e ke mo remenges aika el tekoi: “Ngak a RUBAK el Dios er kemiu; misei . . . e bo mchedaol, ele ngak a chedaol.” “Ng kiriu el mo chedaol chedak, ele ngak el RUBAK a chedaol.”​—Lev. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Ngera kede suub er a Levitikus 19:2 me a 1 Petrus 1:14-16?

8 Ka me domes a tekoi el milechuiu el mora rokui el chad el ngii a llechukl er a Levitikus 19:2. A Jehovah dilu er a Moses el kmo: “[Mouchais] er a beluu er a Israel el kmo, ‘Bo mchedaol, ele ngak el RUBAK el Dios er kemiu a chedaol.’” A Petrus a locha milsaod er tia el bades er a lolekoi er a Rekristiano el kmo “bo mchedaol.” (Monguiu er a 1 Petrus 1:14-16.) Me nguaisei el kid a mla mo diak dengar cheungel a Llach er a Moses. Engdi aika el tekingel a Petrus a melisiich a tekoi el desuub er a Levitikus 19:2 el kmo, a Jehovah a chedaol me tirke el betik a rengrir er ngii a kirir el mora tkurrebab el sebechir el mo chedaol. Tia kirir a rokui el mesiungel meruul er ngii, a loba omelatk el mora eanged me a lechub e ngngar er a baradis el chutem.​—1 Pe. 1:4; 2 Pe. 3:13.

“BO MCHEDAOL . . . ER A IKEL ROKUI EL MORUUL”

9. Ngmekera mo uchul a klungioled a dorriter er a Levitikus 19 el bliongel?

9 Ngkmal soad lodeuir a rengul a chedaol el Dios er kid a uchul me ngkmal soad el suubii el mo chedaol. A Jehovah a meskid a ulekrael el kirel a rolel a doruul er tiang. Ngsebeched el metik aika el ulekrael er a Levitikus 19 el bliongel. A hakase el Marcus Kalisch el chad er a Hebru a melluches el kmo: “Tia el bliongel a sebeched el melekoi el kmo ngkot el klou a ultutelel bliongel er a Levitikus me aike el kot el eim el babier er a Biblia.” Ka me dosaod a bebil bades er tia el bliongel el ngii a mesaod a meklou a ultutelel suobel el kirel a klengar er a bek el sils. E lak dobes el kmo aika el suobel a oeakullel tia el tekoi el kmo, “Bo mchedaol.”

A llach el debetik er ngii er a Levitikus 19:3 ngkirel rulleterir a Rekristiano el mo melatk er a ngerang? (Momes er a parakurab 10-12) *

10-11. El ua losaod er ngii a Levitikus 19:3, ngngera el tekoi a uldimukl er a bo dechedaol, e kirel mo uangera osenged el kirel tiang?

10 A Jehovah dilu er a rechad er a Israel el kmo bo lechedaol e dilechelir el kmo: “A derta er kemiu a kirel mengull er a delal ma demal, . . . Ngak a RUBAK el Dios er kemiu.”​—Lev. 19:2, 3.

11 Ngbleketakl el kmo ngkmal kired el lolengesenges er tia el ulekrael er a Dios el mo meluu er a delad me a demad. Molatk er sel taem el ta el chad a uleker er a Jesus el kmo: “Ng ngeral ungil tekoi a bo krellii e ak mo nguu a diak a ulebengelel klengar?” A ta er a telengtengil a nger er a Jesus a kmo ngmle kirel mengull er a demal me a delal. (Mt. 19:16-19) Jesus a dirrek el ultngeklterir a Refarisi me a remengeteklel a klechelid le te mirruul aike el rokui el sebechir el mo diak el omekerreu er a rechad er a blirir. Te rirellii a “tikingel a Dios el mo diak a blkul.” (Mt. 15:3-6, BT) A “tikingel a Dios” a mle uldimukl er ngii sel ongeim el llach el dirrek el debetik er ngii er a Levitikus 19:3. (Exo. 20:12) Nguaisei, lak dobes el kmo tia el ulekrael el debetik er ngii er a Levitikus 19:3 el mo mengull er a delad me a demad a oeakullel aika el tekoi el “Bo mchedaol, ele ngak el RUBAK el Dios er kemiu a chedaol.”

12. Ngmekera doltaut er a ulekrael el ngar er a Levitikus 19:3?

12 Sel dolatk er tia el ulekrael er a Jehovah el mo mengull er a rechad er a blid e ngsebeched el di kid loker, ‘Ngak, ak mengull er a delak me a demak?’ A lsekum ke omelechesiu el kmo ngmle sebechem el meruul a lmuut el betok er a ngar er a mong e ngsebechem el ngodechii tiang er chelechang. Ngdiak el sebechem el ngodechii a ngar er a mong engdi ngsebechem loterekeklii a rengum er chelechang el kmo chelecha el mong e ke mo meruul aike el rokui el sebechem el olengeseu er tir. Ngsebechem el mengoit a taem el obengterir. Me a lechub e ke olengeseu er tir er aike el lousbech er a bedengir me a tekoi er a klereng. Sel moruul el uaisei e ke oltirakl er a ulekrael el ngar er a Levitikus 19:3.

13. (a) Ngera lmuut el ta er a ulekrael a debetik er ngii er a Levitikus 19:3? (b) Kede mekera oukerebai er a Jesus er chelecha el taem, el ua donguiu el ngar er a Lukas 4:16-18?

13 Ngdirrek el ngar ngii a ta er a tekoi el lolisechakl er ngii a Levitikus 19:3 el kirel a bo dechedaol. Ngmelekoi el kmo ngkired el meruul aike el chedaol el sils. A Rekristiano a mla mo diak el ngar cheungel a Llach me ngdiak loruul er a Ulengull el Sils er a bek el sandei. Me nguaisei engdi ngsebeched el ngmai a klubeled er a rechad er a Israel er a loruul er a Ulengull el Sils me a klungiaol el lengilai er ngii. A Chedaol el Sils a mle temir lolengull er a omeruul el ureor e mengull er a Dios. * Sei a uchul me a Jesus a mle blechoel mora blil a ongdibel er a belual er tiakid el sils el mo menguiu er a Tekingel a Dios. (Exo. 31:12-15; monguiu er a Lukas 4:16-18.) A ulekrael er a Dios el debetik er ngii er a Levitikus 19:3 el mo “meruul a ikel chedaol sils” a kirel lodbechid el mo osiik a taem er a temed er a bek el sils el meruul er a omengull er kid el mora Jehovah. Kau, ke omelechesiu el kmo ngsebechem el lmuut el olengeriakl el ngar tiakid el rolel? A lsekum e ngmo blekerdelem el mengoit a taem el meruul er a omengull er kau el mora Jehovah e ke mo toketekii a mesisiich el deleuill el obengkel, el ngii a kmal kirel ngar ngii er kid a lsekum e ngsoad el mo chedaol.

MSISICHII A DELEUILL ER KAU ME A JEHOVAH

14. Ngera el klemerang a lolisiich er ngii a 19 el bliongel er a Levitikus?

14 A 19 el bliongel er a Levitikus a omelekl er a klemerang el sebechel ngosukid el mo melemolem el chedaol. A ulebengelel a 4 el kekerei el bades a melekoi el kmo: “Ngak a RUBAK el Dios er kemiu.” Tia el uldasu a debetik er ngii el 16 el taem er tia el bliongel. Tia mekltkid er a kot el llach: “Ngak a RUBAK el Dios er kau . . . Ng di ngak el tang cho mongull er ngak e diak mongull a ngodech el chelid.” (Exo. 20:2, 3) A Kristiano el soal mo chedaol a kmal kirel loterekeklii el kmo ngdiak a ngii di el ngerang el mo kot el klou a ultutelel er a deleuill er ngii me a Dios. Me kid lokedongall el Resioning er a Jehovah a uchul me ngkired el mengeroid er kid er a ngii di el omeruul el mo uchul a otuub el mora chedaol el ngklel.​—Lev. 19:12; Isa. 57:15.

15. Aike el bades el debetik er a 19 el bliongel er a Levitikus el mesaod el kirel a omelenget ngkirel lodbechid el mo mekerang?

15 A rechad er a Israel a ulechotii el kmo te kongei er a Jehovah el Dios er tir er a lolengesenges a llechul. A Levitikus 18:4 a melekoi el kmo: “Kom olengesenges a llechuk e oltirakl a ikel kdung er kemiu. Ele ngak a RUBAK el Dios er kemiu.” Kede metik er a 19 el bliongel a bebil ‘llach’ el mora rechad er a Israel. El uai tiang, a 5-8, 21, 22 el kekerei el bades a mesaod el kirel a omelenget el charm. Aika mle kirir el melenget el ngar er a rolel e ngdiak bo luchul e lak el ‘omekerreu er sel mlechedaol el kirel’ a Jehovah. A omengiued er aika el bades a kirel el odbechid el mo meruul aike el odeuir a rengul a Jehovah e mo melenget a tenget er a odanges el lekengei, el ua lolisiich er ngii a Hebru 13:15.

16. Ngera mekltkid er a klekakerous er tirke el mesiou er a Dios er tirke el diak?

16 A bo dechedaol e ngkired el kongei el mo ngodech er osengir a rechad el diak losiou er a Jehovah. Tia sebechel mo meringel er kid. A lebebil er a taem e a rengalek er a skuul, rechad er a urered, rechedad el diak el ngar er a klemerang, me a rekuk bebil a mo orrimel er kid el mo meruul a tekoi el mo mengesang er a omengull er kid el mora Jehovah. Sel leduubech tiang, e ngngar ngii a klou a ultutelel el omelilt el kired el meruul er ngii. Me ngngera sebechel ngosukid el mo ungil melilt? Molatk er a omellach el debetik er ngii er a Levitikus 19:19. Ngmelekoi el kmo: “Lak moubail a bail el rruul er erul kakerous el mamed.” Tia el llach a mileakl er a rechad er a Israel er aike el beluu el iliuekl er tir. Ngmla mo diak dengar cheungel a Llach me ngdi ungil a doubail a bail el kakerous a memdel el ua cotton me a polyester me a lechub e ng wool me a rayon. Me nguaisei engdi kid a ngkmal diak dekengei el mo ua rechad el klaumerang me a siukang er tir a omtok a osisechakl er a Biblia, el mo lmuut me a lsekum e te chad dedak el skuul, dedak el oureor, me a lechub e te chedad. Nguaisei el betik a rengud er a rechedad e dirrek lolecholt er a bltikerreng el mo er tirke el ngar bita er kid. Me nguaisei a omelilt el doruul a ochotii el kmo kede olengesenges er a Jehovah el mo lmuut me a lsekum e ngrullid el mo ngodech er a rechad el iliuekl er kid. Tia kmal klou a ultutelel e le lsekum e ngsoad el mo chedaol e ngkired el mo ileakl el kirel a Dios.​—2 Ko. 6:14-16; 1 Pe. 4:3, 4.

Ngera mle kirir a rechedal a Dios el suubii er a Levitikus 19:23-25, e ngera omsuub er aika el bades? (Momes er a parakurab 17-18) *

17-18. Ngera el klou a ultutelel el tekoi a desuubii er a Levitikus 19:23-25?

17 Tia el tekoi el “Ngak a RUBAK el Dios er kemiu” a mle kirel el omeklatk er a rechad er a Israel el kmo a deleuill er tir me a Jehovah a kirel mo kot el klou a ultutelel er a klengar er tir. Ngmekera loruul el uaisei? A Levitikus 19:23-25 a ochotii a ta er a rolel. (Monguiu.) Molatk a belkul aika el tekoi el kirir a rechad er a Israel sel lebora Beluu er a Nglat. A lsekum a chad a dolemii a kerrekar el mo kall e ngdiak el kirel menga rdechel el edei el rak. E sel ongeua el rak e a rdechel a mo meakl el kirel a chedaol el tento er a Dios. Me ngdimlak el sebechel menga rdechel el mo ongeim el rak. Tia el llach a mle kirel ngosuterir a rechad er a Israel el mo mtebengii el kmo aike el lousbech a dimlak el kirel mo kot el klou a ultutelel er a klengar er tir. Ngmle kirir el oumera el ulsirs er a Jehovah el kmo ngmo mesterir aike el lousbech e tir a nguu a omengull er tir el mo er ngii el mo kot. A Jehovah mo oterekeklii el kmo ngngar ngii a kelir. Ngdirrek el millisiich er tir el mo melenget el mora chedaol el tento, el ngii a mle blil a omengull er ngii.

18 A llach el debetik er ngii er a Levitikus 19:23-25 a mekltkid er a cheldechedechal a Jesus er a lengar er a rois. Ngdilu el kmo: “Lak el sebek a rengmiu er a kall ma ilumel . . . A Demmiu el ngar a eanged a medengei el kmo a ikang cho mousbech.” (Mt. 6:25, 26, 32) Kede oumera el kmo a Jehovah a mo omekerreu er kid. Kede dirrek el ‘olengeseu’ er tirke el ousbech a ngeso. E dmeu a rengud el melenget el kirel aike el lousbech a ongdibel. A Jehovah a mes aike el doruul lolengeseu er a omengull el mo er ngii e mo omekngeltengat er kid. (Mt. 6:2-4) Sel bo debekururau e kede ochotii el kmo kede medengelii a belkul a tekoi el losaod er ngii a Levitikus 19:23-25.

19. Ngoeak a ngera el rolel e ke mla ngmai a klungiolem er a omesoded er tia el bliongel er a Levitikus?

19 Kede mla tirriter a bebil tekoi el debetik er a 19 el bliongel er a Levitikus el mla ngosukid el mo medengelii a rolel e kede mo chedaol el ua Dios er kid. Sel doukerebai er ngii e kede mora tkurrebab el sebeched el ‘mo chedaol el diak a telemelled er a ikel rokui el doruul.’ (1 Pe. 1:15) A rebetok el diak losiou er a Jehovah mla mes a ungil blekerdelir a rechedal. Tia mla rulleterir a rebebil er tir el mo oldanges er a Jehovah. (1 Pe. 2:12) Engdi ngdirk betok a sebeched el suub er a 19 el bliongel er a Levitikus. A ongingil suobel a mesaod a lmuut el bebil er a bades er tia el bliongel el mo ngosukid el mtab a lmuut el bebil er a rolel e ngsebeched el ‘mo chedaol’ el ua lullisiich er ngii a Petrus.

CHELITAKL 80 “Di Lekau Losiik el Kmo Nguangera el Ungil a Jehovah”

^ par. 5 Ngkmal betik a rengud er a Jehovah e kmal soad lodeuir a rengul. A Jehovah a chedaol e mengerechir er a remengull er ngii el mo chedaol. A rediak el mecherrungel el chad, ngmera el sebecherir el mo chedaol? Chochoi, ngsebechir. A omerriter er kid er a tekingel a Petrus el mora Rekristiano me a dirrek el ulekrael er a Jehovah el mora rechad er a Israel er a irechar a mo ngosukid el mo chedaol er a rokui el omerelled.

^ par. 13 A lsoam a omesodel a Ulengull el Sils me aike el sebeched el suub er ngii e momes er a suobel el “Ngar Ngii a ‘Belsechel’ a Ureor me a Ulengull” el ngar er A Ongkerongel er a December 2019.

^ par. 57 OMESODEL A SIASING: Chad el mengoit a taem el obengkel a rechad er a blil, e oba ngelekel me a bechil el mo oldingel er tir, e blechoel el mengedecheduch er tir.

^ par. 59 OMESODEL A SIASING: Chad er a Israel el omes a rdechel a kerrekar el ledillemii.