Ndeye fundo didi milonga

Ndeye gu mito ya milonga

LONGO DIA 48

“Mudi Naye Gukhala Athu a Gijila”

“Mudi Naye Gukhala Athu a Gijila”

“Khalenu athu a gijila mu makalegelo enu agasue.”—1 PHET. 1:15.

LUNGIMBO 34 “Je marcherai dans mon intégrité”

NDAGA JIDI MU LONGO EDI *

1. (a) Malongo atshi mupostolo Phetelo wahanele Aklisto a mu siekle ya thomo? (b) Mukunda natshi yajiya gukhala lamba ha gutumagela malongo ene?

IKHALE tudi nu felela dia guya mu dilu nga dia gukhala ha mavu, mukut’etu agasue tuajiya guheta gubonga mu malongo mupostolo Phetelo wahanele Aklisto a mu siekle ya thomo ambiwe maji mu nyuma. Wasonegele egi: “Muthu wamitamegele udi wagijila, enue nji khalenu athu a gijila mu makalegelo enu agasue gifua muene, handaga mukanda wa Nzambi udi muzuela egi: ‘Mudi naye gukhala athu a gijila, handaga ame ngudi wagijila.’” (1 Phet. 1:15, 16, NWT) Verse eyi idi gutulongesa egi tuajiya gulandula gifezegeselo gia Yehowa, handaga muene udi muthu wagijila mu ndaga jiagasue. Tudi naye gukhala athu a gijila mu makalegelo etu. Uvi luholo tushigo athu atagana, yajiya gukhala lamba ha gukhala athu a gijila. Mupostolo Phetelo hakhenji watshitshile ndaga jiavula jiabola; uvi gifezegeselo gienji gidi gutumonesa egi tuajiya ‘gukhala athu a gijila.’

2. Mihu itshi tuza mutadila mu longo edi?

2 Mu longo edi, tuza mutadila mihu eyi: Gukhala athu a gijila guakotelesa itshi? Luholo lutshi Biblia yana gutumonesa egi Yehowa udi muthu wagijila? Luholo lutshi tuajiya gukhala athu a gijila mu makalegelo etu? Gudivua gutshi gudi mukatshi dia gukhala athu a gijila nu ufuta wetu nu Yehowa?

GUKHALA ATHU A GIJILA GUAKOTELESA ITSHI?

3. Athu avula ana tangiza egi gukhala muthu wagijila guakotelesa itshi? Itshi yajiya gutukuatesa ha gujiya gula gukhala muthu wagijila guakotelesa itshi?

3 Athu avula ana tangiza egi gukhala muthu wagijila guakotelesa egi, gutuna gulela, gusudiga milele imoshi ngenyi, guhena tedie. Uvi ishigo ngenyi. Mukunda natshi? Handaga Yehowa udi Nzambi wagijila, uvi Biblia idi muzuela egi udi nji “Nzambi wa gusuanguluga.” (1 Tim. 1:11) Athu ana gumukombelela ana tamegewa egi ‘athu a gusuanguluga.’ (Ngi. 144:15) Yesu wazuelele egi athu akhalele musudiga milele ya gudisha nu athu ako, nu akhalele mutshita ndaga jiabonga hagula athu a amone, adi enya mambo. (Mat. 6:1; Mako 12:38) Uvi Biblia yana kuatesa Aklisto a giamatshidia ha gujiya muabonga gula gukhala athu a gijila gudi mukotelesa itshi. Tuana jiya egi Yehowa watuzumba, muene gajiyilego gutuwambela ha gutshita ndaga jidi jiakola. Hene gula Yehowa watuwambela egi: “Mudi naye gukhala athu a gijila,” idi gutumonesa egi ishigo mulonga wakola. Uvi gutuama egi tukhale athu a gijila mu makalegelo etu, tudi naye thomo gujiya gula gukhala athu a gijila gudi mukotelesa itshi.

4. Mbimbi “gukhala athu a gijila” jidi mukotelesa itshi?

4 Gukhala athu a gijila guakotelesa itshi? Mu Biblia, mbimbi “gukhala athu a gijila” jidi mukotelesa egi gukhala nu matangi abonga, gukhala athu aphelegeta mu nyuma. Mbimbi jiene jiajiya nji gukotelesa egi, athu atombewe ha gukalegela Nzambi mudimo. Idi gutumonesa egi gula tudi nu makalegelo abonga, tudi mukombelela Yehowa mu luholo luabonga nu tudi nu ufuta wakola nu muene, mbatukhala athu a gijila. Ndaga ya gushimana idi egi, Yehowa udi Nzambi wagijila mu ndaga jiagasue. Uvi wana tshigina egi tukuate n’enji ufuta wakola ikhale tushigo athu atagana.

“YEHOWA UDI WAGIJILA, WAGIJILA, WAGIJILA”

5. Anjelo adi gutulongesa itshi mukunda nu Yehowa?

5 Yehowa udi Nzambi wagijila mu ndaga jiagasue. Luholo lutshi? Anjelo anyi ana tamegewa egi ba séraphins, akhala hehi nu nguasa ya Ufumu ya Yehowa, amonesele nji ndaga yene haphelo. Azuelele egi: ‘Yehowa Nzambi wa ngolo jiagasue udi wagijila, wagijila, wagijila.’ (Yesh. 6:3) Hagula anjelo akhale nu ufuta wakola nu Yehowa Nzambi wagijila, ene hakhawo adi naye gukhala athu a gijila. Gula muanjelo wa Yehowa waza ha fundo dimoshi ngenyi ha mavu, fundo diene diana gubua dia gijila. Gishina giene tangua muanjelo wa Yehowa wamonegele gudi Moize mu mutshi wakhalele mulema tshuya, fundo diene diabuile dia gijila.—Guz. 3:2-5; Yosh. 5:15.

Enya Isalele asonegele mbimbi gu ginzanza gia wolo giakhalele muhaga nganga-nzambi wakoma holu dia gitambala gienji. Mbimbi jiene jiakhalele muzuela egi ‘Yehowa udi Nzambi wa gijila’ (Tala paragrafe 6-7)

6-7. (a) Luholo lutshi Moize wamonesele haphelo egi Yehowa udi Nzambi wagijila? (Guzoga 15:1, 11) (b) Itshi yakhalele mukuatesa enya Isalele ha gujiya egi Yehowa udi Nzambi wagijila? (Tala gifuanesa holu dia gizula.)

6 Tangua Moize watuamezele enya Isalele ha guzawuga Kianga Giabenga, waawambelele egi Yehowa Nzambi wawo udi Nzambi wagijila. (Tanga Guzoga 15:1, 11.) Enya gu Ejipitu anyi akhalele mukombelela nzambi jia mambo akhalelego athu a gijila. Enya gu Kanana anyi akhalele mukombelela nji nzambi jia mambo, akhalelego athu a gijila. Akhalele mushiya an’awo ha guahana gifua milambu, akhalele nji mukalagala ndaga jia uthambi. (Levi 18:3, 4, 21-24; Mikh. 18:9, 10) Uvi Yehowa udi wagudisha nu nzambi jia mambo handaga muene ganago gutoga akombeledi enji ha gutshita ndaga jiabola. Yehowa udi Nzambi wagijila mu ndaga jiagasue. Ha gukuatesa enya Isalele ha gutangiza ndaga yene, asonegele mbimbi gu ginzanza gia wolo giakhalele muhaga nganga-nzambi wakoma holu dia gitambala gienji. Mbimbi jiene jiakhalele muzuela egi: ‘Yehowa udi Nzambi wagijila.’—Guz. 28:36-38.

7 Mbimbi jiene jiakhalele mukuatesa muthu wagasue wakhalele gujimona ha gujiya egi Yehowa udi diago Nzambi wagijila. Uvi gula muenya Isalele gashigo nu luholo lua gusuena hehi nu nganga-nzambi wakoma ha gumona mbimbi jiene, idi mukotelesa egi gakhalelego mujiya egi Yehowa udi Nzambi wagijila ba? Ndo! Handaga enya Isalele agasue, ikhale mala, akhetu nu ana, avuile mbimbi jiene tangua akhalele guatangela Mukhuala wa Moize. (Mikh. 31:9-12) Gula nga aye nji wakhalele hene, nga wavuile mbimbi jiazuelele Yehowa egi: ‘Ame Yehowa Nzambi wenu, mudi naye . . . gukhala athu a gijila, handaga ame ngudi Nzambi wagijila.’ ‘Mudi naye gukhala athu a gijila adihanele gu mudimo wami, handaga ame Yehowa ngudi Nzambi wagijila.’—Levi 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Mukanda wa Levi 19:2 nu wa 1 Phetelo 1:14-16 idi gutulongesa itshi?

8 Henyaha tutadilenu ndaga jiazuelele Yehowa mu Levi 19:2. Mbimbi jiene akhalele gujitangela enya Isalele agasue. Yehowa walezele Moize egi: “Wambela enya Isalele agasue egi, ‘Mudi naye gukhala athu a gijila, handaga ame Yehowa Nzambi wenu, ngudi wagijila.’” Yajiya gukhala egi tangua mupostolo Phetelo wawambelele Aklisto ha ‘gukhala athu a gijila,’ wakhalele muzuelela ndaga jidi mu verse eyi. (Tanga 1 Phetelo 1:14-16.) Mangino tushigo mu uhinyinyi wa Mukhuala wa Moize. Uvi ndaga jiasonegele Phetelo jidi mutshiginyisa ndaga jidi mu Levi 19:2, jidi mumonesa egi Yehowa udi Nzambi wagijila, athu ana gumuzumba adi naye gutshita ngolo ha gukhala athu a gijila. Yadiago, mukut’etu agasue tudi naye gukhala athu a gijila ikhale tudi nu felela dia guya mu dilu nga dia gukhala ha mavu mu phaladiso.—1 Phet. 1:4; 2 Phet. 3:13.

“KHALENU ATHU A GIJILA MU MAKALEGELO ENU AGASUE”

9. Malongo atshi tuza muheta mu Levi mukhapho 19?

9 Tuana tshigina gukhala athu a gijila handaga tuana tshigina gusuanguluisa Nzambi wetu. Yehowa wana gutuhana malongo ajiya gukuatesa ha gujiya luholo tuajiya gubua athu a gijila. Tuajiya guheta malongo ene mu mukanda wa Levi mukhapho 19. Muenya ndunge mumoshi wa muenya Hebelu, jina dienji Marcus Kalisch, wasonegele egi: “Yajiya gukhala egi mukhapho owu udi mukhapho wa ndando gubalega mikhapho iko ya mukanda wa Levi. Udi nji mukhapho wa ndando mukatshi dia mikanda iko thano yasonegele Moize.” Jiyenu egi Levi mukhapho 19 udi musendesa egi: ‘Mudi naye gukhala athu a gijila.’ Henyaha tuzuelelenu verse jiko jia mukhapho wene jidi gutumonesa luholo tuajiya gukhala athu a gijila.

Mukhuala udi mu Levi 19:3 udi muzuelela mvuaji udi naye gutuma Aklisto ha gukalagla itshi? (Tala paragrafe 10-12) *

10-11. Mukanda wa Levi 19:3 udi muzuela egi itshi tudi naye gukalagala? Mukunda natshi idi nu ndando?

10 Yehowa wawambelele enya Isalele egi adi naye gukhala athu a gijila. Gungima wazuelele luko egi: ‘Muthu wagasue mukatshi dienu udi naye gunemesa sh’enji nu gin’enji . . . Ame Yehowa Nzambi wenu.’—Levi 19:2, 3.

11 Tudi naye gutumagela mukhuala wa Nzambi udi gututoga ha gunemesa mvuaji jietu. Tangiza ndaga yazuelele Yesu tangua muthu mumoshi wamuhudile egi: “Itshi yabonga ngudi naye gukalagala ha guheta monyo wa ivo nu ivo?” Mukatshi dia ndaga jiamuwambelele Yesu, wamulezele nji egi udi naye gunemesa sh’enji nu gin’enji. (Mat. 19:16-19) Yesu wawambelele Afalese nu alongeshi a mikhuala egi akhalele athu abola handaga akhalelego munemesa mvuaji jiawo. Luholo akhalelego munemesa mvuaji jiawo, ‘akhalelego muzula mbimbi ya Nzambi nu ndando.’ (Mat. 15:3-6) Mukhuala udi mu Levi 19:3 udi nji mukatshi dia “mbimbi ya Nzambi” adi muzuelela. (Guz. 20:12) Jiyenu luko egi gutuama dia guzuelela mukhuala wa gunemesa tata nu mama udi mu Levi 19:3, Yehowa wadiangele thomo guzuela egi: ‘Mudi naye gukhala athu a gijila, handaga ame Yehowa Nzambi wenu ngudi wagijila.’

12. Ha gutumagela mukhuala udi mu Levi 19:3, muhu utshi tudi naye gudihula?

12 Tudi naye gudihula egi, ‘Ngana nemesa diago mvuaji jiami gifua luholo luazuelele Yehowa ba?’ Gula wamona egi mu masugu abalega wakhalele mukuatesa mvuaji jiaye muavula uvi henyaha wanago luko guyitshita, kalagala ngolo ha guyitshita luko muavula. Wajiyilego gusombegesa ndaga jinyi jiabalegele gale; uvi wajiya gutshita ngolo ha gubalegesa tangua hamoshi nu mvuaji jiaye nu ha guakuatesa luko muavula. Wajiya nji guasumbila ima adi nayo funu, guakuatesa ha gukhala nu ufuta wakola nu Yehowa nu nguakolesa mu nyuma. Gula watshita ngenyi, mbawumonesa egi udi mutumagela mukhuala udi mu Levi 19:3.

13. (a) Longo ditshi diko tuajiya guheta mu Levi 19:3? (b) Luholo lutshi tuajiya gulandula gifezegeselo gia Yesu gidi mu Luka 4:16-18?

13 Mukanda wa Levi 19:3 udi gutuwambela ndaga iko tuajiya gukalagala ha gubua athu a gijila. Udi muzuelela gunemesa Lusugu lua Guhuluguga. Aklisto ashigo luko mu uhinyinyi wa Mukhuala wa Moize, hene tuanago gunemesa Lusugu lua Guhuluguga. Uvi tuajiya guheta malongo mu luholo enya Isalele akhalele munemesa lusugu luene nu gubonga akhalele muheta. Mu Lusugu lua Guhuluguga, enya Isalele akhalelego mutshita midimo yawo, akhalele nji gudihana mu ndaga jia mu nyuma. * Gishina giene, Yesu wakhalele muya mu Lusugu lua Guhuluguga mu sinagoga ya mu dimbo diawo ha gutanga Mbimbi ya Nzambi. (Guz. 31:12-15; tanga Luka 4:16-18.) Levi 19:3 idi muzuela egi ‘nemesenu masugu [enji] a guhuluguga.’ Mukhuala owu udi gutumonesa egi tudi naye guzula tangua mu midimo yetu ya lusugu nu lusugu, ha gudihana mu ndaga jia mu nyuma. Udi mumona egi udi nu ndaga jiko udi naye gutshita ha gunemesa mukuala owu ba? Gula wazula tangua dia gudihana muavula mu ndaga jia mu nyuma, mbawukolesa ufuta waye nu Yehowa. Gutshita ngenyi mbagugukuatesa ha gukhala muthu wagijila.

KOLESA UFUTA WAYE NU YEHOWA

14. Ndaga itshi ya ndando Levi mukhapho 19 idi muzuelela?

14 Levi mukhapho 19 udi muzuelela muavula ndaga tuajiya gukalagala ha gukhala athu a gijila. Verse 4 idi musugisa egi: ‘Ame Yehowa Nzambi wenu.’ Mukhapho owu udi muvutugila mbimbi eji mbala 16. Mbimbi jiene jidi gutuwunguluisa mukhuala wa thomo udi muzuela egi: ‘Ame Yehowa Nzambi waye . . . Ukombelelago nzambi jiko phamba ame.’ (Guz. 20:2, 3) Muklisto wagasue udi mutshigina gukhala muthu wagijila udi naye gutshita ngolo hagula gabembigo egi gima nga muthu mumoshi akhale nu ndando yavula gubalega ufuta wenji nu Yehowa. Luholo tudi Matemue a Yehowa, tudi naye nji gutshita ngolo hagula makalegelo etu ashingisago jina dia Yehowa dia gijila.—Levi 19:12; Yesh. 57:15.

15. Verse jia Levi mukhapho 19 jidi muzuelela milambu ya shitu, jidi naye gututuma ha gutshita itshi?

15 Hagula enya Isalele amonese egi Yehowa udi Nzambi wawo, akhalele naye gunemesa mikhuala yenji yavula. Levi 18:4 idi muzuela egi: ‘Landulenu mikhuala yami, tumagelenu nji ndaga ngudi gumiwambela. Ame Yehowa Nzambi wenu.’ Mu Levi mukhapho 19 Yehowa udi muhana nji ‘mukhuala’ owu gudi enya Isalele. Ha gufezegesa, verse 5-8, 21, 22 jidi muzuelela milambu ya shitu. Uvi enya Isalele akhalelego naye guhana milambu yene mu luholo ludi ‘musegulula ndaga jia gijila jia Yehowa.’ Verse eji jidi naye gututuma ha gutshita ndaga jidi musuanguluisa Yehowa, nu ha gumuhana milambu idi gumutumbuisa gifua luholo Hebelu 13:15 idi guyimonesa.

16. Longo ditshi didi mu Levi 19 diajiya gutukuatesa ha gukhala agudisha nu athu anago gukombelela Yehowa?

16 Hagula tukhale athu a gijila, athu agasue adi naye gumona egi tudi agudisha nu athu anyi anago gukombelela Yehowa. Uvi ishigo ndaga yaleba. Matangua ako, mafut’etu a khalasa nga a mudimo, nu aphangi’etu ashigo akombeledi a Yehowa nu athu ako, ajiya gutushinjiga ha gutshita ndaga jishigo gudivua nu mikhuala ya Yehowa. Gula tuatagana nu ndaga jia luholo elu, tudi naye guzula desizio diabonga. Uvi itshi yajiya gutukuatesa ha guzula desizio diene? Tutadilenu longo didi mu Levi 19:19. Verse yene idi muzuela egi: ‘Mushigo naye gusudiga mulele walondewe nu wanda wa maluholo mbadi agudisha.’ Mukhuala owu wakhalele mukuatesa enya Isalele ha gukhala a gudisha nu athu a ifutshi iko. Mangino, Aklisto ashigo mu uhinyinyi wa Mukhuala wa Moize. Hene tuanago gutuna gusudiga milele yalondewe nu wanda wa maluholo agudisha gifua: cotton, polyester nu nylon. Uvi tushigo naye gukhala gifua athu anyi ana kalagala ndaga jishigo gudivua nu mikhuala ya Biblia, ikhale athu ene adi mafut’etu a khalasa nga a mudimo nga enya fami yetu. Yadiago, tuana zumba enya fami yetu nu athu tuakhala nawo hehi. Uvi makalegelo etu adi naye gumonesa egi tudi akombeledi a Yehowa, nu tudi agudisha nu athu ako agasue. Idi nu ndando yavula handaga gula tuatshigina gukhala athu a gijila, tudi naye gukhala agudisha nu athu a ha mavu awa.—2 Kol. 6:14-16; 1 Phet. 4:3, 4.

Malongo atshi enya Isalele ahetele mu Levi 19:23-25? Verse jiene jidi gugulongesa itshi? (Tala paragrafe 17-18) *

17-18. Malongo atshi a ndando tuajiya guheta mu Levi 19:23-25?

17 Mbimbi “Ame Yehowa Nzambi wenu,” jiakhalele naye gukuatesa enya Isalele ha gujiya egi ufuta wawo nu Yehowa udi nu ndando yavula gubalega ima iko yagasue. Luholo lutshi? Mukanda wa Levi 19:23-25 udi guyimonesa haphelo. (Tanga.) Tangiza luholo mbimbi jiene jiakuatesele enya Isalele tangua anginyine mu Mavu a Gutendelela. Gula muthu wakuna mitshi, gakhalelego naye gudia mabundu a mitshi yene ivo thathu. Uvi mu givo gia nguana, akhalele muhana mabundu a mitshi yene mukunda nu mudimo monzo ya Nzambi. Fumi’a mutshi wakhalele mudia mabundu a mutshi wenji phamba mu givo gia thano. Mukhuala owu wakhalele mukuatesa enya Isalele ha gujiya egi ashigo naye gusha gubonga guawo ha fundo dia thomo. Yehowa wakhalele mutshigina egi ashe mutshima gudi muene handaga muene Muhanyi wa Ima Yagasue; wakhalele nji mutshigina egi ashe gikombelelo gienji ha fundo dia thomo. Yehowa wakhalele guahana ima ya gudia akhalele nayo funu. Nzambi waawambelele nji ha guhana misomonyi monzo yenji handaga diene fundo athu akhalele naye gumukombelela.

18 Mukhuala udi mu Levi 19:23-25 udi gutuwunguluisa mbimbi jiazuelele Yesu mu Diskur Dienji Holu dia Mulundu. Wazuelele egi: “Bembenu gudisagesa . . . egi itshi mbatudia, itshi mbatunua.” Yesu wazuelele luko egi: “Sh’enu wa mu dilu udi mujiya egi mudi nu funu ya ima eyi yagasue.” Nzambi mbawutuhana ima tudi nayo funu gifua luholo ana guhana tunjila. (Mat. 6:25, 26, 32) Tuana gushila Yehowa mutshima egi mbawutuhana ima tudi nayo funu. Tuana ‘guhana nji ima’ ha gukuatesa athu adi mu lamba. Luko, tuana suanguluga guhana ima yagasue tudi nayo ha gukuatesa hungu. Yehowa wana mona khadilo dietu dia guhana, muene mbawutushimbiga. (Mat. 6:2-4) Gula tudi nu khadilo dia guhana, idi mumonesa egi tudi mukotelesa malongo adi mu Levi 19:23-25.

19. Malongo atshi waheta mu mukanda wa Levi?

19 Tuamona phamba ndaga jiazonda jidi mu Levi mukhapho 19. Ndaga jiene jiatukuatesa ha gukotelesa egi tuajiya gukhala athu a gijila gifua Nzambi wetu. Gula tualandula gifezegeselo gienji, mbatukhala ‘athu a gijila mu makalegelo etu agasue.’ (1 Phet. 1:15) Athu avula anyi anago gukombelela Yehowa ana mona makalegelo abonga a akombeledi enji. Yana tuma athu ako mukatshi diawo ha gumutumbuisa. (1 Phet. 2:12) Uvi gudi nu ndaga jiko jiavula tuajiya gulonguga mu mukanda wa Levi mukhapho 19. Mu longo dialandula, mbatumona verse jiko jia Levi 19 mbajitukuatesa ha gujiya luholo tuajiya gukhala ‘athu a gijila’ gifua muazuelele mupostolo Phetelo.

LUNGIMBO 80 “Goûtez et voyez que Jéhovah est bon”

^ par. 5 Tuana guzumba Yehowa muavula, tuana tshigina nji gumusuanguluisa. Yehowa udi Nzambi wagijila, wana tshigina egi akombeledi enji akhale athu a gijila. Uvi athu ashigo atagana, ajiya gubua diago athu a gijila ba? Ayi. Gutadila muabonga malongo mupostolo Phetelo wahanele Aklisto a mu siekle ya thomo nu mikhuala Yehowa wahanele enya Isalele, yajiya gutukuatesa ha gubua athu a gijila mu makalegelo etu agasue.

^ par. 13 Ha gujiya ndaga jiavula jiatadila Lusugu lua Guhuluguga nu malongo tuajiya guzula, tala longo didi mu Inzo Yaleha ya Mutaledi ya Decembre 2019, didi muzuela egi “‘Gudi nu Tangua’ dia Gutshita Mudimo nu dia Guhululuga.

^ par. 57 UKOTELESHI WA IFUANESA: Phangi mumoshi wa yala udi mubalegesa tangua hamoshi nu mvuaji jienji. Waya nu mun’enji nu mukaji’enji ha guatala. Gungima, waatamega gu telefone ha guta nawo maga.

^ par. 59 UKOTELESHI WA IFUANESA: Muenya Isalele mumoshi udi mutala mabundu a mutshi wakunyine muene.