1. Waut fa eenen Rot jeef de Apostel Petrus siene Gloowesbreeda, un wuarom sitt ons daut veleicht ommäajlich, daut notokomen?

WIE kjennen väl von dän Rot lieren, waut de Apostel Petrus de jesaulwde Christen en siene Tiet jeef, endoont aus wie hopen em Himmel ooda oppe Ieed to läwen. Petrus schreef: “Soo aus dee heilich es, dee junt oppjenomen haft, sell jie uk en aul june Wäaj heilich sennen. Wiels daut steit jeschräwen: ‘Ekj sie heilich un doawäajen sell jie heilich sennen’ ” (1. Pet. 1:15-16). Jehova es daut baste Biespel fa heilich sennen un Petrus siene Wieed wiesen ons, daut wie am nodoonen kjennen. Wie kjennen un wie sellen en aul onse Wäaj heilich sennen. Veleicht sitt ons daut ommäajlich, wiels wie onvolkomen sent. Oba Petrus muak je uk een deel Fäla un doch bewiest sien Biespel, daut wie kjennen “heilich sennen”.

2. Von waut vonne Froagen woa wie nu räden?

² En disen Artikjel woa wie von een poa Froagen räden: Waut bediet daut, heilich to sennen? Waut sajcht de Schreft äwa Jehova siene Heilichkjeit? Woo kjenn wie en ons Läwen heilich sennen? Un waut haft heilich sennen doamet to doonen, daut wie Frind met Jehova sent?

3. (a) Waut denkjen väle, waut heilich sennen bediet? (b) Von wua kjenn wie daut lieren, waut heilich sennen werkjlich bediet?

³ Väl Menschen denkjen, daut eena, waut heilich es, emma iernst kjikjt un butajeweenelje Kjleeda brukt un kjeenmol schaftich es. Oba daut es nich soo. Jehova es heilich un hee es je de schaftja Gott (1. Tim. 1:11, NW). Dee, waut am deenen, sent “jesäajent”, ooda schaftich (Psa. 144:15). Jesus tald deejanje fa schlajcht, waut butajeweenelje Kjleeda brukten un bloos goodet deeden, wan aundre an seenen kunnen  (Mat. 6:1; Mar. 12:38). Wie weeten, waut daut bediet, heilich to sennen, wiels wie jelieet haben, waut de Schreft sajcht. Wie sent ons secha, daut ons heilja un leeftolja Gott ons kjeenmol een Jeboot jäwen wudd, waut wie nich nokomen kunnen. Un wan Jehova sajcht, daut wie sellen “heilich sennen”, dan sent wie ons secha, daut daut mäajlich es. Oba daut wie en ons Läwen heilich sennen kjennen, mott wie weeten, waut daut krakjt bediet.

4. Waut bedieden de Wieed “heilich” un “Heilichkjeit”?

⁴ Waut bediet daut, heilich to sennen? En de Schreft bedieden de Wieed “heilich” un “Heilichkjeit” jeweenlich, daut eena een reinet, aunstendjet Läwen fieet un Gott soo aunbät, aus hee daut fa rein, ooda rajcht, talt. Dise Wieed kjennen uk bedieden, daut eena oppoat jesat es, om Gott to deenen. No daut no sent wie heilich, wan wie een reinet Läwen fieren un Jehova rajcht aunbäden un goode Frind met am sent. Daut es schia nich to jleewen, daut wie Frind met Jehova woaren kjennen, wiels hee soo heilich es un wie mau onvolkomne Menschen sent.

5. Waut kjenn wie von de true Enjel äwa Jehova lieren?

⁵ Jehova es gaunz un goa rein. Dit muaken de Serafen, ooda Enjel dietlich, waut dicht bie Jehova sienen Troon wieren. Eenje von dee säden: “Heilich, heilich, heilich! es de HAR, dee aules rejieet” (Jes. 6:3). Daut de Enjel kjennen Frind met dän heiljen Gott Jehova sennen, motten dee selfst uk heilich sennen. Doawäajen kunnen ieeschtemma Städen oppe Ieed heilich woaren, wan Jehova siene Enjel doa noppkjeemen. Soo wia daut biejlikj, aus Moses bie daut brennende Bosch wia (2. Mo. 3:2-5; Jos. 5:15).

6-7. (a) Woo muak Moses daut no 2. Mose 15:1, 11 no dietlich, daut Gott heilich wia? (b) Woo wort de Israeliten doaraun denkjen jeholpen, daut Gott heilich wia? (See daut Bilt oppe väaschte Sied.)

⁶ Nodäm daut Moses de Israeliten derch daut Roode Mäa leid, muak hee an dietlich, daut äa Gott Jehova heilich wia (läs 2. Mose 15:1; 15:11, JHF *). De Ägipta, waut faulsche Jetta aunbäden, fieeden kjeen heiljet Läwen. Un de Kanaanita, waut Aufjetta aunbäden, wieren uk nich heilich. Bie dee äare Aunbädunk deeden se Kjinja opfren un oppscheiselje Huararie driewen (3. Mo. 18:3-4, 21-24; 5. Mo. 18:9-10). Oba Jehova wudd kjeenmol waut von siene Deena velangen, waut nich rein wia. Hee es rein gaunz heilich. Daut de Israeliten daut nich vegauten, haud de Huaga Priesta aun siene Koppbinj eene goldne Plot, wua bowen stunt: “Heilichkjeit jehieet Jehova” (2. Mo. 28:36, NW; 28:37-38).

⁷ Deejanje, waut dise Plot sagen, wisten, daut Jehova opp iernst heilich wia. Oba waut wia met de Israeliten, waut daut nich seenen kunnen, wiels dee nich dicht bie dän Huagen Priesta wieren? Wudden dee daut nich weeten? Doch, dee wudden, wiels aule Israeliten daut hieeden, wan daut Jesaz ver de Mana, Frues un Kjinja väajeläst wort (5. Mo. 31:9-12). Wan du doa jewast wieescht, dan wurscht du daut uk haben kunt hieren, aus dee doa läsden: “Ekj sie de HAR, jun Gott. Doawäajen sell jie . . . heilich woaren, wiels ekj sie heilich”. “Jie sellen fa mie heilich sennen, wiels ekj, de HAR, sie heilich” (3. Mo. 11:44-45; 20:7, 26).

8. Waut lia wie von 3. Mose 19:2 un von 1. Petrus 1:14-16?

 ⁸ Unjasieekj wie mol eenatlei, waut doa ver aule Israeliten jeläst wort. Daut steit en 3. Mose 19:2 un doa säd Jehova to Moses: “Räd met de gaunze Vesaumlunk von Israel un saj to an: Jie sellen heilich sennen, wiels ekj, de HAR, jun Gott, heilich sie.” Veleicht haft Petrus daut von dise Wieed jenomen, aus hee to de Christen säd, daut see “en aul . . . [äare] Wäaj heilich sennen” sullen (läs 1. Petrus 1:14-16). Wie motten ons nich aun daut Jesaz Moses hoolen. Oba von Petrus siene Wieed lia wie dautselwje aus von 3. Mose 19:2: Jehova es heilich un dee, waut am leewen, sellen sikj aunstrenjen heilich to sennen, endoont aus dee de Hopninj haben, em Himmel to läwen ooda em Paradies oppe Ieed (1. Pet. 1:4; 2. Pet. 3:13).

9. Woo woat ons daut togood komen, wan wie 3. Mose, Kapitel 19 unjasieekjen?

⁹ Wiels wie onsen heiljen Gott jefaulen wellen, well wie lieren, woo wie heilich sennen kjennen. Un Jehova jeft ons gooden Rot, woo wie daut doonen kjennen, biejlikj en 3. Mose, Kapitel 19. De hebräischa Jelieeda Marcus Kalisch schreef: “Woomäajlich es dit daut wichtichste Kapitel von 3. Mose un uk von de ieeschte fief Bibelbieekja.” Aum Aunfank von 3. Mose, Kapitel 19 sajcht je daut: “Jie sellen heilich sennen”. Well wie nu mol veschiedne Varzhen von dit Kapitel unjasieekjen toom seenen, woo wie daut doonen kjennen.

10-11. Waut sell wie no 3. Mose 19:3 no doonen, un wuarom es daut wichtich?

¹⁰ Nodäm aus Jehova säd, daut de Israeliten heilich sennen sullen, säd hee noch: “Jieda eena saul Ieaforcht haben fa siene Mutta un sienen Voda . . . ekj sie de HAR, jun Gott!” (3. Mo. 19:2-3).

¹¹ Wie sellen Gott sien Jeboot nokomen un onse Elren ieren. Opp eene Sauz kjeem een Maun no Jesus un fruach dän: “Waut fa goodet mott ekj doonen, daut ekj daut eewje Läwen kjrie?” Eent, waut Jesus säd, wia, daut de Maun sienen Voda un siene Mutta ieren sull (Mat. 19:16-19). Jesus veuadeeld de Farisäa un Schreftjelieede, wiels dee de Veauntwuatunk nich nokomen  wullen, äare Elren to ieren. Soo hauden dee “Gott siene Jebooten to nuscht jemoakt” (Mat. 15:3-6). Bie “Gott siene Jebooten” es daut fefte von de Tieen Jebooten met en un uk daut, waut en 3. Mose 19:3 steit (2. Mo. 20:12). Un denkj doaraun, daut daut Jeboot en 3. Mose 19:3, daut eena Voda un Mutta ieren saul, fuaz hinja de Wieed steit: “Jie sellen heilich sennen, wiels ekj, de HAR, jun Gott, heilich sie.”

12. Woo kjenn wie daut nokomen, waut 3. Mose 19:3 sajcht?

¹² Wan wie doaraun denkjen, daut Jehova haben well, daut wie onse Elren ieren sellen, dan wudd wie kjennen äwalajen: “Doo ekj daut uk?” Wan sikj ons daut soo späat, daut wie daut ea nich jenuach jedonen haben, dan wudd wie ons nu vebätren kjennen. Wie kjennen nuscht aun daut endren, waut ea wia. Oba wie kjennen ons von nu aun mea Tiet nämen fa onse Elren un dee dolla halpen. Wie wudden dee uk kjennen mea em tieteljen ooda em jeisteljen halpen ooda dee noch mea Moot toospräakjen. Wan wie daut doonen, dan kom wie daut no, waut 3. Mose 19:3 sajcht.

13. (a) Waut kjenn wie noch von 3. Mose 19:3 lieren? (b) Woo kjenn wie Jesus nodoonen, soo aus Lukas 4:16-18 sajcht?

¹³ En 3. Mose 19:3 kjenn wie noch waut doaräwa lieren, woo wie kjennen heilich woaren. Doa rät daut von dän Sabat. Wiels Christen nich unja daut Jesaz Moses sent, mott wie nich jieda Wäakj dän Sabat hoolen. Oba wie kjennen väl doavon lieren, daut de Israeliten dän Sabat hilden un woo dee daut togood kjeem. Daut wia een Dach toom vereiwen un fa daut jeistelje. * Doawäajen jinkj Jesus aum Sabat no de Judenschool en siene Heimatstaut un läsd doa von Gott sien Wuat väa (2. Mo. 31:12-15; läs Lukas 4:16-18). Gott sien Jeboot von dän Sabat en 3. Mose 19:3 saul ons bat doa brinjen, daut wie ons Tiet nämen fa daut jeistelje. Wurscht du die en disen Stekj noch vebätren sellen? Wan du die pinkjlich Tiet nemst, om die met jeisteljet auftojäwen, dan woat Jehova dien gooda Frint woaren un du woascht kjennen heilich sennen.

14. Waut fa eenen wichtjen Sauz kjenn wie foaken en 3. Mose, Kapitel 19 finjen?

¹⁴ En 3. Mose, Kapitel 19 es foaken een wichtja Sauz bennen, waut ons halpen kaun, heilich to bliewen. Opp Enj von Varsch 4 sajcht daut: “Ekj sie de HAR jun Gott!” Von soont rät daut en dit Kapitel 16 Mol. Dit erinnat ons aun daut ieeschte Jeboot, waut doa sajcht: “Ekj sie de HAR jun Gott, . . . jie derwen kjeenen Gott haben buta mie” (2. Mo. 20:2-3). Jieda Christ, waut heilich sennen well, mott oppaussen, daut kjeena ooda nuscht am wichtja es, aus met Gott Frint to sennen. Un wiels wie Jehova siene Zeijen sent, sent wie ons gaunz eenich, nuscht to doonen, waut Schaund opp sienen heiljen Nomen brinjen kaun (3. Mo. 19:12; Jes. 57:15).

15. Waut lia wie von de Varzhen en 3. Mose, Kapitel 19, waut von de Tiaopfa räden?

¹⁵ De Israeliten beweesen, daut Jehova äa Gott wia, wan see siene Jebooten hilden. En 3. Mose 18:4 sajcht daut: “Jie sellen junt no miene Ordnungen rechten un miene Aunwiesungen jehorchen. Ekj sie de HAR, jun Gott.” En Kapitel 19 sent eenje von Jehova siene “Aunwiesungen” fa de Israeliten to finjen. En Varsch 5-8, 21-22 rät daut biejlikj von de Tiaopfa. Wan  de Israeliten Tiaopfa brochten, sullen see daut soo doonen, daut see nich daut veonieren deeden, waut bie Jehova heilich wia. Wan wie dise Varzhen läsen, dan well wie Jehova secha uk jefaulen un am soone Opfa jäwen, waut hee aunnämen kaun. No Hebräa 13:15 no kjenn wie daut biejlikj doonen, wan wie am lowen.

16. Waut fa een Gruntsauz wiest ons, daut Gott siene Deena aundasch sennen sellen aus dee, waut Gott nich deenen?

¹⁶ Daut wie kjennen heilich sennen, mott wie reed sennen, aundasch to sennen aus aundre. Daut es nich emma leicht. Onse Schoolpoatna, Oabeitspoatna, ons Frintschoft, waut Jehova nich deent, un aundre wellen ons veleicht doavon aufbrinjen, Jehova soo to deenen, aus hee daut haben well. Wan wie en soone Loag sent, dan mott wie waut wichtjet entscheiden. Waut kaun ons halpen, daut rajchte to doonen? See wie mol eenen wichtjen Gruntsauz en 3. Mose 19:19. Doa sajcht daut: “Trakj die uk nich een Kjleet aun, waut von twee veschiedne Sorten Twierem jewäft es.” Dit Jeboot holp de Israeliten aundasch to sennen aus de Velkja rom an. Vondoag dän Dach es doa nuscht met orrajcht, wan Christen Zeich brucken, waut von veschiednet jemoakt es, soo aus von Boomwoll un Plastikj ooda von Woll un Plastikj. Oba wie wellen nich soo sennen aus dee Menschen, waut Sachen jleewen ooda doonen, waut nich met de Schreft stemmen, nich mol wan daut onse Schoolpoatna, Oabeitspoatna ooda ons Frintschoft es. Wie jleichen ons Frintschoft un wiesen aundre Leew. Oba aun onse Entscheidungen woat to seenen sennen, daut wie Jehova jehorchen, wan wie dan uk aundasch sent aus de Menschen rom ons. Bie heilich sennen es je met en, daut wie ons oppoat hoolen motten, om Gott to deenen (2. Kor. 6:14-16; 1. Pet. 4:3-4).

17-18. Waut lia wie von 3. Mose 19:23-25?

¹⁷ De Wieed “Ekj sie de HAR, jun Gott” hauden de Israeliten sult wiesen, daut et daut wichtichste wia, Frind met Jehova to sennen. Wuarom? Eent see wie en 3. Mose 19:23-25 (läs). Waut bedieden dise Wieed fa de Israeliten, waut en daut vesproakne Launt nenkjeemen? Wan doa wäa Fruchtbeem sad, dan sull deejanja doa dree Joa nich von äten. En daut vieede Joa sull de Frucht dan fa dee Städ sennen, wua Jehova aunjebät wort. Un ieescht mol en daut fefte Joa kunnen dee selfst von de Frucht äten. Von dit Jeboot hauden de Israeliten sult lieren, daut et noch waut wichtjeret  jeef aus daut, waut an jankad. Dee sullen sikj doaropp veloten, daut Jehova fa an sorjen wudd, un daut ieeschte doarom todoonen sennen, am to deenen. Un hee wudd dan doano seenen, daut dee jenuach to äten hauden. Un Gott rod dee uk too, friejäwrich to sennen, wan dee bie dee Städ wieren, wua hee aunjebät wort.

¹⁸ Daut Jeboot en 3. Mose 19:23-25 paust met Jesus siene Wieed en siene bekaunde Räd oppem Boajch toop. Doa säd hee: “Moakt junt nich sorjen . . . äwa waut jie äten un drinkjen sellen”. Hee säd uk: “Jun Voda em Himmel weet, daut jie daut aula brucken”. Gott sorcht fa de Väajel un hee woat uk fa ons sorjen (Mat. 6:25-26, 32). Doa velot wie ons gaunz opp. Un wie unjastetten uk deejanje, waut daut fält, onen daut et oppfelt. Wie halpen uk wellich met, de Onkosten von de Vesaumlunk to dakjen. Jehova woat daut en, wan wie friejäwrich sent, un hee woat ons doafäa beloonen (Mat. 6:2-4). Wan wie friejäwrich sent, dan wies wie, daut wie ons von 3. Mose 19:23-25 eene Lia rutjenomen haben.

19. Woo haft die daut jeholpen, eenje Varzhen von 3. Mose to unjasieekjen?

¹⁹ Nu hab wie ons een poa Varzhen von 3. Mose, Kapitel 19 unjastonen, un wie haben jeseenen, woo wie onsen heiljen Gott nodoonen kjennen. Wan wie daut doonen, dan bemieej wie ons, “en aul . . . [onse] Wäaj” heilich to sennen (1. Pet. 1:15). Väle, waut Jehova nich deenen, haben ons goodet Benämen jeseenen un eenje von dee haben wäajen daut aunjefongen Jehova to lowen (1. Pet. 2:12). Oba wie kjennen noch väl mea von 3. Mose, Kapitel 19 lieren. En dän näakjsten Artikjel woa wie noch mea Varzhen von dit Kapitel unjasieekjen un seenen, en waut fa Stekjen wie noch “heilich sennen” kjennen, soo aus Petrus säd.