Ehecha oĩva pype

Ehecha oĩva pype

ARTÍKULO OJESTUDIÁVA 49

Lívro de Levítico ñanemboʼe mbaʼéichapa jajotrata vaʼerã

Lívro de Levítico ñanemboʼe mbaʼéichapa jajotrata vaʼerã

“Rehayhu vaʼerã nde rapichápe nde voi rejehayhuháicha” (LEV. 19:18).

PURAHÉI 109 Jajoayhu ñande pyʼaite guive

¿MBAʼE REHEPA ÑAÑEʼẼTA? *

1, 2. ¿Mbaʼépa jahecha kuri pe ótro artíkulope, ha mbaʼépa ñaaprendéta kóva ko artíkulope?

 PE ÓTRO artíkulope jahecha kuri umi konsého ideprovechoitereíva oĩva Levítico 19-pe. Por ehémplo versíkulo 3-pe jahecha kuri Jehová omanda hague umi israelítape orrespeta vaʼerãha itúa ha isýpe, ha ñaanalisa kuri mbaʼéichapa ñande avei ikatu jasegi upe konsého. Upe versíkulope jahecha kuri avei Jehová omanda hague ipuévlope okumpli vaʼerãha pe léi del sábado, ha ñande natekotevẽvéiramo jepe ñakumpli upe léi, ñaaprende kuri tekotevẽha ñañemotiémpo ñañemoag̃ui hag̃ua Ñandejárare. Jajapóramo koʼã mbaʼe ikatúta ñanesánto entéro mbaʼépe heʼiháicha Levítico 19:2 ha 1 Pedro 1:15.

2 Ko artíkulope jasegíta ñaanalisa Levítico kapítulo 19. Ha jahecháta hína mbaʼéichapa umi mbaʼe ñaaprendéva chugui ñanepytyvõ jatrata porã hag̃ua umi orekóvape algúna diskapasida. Avei jahecháta mbaʼéichapa upe kapítulo ñanepytyvõ ñaneonrrádo hag̃ua jajapo jave negósio ha jahechauka hag̃ua jahayhuha ñande rapichakuérape. Ñaanalisamína oñondive mbaʼépa ñaaprende chugui ikatu hag̃uáicha ñanesánto entéro mbaʼépe Ñandejára Jehováicha.

ÑANEMBAʼERECHAKUAÁKENA UMI OREKÓVANDI ALGÚNA DISKAPASIDA

Jarekóramo enkuénta la heʼíva Levítico 19:14-pe, ¿mbaʼéichapa jatrata vaʼerã peteĩ persóna nohendúiva térã ndohecháivape? (Ehecha párrafo 3 al 5) *

3, 4. Heʼiháicha Levítico 19:14, ¿mbaʼéichapa ojetrata vaʼerã kuri umi ndohecháiva ha umi nohendúivape?

3 (Elee Levítico 19:14). Jehová ningo oipota isiervokuéra imbaʼerechakuaa umi orekóvandi algúna diskapasida. Pe léi oproivi vaʼekue umi israelítagui omaldesi peteĩ nohendúivape. Por ehémplo, ndovaléi hovake voi oñeʼẽ vai hese térã oamenasa chupe. Ivaietereíta voi ningo la péicha ojejapóramo hese, pórke haʼe ndaikatumoʼãi ohendu la ojeʼéva ha ndaikatumoʼãi anga oñedefende.

4 Avei pe versíkulo 14-pe Jehová omanda isiervokuérape: “Neremoĩri vaʼerã mbaʼeve umi ohechaʼỹva renondépe oñepysanga térã hoʼa hag̃ua”. Ha peteĩ lívro oñeʼẽva umi persóna orekóvare diskapasida, heʼi: “Yma pe sóna oĩ haguépe Israel, heta hénte ojaprovechámi vaʼekue peichagua persónare”. Algúno ikatu voi omoĩ a propósito peteĩ mbaʼe, peteĩ isiégova oñepysanga hag̃ua ha péicha oñembohory hese. Péro legálmente ivaieterei la ojapóva hikuái. Omeʼẽvo ko léi, Jehová oipytyvõ ipuévlope imbaʼerechakuaa hag̃ua umi orekóvandi algúna diskapasida.

5. ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka ñanembaʼerechakuaaha umi orekóvandi algúna diskapasida?

5 Jesús siémpre ohechauka vaʼekue imbaʼerechakuaaha umi orekóvandi algúna diskapasida. Ikatu ñanemanduʼa por ehémplo la heʼika vaʼekue Juan el Bautístape: “Umi siégo koʼág̃a ohecha, umi ndoguataporãiva oguata porãma, umi iléprava okuera, umi nohendúiva ohendu, umi omanóvape oñemopuʼã jey”. Ha la hénte ohechávo umi milágro Jesús ojapo vaʼekue “ombotuicha Ñandejárape” (Luc. 7:20-22; 18:43). Ñande kristianokuéra javyʼaiterei jasegívo Jesús ehémplo, ha jahechauka avei ñanembaʼerechakuaaha umi orekóvandi algúna diskapasida. Upévare ñandekalida hendivekuéra ha ñanepasiénsia avei hesekuéra. Ñande ndajarekóiramo jepe pe podér Jesús oreko vaʼekue jajapo hag̃ua milágro, si ikatu ñaipytyvõ chupekuéra oñemoag̃ui hag̃ua Ñandejárare japredikávo chupekuéra umi notísia porã. Upéva oipytyvõta chupekuéra amo gotyove ikatu hag̃uáicha orrekupera jey la isalu pe paraísope (Luc. 4:18). Ha hetaiterei hénte oaprendévo koʼã notísia porãite ombotuicháma avei hína Jehovápe.

ÑANEONRRÁDOKENA JAJAPO JAVE OIMEHAICHAGUA NEGÓSIO

6. ¿Mbaʼéichapa Levítico kapítulo 19 ñanepytyvõ ñantende porãve hag̃ua umi Diez Mandamiénto?

6 Pe octavo mandamiénto ningo heʼi: “Ani remonda” (Éx. 20:15). Péro unos kuánto versíkulo oĩva Levítico kapítulo 19-pe ñanepytyvõ ñantende porãve hag̃ua upe léi. Por ehémplo algúno ikatu opensa nomondaiha hína ótrope ndoipeʼáiramo chugui a propósito mbaʼeve. Péro ndahaʼéi upévante, pórke la hénte ojapo jepi avei heta mbaʼe omonda hag̃ua hapichápe oñemeʼẽʼỹre enkuénta. Ñaanalisamína mokõi ehémplo.

7. ¿Mbaʼéicha javépa peteĩ komersiánte nokumplíri hína pe octavo mandamiénto heʼíva?

7 Por ehémplo peteĩ komersiánte ikatu heʼi guaʼu núnka nomondái hague avavépe. ¿Péro mbaʼéichapa oñekomporta jepi ojapo jave negósio? Levítico 19:35, 36-pe Jehová heʼi vaʼekue: “Pemedi térã pepesa jave peteĩ mbaʼe, peẽ peneonrrádo vaʼerã. Ndapeipurúi vaʼerã valánsa térã pésa monda. Hendaitépe pemedi vaʼerã opa mbaʼe, tahaʼe líkido térã isékova”. Peteĩ komersiánte oipurúramo peichagua pésa térã valánsa, legálmente omonda hína umi ombaʼejoguávape chugui. Ha ñaanalisa porãvo Levítico kapítulo 19 ñanepytyvõ ñantende hag̃ua upeichaha.

Oanalisa rire la heʼíva Levítico 19:11-13, ¿mbaʼépa oñeporandu vaʼerã peteĩ kristiáno ojapóva negósio térã orekóva álgien ombaʼapóva chupe g̃uarã? (Ehecha párrafo 8 al 10) *

8. ¿Mbaʼéichapa Levítico 19:11-13 oipytyvõ vaʼekue umi israelítape okumpli porãve hag̃ua pe octavo mandamiénto, ha mbaʼépa ñaaprende chugui?

8 (Elee Levítico 19:11-13). Levítico 19:11 heʼi oñepyrũvo: “Neremondái vaʼerã”. Ha versíkulo 13 ohechauka upéva ñakumpli vaʼerãha avei jajapo jave umi negósio, pórke omensiona ótro detálle: “Nerembotavýi vaʼerã nde rapichápe”. Pe octavo mandamiénto heʼíramo jepe sólamente “ani remonda”, umi detálle oĩva kapítulo 19-pe oipytyvõ vaʼekue umi israelítape oikuaa hag̃ua mbaʼéicha javépa okumpli vaʼerã avei upe léi, por ehémplo ojapo jave negósio. ¿Ha mbaʼéichapa ñanepytyvõ upéva ñandéve? Ñanemboʼe jareko vaʼerãha enkuénta la Jehová opensáva koʼã mbaʼére. Ha iporãta voi ñañeporandúramo mbaʼetekópa ñaime hína: “¿Akumplípa añetehápe la heʼíva Levítico 19:11-13? ¿Tekotevẽpa akambia algúna kósape ajapo jave negósio térã ambaʼapo lájape?”.

9. ¿Mbaʼéichapa pe léi oĩva Levítico 19:13-pe oprotehe vaʼekue umi travahadórpe?

9 Oĩ avei ótra kósa tekotevẽhápe jahechauka ñaneonrradoha. Levítico 19:13 heʼi opakuévo: “Repaga vaʼerã ne personálpe idiaitépe, ani reheja nendive ipláta al ótro día peve”. Yma Israélpe ojepaga vaʼekue umi personál ombaʼapóvape kokuépe por día. Ha pe kokue jára ndopagáiramo ipersonálpe káda día, ikatu hína ofaltapa anga chupe ha ifamíliape umi mbaʼe oikotevẽva. Upévare Jehová heʼi vaʼekue: “Haʼe ojejopy vai ha hekove odepende hína upe pepagátavare chupe” (Deut. 24:14, 15; Mat. 20:8).

10. ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende Levítico 19:13-gui?

10 Koʼág̃arupi la majoría umi patrón ndopagái káda día la ipersonálpe, síno káda 15 térã una ves al mes. Upéicharõ jepe la ñaaprendéva Levítico 19:13-gui ikatu avei ideprovécho chupekuéra, pórke oĩ heta patrón omombaʼapoitereíva la ipersonálpe, péro saʼieterei opaga chupekuéra. Haʼekuéra ojaprovecha koʼã travahadór rehe pórke oikuaa ndailadoiha hikuái, ha osegímante vaʼerãha ombaʼapo chupekuéra g̃uarã. Ha upévare ikatu jaʼe amo ipahápe nokumpliriha hína la heʼíva Levítico 19:13. Iñimportanteterei ningo ñande kristiáno jareko enkuénta ko léi heʼíva jajapóramo negósio, térã jaguerekóramo ombaʼapóva ñandéve g̃uarã. Koʼág̃ana jahechami mbaʼe ótra kósapa ikatu avei ñaaprende Levítico 19-gui.

JAHAYHÚKENA ÑANDE RAPICHAKUÉRAPE ÑANDE VOI JAJEHAYHUHÁICHA

11, 12. ¿Mbaʼéichapa Jesús ohechauka vaʼekue iñimportanteha la heʼíva Levítico 19:17, 18?

11 Jahecháma haguéicha Ñandejára ndoipotái jajapo mbaʼeve operhudikátava ñande rapichakuérape, péro ndahaʼéi upévante, oipota avei jatrata porã chupekuéra. Ha ñantende porã upéva ñaanalisávo Levítico 19:17, 18 (elee). Jehová heʼi porã vaʼekue: “Rehayhu vaʼerã nde rapichápe nde voi rejehayhuháicha”. Ha jaipotáramo Ñandejára ñandeguerohory, si o si ñakumplímante vaʼerã ko mandamiénto.

12 Ñaanalisamína mbaʼéichapa Jesús oexplika vaʼekue iñimportantetereiha la heʼíva Levítico 19:18. Peteĩ fariséo una vuéltape oporandu vaʼekue chupe mávapa pe léi iñimportantevéva oĩva. Ha orresponde hag̃ua chupe, Jesús heʼi: “Rehayhu vaʼerã Jehová nde Járape nde pyʼaite guive, nde rekove kompletoite reheve, ha entéro ne pensamiénto reheve”. Ha upéi Jesús osita Levítico 19:18: “Pe segundo ojogua avei chupe ha heʼi: ‘Rehayhu vaʼerã nde rapichápe nde voi rejehayhuháicha’” (Mat. 22:35-40). Legálmente ningo hetaiterei hendáicha ikatu jahechauka jahayhuha ñande rapichakuérape, péro jahechamína mbaʼépa ikatu ñaaprendeve Levítico kapítulo 19-gui ko púntore.

13. ¿Mbaʼéichapa José ehémplo ñanepytyvõ ñantende porãve hag̃ua la heʼíva Levítico 19:18?

13 Ñakumplíramo pe mandáto oĩva Levítico 19:18-pe, jahechaukáta hína jahayhuha ñande rapichakuérape. Upépe heʼi: “Ndovaléi reñevenga nde rapicháre ni ndepyʼaro ne ermanokuérare”. Oiméne jaikuaa oĩha heta hénte opytáva ipyʼaro ikompañéro de traváhondi, ikompañerokuéra de eskuéla térã de koléhiondi, térã peteĩ ihéntendi. Ha algúno katu opyta voi ipyʼaro hendivekuéra heta áñore. Por ehémplo ikatu ñanemanduʼa la Josére oiko vaʼekue, iñermanokuéra ipyʼaro vaʼekue ha upévare amo ipahápe operhudika vaieterei chupe hikuái (Gén. 37:2-8, 25-28). ¡Péro José idiferentete vaʼekue! Pórke tiémpo rire oreko kuri heta autorida ha ikatu oaprovecha upéva oñevenga hag̃ua iñermanokuérare, péro ndojapói upéva. Upéva rangue haʼe ojapo la omandáva Levítico 19:18 (Gén. 50:19-21).

14. ¿Mbaʼéichapa ñande ikatu ñakumpli la heʼíva Levítico 19:18?

14 Ñande kristiáno ningo jaipotaiterei Jehová ovyʼa ñandereheve. Upévare iñimportanteterei jasegi José ehémplo ha ñaperdona ñande rapichakuérape ñande pyʼaite guive, japyta rangue ñandepyʼaro térã ñañevenga hesekuéra. Ha en rrealida upéicha ñakumplíta voi la Jesús ñanemboʼe vaʼekue pe orasión modélope, pórke haʼe heʼi kuri ñaperdona vaʼerãha umi ofallávape ñanendive (Mat. 6:9, 12). Tiémpo rire, apóstol Pablo omeʼẽ vaʼekue avei peichagua konsého umi kristiánope: “Che ermanokuéra pohayhuetéva, ani peñevenga” (Rom. 12:19). Ha omeʼẽ avei chupekuéra ko konsého: “Pesegíkena peñoaguanta ha peñoperdona pende pyʼaite guive, oĩramo jepe penembopochýva peteĩ mbaʼére” (Col. 3:13). Jehová ningo nokambiái ha upévare ikatu jaʼe umi mbaʼe ñaaprendéva Levítico 19:18-gui ideprovechoitiha koʼág̃a peve.

Nañaganamoʼãi ningo mbaʼeve jaikóramo manterei japoko peteĩ erída jarekóvare. Upéicha avei nañaganamoʼãi mbaʼeve jasegíramo ñapensa álgo ñanemoñeñandu vai vaʼekuére. Ikuentaiteve ñanderesaráinte upe oiko vaʼekuégui (Ehecha párrafo 15) *

15. ¿Mbaʼe ehémplopa ñanepytyvõ ñantende hag̃ua iporãveha ñaporoperdona ha ñanderesaráinte la oiko vaʼekuégui?

15 Ñamoĩmína peteĩ ehémplo ñantende hag̃ua upéva. Oĩramo álgien heʼi térã ojapóva álgo ñanemoñeñandu vaíva, la ojehúva ñandéve ikatu ñakompara peteĩ erídare. Ñamoĩ chupe ñaikytĩha michĩmi ñane kuã, péva ningo ndatuichái ha upévare uno térã dos día haguépe ja okuera jeýtama. Upéicha avei sapyʼánte peteĩ ñane amígo ikatu heʼi térã ojapo álgo ñanemoñeñandu vaíva, péro upéi pyaʼeterei ñanderesarái chugui. Péro ñamoĩ chupe tuichaʼi voi ñañekytĩ hague, upéicha jave tekotevẽta voi jaha doktórpe ha haʼe ombovyvýta pe erída ha upéi ovendáta ñandéve. Upe rire manterei japokóramo pe erídare hasyve reíta ñandéve, ha ikatu voi ndokuerái. Ñambyasýramo jepe, oĩ heta hénte ojapóva upéva. ¿Mbaʼérepa? Pórke álgien heʼi térã ojapóramo álgo omoñeñandu vaíva chupe, haʼe opyta opensa hese tódo el tiémpo. Ha amo ipahápe upéicha rupi oúma ipyʼaro ha péva legálmente ombosufri rei chupe. ¿Jahechakuaápa mbaʼeichaitépa ideprovécho ñandéve pe konsého oĩva Levítico 19:18-pe?

16. Ohechaukaháicha Levítico 19:33, 34, ¿mbaʼéichapa ojeprotehe vaʼekue umi extranhérope Israélpe, ha mbaʼépa ñanemboʼe upéva?

16 Jehová omanda vaʼekue umi israelítape ohayhu hag̃ua enterovévape, ha ndahaʼéi sólamente umi ótro israelítape. Por ehémplo haʼe oipota kuri haʼekuéra ohayhu avei umi extranhéro oikóvape upépe. Upéva ohechauka porã la heʼíva Levítico 19:33, 34 (elee). Haʼekuéra ningo otrata vaʼerã umi extranhérope haʼeramoguáicha peteĩ israelita ha ohayhu vaʼerã chupekuéra. Jehová omanda vaʼekue voi umi israelítape okosecha vove umi mbaʼe orekóva ikokuépe, oheja vaʼerãha algúna kósa ikatu vaʼerã ombyaty umi imboriahúva ha avei umi extranhéro (Lev. 19:9, 10). ¿Mbaʼépa ñande kristiáno ikatu ñaaprende upéva pe léigui? (Luc. 10:30-37). A lo mehór ko léi ikatu ñanepytyvõ ñapensa hag̃ua umi inmigrántere, ikatu voi oĩ algúno pe nde reikohárupi. Ko léi ñanemboʼe iñimportantetereiha jatrata porã chupekuéra.

PETEĨ TRAVÁHO NOÑEMENSIONÁIVA LEVÍTICO KAPÍTULO 19-PE

17, 18. a) ¿Mbaʼépa ñanemokyreʼỹ jajapo hag̃ua Levítico 19:2 ha 1 Pedro 1:15? b) ¿Mbaʼépa pe traváho iñimportantetéva Pedro heʼi vaʼekue jajapo vaʼerãha?

17 Levítico 19:2 ha 1 Pedro 1:15 ohechauka porã Jehová oipotaha ñanesánto entéro mbaʼépe. Ha heta versíkulo oĩva Levítico kapítulo 19-pe ñanepytyvõ ñantende hag̃ua mbaʼéichapa ikatu jajapo upéva. Ñaanalisa avei kuri mbaʼe mbaʼépa jajapo vaʼerã ha mbaʼe mbaʼépa ñamboykete vaʼerã. * Umi Escrituras Griegas ohechauka avei Jehová ohaʼarõha ñandehegui jajapo umi mbaʼe ñaaprende vaʼekue angete. Péro apóstol Pedro omensiona oĩha avei ótra kósa jajapo vaʼerã. ¿Mbaʼépa upéva?

18 Ñande kristianokuéra ningo jajapo hetaiterei mbaʼe Jehová servísiope ha ñañehaʼã avei ñaipytyvõ la héntepe. Péro apóstol Pedro heʼi vaʼekue umíva apytépe oĩha peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva, pórke heʼi mboyve ñanesánto vaʼerãha entéro mbaʼépe, haʼe omeʼẽ kuri ko konsého: “Pepreparákena pene ménte pembaʼapo jejopy hag̃ua” (1 Ped. 1:13, 15). ¿Mbaʼe traváhorepa oñeñeʼẽ hína koʼápe? Pedro heʼise kuri umi kristiáno unhído opredika vaʼerãha umi notísia porã (1 Ped. 2:9). Ha entéro kristiáno koʼag̃agua jaguereko avei peteĩ priviléhio tuichaitereíva, pórke ikatu japartisipa kóva ko traváho iñimportantetévape, ha péicha ikatu ñaipytyvõ hetaiterei héntepe ko múndo tuichakuére. Añetehápe ñamombaʼeterei ko priviléhio ha javyʼaiterei ikatu haguére japartisipa pype (Mar. 13:10). Siémpre jaguerekóramo enkuénta umi mbaʼe ñaaprende vaʼekue Levítico kapítulo 19-pe jahechaukáta jahayhuha Jehovápe ha ñande rapichakuérape. Ha avei jahechaukáta ñañehaʼãmbaiteha ñanesánto hag̃ua entéro mbaʼe jajapóvape.

PURAHÉI 111 Umi mbaʼe ñanembovyʼáva

^ Ñande kristiáno ningo nañaimevéima pe léi mosáika poguýpe, péro pe léigui ikatu ñaaprende heta mbaʼe jajapo vaʼerã, ha heta mbaʼe ndovaléiva jajapo. Umíva ñanepytyvõta ikatu hag̃uáicha jajotrata porã ha Ñandejára ñandeguerohory hag̃ua. Ko artíkulope jahecháta mbaʼépa ikatu ñaaprendeve Levítico 19-gui.

^ Umi ótro versíkulo nañaanalisái vaʼekue koʼã artíkulope oñeʼẽ koʼã témare: Jafavorese álgienpe ipláta térã imboriahu haguére, ñañeʼẽ rei ñande rapichakuérare, jaipuru vai pe tuguy, oñeʼẽ avei pe espiritísmo, adivinasión ha tekokyʼáre (Lev. 19:15, 16, 26-29, 31). Ehecha pe artíkulo hérava “Oñeporandúva jepi” oĩva ko rrevístape.

^ JAHECHÁVA PE TAʼANGÁPE: Peteĩ ermáno nohendúiva oĩ ospitálpe ha ótro ermáno oikuaáva séña oipytyvõ chupe oñekomunika hag̃ua pe doktórndi.

^ JAHECHÁVA PE TAʼANGÁPE: Peteĩ ermáno ombaʼapóva pintúrape opaga hína ipersonálpe.

^ JAHECHÁVA PE TAʼANGÁPE: Peteĩ ermána pyaʼeterei hesarái oikytĩ hague ikuã pórke michĩeterei kuri upéva, péro ¿serápa ojapóta la mísma kósa oñekytĩ vaietereíramo?