Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

MUTU WA MULONG WA KWILEJ WA 48

“Ikalany Antu Atumbila”

“Ikalany Antu Atumbila”

“Ikalany atumbila mu yaku yen yawonsu.”​—1 PITA 1:15.

MUMINY 34 Nikudandamen Kujijaman

YIDIA MU MUTU WA MULONG WINOU *

1. Chiyul ik chapanay kambuy Pita kud ambay nend in Kristu, ni mulong wak chimeken anch chikasiken kuchisadin?

RUCHINGEJ retu rikal ra kushakam mwiur ap pa divu, tukutwish kutaninamu mu kushinshikin chiyul chapanay kambuy Pita kud in Kristu a mu mivu chitot ya kusambish. Pita wafunda anch: “Mudi mudiay wakutazukanya utumbil, niyen ikalany atumbila mu yaku yen yawonsu. Mulong afundil mu Mukand wa Nzamb anch: ‘Ikalany antu atumbila, mulong am nidi utumbila.’” (1 Pita 1:15, 16) Twilejin kusutin mazu minam anch, tukutwish kumwimburij Yehova udia chilakej chijim cha kutumb. Tufanyidin ni tukutwish kwikal atumbila mu yisal yetu. Chinech chikutwish kumekan mud chikasiken mulong tud antu akad kuwanyin. Pita amwinend warumboka nakash; pakwez ap mwamu, chilakej chend chimekeshin anch tukutwish ‘kwikal atumbila.’

2. Yipul ik tukwakula mu mutu wa mulong winou?

2 Mu muntu wa mulong winou, tukwakul ku yipul yilondwilaku ey: Chirumburikin ik kwikal utumbila? Yom ik yitufundishinay Bibil piur pa kutumb kwa Yehova? Mutapu ik tukutwisha kwikal atumbila mu yisal yetu? Ni kukwatijan ik kudia pakach pa kwikal atumbila ni urund wetu ni Yehova?

CHIRUMBURIKIN IK KWIKAL UTUMBILA?

3. Yitongijok ik yikwetau antu avud piur pa muntu utumbila, pakwez kwisu tukutwisha kutan kurumburil kwakin?

3 Antu avud akat kutong anch antu atumbila ad antu akad kusipolang, akata kudjal mizabu, ni amekena ku mes mud ilimishina nakash. Pakwez kimwawiyap mutapu udingau antu atumbila. Yehova, udia utumbila, amulejen anch ud ‘Nzamb wa musangar.’ (1 Tim. 1:11) Awonsu akata kumwifukwil ayilejen anch ‘ayukin.’ (Kus. 144:15) Yesu wayifisha nich antu awonsu adjalang yidjal mulong wa kushalijan ni antu akwau ni asalang yom yiwamp patok mulong wa kwimekesh anch atentamin. (Mat. 6:1; Mar. 12:38) Mulong tud in Kristu, twij nawamp chirumburikina kwikal atumbila kusutin yom twilejina mu Bibil. Tukwet kashinsh anch Nzamb wetu utumbila ni wa rukat kakutwishap kutwinkish mbil jimenay anch tukutwishap kuziyin. Chawiy, patulejinay Yehova anch: “Ikalany antu atumbila,” tukwet kashinsh anch chiswapel kusal mwamu. Chakin, kurutu kwa kwikal atumbila mu yisal yetu, tufanyidin bil kwijik nawamp chirumburikina chom chinech.

4. Chom ik chirumburikina dizu “utumbila”?

4 Chirumburikin ik kwikal utumbila? Mu Bibil, dizu “utumbila” dimekeshin kwikal wishitwila mu mwikadil ni mu mijikit ya relijon. Dizu dined dikutwish kand kwikal ni chitongijok cha kuyauril antu panrau mulong wa kumusadin Nzamb. Mu kulond kukwau, tukutwish kwikal atumbila ching anch twikal atumbila mu yisal, anch twamwifukwil Yehova mu mutapu witiyinay, ni anch twikal ni urund wa piswimp ni ndiy. Chishimokishen pa kuman anch, ap anch tud antu akad kuwanyin ni Yehova ud utumbila nakash, pakwez ukatin kamu anch twikal mu urund wa piswimp ni ndiy.

“UTUMBILA, UTUMBILA, UTUMBILA, UDI [YEHOVA]”

5. Yom ik tukutwisha kwilej piur pa Yehova kusutin angel ashinshamena?

5 Yehova ud wishitwila ni wa zwang mu yom yawonsu. Twilejin chom chinech kusutin mazu malondau piur pend kud angel ading piswimp ni ditand dia Nzamb. Amwing pakach pau alonda anch: “Utumbila, Utumbila, Utumbila, udi [Yehova] Mwin Dikand.” (Isay 6:3) Chakin, mulong wa kwikal ni urund wa piswimp ni Nzamb wau utumbila, angel afanyidin niyau kwikal atumbila ni mwawiy mudiau. Chawiy chasalang anch ndond yawonsu pa divu yadjatangay mwangel wa Yehova yikalang yitumbila. Yiney yawiy yom yasadika padingay Moses ku chifukis cha kasu.​—Kub. 3:2-5; Jos. 5:15.

Mazu ‘Kutumb kud kwa Yehova’ mading pa kabond ka utad wa or kading pa mpup wa diswin wadjalangay mwin kupesh mujim ku mutu (Tal paragraf wa 6-7)

6-7. (a) Kukwatijan ni Kubudik 15:1, 11, mutapu ik wakasikeshinay Moses pa kutumb kwa Nzamb? (b) Yom ik yayivurishang in Isarel anch Nzamb utumbil? (Tal kand chipich cha pa chibur.)

6 Kupwa kwa Moses kuyawish in Isarel pa karung musuz, wayileja anch Yehova Nzamb wau ud utumbila. (Tang Kubudik 15:1, 11.) Yisal ya antu ifukwilang anzamb a mu Idjibit yadingap yitumbila ap pakemp. Chading kand mutapu umwing nau antu ifukwilang anzamb a in Kanan. Mu difukwil diau apeshang anau pa kasu ni kwipan mu yisal yitakanena ya masandj. (Lev. 18:3, 4, 21-24; Kuv. 18:9, 10) Chinyim ni chinech, Yehova kakutwishap kwitiyij anch in kumwifukwil end asal yom yikutwisha kuyijondish. Ndiy kamu udia dipwishin dia kutumb kwawonsu. Mulong wa kuyivurish in Isarel piur pa kutumb kwend, kwading kabond ka utad wa or kading pa mpup wa diswin wadjalangay mwin kupesh mujim ku mutu. Pa kabond kinak ading afundinap anch: ‘Kutumb kud kwa Yehova.’​—Kub. 28:36-38.

7 Mazu mading pa kabond kinak mafanyina kumwinkish muntu win mwawonsu wamamanang kashinsh anch Yehova ud chakin kamu utumbila. Chad chid nchik piur pa in Isarel ading aburedina mutapu wa kuman mazu minam mulong kadingap ni mutapu wa kumusejin mwin kupesh piswimp? Ov, afanyina kamu niyau kwijik anch Yehova ud utumbila? Mwaning. Mwin Isarel mwawonsu wateshang mazu minam chisu chatangangau Chijil cha Nzamb kurutu kwa amakundj, amband, ni an. (Kuv. 31:9-12) Niyey anch wadingaku pa chirung chinicha, wafanyina kutesh mazu malondina anch: “Am nidi [Yehova] Nzamb wen, chawiy . . . ikalany antu atumbila, mulong Am nitumbil.” “Ikalany antu atumbila kudi am, mulong am [Yehova] nitumbil.”​—Lev. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Yom ik twilejina mu In Levi 19:2 ni 1 Pita 1:14-16?

8 El tushinshikinany pa mazu mamwing madia mu mukand wa In Levi 19:2 wayitanginangau in Isarel awonsu. Yehova wamuleja Moses anch: “Lond ku chisak chawonsu cha in Isarel anch: ‘Ikalany atumbila, mulong am, [Yehova] Nzamb wen, nitumbil.’” Chimeken anch Pita wajimbula verse winou chisu chayikasikeshay in Kristu anch “ikalany atumbila.” (Tang 1 Pita 1:14-16.) Chakin, nlel tudiap mwinshin mwa Chijil cha Moses. Pakwez, mazu mafunday Pita makasikeshin yom yilondinau mu In Levi 19:2 anch, Yehova ud utumbila ni antu amukatina afanyidin kusal usu wa kwikal atumbila. Winou ud uyakin kud etu awonsu, twikala ni ruchingej ra kuya mwiur ap ra kushakam pa divu.​—1 Pita 1:4; 2 Pita 3:13.

“IKALANY ATUMBILA MU YAKU YEN YAWONSU”

9. Mutapu ik tukutwisha kutaninamu mu kushinshikin In Levi shapitre wa 19?

9 Tukatin niyetu kwilej mutapu tukutwisha kwikal atumbila, mulong tukatin kumusangaresh Nzamb wetu utumbila. Yehova utwinkishin yiyul piur pa mutapu tukutwisha kusal mwamu. Tukutwish kuyitan mu In Levi shapitre wa 19. Mwin kufund umwing mwi Hebereu Marcus Kalisch wafunda anch: “Shapitre winou wa usey nakash ud pamwing ap wakusambish kwovikan nawamp, ulejena yom mu mitapu kushalijan, ni ud wa usey nakash mu mukand wa In Levi, ap kand mu mikand yitan ya kusambish ya Bibil.” El tushinshikinany maverse mamwing mu shapitre winou makweta malejen ma usey piur pa yom ya mu mwom wetu wa pichuku pichuku. Patushinshikidina malejan minam, vurik anch In Levi 19 usambishin ni mazu “ikalany atumbila.”

Chijil tutanina mu In Levi 19:3 piur pa anvaj chifanyidin kuyibachik in Kristu kusal ik? (Tal paragraf wa 10-12) *

10-11. Chom ik cha kusambish tufanyidina kusal mulong wa kwikal atumbila chilejenau kwinsambishin kwa In Levi shapitre 19, ni mutapu ik tufanyidina kuman mbil yiney?

10 Kupwa kwa kulond anch in Isarel afanyidin kwikal atumbila, Yehova walonda kand anch: “Muntu ni muntu wenen ukez kumulimish tatukwend ni makwend . . . Am nidi [Yehova] Nzamb wen.”​—Lev. 19:2, 3.

11 Choviken patok anch tufanyidin kuziyin kwi mbil ya Nzamb ya kuyilimish anvaj etu. Vurik chisu chamwipulau Yesu kud ikundj umwing anch: “Yom ik yiwamp yinifanyidina kusal chakwel nikal nich mwom wa chikupu?” Mu chakul cha Yesu mwading chikunku chamuleja ikundj winou anch ufanyidin kumulimish tatukwend ni makwend. (Mat. 19:16-19) Yesu wayifisha kand nich Afaris ni alej a yijil mulong alikang kuyibangin anvajau. Mulong wa chom chinech “[adiula] yijil ya Nzamb.” (Mat. 15:3-6) Pakach pa “yijil ya Nzamb” pawiy padia chijil cha katan cha Yijidik Dikum, pamwing kand ni yom tutangina mu In Levi 19:3. (Kub. 20:12) Kapamp kakwau kand, vurikany anch mbil yidia mu In Levi 19:3, yilondina kumulimish tatuku ni maku, ayilejen kamu kupwa kwa chijil chilondina anch: “Ikalany atumbila, mulong am, [Yehova] Nzamb wen, nitumbil.”

12. Kukwatijan ni chiyul chidia mu In Levi 19:3, yom ik tufanyidina kwiyipul?

12 Kukwatijan ni chiyul cha Yehova cha kuyilimish anvaj, tufanyidin kwiyipul anch: ‘Ov, niyilimishining kamu anvajam?’ Anch wajingunin anch kimwawiyap kamu muwadia kusalang pasak, ukutwish kukwat mupak wa kuwapish mwikadil wey. Ukutwishap kuswimp yom yasutina kal, pakwez ukutwish katat kukwat mupak wa kusal yom yivud pamwing ni anvajey mulong wa kuyikwash. Pamwing ap ukutwish kwirijek mulong wa kusutish nau chisu. Ap ukutwish pamwing ap kuyikwash nakash ku mujimbu, muspiritu, ap kand kuyikasikesh. Kusal mwamu kukwatijadin ni mazu madia mu In Levi 19:3.

13. (a) Chiyul ik chikwau tutanina mu In Levi 19:3? (b) Nlel mutapu ik tukutwisha kwimburij chilakej cha Yesu mud mulejenau mu Luka 4:16-18?

13 In Levi 19:3 utufundishin chom chikwau piur pa kwikal atumbila. Utulejin kulimish Sabat. In Kristu kadiap mwinshin mwa chijil, chawiy tukwetap kuswir kwa kulimish Sabat wa pa rubing. Chikalap nchik mwamu, tukutwish kwilej yivud kusutin mutapu in Isarel walimishangau Sabat ni mutapu watanyinangawamu. Sabat diading dichuku dia kwiswedish ku midimu ya pichuku pichuku ni kubangin yom ya mu muspiritu. * Chawiy chayilangay Yesu mu sinagog pa dichuku dia Sabat mu musumb wend wa chivadik mulong wa kutang Dizu dia Nzamb. (Kub. 31:12-15; tang Luka 4:16-18.) Kubabesh kwa Nzamb kudia mu In Levi 19:3 kulejena ‘kulimish sabat’ kufanyidin kutubachik kuland chisu mu mijikit yetu ya pichuku pichuku mulong wa kushinshikin pa yom ya muspiritu. Ov, umen anch ufanyidin kuswimp yom kanang mulong wa kuziyin kwi mbil yiney? Anch wikal ni chaku cha kwitekin chisu cha kushinshikin pa yom ya muspiritu, ukukudish urund wa piswimp ni Yehova, chom chidia cha usey mulong wa kwikal atumbila.

KASIKESH URUND WEY NI YEHOVA

14. Uyakin ik wa pa dishin ukasikeshidinau mu In Levi shapitre wa 19?

14 In Levi shapitre wa 19 uchirikidin tupamp tuvud uyakin wa pa dishin ukutwisha kutukwash kushal atumbila. Verse 4 upwishin ni mazu manam: “Am nidi [Yehova] Nzamb wen.” Tutanin mazu minam, ap mafanijadina ni minam tupamp 16 mu shapitre winou. Chinech chituvurishin chijidik cha kusambish chilondina anch: “Am, nidi [Yehova] Nzamb wey . . . Kangal wakikal ni [anzamb akwau] kurutu kwam.” (Kub. 20:2, 3) Mwin Kristu mwawonsu ukatina kwikal utumbila ufanyidin kwikal nich kashinsh anch kwikil chom ap muntu mukwau udia pakach pa urund wend ni Nzamb. Ni mulong tukwet dijin dia Atuma a Yehova, tukwatin mupak wa kwipuk chisal chin chawonsu chikutwisha kusadikish dijin diend ditumbila.​—Lev. 19:12; Isa. 57:15.

15. Maverse madia mu In Levi shapitre wa 19 misambidina piur pa yakupesh makutwish kutwink impu ya kusal ik?

15 In Isarel amekeshang anch amwitiyin Yehova mud Nzamb wau kusutin kuziyin ku yijil yivud. In Levi 18:4 ulondin anch: “Ukez kusadilany yijidik yam, ni kuyilam yijil, ni ku yiney kwawiy kuukeza kwendilany. Am nidi [Yehova] Nzamb wen.” Shapitre wa 19 ukwet “yijil” yimwing yayinkishau in Isarel. Chilakej, verse wa 5-8, 21, 22 malejen piur pa yakupesh ya annam. In Isarel ading afanyidin kupan yakupesh yiney mu mutapu wafanyina kulik ‘kwijondish yom yitumbila ya Yehova.’ Kutang maverse minam kukutwish kutwinkish impu ya kumusangaresh Yehova ni kumwinkish yakupesh ya kumushiman yimusangareshina, mud mulejenau mu Hebereu 13:15.

16. Yom ik yikutwisha kutuvurish kushalijan kudia pakach pa antu amusadidina Nzamb ni akad kumusadin?

16 Mulong wa kwikal atumbila, tufanyidin kushalijan ni antu akad kumwifukwil Yehova. Chikutwish kwikal chikash kusal mwau. Yisu yimwing arund netu a ku shikol, ambay netu a mudimu, anamakwetu a ku mujimbu, ni antu akwau akutwish kutubachik ku usu chakwel twiyandjik mu yom yakad kukwatijan ni Mifund. Anch asal mwamu, tufanyidin kukwat mupak wa usey. Chom ik chikutwisha kutukwash kukwat mupak uwamp? Shinshikin mbil yisangareshina tutanina mu In Levi 19:19, ukweta chikunku chilondina anch: “Kangal wadjal ku mujimbu wey chidjal cha diswin dia mitapu yaad.” Chijil chinech chayikwashang in Isarel kushalijan ni michid yikwau yading yiyinyingumukina. Nlel, chiyipinap kwau kudjal disun disadinau ni ndand wa mitapu kushalijan (coton, polyester, nylon ni laine). Pakwez tukatap kwitiy kwikal mud antu akweta yitiyij ni yisal yakad kukwatijan ni mafundish ma Bibil, ap anch antu inay ad arund netu a shikol, ambay netu a mudimu, ap anamakwetu ku mujimbu. Chid chakin anch tukwet rukat ra chivadik mulong wa anamakwetu a ku mujimbu, ni tukat kuyimekeshin amutej netu rukat. Pakwez, mu yisu yimwing, tukatining kwikal ashalijadina ni antu akwau mulong tud antu a Nzamb. Vurik anch kwikal antu ashalijadina ni akwau mulong wa Nzamb kud pakach pa yom yitina kusal mulong wa kwikal atumbila. Chid cha usey nakash kusal mwamu anch tukimbin kwikal antu atumbila.​—2 Kor. 6:14-16; 1 Pita 4:3, 4.

Dilejan ik diadioshau in Isarel mu mukand wa In Levi 19:23-25, ni ey malejan ik wilejidinaku? (Tal paragraf wa 17-18) *

17-18. Dilejan ik dia usey tukutwisha kudiosh mu In Levi 19:23-25?

17 Mazu “Am nidi [Yehova] Nzamb wen” mafanyina kuyikwash in Isarel kutek urund wau ni Yehova pa ndond ya kusambish. Mutapu ik? Mutapu umwing aulejen mu In Levi 19:23-25. (Tang.) Shinshikin chafanyina kurumburik mazu minam kud in Isarel kupwa kwa kwandam mwi Ngand ya Kushilamu. Anch muntu wakun mitond ya kudia, kafanyinap kudia mabuj ma mitond yiney mu mivu yisatu. Muvu wa kanying, mabuj mawonsu afanyina kumatwal ku mwinkand wa Nzamb. Ching kusu mu muvu wa katan wawiy wafanyinay chad muntu kudia mabuj ma mitond yend. Chijil chinech chafanyina kuyikwash in Isarel kwijik anch kadingap kafanyidina kutek yisakin yau pa ndond ya kusambish. Ading afanyidin kumuchingejin Yehova mud mwin kuyiwanyishin maswir ni kutek difukwil dia Yehova pa ndond ya kusambish. Nzamb wafanyina kushinshikin chakwel ikal ni yakudia yiwanyidina. Ni Nzamb wayikasikesha kupan yipan kwa kwikatin ku mwinkand kwamwifukwilangau Yehova.

18 Chijil chafundau mu In Levi 19:23-25 chituvurishin mazu malonday Yesu mu Mafundish ma pa Mukandu. Walond anch: “Kangal wiyakamishany mulong wa yakudia ap yakuna.” Yesu walonda kand anch: “Tatukwen udia mwiur wij kal anch, ukwetany kuswir kwa yom yiney yawonsu.” Nzamb ukutubangin mu mutapu ukatay kubangin atujil. (Mat. 6:25, 26, 32) Tumuchingejidin Yehova mud Mwin Kutuwanyishin maswir metu. Ni tukat kupan ku ujindj “chom cha riy” mulong wa kuyikwash antu adia mu maswir. Tukweting kand musangar wa kupan pa tukwetidina mulong wa kukwash chikumangen. Yehova umening muchim wetu wa kupan ni ukutuyukish. (Mat. 6:2-4) Anch twasal mwamu tumekeshin anch tuteshin nawamp malejan madia mu In Levi 19:23-25.

19. Mutapu ik wataninamu kal kusutin kushinshikin mukand wa In Levi?

19 Twashinshikin kal kwetu chikunku chikemp cha In Levi shapitre wa 19, twaman kal mutapu tukutwisha kwikal mud Nzamb wetu utumbila. Anch twamwimburij ndiy, tumekeshin anch tusadin usu wa kwikal ‘atumbila mu yaku yetu yawonsu.’ (1 Pita 1:15) Antu avud akad kumwifukwil Yehova imedinap kal ayinay yisal yetu yiwamp. Chinech chayibachika antu amwing kumutumbish Yehova. (1 Pita 2:12) Pakwez kud yom yivud tukutwisha kwilejin ku mukand wa In Levi shapitre wa 19. Mutu wa mulong ulondwilaku ukwisambin maverse makwau ma shapitre winou ni ukutukwash kujingunin jinjil jikwau mutufanyidina ‘kwikal atumbila,’ mud mwalejanay Pita.

MUMINY 80 ‘Pakany ni Manany Anch Yehova Udi Muwamp’

^ par. 5 Tumukatin Yehova nakash, ni tukatin kumusangaresh. Yehova ud utumbila, ni ukatin anch in kumwifukwil end ikal atumbila. Ov, chitwishikin kamu kud antu akad kuwanyin kwikal atumbila? Inge. Tukutwish kwilej mutapu tukutwisha kwikal atumbila mu yom yin yawonsu tusadina kusutin kushinshikin nawamp chiyul chapanay kambuy Pita kud ambay nend in Kristu ni kusutin kushinshikin mbil japanay Yehova kud in Isarel a pasak.

^ par. 13 Mulong wa kwijik yom yivud piur pa Sabat ni malejan tukutwisha kudioshaku, tal mutu wa mulong ulondina anch: “‘Kuding Chisu’ cha Kusal Mudimu ni cha Kwiswedish” mu Chinong cha Kalam cha Ngond wa 12, 2019.

^ par. 57 KURUMBURIL KWA YIPICH: Mwan ikundj wapamina kal wezang kal kusutish chisu pamwing nau anvajend, pamwing ni mukajend ni mwanau, ni ukwatin mupak wa kwambambang nau chisu chawonsu.

^ par. 59 KURUMBURIL KWA YIPICH: Ndim mwin Isarel ukat kushinshikin mabuj ma mitond yakunay.