Skip to content

Skip to table of contents

IKPƐYI ƐLĀ Ō KLƆCƐ ƆMƐ 49

Ɛlā Ō Nwu Ŋma Ɔkpá Ku Ulīfayi Lɛyikwu Ɛgɛ Nɛ Alɔ Géē Ya Ɛlā Mla Ācɛ Ɔhá

Ɛlā Ō Nwu Ŋma Ɔkpá Ku Ulīfayi Lɛyikwu Ɛgɛ Nɛ Alɔ Géē Ya Ɛlā Mla Ācɛ Ɔhá

Aá yíhɔtū tá ɔ́mpā aá bɛ̄ɛka ɛ́gɛ́nɛ̄ aá abɔ̄yī aá ā gē yíhɔtū tá iyī aá ā.”​—ULĪF. 19:18.

IJÉ ƆMƐ 109 Love Intensely From the Heart

ƆDĀ NƐ ALƆ GÁĀ NWU A *

1-2. Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ikpɛyi ɛlā nōo yɔ gbɔbu lɛ ɛnyā a, ɔdi nɛ alɔ kē gáā nwu ŋma ikpɛyi ɛlā nyā a?

IPU ikpɛyi ɛlā nōo yɔ gbɔbu lɛ ɛnyā a, alɔ kɛla lɛyikwu ukɔ́ ōhī nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi ɛyi 19 a. Ocabɔ mafu, ipu ɔgba 3, Ujehofa da ācɛ Isrɛlu kéē lɛ ojilima ce ɛ́nɛ́ mla adā uwa. Alɔ kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ géē bi ukɔ́ ɔɔma le yuklɔ ŋma lɛ ō teyi tu ɛgbá ɛyɛɛyɛyi ku ɛ́nɛ́ mla adā alɔ. Ɔgba ɔɔma piii a ta ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico ɛlá kwu ɔ kéē lɛ íne ku ɛ̄cī ku Usabati a tu. Alɔ klla nwu ka naana nɛ alɔ i gē tu íne ku ɛ̄cī Usabati a icɛ gɛ ŋ ma, alɔ cɛgbá ō lɛ eko taajɛ ō ya odee lɛ Ujehofa ɛ̄cī doodu. Ɔdaŋ ku alɔ ya aɔdā nōo ba nyā, alɔ gē mafu ka alɔ yɔ i ceyitikwu ō lɛ iyi alɔ ya tiihɔ ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Ulīfayi 19:2 mla 1 Upíta 1:15 ka a.

2 Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē gɔbu leyi yɛ ɔkpá ku Ulīfayi ɛyi 19 a kpɔ. Ɔdi nɛ ɛyi nyā gáā lɔfu nwu alɔ lɛyikwu ogbonɛnɛ lɛ ācɛ nōo lɛ unwalu ku ɔkpiye, ō bēē ya uce ɔkwɛyi eko duuma nɛ alɔ gē ta ɔhi, mla ō mafu ihɔtu lɛ ɔmpa alɔ a? Alɔ tine ō lɛ iyi alɔ ya tiihɔ ɛgɛ nɛ Ɔwɔico tiihɔ a. Ohigbu ɛnyā, alɔ má ɛlā nɛ alɔ lɔfu nwu a.

GBONƐNƐ LƐ ĀCƐ NŌO LƐ UNWALU KU ƆKPIYE

Ɔdi nɛ ɔkpá ku Ulīfayi 19:14 ta alɔ ɔtu kwu ō ya lɛyikwu odahɔ amāŋ opeyi a? (Má ogwotu ɔmɛ 3-5) *

3-4. Ɛgɛnyá nɛ ɔkpá ku Ulīfayi 19:14 ka ku ācɛ Isrɛlu cika ō ya ɛlā mla odahɔ amāŋ opeyi a?

3 Ulīfayi 19:14. Ujehofa tine ku ācɛ ɔlɛ nu kéē gbonɛnɛ lɛ ācɛ nōo lɛ unwalu ku ɔkpiye a. Ocabɔ mafu, Ujehofa da ācɛ Isrɛlu kéē hii ca odahɔ ɛca ŋ. Ɛca ō ca nyā kē lɛ ō ya mla ō tu ɔcɛ ɔɔma ufi amāŋ ō kɛla obɔbi lɛyikwu ɔ. Ɛnyā wɛ ɔdobɔbi nɛhi ō ya ɔcɛ nōo wɛ odahɔ! Abɔ ó pō ɛlā obɔbi néē ka lɛyikwu ɔ a gla ŋ ma, ó gáā ka ɔkɔ lɛ iyi nu gla ŋ.

4 Ipu ɔgba 14, Ɔwɔico klla da ācɛ ɔlɛ nu kē hii “lɛ ɔdā ō hɛ́ ɔcɛ gwōnū ta ɔwɛ lɛ ópeyī ŋ́.” Ɔkpá éyi kɛla lɛyikwu ācɛ nōo lɛ unwalu ku ɔkpiye a kahinii: “Ipu aéwo ōhī nōo kwu ɛnɔɔci ajaajɛ eko igble a, ācɛ gē ya ɛlā mla ācɛ nōo lɛ unwalu ku ɔkpiye a ɔwɛ obɔbi.” A jé ŋ, ɔcɛ nōo bɔbi ɔtu nɛhi lɔfu lɛ ɔdā ō hɛ ɔcɛ gwonu ta ɔwɛ lɛ opeyi o ya ɛɛ kóō ya ɔ agbe, amāŋ ohigbu kē dɔka ō yɛhɛ tu ɔ. Ɛnyā wɛ uce obɔbi nɛhi ō ya! Amáŋ, íne nōo yɔ ɔgba 14 nyā mafu ku ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico cika ō mafu eyinyinyi lɛ ācɛ nōo lɛ unwalu ku ɔkpiye a.

5. Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā mafu eyinyinyi lɛ ācɛ nōo lɛ unwalu ku ɔkpiye a?

5 Ujisɔsi mafu eyinyinyi lɛ ācɛ nōo lɛ unwalu ku ɔkpiye a. Blakwu ɛhɔ nɛ ó tu fu Ujɔni o ya ubatisim a. Ó kahinii: “Ācɛ opeyī gē mɛ́ɛbɛ, ācɛ ocikpó gē yāwu, é lɛ aólagwú ā hɛ́tá, aódahɔ̄ gbɔɔ́ ō páhɔ̄, é lɛ ācɛ nēe gekwú ā héyī ŋmá ɔlékwū.” Eko nɛ ācɛ lɛ uklɔ idaago ku Ujisɔsi má a, “odúúdú uwā tá Ɔwɔicō ahínyá.” (Ulúk. 7:20-22; 18:43) Ācɛ O Yɛce Ukraist gē gweeye ō gbla Ujisɔsi ya ɔwɛ nɛ ó gē mafu eyinyinyi lɛ ācɛ nōo lɛ unwalu ku ɔkpiye a. Ohigbu ɛnyā, alɔ gē gbonɛnɛ klla gē gbeyicii mla ācɛ nōo lɛ unwalu ku ɔkpiye a. Ku ɛlā ɔkwɛyi a ba, Ujehofa i je ɔfu lɛ alɔ ō yuklɔ idaago ɛgɛ nɛ Ujisɔsi ya a ŋ. Amáŋ, alɔ lɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ō da ācɛ ɔhá kwu ācɛ nōó mɛɛbɛ gla ŋ amāŋ jé ɔkwɛyi nōo yɔ Ubáyíbu a ŋ ma ɔkoolɔhi lɛyikwu uparadais, ɛga nɛ ɛjɛɛji ācɛ géē lɔfu iyē klla géē lɛ ɛma olɔhi mla Ujehofa. (Ulúk. 4:18) Ɔkoolɔhi nyā kē humayi ta ācɛ alɛwa abɔ kéē je owoofu lɛ Ɔwɔico ɛ.

Ō BĒĒ YA UCE ƆKWƐYI EKO NƐ ALƆ GĒ TA ƆHI

6. Ɛgɛnyá nɛ ɛlā nōo yɔ ɔkpá ku Ulifayi ɛyi 19 ta alɔ abɔ ō jɛyi ku Íne Igwo a lɔɔlɔhi fiyɛ a?

6 Aɔgba ōhī ipu ɔkpá ku Ulifayi ɛyi 19 lɛ Íne Igwo a teyi peee tōōtɔ̄ɔ̄. Ocabɔ mafu, íne ɔmahata a kahinii: “Aá híī wūūwī ŋ́.” (Oyɛb. 20:15) Ɔcɛ lɔfu lɛ ɛlā ŋmɛyi, ku ɔdaŋ ku anuɔ leyi kwɛɛcɛ nɛ anuɔ i kē je ɔdā duuma nōo wɛ aku ɔcɛ ɔhá ŋ, ayika anuɔ lɛ íne a tu ɛ. Naana kpɔ a, ó lɛ ɔwɛ ɔhá nɛ ɔcɛ ɔɔma lɔfu yɔ i wuwi.

7. Ɛgɛnyá nɛ ɔcɛ o ta ɔhi gáā lɔfu biya íne ɔmahata nōo ka ku alɔ hii wuwi ŋ ma?

7 Ɔcɛ o ta ɔhi lɔfu yɔ i gbɛla ka anuɔ i gē wuwi ŋ, ohigbu ka ó je ɔdā duuma nōo wɛ aku ɔcɛ ɔhá uwi jeeje ɛ ŋ. Amáŋ, ɔdi wɛ uce ō ya ku nu lɛyikwu ɔhi ō ta a? Ɛgɛ néē ta ɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:35, 36 a, Ujehofa kahinii: “Aá híī bī ɔdā ō miya ɔdā kú újí lɛ miya ɔdā dúúmā lɛ ɔ̄cɛ ŋ́. Ó kōō wɛ ákú ɔdā ō gbɛnú ámāŋ ka ɔdā ō lɛwa. Aá kóō bī ɔdā ōmiya odée okpaakpa ā lɛ miyā ɔdā lɛ ācɛ.” Ohigbu ɛnyā, ɔdaŋ ku ɔcɛ nōo gē ta ɔhi gē bi ɔdā ō miya odee nōó le kpaakpa ŋ le je ɔla lá, ó yɔ i wuwi ya abɔɔ a. Aɔgba ɔhá ipu ɔkpá ku Ulīfayi ɛyi 19 lɛ ɛlā nyā teyi peee tōōtɔ̄ɔ̄.

Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:11-13, ɔka nyá nɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist cika ō da iyi nu lɛyikwu ɛgɛ nōó gē ta ɔhi a? (Má ogwotu ɔmɛ 8-10) *

8. Ɛgɛnyá nɛ ɛlā néē je teyi peee ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:11-13 ta ācɛ Ujiyu abɔ kéē lɛyitaajɛ lɛ íne ɔmahata a, ɔdi nɛ ɔɔma kē lɔfu ta alɔ abɔ ō ya a?

8 Ulīfayi 19:11-13. Aɛlā aflɛyi nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:11 a kahinii: “Aá híī wūūwī ŋ́.” Ɔgba 13 ka uwi ō wi lɛ ō ya mla ō ya ācɛ uji eko nɛ ɔcɛ gē ta ɔhi ŋma lɛ ō kahinii: “Aá híī lɛ abɔ̄ da ɔ́mpa aá ɛyí tū ajɛ ŋ́.” Ohigbu ɛnyā, uji ō ya ācɛ eko nɛ ɔcɛ gē ta ɔhi tɛɛma kwu uwi ō wi. Íne ɔmahata a ka uwi ō wi wɛ ɔdobɔbi. Amáŋ, ɛlā nyā nɛ ɔkpá ku Ulīfayi je teyi peee a ta ācɛ Ujiyu abɔ kéē má ɛgɛ néē cika ō bēē ya uce ɔkwɛyi eko doodu a. Ó géē lɔhi nɛhi ka alɔ gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ Ujehofa gē leyi má uwi ō wi, mla ācɛ nōó gē ya uce okwɛyi ŋ ma. Alɔ lɔfu da iyi alɔ ɔka kahinii: ‘Eko duuma nɛ um gbɛla lɛyikwu ɔkpá ku Ulīfayi 19:11-13, ó lɛ ɔdā duuma ipu oyeeyi ku um nōo cɛgbá opiyabɔ, ofluflu eko nɛ um gē ta ɔhi?’

9. Ɛgɛnyá nɛ íne nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:13 gē je otabɔ lɛ ācɛ nōo gē yuklɔ lɛ ācɛ ɔhá a?

9 Ó lɛ aya ɔhá lɛyikwu ō ya uce ɔkwɛyi nɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist cika ō gbɛla lɛyikwu ɔ, anu kē wɛ eko nōó wɛ ɔcɛ ō je uklɔ lɛ ācɛ ɔhá kéē ya a. Ulīfayi 19:13 kahinii: “Aá híī bī ulé kú ɔ̄cɛ nōo yúklɔ́ lɛ aá ā otú gbɔ́ɔcī ŋ́.” Ipu éwo ku Isrɛlu, ɛyinɛhi ku ācɛ gē yuklɔ ɛhɔ. É kē i gba ule lɛ ācɛ nōo gē hɛhɔ lɛ ācɛ ɔhá a oŋmɛyi ku ɛ̄cī doodu. Ɔdaŋ ka é gba ule lɛ ɔcɛ nōo yuklɔ ɛhɔ a oŋmɛyi ku ɛ̄cī a ŋ, ó gáā má ije le je ɔdole lɛ ācɛ apɔlɛ ku nu ŋ. Ujehofa lɛ ɛlā nyā teyi peee “ka ɔ̄coyúklɔ́ ā ɔ́ɔ cɛgbá ije ā, kē kwú eyī í kpó ce ɔ́ ɛ́ɛ́.”​—Obla. 24:14, 15; Umát. 20:8.

10. Ɔdi nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:13 a?

10 Icɛ, é ge gba ule lɛ ācɛ alɛwa nōo gē yuklɔ lɛ ācɛ ɔhá a igbo éyi amáŋ ɛpa ipu ɔya, ó wɛ ɛ̄cī doodu ŋ. Amáŋ, ukɔ́ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:13 a tiile lɛ alɔ icɛ kpɔ. Ācɛ nōo gē je uklɔ lɛ ācɛ ōhī gē gba uwa ije nōo nyɛ nɛɛnɛhi fiyɛ ɔdā nōo cika a. É jé ku ācɛ nōo gē yuklɔ lɛ uwa nyā géē yɔ i gɔbu mla uklɔ a ɔdaŋ kē yɔ i gba ije nōo nyɛ lɛ uwa, ohigbu kē cɛgbá ije a nɛɛnɛhi ō le ya ɛgbá ku uwa. O bu ɔwɛ nyā, ɔcɛ ō je uklɔ lɛ ācɛ nyā yɔ i ‘bi ɔcɛ nōo yɔ i uklɔ lɛ ɔ a ule.’ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist nōo gē je uklɔ lɛ ācɛ cika ō ceyitikwu kóō ya ɛlā mla uwa ɔwɛ olɔhi. Babanya, alɔ má ɔdā ɔhá nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ipu ɔkpá ku Ulifayi ɛyi 19 a.

Ō YIHƆTU KU ƆMPA UWƆ ƐGƐ NƐ A YIHƆTU KU IYI UWƆ A

11-12. Ɛlā nyá nɛ Ujisɔsi yɔ i le teyi peee eko nɛ ó kɛla ŋma ɔkpá ku Ulīfayi 19:17, 18 a?

11 Ɔwɔico i dɔka ku alɔ ya ɔmpa alɔ ɔdobɔbi ŋ. Amáŋ, ó wɛ ɔɔma foofunu nóó. Alɔ lɔfu má ɛnyā ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:17, 18. (Jé.) Ujehofa ka peee kahinii: “Aá yíhɔtū tá ɔ́mpā aá bɛ̄ɛka ɛ́gɛ́nɛ̄ aá abɔ̄yī aá ā gē yíhɔtū tá iyī aá ā.” Ɔcɛ O Yɛce Ukraist cika ō ya ɛnyā piii, ɔdaŋ ka ó dɔka ō ya ɔdā nōo he Ɔwɔico ɔtu a.

12 Ujisɔsi mafu ka íne nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:18 a cɛgbá nɛɛnɛhi. Ɔcɛ Ufarisii éyi da Ujisɔsi ɔka kahinii: “Íne nyá cɛ́gbá fíyɛ́ odúúdú aíne āa?” Ujisɔsi ta ɔ ohi kahinii: “Íne nōo cɛgbá fíyɛ́ dúú mɛ́mla ákú aflɛ́yí á” wɛ ō yihɔtu ku Ujehofa mla ɛjɛɛji ɔtu ku uwɔ, ɛjɛɛji odo ku uwɔ, mɛmla ɛjɛɛji ɛlá nɛ a i gbo a. Ujisɔsi klla kɛla ŋma ɔkpá ku Ulīfayi 19:18 kahinii: “Ɔ́mpa ā lɛbɛ̄ɛka anú ā. Ó ka, ‘Yíhɔtū tū ɔ́mpa uwɔ ɛ́gɛ́nɛ̄ a he iyī uwɔ ɔtū ā.’” (Umát. 22:35-40) Ó lɛ ɔwɛ alɛwa nɛ alɔ lɔfu mafu ihɔtu lɛ ācɛ ɔhá. Alɔ géē nwu ɛlā lɛyikwu ōhī ku uwa ŋma ipu ɔkpá ku Ulīfayi ɛyi 19.

13. Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā jɛyi ku Ulīfayi 19:18 lɔɔlɔhi fiyɛ eko duuma nɛ alɔ leyi yɛ ɔ̄kā ku Ujosɛfu nōo yɔ ipu Ubáyíbu a?

13 Ɔwɛ éyi nɛ alɔ lɔfu mafu ihɔtu lɛ aoladoogbe ku alɔ a wɛ ō bi ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:18 a le yuklɔ. Ó kahinii: “Aá gwó ɔcɛ dúúma ɔ́ci ŋ́, ɛ́ɛ́ nɛ̄ aá kōō yɔ̄ ī wɔ́tū nū ŋ́.” Ɛyinɛhi ku alɔ jé ācɛ nōo bi ɛlā ɔtu lɛyikwu ācɛ néē gē yuklɔ tɔha mla uwa, ācɛ inɔkpa ku uwa, aɔmaapu amāŋ ācɛ apɔlɛ ku uwa ihayi alɛwa ɛ! Bla ku ayinɛ ku Ujosɛfu igwo a cɔnu mɛmla ɔ nɛɛnɛhi, ɛnyā kē ya kéē gbɔɔ ō ya ɛlā mla ɔ bɔbi bɔbi igbihaajɛ. (Ohút. 37:2-8, 25-28) Amáŋ, Ujosɛfu i kē ya ɛlā mla uwa ɔwɛ obɔbi ŋ! Eko nɛ ó ya āhɔ̄ nōó cika ō gwu ayinɛ nu ɔci a, ó mafu eyinyinyi lɛ uwa. Ujosɛfu i bi ɛlā ɔtu lɛyikwu uwa ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma, ó ya ɛlā nɛ ɔkpá ku Ulīfayi 19:18 ka ku alɔ cika ō ya a.​—Ohút. 50:19-21.

14. Ɔdi mafu ku alɔ cika ō yɛce ukɔ́ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:18 icɛ a?

14 Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo dɔka ō ya ɔdā nōo géē he Ɔwɔico ɔtu a, cika ō ya ɛgbla ku ocabɔ ku Ujosɛfu nōo je ya ayinɛ nu ɛhi ikɔkɔ ō bi ɛlā ɔtu lɛyikwu uwa a. Ujisɔsi kɛla ekponu nyā ipu ɔkɔ ō gba nɛ ó nwu ayikpo ku nu, eko nɛ ó ka ku alɔ cika ō kwu je ya ācɛ nōo ya alɔ ɔdobɔbi ɛhi a. (Umát. 6:9, 12) Ɛgɔɔma duu, ɔcocɛhɔ Upɔlu da Ācɛ O Yɛce Ukraist kahinii: “Ācɛ ō he um ɔtū, aá híī gwɔ̄ɔ́ci ŋ́.” (Uróm 12:19) Ó klla tu uwa ɔtu kwu ɔtu kahinii: “Aá híīī gwū ɔ́mpa aá ɔcí ŋ́, ɔ́dāŋ ka ɔ̄cɛ dúúmā kē lɛ ɛlā lɛ mla ɔ́mpa nū kóō kwú yá ɔ̄ ɛhi.” (Ukól. 3:13) Aukɔ́ ku Ujehofa i gē piyabɔ ŋ. Alɔ cika ō yɛce ukɔ́ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:18 a icɛ duu.

Ɔdaŋ ku agbe le ya ɔcɛ, ó lɔhi ku ɔcɛ a kóō yɔ i lɛ abɔ kwu ɔ eko doodu ŋ, ɛgɔɔma duu, ō yɔ i gbɛla lɛyikwu ɔdobɔbi nɛ ɔcɛ ya alɔ a i lɔhi ŋ. Alɔ ceyitikwu kwu ɛlā u yɛhi klla kwu u mlanyi (Má ogwotu ɔmɛ 15) *

15. Ocabɔ nyá ta alɔ abɔ ō jɛyi ɔdā nōo ya ɛɛ nɛ alɔ cika ō je ɛlā yɛhi klla je ɔ mlanyi a?

15 Leyi yɛ ocabɔ nyā ɛ. Ɔdaŋ ku ɛlā le kwu ɔcɛ iyē, ó gē lɛbɛɛka agbe a. Ōhī gē lɛ ligii, amáŋ ōhī gē wɛ ɛnɛhi. Ocabɔ mafu, eko nɛ alɔ yɔ i hɛ epu ō bi le he ɔdole ɛwa lɔfu lɛ alɔ abɔ hɛ. Ó géē lɔnɔ ta alɔ, amáŋ o yɔ yɛ ɔnɔ a gē mɛ. A jé ŋ, igbihi nɛ ɛ̄cī éyi amāŋ ɛpa le gla, alɔ i kóō gáā jé ɛga nɛ agbe a ya alɔ a gɛ ŋ. Ɔwɛ ekponu ɔɔma, aɔdā ōhī nɛ ācɛ gē ya alɔ a i gē cɛgbá lɛ a ŋ. Ocabɔ mafu, ɔkpa ku alɔ éyi lɔfu ya alɔ amāŋ kɛla nōo géē kwu alɔ iyē, amáŋ alɔ gē je ya ɔ ɛhi fiya fiya. Amáŋ, ɔdaŋ ka agbe a le nwune, idɔkitɔ lɔfu lɛ abɔɔ gɔ klla lɛ odee gbo. Ɔdaŋ ku alɔ gē lɛ abɔ kwu agbe a eko doodu, agbe a i gáā lɔfu je ŋ, amāŋ ó kóō lɔfu je bɔbi tōōtɔ̄ɔ̄. Ó wɛ ɔdā okwiiye nɛhi, ku ɔcɛ lɔfu gbɔɔ ō ya ɛdɔ ɛlā ɛgɛnyā eko duuma néē lɛ ɔdā okwiiye nɛɛnɛhi ya ɔ. Ó lɔfu yɔ i gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɛlā néē ya ɔ a kwu ɔ iyē nɛhi lɛ a. Amáŋ ācɛ nōo gē bi ɛlā ɔtu a gē ya iyi uwa agbe. Ó géē lɔhi fiyɛ ō lɛyitaajɛ lɛ ukɔ́ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:18 a!

16. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:33, 34 a, ɛgɛnyá nɛ Ujehofa dɔka ku ācɛ Isrɛlu kéē ya ɛlā mla ācɛ éwo ɔhá a, ɔdi nɛ alɔ kē lɔfu nwu ŋma anu a?

16 Eko nɛ Ujehofa je ɔ́da lɛ ācɛ Isrɛlu kéē yihɔtu ɔmpa uwa a, ó wɛ ācɛ Isrɛlu ɔhá foofunu nɛ ó da uwa kéē yihɔtu ta uwa a ŋ. Ó klla da uwa kéē yihɔtu ku aéwo ɔhá nōo lā mla uwa a. Ɛlā nyā kē teyi peee ipu ɔkpá ku Ulīfayi 19:33, 34. (Jé.) Ujehofa dɔka ku ācɛ Isrɛlu kéē ya ɛlā mla ācɛ ku aéwo ɔhá ‘bɛɛka éyi ku ācɛ ɔmpa uwa,’ klla “yíhɔtū tá uwā” ɛgɛ néē yihɔtu ku iyi uwa a. Ocabɔ mafu, íne a da ācɛ Isrɛlu ku eko duuma néē ge ce aɔdɛhɔ ku uwa, kéē habɔ aɛ̄nɛ̄ ó yɔ okonogwu ku ɛhɔ ku uwa a ta, o ya ɛɛ ku ācɛ ku éwo ɔhá amāŋ aogbɛha kéē lɔfu ce ŋma anu. (Ulīf. 19:9, 10) Ukɔ́ nōo ka alɔ yihɔtu ku ācɛ éwo ɔhá a tɛɛma kwu Ācɛ O Yɛce Ukraist icɛ duu. (Ulúk. 10:30-37) Ɛgɛnyá a? Ó lɛ umiliyɔn ku ācɛ nōo ŋma éwo ɛyɛɛyɛyi nōo le calɛ gáā lā ipu éwo ɔhá, a jé ŋ, ōhī ku uwa kōō lɔfu lā kwu uwɔ ajaajɛ. Ó cɛgbá nɛhi ku alɔ ya ɛlā mla acɛnyilɔ, acɛnya mla ayipɛ nɛ̄ŋcɛ́ nyā ɔwɛ ojilima.

UKLƆ OCƐGBÁ NƐHI ÉYI NƐ ƆKPÁ KU ULĪFAYI ƐYI 19 I KA ƆDĀ DUUMA LƐYIKWU Ɔ Ŋ MA

17-18. (a) Ɔdi nɛ ɔkpá ku Ulīfayi 19:2 mla 1 Upíta 1:15 yɔ i ta alɔ ɔtu kwu ō ya a? (b) Uklɔ ocɛgbá nyá nɛ ɔcocɛhɔ Upita kē tu alɔ ɔtu kwu ɔtu ō ya a?

17 Ɔkpá ku Ulīfayi 19:2 mla 1 Upíta 1:15 ta ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico ɔtu kwu ɔtu kéē lɛ iyi uwa ya tiihɔ. Ɔgba alɛwa ɔhá ipu ɔkpá ku Ulīfayi ɛyi 19 lɔfu ta alɔ abɔ ō má ɔdā nɛ alɔ lɔfu ya, o ya ɛɛ ku alɔ teyi olɔhi ku Ujehofa a. Alɔ lɛ ɛlā ka lɛyikwu aɔgba ōhī nōo kɛla lɛyikwu aɔdā olɔhi nɛ alɔ cika ō ya, mla aɛ̄nɛ̄ nɛ alɔ i cika ō ya ŋ ma ɛ. * Ɛka Ɛyipɛ mafu lɛ alɔ ka Ujehofa dɔka ku alɔ bi aukɔ́ nyā le yuklɔ ipu oyeeyi ku alɔ kpɔ. Amáŋ ɔcocɛhɔ Upita lɛ ɛlā ɔhá ba ɔ iyē kpɔ.

18 Alɔ lɔfu yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā ojigogo, klla gē ya aɔdā olɔhi lɛ ācɛ ɔhá. Amáŋ, Upita ta Ācɛ O Yɛce Ukraist ɔtu kwu ɔtu kéē ya ɔdā ocɛgbá éyi kpɔ. Gbɔbu ɛɛ ku Upita kóō ta alɔ ɔtu kwu ō lɛ iyi alɔ ya tiihɔ a, ó kahinii: “Aá lɛ ɔtū lɛ kú aá le tútū.” (1 Upít. 1:13, 15) Ɔdi nɛ alɔ gáā tutu ku nu a? Upita ka ayinɛ ku Ukraist néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi a géē ‘ka ɔdā idaago ku ɔcɛ nōo hi uwa igwu a tɛɛcɛ.’ (1 Upít. 2:9) Ku ɛlā ɔkwɛyi a ba, ɛjɛɛji Ācɛ O Yɛce Ukraist icɛ lɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ō yuklɔ nyā, ó kē wɛ uklɔ nōo cɛgbá fiyɛ uklɔ doodu ɔhá. Ó wɛ ɛnɛɛnɛ ɛga ku ojilima lɛ ācɛ ɔlɛ Ɔwɔico nōo wɛ ācɛ otiihɔ a kéē tɔɔna mla ō nwu ɛlā ojigogo mla ɔtu caca! (Umák. 13:10) Ɔdaŋ ku alɔ ya ɔdā duuma nɛ alɔ ya gla ō yɛce ukɔ́ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ulīfayi ɛyi 19 a, alɔ gē mafu ku alɔ yihɔtu ku Ujehofa mla ācɛ ɔhá. Alɔ klla gē mafu ku alɔ dɔka ō lɛ iyi alɔ “ya tiihɔ” ipu ɛjɛɛji uce ō ya ku alɔ.

IJÉ ƆMƐ 111 Aɔdā Nōo Gē Cɛ Lɛ Alɔ Gweeye

^ par. 5 Ācɛ O Yɛce Ukraist i yɔ ɛhaajɛ ku íne ku Umosisi a gɛ ŋ, amáŋ Íne a cɔci aɔdā alɛwa nɛ alɔ cika ō ya mla ɛ̄nɛ̄ alɔ i cika ō ya ŋ ma. Ō klɔcɛ lɛyikwu aɛlā nyā géē ta alɔ abɔ ku alɔ mafu ihɔtu lɛ ācɛ ɔhá, mla ō ya ɔdā nōo géē he Ɔwɔico ɔtu a. Ikpɛyi ɛlā nyā kɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ alɔ géē lɛ itene ōhī ŋma ɛlā ō nwu nōo yɔ ɔkpá ku Ulīfayi ɛyi 19 a.

^ par. 17 Ipu ikpɛyi ɛlā nyā mla ɛ̄nɛ̄ ó yɔ gbɔbu lɛ ɔ a, alɔ i kɛla lɛyikwu ō má eyigoo, ō ka ɔdā obɔbi lɛyikwu ācɛ ɔhá, oyi ō lé, imabɔ ō ya, amāŋ ɔhɛ, mla aja ō gbo amāŋ ikpo ɔnyā ɔhá ō ce ŋ.​—Ulīf. 19:15, 16, 26-29, 31.​—Má “Aɔka Nɛ Ācɛ O Jé Ɔkpá Ku Alɔ Gē Da” noō yɔ ipu Ikpɛyi ɛlā nyā.

^ par. 52 ƆDĀ NŌO YƆ I YA IPU IFOTO A: Ɔcɛ Ocijali éyi yɔ i ta ɔyinɛ alɔ éyi nōo wɛ odahɔ abɔ kɛla lɛ idɔkitɔ.

^ par. 54 ƆDĀ NŌO YƆ I YA IPU IFOTO A: Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi yɔ i gbo ule uklɔ lɛ ɔcɛ nɛ ó higwu kóō yuklɔ upɛnti lɛ ɔ a.

^ par. 56 ƆDĀ NŌO YƆ I YA IPU IFOTO A: Ɔyinɛ nɔnya lɔfu je mlanyi fiya fiya ɛga nōó lɛ agbe ligii a. Ó géē ya ɔdā ekponu ɔɔma eko duuma nōó lɛ agbe nɛhi lɛ?