Go na content

Go na table of contents

STUDIE-ARTIKEL 48

„Un musu de santa”

„Un musu de santa”

„Un musu kon santa tu na ini ala san unu e du.”​—1 PETR. 1:15.

SINGI 34 Waka na wan reti fasi

SAN WI O LERI *

1. San na apostel Petrus ben taigi den Kresten fu du èn fu san ede a kan gersi leki wi no o man du a sani disi?

AWINSI wi abi a howpu fu go na hemel noso fu libi na grontapu, wi alamala kan leri wan sani fu a rai di na apostel Petrus gi den salfu Kresten di ben libi na ini a fosi yarihondro. Petrus skrifi: „Neleki fa a sma di kari unu de santa, na so un musu kon santa tu na ini ala san unu e du, bika Gado Buku taki: ’Un musu de santa, bika mi santa’” (1 Petr. 1:15, 16). A tekst disi e sori wi taki wi kan de leki Yehovah, a moro santa sma di de. Sobun, wi kan de santa na ini ala san wi e du èn wi musu tan meki muiti fu en. Fu di wi na sondu sma, meki a kan gersi leki wi no o man du a sani disi. Petrus srefi meki wan lo fowtu, ma toku na eksempre fu en e sori taki wi kan „kon santa”.

2. Sortu aksi wi o luku na ini na artikel disi?

2 Na ini na artikel disi wi o luku den aksi di e kon now: San a wani taki fu de santa? San Bijbel e leri wi fu a santa fasi fu Yehovah? Fa wi kan de santa na ini ala san wi e du? Te wi de santa, dan fa dati o yepi wi fu abi wan bun matifasi nanga Yehovah?

SAN A WANI TAKI FU DE SANTA?

3. Fa furu sma e si wan santa sma, ma san Bijbel e leri wi?

3 Furu sma e denki taki wan santa sma na wan sma di e weri bigi kerki krosi, noiti a no abi prisiri èn ala ten en fesi strak. Ma dati no de so. Yehovah na wan santa sma, ma toku Bijbel e kari en „a koloku Gado” (1 Tim. 1:11). Den sma di e anbegi en na „koloku” sma (Ps. 144:15). Yesus ben krutu sma di ben e weri spesrutu krosi èn di ben e du bun gi trawan soso fu sma ai (Mat. 6:1; Mark. 12:38). Tru Kresten sabi san a wani taki fu de santa fu di den leri dati na ini Bijbel. Wi sabi taki wi lobi-ati Gado di de santa noiti o taigi wi fu du wan sani di wi no man du. Sobun, te Yehovah e taki: „Un musu de santa”, dan a sabi taki wi o man du en. Ma fu man de santa, dan un musu frustan fosi san dati wani taki.

4. San den wortu „santa” nanga „santafasi” wani taki?

4 San a wani taki fu de santa? Na ini Bijbel, den wortu „santa” nanga „santafasi” moro furu abi fu du nanga a krin fasi fa wan sma e libi noso e anbegi Gado. A kan abi fu du tu sma di poti aparti fu dini Gado. Sobun, yu kan taki dati wi na santa sma te wi e libi na wan krin fasi, te wi e dini Yehovah na a fasi di en feni bun èn te wi de wan bun mati fu en. Na wan moi sani taki aladi wi na sondu sma, wi kan de wan bun mati fu wi santa Gado Yehovah. Wi o kisi moro warderi gi a grani disi spesrutu te wi o go luku san Bijbel e leri wi fu a santa Gado disi.

’YEHOVAH DE SANTA, SANTA, SANTA’

5. San wi kan leri fu den engel di e dini krosibei fu Yehovah?

5 Yehovah de krin èn soifri na ini ala sani. Fa wi sabi disi? Luku san sonwan fu den seraf-engel di e wroko krosibei fu Yehovah en kownusturu, taki fu en: „Yehovah di e tiri den legre de santa, santa, santa” (Yes. 6:3). Ma efu den engel wani de bun mati fu a santa Gado fu den, dan den srefi musu de santa tu, èn wi sabi taki den santa. Fu taki en leti, srefi a gron pe wan engel fu Yehovah e tanapu fu tyari wan boskopu, na santa gron. Prakseri a leisi di Moses ben tanapu sei a makabusi di ben e bron.​—Eks. 3:2-5; Yos. 5:15.

Na tapu a gowtu plaat di ben de na a edebanti fu a granpriester yu ben kan leisi: „Santafasi na fu Yehovah” (Luku paragraaf 6-7)

6-7. (a) Fa Moses ben sori na ini Eksodes 15:1, 11 taki Yehovah na wan santa Gado? (b) San ben memre den Israelsma taki Yehovah na wan santa Gado? (Luku a fowtow na tapu a kafti.)

6 Baka di Moses tyari den Israelsma pasa na ini a Redi Se, a taigi den krin taki Yehovah, a Gado fu den, na wan santa Gado. (Leisi Eksodes 15:1, 11.) Den sma di ben e anbegi den gado fu Egepte no ben e libi na wan santa fasi kwetikweti. Na so a ben de tu nanga den sma di ben e dini den gado fu Kanan. Te den ben e anbegi den gado fu den, dan den ben e bron den pikin fu den leki ofrandi èn den ben e du wan lo morsu seks (Lef. 18:3, 4, 21-24; Deut. 18:9, 10). Ma Yehovah ben de tra fasi. Noiti a ben e aksi den futuboi fu en fu du wan sani di ben o pori a nen fu en. Yehovah na a moro santa Gado. Na dati den Israelsma ben man leisi tu na tapu a gowtu plaat di ben de na a edebanti fu a granpriester. Na tapu a plaat disi ben skrifi: „Santafasi na fu Yehovah.”​—Eks. 28:36-38.

7 Te sma ben e leisi den wortu na tapu a gowtu plaat, dan dati ben musu gi den a dyaranti taki Yehovah na wan santa Gado trutru. Ma efu wan sma no ben man kon krosibei fu a granpriester, dan fa a ben o man leisi san skrifi na tapu a plaat disi? Yu denki taki a no ben o man kon sabi a prenspari boskopu disi? Iya, a ben o man sabi! Te den priester ben e leisi a Wet gi den Israelsma, dan ala sma ben man yere a boskopu disi, awinsi na mansma, umasma noso pikin-nengre (Deut. 31:9-12). Efu yu ben o de drape te den ben e leisi a Wet, dan yu srefi ben o yere den wortu disi tu: „Mi na Yehovah un Gado. . . . èn un musu de santa, bika mi santa.” „Un musu de santa sma gi mi, bika mi, Yehovah, de santa.”​—Lef. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. San wi kan leri fu Lefitikus 19:2 nanga 1 Petrus 1:14-16?

8 Meki wi poti prakseri now na wan sani di skrifi na Lefitikus 19:2 èn di Moses ben musu leisi gi ala Israelsma. Yehovah ben taigi Moses: „Taki nanga a heri pipel fu Israel. Taigi den: ’Un musu de santa, bika mi, Yehovah un Gado, de santa.’” Kande na a tekst disi Petrus ben abi na prakseri di a taigi den Kresten fu „kon santa”. (Leisi 1 Petrus 1:14-16.) Na ini a ten disi wi no abi fu du san a Wet fu Moses e taki. Ma a sani di Petrus skrifi dya e sori wi krin san wi kan leri fu Lefitikus 19:2: Yehovah na wan santa Gado èn den sma di lobi en musu meki muiti fu de santa tu, awinsi den abi a howpu fu libi na hemel noso fu libi dyaso na grontapu.​—1 Petr. 1:4; 2 Petr. 3:13.

’KON SANTA NA INI ALA SAN UNU E DU’

9. San wi o leri te wi o luku Lefitikus kapitel 19?

9 Fu di wi wani plisi wi santa Gado, meki wi wani leri san wi musu du fu kon santa. Lefitikus kapitel 19 na wan heri moi kapitel fu kon sabi san na wan tu fasi fa Yehovah e sori wi fu kon de santa. Marcus Kalisch, wan sabiman fu a Hebrewtongo, skrifi: „A kapitel disi de kande a moro prenspariwan fu a Bijbel buku Lefitikus, noso kande a moro prenspari kapitel srefi fu den fosi feifi buku fu Bijbel. Nowan tra kapitel de di e sori so finifini san den Israelsma ben musu du fu de santa.” Meki wi go luku wan tu vers na ini a kapitel disi. Den o leri wi wan tu moi sani di abi fu du nanga wi aladei libi. Te wi o luku den vers disi, dan hori na prakseri san skrifi na a bigin fu a kapitel: „Un musu de santa.”

San Kresten musu prakseri te den e leisi a rai di skrifi na Lefitikus 19:3? (Luku paragraaf 10-12) *

10-11. Fa den wortu na a bigin fu Lefitikus 19:3 e sori san wi musu du fu de santa èn fa wi musu si a rai disi?

10 Baka di Yehovah taki dati den Israelsma musu de santa, a taigi den: „Un musu lespeki un mama nanga un papa, . . . Mi na Yehovah un Gado.”​—Lef. 19:2, 3.

11 A de krin taki wi musu lespeki wi papa nanga mama soleki fa Gado taigi wi. Yu sabi ete di wan man kon aksi Yesus ’san na a bun di a musu du fu kisi têgo libi’? Wan fu den sani di Yesus taigi en na taki a musu lespeki en papa nanga mama (Mat. 19:16-19). Yesus ben krutu den Fariseiman nanga den leriman fu Wet srefi fu di den ben e du ala san den man fu no luku den papa nanga mama. Na so den ben „meki a wortu fu Gado lasi krakti” (Mat. 15:3-6). A „wortu fu Gado” ben abi den Tin Komando tu. Sobun, den ben sabi a di fu feifi Komando èn den ben sabi san skrifi na Lefitikus 19:3 (Eks. 20:12). Hori na prakseri taki a rai di Gado gi na Lefitikus 19:3 fu lespeki papa nanga mama e kon leti baka di a taki: „Un musu de santa, bika mi, Yehovah un Gado, de santa.”

12. San wi kan aksi wisrefi, te wi e luku a rai di skrifi na Lefitikus 19:3?

12 Te wi e luku a rai di Yehovah gi wi fu lespeki wi papa nanga mama, dan a bun fu aksi wisrefi efu wi e du a sani disi? Efu yu feni taki na ini a ten di pasa yu no du nofo, dan kande now na a ten fu luku san moro yu kan du. Yu no man kenki san pasa kaba, ma yu kan meki muiti now fu du moro gi yu papa nanga mama. Kande yu kan seti sani fu go luku den moro, noso kande yu kan yepi den fu bai san den abi fanowdu. Yu kan yepi den tu fu tan krosibei fu Yehovah èn fu tan dini en, noso kande yu kan gi den deki-ati èn trowstu den. Te yu e du disi, dan yu e gi yesi na san skrifi na Lefitikus 19:3.

13. (a) Sortu tra rai wi man feni na Lefitikus 19:3? (b) Fa wi na ini a ten disi kan teki na eksempre fu Yesus leki fa a skrifi na Lukas 4:16-18?

13 Lefitikus 19:3 e leri wi ete wan sani di kan yepi wi fu kon santa. A tekst disi e taki tu fu a Sabat. Kresten no abi fu du san a Wet e taki, sobun wi no abi fu hori na alawiki Sabat. Ma wi kan leri furu fu a fasi fa den Israelsma ben e hori a gwenti disi èn fa disi ben e yepi den. A Sabat ben de wan ten fu rostu. Sma no ben mag wroko, ma den ben musu poti prakseri na a anbegi fu Gado. * Dati meki Yesus ben abi a gwenti na a dei disi fu go na a snoga na ini a foto fu en èn fu leisi Gado Wortu (Eks. 31:12-15; leisi Lukas 4:16-18). Te wi e leisi Lefitikus 19:3 pe Gado taigi den Israelsma fu „hori den Sabat”, dan dati musu gi wi deki-ati fu poti moro ten na wan sei ibri dei gi na anbegi fu Gado. Yu denki taki yu kan du moro na ini a tori disi? Te yu abi a gwenti fu poti ten na wan sei gi na anbegi, dan yu o kon moro krosibei na Yehovah èn disi „o yepi yu fu kon de wan santa sma.

MEKI A MATIFASI DI YU ABI NANGA YEHOVAH KON MORO TRANGA

14. Sortu prenspari sani wi e leri na Lefitikus kapitel 19?

14 Wan tu leisi Lefitikus kapitel 19 e taki fu wan prenspari sani di kan yepi wi fu tan santa. Na a kaba fu vers 4 wi e leisi: „Mi na Yehovah un Gado.” Den srefi wortu disi kari 15 leisi na ini a kapitel disi. Den e meki wi denki a fosi komando di e taki: „Mi na Yehovah un Gado . . . Un no musu anbegi nowan tra gado boiti mi” (Eks. 20:2, 3). Ibri Kresten di wani kon santa musu sorgu taki noti noso nowan sma kon na mindri en nanga Gado. Fu di wi e tyari a nen Yehovah Kotoigi, meki wi musu sorgu taki wi no e du nowan sani di kan tyari syen kon tapu a santa nen fu Gado noso di kan pori a nen disi.​—Lef. 19:12; Yes. 57:15.

15. Sortu deki-ati wi e kisi te wi e leisi den vers na Lefitikus kapitel 19 di e taki fu den ofrandi?

15 Efu den Israelsma ben wani sori Yehovah taki den ben e si en leki a Gado fu den, dan den ben musu gi yesi na omeni wet. Lefitikus 18:4 e taki: „Un musu gi yesi na den komando fu mi èn un musu hori den wèt fu mi. Mi na Yehovah un Gado.” Kapitel 19 e taki san na wan tu fu den wet disi di den Israelsma ben musu hori. Fu eksempre, vers 5-8, 21, 22 e taki fu den meti-ofrandi. Te sma ben e tyari den ofrandi disi, den ben musu sorgu taki den no ’doti wan santa sani fu Yehovah’. Den vers disi e gi wi deki-ati fu du sani di Yehovah feni bun èn fu tyari ofrandi gi en di e prèise a santa nen fu en, soleki fa wi kan leisi na Hebrewsma 13:15.

16. Sortu rai na Lefitikus 19 e sori taki sma di e dini Gado e difrenti fu sma di no e dini Gado?

16 Efu wi wani kon santa, dan wi no musu de leki tra sma. Ma disi no makelek. Son leisi skoromati, famiriman di no e dini Yehovah, sma na wi wrokope, noso tra sma wani dwengi wi fu du sani di Gado no feni bun. Te den e du disi, dan wi musu teki wan prenspari bosroiti. San kan yepi wi fu teki a yoisti bosroiti? Luku wan moi rai na Lefitikus 19:19. Drape skrifi: „Un no musu weri krosi di meki fu tu difrenti sortu titei di moksi nanga makandra.” A wet dati ben e sori taki den Israelsma ben e difrenti fu den tra pipel na den lontu. Na ini a ten disi wi no e taki dati wan sma no mag weri wan krosi di meki fu difrenti sortu titei, fu eksempre, fu katun di moksi nanga linnen. Ma san prenspari, na taki wi no wani de leki sma di e bribi noso e du sani di no e kruderi nanga san Bijbel e leri, awinsi den sma disi na skoromati, sma na wi wrokope, noso wi famiriman. A tru taki wi lobi wi famiri èn taki wi e sori lobi gi tra sma, ma te a abi fu du nanga den prenspari sani na ini a libi, dan wi o sori taki wi de tra fasi leki den fu di wi na Yehovah pipel. Memre taki te wan sma de santa, dan a musu de tra fasi fu di a e dini Gado. Disi na a moro prenspari sani.​—2 Kor. 6:14-16; 1 Petr. 4:3, 4.

Sortu sani Gado pipel ben musu leri fu Lefitikus 19:23-25, èn san yu kan leri fu den vers disi? (Luku paragraaf 17-18) *

17-18. Sortu moi sani wi kan leri fu Lefitikus 19:23-25?

17 Den wortu „Mi na Yehovah un Gado” ben musu yepi den Israelsma fu si a matifasi di den ben abi nanga Yehovah leki a moro prenspari sani. Fa den ben kan du dati? Lefitikus 19:23-25 e sori san na wán fu den sani di den ben kan du. (Leisi en.) Luku san disi ben wani taki gi den Israelsma baka di den doro na ini a Pramisi Kondre. Efu wan man ben o prani froktubon, dan dri yari langa a no ben mag nyan den froktu fu den bon disi. Na ini a di fu fo yari, a ben musu poti den froktu aparti fu sma gebroiki den na ini a santapresi fu Gado. Baka feifi yari fosi, a ben mag nyan den froktu fu den bon. A wet disi ben musu yepi den Israelsma fu si taki den eigi sani no ben musu kon na a fosi presi. Den ben musu frutrow tapu Yehovah èn den ben musu si en leki a sma di ben o sorgu den. Na anbegi fu en ben musu de a moro prenspari sani gi den. Na en ben o sorgu taki den ben o abi nofo fu nyan. Gado ben leri den fu no gridi, ma fu tyari furu sani go na a santapresi pe den ben e go fu anbegi en.

18 A wet di skrifi na Lefitikus 19:23-25 e meki wi denki san Yesus ben taki na ini a lezing di a ben hori na tapu a bergi. A taki: „No broko un ede moro nanga . . . san unu o nyan noso san unu o dringi.” Yesus taki tu: „Un Tata na hemel sabi taki unu abi ala den sani disi fanowdu.” Gado o sorgu wi, leki fa a e sorgu den fowru (Mat. 6:25, 26, 32). Wi e bribi taki Yehovah na a sma di e sorgu wi. Èn te sma di de na nowtu, dan wi e du bun gi den sondro fu taigi tra sma san wi du. Te kostu meki na ini a gemeente, dan wi no e draidrai fu yepi pai gi den kostu disi. Yehovah e si te wi e du bun gi trawan èn a o blesi wi gi dati (Mat. 6:2-4). Te wi e du den sani disi, dan wi e sori taki wi e frustan san Lefitikus 19:23-25 leri wi.

19. San yu leri fu a pisi disi fu Lefitikus?

19 Na soso wan tu pisi fu Lefitikus kapitel 19 wi luku èn wi si san wi musu du fu kan de leki a santa Gado fu wi. Te wi e teki na eksempre fu en, dan wi e sori taki wi e meki muiti fu ’kon santa na ini ala san wi e du’ (1 Petr. 1:15). Furu sma di no e dini Yehovah si taki Gado en pipel e tyari densrefi na wan bun fasi. A meki srefi taki son sma teki a bosroiti fu gi glori na Yehovah (1 Petr. 2:12). Ma moro sani de di wi kan leri fu Lefitikus kapitel 19. Na ini na artikel di e kon, wi o taki fu den tra vers na ini a kapitel disi èn wi o si tu san moro wi kan du fu „kon santa”, leki fa Petrus ben taki.

SINGI 80 „Tesi èn si taki Yehovah bun”

^ paragraaf 5 Wi lobi Yehovah trutru èn wi wani taki a prisiri nanga wi. Yehovah na wan santa Gado èn a wani taki den futuboi fu en musu de santa tu. Ma a de so taki sondu libisma man de santa? Iya, a kan. Meki wi go luku sortu rai na apostel Petrus gi a Kresten gemeente èn san Yehovah ben taigi en pipel Israel fu owruten. Disi o yepi wi fu si fa wi kan de santa ala ten.

^ paragraaf 13 Fu kon sabi moro fu a Sabat èn fu den sani di wi kan leri fu en, dan luku na artikel di nen: „’Wan ten de’ fu wroko èn fu rostu” na ini A Waktitoren fu december 2019.

^ paragraaf 57 SAN WI E SI TAPU DEN PRENKI: Wan brada go luku en papa nanga mama, a tyari en wefi nanga en pikin go luku den, èn a e meki muiti fu tan abi kontakti nanga den.

^ paragraaf 59 SAN WI E SI TAPU A PRENKI: Wan gronman fu Israel e ondrosuku den froktu fu den bon di a prani