1-2. Txini yonile iyo nsunzo nivirile nanda ninasunze eni mwari mwa nsunzo ntti?

 NSUNZO nivirile nihona magano mang’onovi anfwanyeya va Onamakutha kapitulu 19. Versu 3 enologa wi Yehova wahakokomeza, ana Izrayel wariha amambali awa. Nisunza wi masaka abano ninofwanyela wariha amambali ehu modhela wazuzumela mpaddi womaningoni vina womuyani. Versu yakene ehubutxedha nlogo na Mulugu, ttima yokoya Sabuddu. Iyo nihisunza wi kaninfwanyela ofwara nlamulo nokoya Sabuddu. Mbwenye enowodheya ofwara maganoya, modhela otamela mudhidhi labo na labo wozuzumela dhilobo dhomuyani. Nigakosa dhahene ninele woniha kakamwe wi iyo nili attu okoddela ninga munloga Onamakutha 19:2 vina 1 Pedro 1:15.

² Mwari mwa nsunzo ntti, ninele osekeserhavi nivuru na Onamakutha kapitulu  19. Ninele osunza mukalelo onfwanyela iyo, waweddiha noderetu aragali, mukalelo onfwanyela iyo okala attu ororomeleya nigakosaga marhondda vina wakwela attu ena. Iyo ninofuna okala attu okoddela sabwani Mulugu ddokoddela. Ndowe none enfwanyelihu okosa wi nikale attu okoddela.

3-4. Mowiwanana na Onamakutha 19:14, ana Izrayel afwanyela waweddiha attu ohona na ohiwa na mukalelo gani?

³ Kengesa Onamakutha 19:14. Yehova wahaddela nlogo naye wi anfwanyela waweddiha deretu attu ahewa. Motagiha,  ana Izrayel kafwanyela omugwiyedha ntowa muttu wohiwa, modhela omuteya vina ombedda. Okosa ejuwene egakalile elobo yohifwanyelela nanda muttuya onteyiwa kagewile esile dhinteyiwa nona kagawodhile ovibarela.

⁴ Va versu 14 iyo ninowengesa wi alabeli a Yehova kanfwanyela ‘wawettekela magoddo aliba ohona.’ Nivuru dhahi na nsaka nttile ninloga wi: “O Oriente Medio attu enjene anawiyela vina annapuja attu ohona.” Txino muttu wanika elobo osogorho wa muttu ohona wi envoreye, eji yali elobo yohifwanyelela-wene. Nlamulo ntti nankamihedha nlogo na Mulugu wona wi anfwanyelela waweddiha attu ohona na ohiwa nofwanyelela.

5. Iyo ninawodhe dhavi watonyihedha nriho abale aragalile?

⁵ Yezu wanaweddela ttagaraga aragali. Iyene wahimurumela miselu esi Joau Batista: ‘Aliba ohona anowona, aliba otopinya anowedda, aliba maranya anovulumutxiwa, aliba ohiwa anowiwa, attu akwile anovenya.’ Otene onile matikiniho a Yezu, ‘annivuwiha vina Mulugu.’ (Lk. 7:20-22; 18:43) Ninga Akristu iyo ninofuna omutagiha Yezu naweddihaga deretu aragali. Nona iyo ninofwanyela okala attu apama na awene vina narihege. Ebaribari wila Yehova kanivahile guru yokosa matikiniho. Mbwenye iyo nikana gari yowasunziha aragali, njedhelo nina iyo nokala mparaisu wenewo munakale attu otene aligani, mpaddi womuyani vina womaningoni. (Lk. 4:18) Miselu esi dhapama dhinowakamihedha attu enjene onfiyedha Mulugu.

6. Nivuru na Onamakutha 19 ninnikamihedha dhavi ononelamo Malamulo Kumi?

⁶ Maversu mena a Onamakutha 19 anotapulelamo Malamulo Kumi. Motagiha, Nlamulo na notanu na ttaru ninologa: “Kuwiye.” (Obud. 20:15) Muttu txino kaniya elobo ya mukwaye, sabwa ya okosa ejene iyene onowiwelela nlamulo ntti. Mbwenye iyene onodhaga wiya na mukalelo mwina.

7. Txini egamuttukuleli munyamarhondda olupa nlamulo ntti na notanu na ttaru?

⁷ Txino munyamarhondda kaneyaga elobo  ya muttu mwina. Mbwenye onororomeleya agakala mmarhonddani mwaye? Va Onamakutha 19:35, 36, Yehova ohiloga: “Mmarhonddani kamwajele athu na mpimo wohakwana. Mulabe na mipimo dhowakwana: balansa yoligana, kilu yowakwana, tegwa yowakwanela.” Akala munyamarhondda onoyeviha balansa yaye obe mpimo waye venevo onowawiyela attu. Eji enoneya kakamwe mmaversuni mena a nivuru na Onamakutha kapitulu 19.

8. Nlebo na Onamakutha 19:11-13 nakamihedha dhavi ana Izrayel wiwelela nlamulo na netanu na ttaru, nanda iyo ninfwanyela ovikosa mavuzo gani?

⁸ Kengesa Onamakutha 19:11-13. Mazu oroma a Onamakutha 19:11 anloga: “Kamuyelane.” Mbwenye versu 13 enowiwananiya mazu aba wiya vina ohiroromeleya mmarhonddani elogaga: ‘Kamwajele akwinyu.’ Wajela attu vina ohiroromeleya mmarhonddani, wiya. Nlamulo na notanu na ttaru nanoniha kakamwe wi wiya elobo yabure, mazu ali va Onamakutha annakamihedha ana Izrayel ofwara malamuloya vina okala oweddeyana mwa dhilobo dhotene dhamwigumini mwawa. Jamakamaka otanalela enubuwela Yehova mwaha wa wiya vina ohiroromeleya mmarhonddani. Nubuwelaga mazu anfwanyeya va Onamakutha 19:11-13, ninofwanyela ovivuza: ‘Ehikalawo elobo mwigumini mwaga enfwanyela miyo osisigula? Ddinofwanyela okosa matxinjo mmabasani mwaga, obe mukalelo waga wokosa marondda?’

9. Nlamulo ninfwanyeya va Onamakutha 19:13 nabarela dhavi anamalaba?

⁹ Mukristu ona marhonddaye nanda onlabeliwa na attu ena onofwanyela okala wororomeleya na mukalelo mwina. Nlebo na Onamakutha 19:13 ninologa: ‘Nlivo na namalaba wenyu kamugonelena mufiyana mmangwananimwa.’ Nsaka na Bibilia, ana Izrayel enjene akosa ganyo-ganyo mmunddani awene aliviwa omamalelo wa siku. Nona okodda waliva wali opuja onddimuwa vaddiddi sabwani iyene kagakanile elobo yowajiya anamudhi aye sikunene nttile. Yehova ohiloga: “Iyene muyelegi onkuluvela nlivo naye bahi.”—Olib. 24:14, 15; Mt. 20:8.

10. Elobo gani yina ensunza iyo na nivuru na Onamakutha 19:13?

¹⁰ Masaka abano anamalaba enjene kanttambira omamalelo wa siku, awene anliviwa dila modha vamwerini obe bili. Mbwenye magano anlabihedhiwa va Onamakutha 19:13 anolabihedhiwa masaka abano. Azugu ena ‘anowawiyela anamalaba awa’ alivaga kobiri eng’onovi sabwani ahiziwa wi awene kana vottawela nona anorumela nlivo-nlivovi. Mwebaribari azugu aba anowajela anamalaba awa, Mukristu ona anamalaba kakose dhahene. Ovano ninfuna none elobo yina ensunza iyo na nivuru na Onamakutha kapitulu 19.

11-12. Txini yonihile Yezu mulogiliye mazu anfwanyeya va Onamakutha 19:17, 18?

¹¹ Oku naweddihaga noderetu attu ena, Mulugu onjedhela wi iyo nikose elobo yina, ejoya enfwanyeya va Onamakutha 19:17, 18. (Kengesa.) Vanlebo ntti Yehova ohiloga: ‘Mwakwelege akwinyu nekalelo envikwelenyuna.’ Kinwodheya Mukristu omwagalaliha Yehova oku amwiddaga mukwaye.

¹² Yezu ohoniha kakamwe wi nlamulo ninfwanyeya va Onamakutha 19:18 ttamakamaka vaddiddi. Nsaka dhahi Nfarizi mmodha wahimukosa Yezu nivuzo ntti: “Mwa malamulo otene ninddimuwanavo ttivi?” Yezu wahimwakula omukwele Yehova Mulugu na  murima wawo wotene na omuttu wawo wotene vina na mubuwelo wawo wotene “ntti tti nlamulo ninddimuwa vina noroma.” Venevo Yezu ologa mazu anfwanyeya va Onamakutha 19:18, anloga wi: “Nanawili ninladdanana ttintti: ‘Mwirege wakwela akwinyuyá n’ekalelo envikwelenyuna.’” (Mt. 22:35-40) Enowodheya watonyihedha okwela attu na mikalelo dhottiyana-ttiyana, mikalelo dhina ninosunza va Onamakutha kapitulu 19.

13. Ekosile José enoniha dhavi ejile enloga Onamakutha 19:18?

¹³ Mukalelo mmodha wawatonyihedha akwihu okwela kuvirihamo nigano ninfwanyeya va Onamakutha 19:18. Ninloga: “Kammwiyelihedhe ntxiga mukwenyu.” Enjene mwa iyo txino ninomuziwa muttu onyimuwile na mukwaye omabasani, oskola, mwana mmudhi obe muttu wantakulu nimodhanene—mwa vyaka dhinjene! Jamakamaka wubuwela wi abali a José ahimwirela elobo yawopiha sabwa ya omukweyela ntxiga. Mbwenye José wahaweddiha abalaye na mukalelo wotiyana vaniye gari ya wawihedha ntxiga. (Wita 37:2-8, 25-28) Mottiyana-mwene iyene wahalevelela! Mwebaribari ekosiliye jiji edhile olebiwa vasogorova va Onamakutha 19:18.—Wita 50:19-21.

14. Txini enoniha wi malago anfwanyeya va Onamakutha 19:18 anolabihedhiwavi masaka abano?

¹⁴ Akristu masaka abano anofwanyela ofwara yotagiha ya José waleveleli abalaye vina ohakweyeli ntxiga. Ejo enowiwanana na ejile elogile Yezu munlobeloni wi nalevelele abale annittegela. (Mt. 6:9, 12) Murumiwi Paulo ohivaha nlago noladdana nalogiliye dhahi: ‘Amudhaga okweleya kamwire dhantxiga.’ (Rom. 12:19) Iyene vina ohiloga dhahi: ‘Muvilelagane, mulevelelagane dila dhotene dhinttegelana nyuwo, masiki muttu agakana mwaha wa omusumela mukwaye.’ (Kol. 3:13) Magano a Yehova txipo kantxinja. Nona malago anfwanyeya va Onamakutha 19:18 anolabihedhiwavi masaka abano.

15. Nladdaniho gani ninoniha ttima ya olevelela na murima wotene?

¹⁵ Katanalela. Onyimuwa obe osilidhiwa onoladdanihiwa na ovoreyeya. Eloddaya enodhaga okala enddimuwa obe eng’ono.  Motagiha, muttu onodhaga osuveya mmadana na nani. Onele wiwa opa vang’onovi mbwenye opawa kunagonele venjene. Nigavira labo nimodha obe malabo meli, kanawodhe ozinddiyela vasuveyiliye. Dhilobo dhina dhinkoseliwehu, dhinoladdanihiwa na ejene. Motagiha, marho wehu onilogela elobo ofiyedha oninyimula, ejo egapadduwa kinrutxa olevelelawa. Mbwenye osuveyawa ogakala onddimuwene enofuneya dotoro oroma osona vina omaga eloddaya na aligadura. Mbwenye muttuya agakalelaga otokonyavi eloddaya kinavole vina enelege ottabwa. Nigahikale pasope ejo enodhaga onipadduwela niganyimuwa obe nigasilidhiwa. Ninokalaga ninga nintokonya eloddaya nigakalela wubuwelavi mukalelo oninyimulile muttuya. Ejo enonitabutxa iyo nanya. Nona yapamaya kufwara nlamulo ninfwanyeya va Onamakutha 19:18!

16. Mowiwanana na Onamakutha 19:33, 34, Yehova wafuna wi ana Izrayel aweddihege dhavi anawedda, nanda ejo ennisunziha eni masaka abano?

¹⁶ Mulogile Yehova wi ana Izrayel anfwanyela okwelana muttu na mukwaye, iyene kalogile wi akwelegena awenevi, mbwenye akwelege vina anawedda akala na awene. Ejo enowoneya kakamwe va nlebo na Onamakutha 19:33, 34. (Kengesa.) Yehova wafuna wi ‘mwanawedda arihiwege’ ninga Mwizrayel, vina Mwizrayel amukwelege munawedda ninga ‘munivikweliye.’ Motagiha, ana Izrayel otaganyiha na anawedda ali ayelegi, ampurelamo masasanyedho akosile Yehova wi addoddelege dhohala dha mmunddani. (Onam. 19:9, 10) Masaka Akristu anofwanyela ofwara malago akene a wakwela anawedda. (Lk. 10:30-37) Matxikwi menjene a anawedda amwalela dhilabo dhina. Txino enaya ankala vakuvi na weyo. Onawodhe dhavi watonyihedha okwela? Modhela waweddiha na oderetu vina opama alobwana, ayana vina aima.

17-18. (a) Malebo aba, Onamakutha 19:2 vina 1 Pedro 1:15 anloga dhilobo gani dhinfwanyelihu okosa? (b) Mabasa gani amaka-maka alogile murumiwi Pedro anfwanyelihu okosa?

¹⁷ Malebo aba, Onamakutha 19:2 vina 1 Pedro 1:15 anloga wi iyo ninofwanyela okala okoddela. Va kapitulu 19 ninofwanya maversu menjene annikamihedha wona txini enfwanyelihu okosa wi nikale orumeliwa vamentoni va Yehova. Maversu mena nimala osekeserha. *  Malebo a Egrego a Akristu anonubutxedha wi iyo ninofwanyela okala okoddela. Nanda murumiwi Pedro ohinubutxedha elobo yina.

¹⁸ Omwebedha Mulugu na wakamihedha attu ena dhilobo dhamakamaka, mbwenye Pedro ohiloga elobo yina enfwanyelihu okosa. Ahinatti ologa wi ninofwanyela okala okoddela mmereloni mwehu mwetemwene, Pedro ohivaha nikokomezo ntti: “Libihedhani murima othidda mabasa.” (1 Ped. 1:13, 15) Mabasa gani alogiye? Pedro wahiloga wi ‘‘attikitteliwi agahilaleya’ dhottikiniha dha oddule wawobolile.’ (1 Ped. 2:9) Akristu otene masaka abano anofwanyela okosa mabasa aba. Olaleya mabasa amakamaka anakamihedha attu enjene. Txibarene gari enddimuwa okosa mpaddi wa nlogo ntti nokoddela vina okosaga mabasa a olaleya na osunziha! (Mk. 13:10) Nona nivilibihedhe ovirihamo magano anfwanyeya va Onamakutha 19. Nigakosa dhahene ninele woniha wila ninomukwela Yehova, anamwanddamani ehu vina ninofuna okala ‘okoddela’ mmereloni mwehu.