Olupe wihina wone muselu dhilimo

Olupele muselu wogwaddela

OHUDHERA 49

Livuru na Levítico nnanihudhiha ddi wodhela makalelo owaweddiha athu amodha?

Livuru na Levítico nnanihudhiha ddi wodhela makalelo owaweddiha athu amodha?

‘Omudhivele mwanddamanaawo ninga onidhiveliwe.’—LEV. 19:18.

JHIBO 109 Demonstra Verdadeiro Amor

DHITHU NNAAHUDHERIHU *

1-2. Musolo ovirile nihudhere ddi, ki musolo ola nnahudhere ddi?

OHUDHERA wogomihera nihihudhera dhithu dhimodha dha kapitulu 19 na Levítico. Motajhiha, versu 3 nihihudhera wihina Yehova uhahudhiha amwaana Ezarayeli waariha makolwiwa. Nihoona makalelo nnafunihu ohara nlamulo nna. Nnafuna wera eyo wodhela wakabelela makolwihu epaddi yomuzimuni ni yomaningoni. Versikulu emodhave Yehova uhawubusedha amwaana Ezarayeli thima enna okoya nlamulo na Sabadu. Naarive iyo nahikoyaga nlamulo na Sabadu peeno, iyo podi ohara yolaga na nlamulo nna wodhela waaja mudhidhi kadda labo, wihina nihudhere dhithu dhomuzimuni. Ni makalelo yala nnere woniha wi niri athu oweela, ndo ninga anawoga Levítico 19:2 ni 1 Pedro 1:15.

2 Ohudhera wula nnafuna nipwasedhe kapitulu 19 ya Levítico. Kapitulu ela enanihudhiha ddi wodhela watonyihedha odhivela athu eri ooragala? Okala oororomeleya nakosaga malondda naakwihu? Ni wadhivela athu amodha? Iyo nnafuna nikale oweela ninga Yehova. Vano nnafuna noone makalelo owerana.

WATHONYIHEDHE ODHIVELA ATHU OORAGALA

Levítico 19:14 anihina naweddihege avi aliba oohiwa ni ohoona? (Osugwe ddima 3 ofiyera 5) *

3-4. Mowiwana ni Levítico 19:14, yaweeddihege avi aliba ohoona ni aliba oohiwa?

3 Omwileri Levítico 19:14. Yehova anafuna wi adharaaye yonihe opama ni athu ooragala. Motajhiha amwana Ezarayeli kiyafwanelela wawoga obure athu ohiwa, waathusa obe naari wabedda. Werana ndo yaakale ethu yabure. Muthu oohiwa kaavuruwane aliwa enawogiwa, teto mwaha oohiwa kaande wibarela.

4 Versu 14 enihina yaakale ethu yabure amwaana Ezarayeli ‘omukwakwathusa muliba oohiwa.’ Livuru dhala enawoga egihina wodhela mudhidhi yole: “oOriente Médio, [aliwa] yowiiyeliwa ni yowonihiwa goyi.” Podi wera athu amodha abure yowoga ethu-siithu yowakwakwathusa aliba ohoona wihina aliwa eporeye, masika abure. Nlamulo nna nokavihera nlogo na Yehova, wonelamo wihina yofwanelela wawoniha opama athu ooragala.

5. Nnatonyihedha addi wi nnowapwatha athu ooragala?

5 Yesu owaweddelela thagaraga athu ooragala. Oliye ahiruma muthenga wihina aaddeliwe Juwawu Batista, oliye wera: ‘Aliba ohoona ennawoona, aliba oragala ennaweedda, aliba maranya enovulumusiwa, aliba oohiwa ennawiwa, anokwa enovenyihiwa.’ Nuwawona matikiniho a Yesu ‘athu wambela omuthithimiha Mulugu.’ (Lucas 7:20-22; 18:43) Ninga makiristawu nnafuna nimutajhihe Yesu, wodhela wawonihe opama athu ooragala. Bumwahaya iyo niri athu apama ni nnowavilelana. Mwebaribarene Yehova kananivaha kopolo wihina naweregena matikiniho. Naari dhigari ndo, nihikanna ofuru owalaleya athu ooragala muthenga wokala mparayizu. Navolowa mparayizu aatene enaakale oologomana epaddi yomuzimuni ni yomwiilini. (Lucas 4:18) Muthenga ndha dhinowakavihera athu awaadda onfiyera Mulugu.

OKALE OOROROMELEYA MMABASANI NI WAWEEDDIHAGA MALONDDA

6. Kapitulu 19 a Levítico enanikavihera addi wawonelamo malamulo kumi?

6 Versu dhimodha dha 19 a Levítico, dhinonikavihera wawonelamo malamulo kumi. Motajhiha, nlamulo nanetanu natharu nasoriha negi: ‘Kuwiiye.’ (Êxo. 20:15) Ni madhu yala muthu erege wonelamo wi onowiwelela nlamulo nna wodhela ohumwiyela muthu ddi muthu. Kapitulu 19 a Levítico enoonikavihera wonelamo makalelo mamodha owiiya.

7. Ni makalelo baani muliba malondda aalupiye nlamulo nanetanu natharu?

7 Maliba malondda erege woonelamo wihina dororomeleya, mwaha wihina kaniiyege ethu yamuthu. Mwebaribarene oliye dororomeleya aweeddiha malondda naathu amodha? Yehova anosoriha va Levítico 19: 35, 36 egi: ‘Kamulabiherege mpimo dhohuroromeleya mwapimaga malapelo ni manyemelelo a dhithu dhonyemela ni dha manjhe. Mulabiherege balansa dhororomeleya, kilu dhowakwana, mpimo dhororomeleya, mwapimaga dhithu dhowumma, ni mpimo dhororomeleya mwapimaga dhithu dha manjhe.’ Akala muliba malondda balansa yaye kahi yororomeleya, obe mpimo waye kahi wororomeleya aalikithaga amagula, mwebaribarene annawawiyela. Eyo enowoneya nilerigi versu dhimodha dha kapitulu 19 a Levítico.

Mukiristawu anna malondda anofwanelela ikohege ddi amwileri Levítico 19: 11-13? (Osugwe ddima 8 ofiyera 10) *

8. Levítico 19:11-13 aakavihera addi amwaana Ezarayeli wonelamo nlamulo nanetanu natharu, ki makoho baani enafwanelela wikoha?

8 Omwileri Levítico 19:11-13. Omambelelo wa kapitulu Levítico 19:11, winasoriha wegi: ‘Kuwiiye.’ Mbwenye versu 13, enothaananiha wodhela wiiya ni okala ohuroromeleya mmalonddani, versikulu ela enihina: ‘Kumpujhe mwanddamanaawo.’ Omwiyela muthu, obe ohuroromeleya ni muthu, emodhave omwiyela. Nlamulo nanetanu nabili nootonyihedha wihina wiiya ethu yabure. Mbwenye dhithu dhimodha dhinasorihiwa muwari mwa livuru nna, dhere wakavihera amwaana Ezarayeli makalelo ooparihedha mabasa nlamulo nna wihina ekale oororomeleya mwa dhatedhene mwigumini mwiwa. Sathima wonelamo pama monelo wa Yehova wodhela wiiya ni ohuroromeleya. Bumwahaya nnohela wikoha: ‘Nubuwela enawoga livuru na Levítico 19:11-13, ehikalawo ethu mwigumini mwaaga enafwanelela owomihedha? Ginohowela owomihedha ethu-siithu mmabasani mwaaga obe gaweeddihaga malondda ni athu amodha?’

9. Nlamulo na Levítico 19:13 nnabarela addi anamalaba?

9 Mukiristawu anna empereza teto anna anamalaba, anofwanelela okala oororomeleya ni makalelo mamodha. Levítico 19:13 anosoriha egi: ‘Kulegele omuliva korowa namalaba omwithaneliwe ganyoganyo, ofiyera labo nimodha.’ Malabo akale oWizarayeli, yaalemele wakosa ganyoganyo omunddani ni wakela korowaye omagomihero wa labo. Bumwahaya ohunvaha namala korowa alabeliye, yaakale ohuroromeleya. Teto namalaba ole kakanne korowa yowaajhiha amudhaaye labo nenne. Yehova kakuwile muselu ola nusoriha egi: ‘Oliye kanna ethu, anaroromela korowa yeyo wihina iijhihe.’—Deut. 24:14, 15; Mat. 20:8.

10. Ethu emodha nnafunihu ohudhera va Levítico 19:13 ddi?

10 Peeno anamalaba owinjhiva kinaakela korowa elabeliwa labo nenne, mbwenye enaakela korowadha dila modha obe bili vamwerini. Mbwenye mubuwelo a Levítico 19:13 ohukannave mabasa ofiyera peeno. Apatarawu owinjhiva enowawiyela anamalaba ewa, teto korowa enaavahiwa kinakala enene. Mwaha oliye ohunona wi namalaba ola kanna yowerana ni kanna yororomela, bumwahaya anorumedha korowa bure-bure. Mwebaribarene apatarawu ala ennawawiyela anamalaba, korowa yafwaneleliwa othambila. Mukiristawu anna anamalaba anohowela wubuwelela eyo ni okala oororomeleya. Vano nnafuna noone ethu emodha nnahudherihu va Levítico kapitulu 19.

OMUDHIVELEGE MWANDDAMANAWO NINGA ONIDHIVELIWE

11-12. Yesu ooneyihe addi thima enna malamulo enafwanyeya va Levítico 19:17, 18?

11 Iyo kannaweeddiha nuubure athu amodha, mbwenye Yehova anajhehera wihina nenjhedhedhe. Omwileri Eyo enowoneya va Levítico 19:17 ni 18. (Omwileri.) Yolebela ela Yehova anihina: ‘Omudhivele mwanddamanaawo ninga onidhiveliwe.’ Kinenyeya omudhivela Mulugu wula nihadhivelaga athu amodha.

12 Yesu uhooneyiha pamadhene wi nlamulo nna nnafwanyeya va Levítico 19:18, tha thima. Nlabo dhala nfarizewu omukoha Yesu egihina: ‘Muwari mwa malamulo matene, ninlubalena thivi?’ Vano Yesu omwakula: ‘Nna nlamulo noobajha teto ninlubalena’ Omudhivele Yehova Mulugu awo, ni murimawo watene, ni mwiili wawo watene, ni mubuwelo wawo watene. Nuwindo Yesu wasoriha madhu enafwanyeya va Levítico 19:18, oliye wera: ‘Nanabili nooligana, thinna: ‘Omudhivelege mwanddamanawo ninga onidhiveliwe.’’(Mat. 22:35-40) Iyo podi wawoniha amodha odhivela mwamakalelo oohiyana-iyana. Iyo podi wahudhera makalelo mamodha va Levítico kapitulu 19.

13. Yotajhiha ya Juze enanikavihera addi oparihedha mabasa yolebela ya Levítico 19:18?

13 Ninga Yesu asorihiliye, iyo podi wawoniha amodha odhivela niparihedhaga mabasa ele elebiwe va Levítico 19:18. Yolebela ela enihina: ‘Kuwelihedhe kunyakunya newene kukoye ntxiga.’ Athu aatene enomonaga muthu atakaleliwaga ni mukwaye oomabasani obe ooskola, obe mmudhaye, anoomala yaka dhowinjhivadhene agali ootakaleliwene. Onowawubuwela addibile kumi a Juze? Aliwa yahimwerela obure, mwaha okoya ntxiga ni ddibiliwa. (Gén. 37:2-8, 25-28) Mbwenye Juze waweddiha addibile ni makalelo oohiyana! Oliye nuukanna ofuru owaawelihedha kunyakunya addibile, oliye kerile ndo, mohiyana naaliwa oliye wakurumuwela. Juze kaakoyile ntxiga, mwebaribarene oliye werana ethu vasogolova elebiwe va Levítico 19:18. — Gén. 50:19-21.

14. Enoniha wihina nlagano na Levítico 19:18 nihikanna mabasa ofiyera peeno ddi?

14 Makiristawu apeeno enofwanelela omutajhiha Juze. Oliye walevelela addibila bi kaakoyile ntxiga. Va nlobelo nnoniwe ni athu aatene, Yesu ohusoriha wi ethu yathima walevelela athu yanithegela. (Mat. 6:9, 12) Murumiwi Pawulo ovaha yolaga yooligana ni yela, nuwera: ‘Addibilaga, kamuwelihedhanege kunyakunya.’ (Rom. 12:19) Oliye wenjhedhedhave egi: ‘Mudhowegenave nvilelanaga mmodha ni mukwaye, mulevelelanaga mmodha ni mukwaye mohihiyedhedha, naari akala muthuya ohukanna mwaha wi amusumele mukwaye.’ (Col. 3:13) Dholaga dha Yehova kadhinasadduwa. Bumwahaya nlagano nafwanyeya va Levítico 19:18 nihikanna mabasa ofiyera peeno.

Otuutula nikwadda kahi ethu yapama, ni makalelo mamodhave kahi ethu yapama othabwaga wubuwela bure athu amodha enereliwa. Yapamaya fuddiwala (Osugwe ddima 15) *

15. Nladdaniho nnanikavihera olevelela ni murima wamutene?

15 Kubuwela nladdaniho nna. Otakaleliwa ni wukuwa enaligana ni otuutuliwa. Makalelo mamodha podi okala manlubale obe mang’ono. Motajhiha, muthu podi oporosa mbuno ni mwana papeli naburenene. Nikwadda nno podi widdelaga vanlubale, mbwenye kannatote muladdu munlubale. Navira nlabo nimodha obe menddi podi oddiwala vego viporeyiliwe. Dhithu dhimodha enanerela athu podi oliganihaga ni yotajhiha yela. Motajhiha, mukwihu podi onerela ethu enipile mbani. Podi okala yokweya omukurumuwela, mbwenye anituutula, muladduya onowunnuwa. Mediku podi ohowela osona nikwadda nna, obe were opothiwawene. Muthu atuutulaga nikwadda nna, kannavole, teto nnerege othabwave. Nahikala pasope eyo podi opadduwa ni iyo, nuukuwa obe muthu anoogela ethu yopiha mbani. Iyo podi wambela otuutula nikwadda, obe othabwaga wubuwela makalelo anipihile mbani muthu ole. Eyo enanoniha goyi nannya. Mwebaribarene sapama ohara yolaga ya Levítico 19:18!

16. Mowiwana ni Levítico 19:33, 34, Yehova afuna amwaana Ezarayeli yaweeddihege avi anyawedda, ki iyo nnahudheravo ddi?

16 Yehova nuwawaddela amwana Ezarayeli wadhivela amwanddamaniwa, oliye kaafuna ere wi edhivelanege amwaana Ezarayelive baani. Mwebaribarene, naaliwaya yohowela wadhivela athu amodha yakala naaliwa. Muselu ola onowoneya pama va Levítico 19:33, 34. (Omwileri.) Yehova afuna wi anyawedda yeeddihiwege ninga amwaana Ezarayeli, teto mwaana Ezarayeli aadhivelege amodha ninga anidhiveliye. Motajhiha, amwaana Ezarayeli obe anyawedda akala bohawa, yahikanna ofuru yoohadda dhohala. (Lev. 19:9, 10) Makiristawu apeeno enofwanelela ohara yolaga ela yowadhivela anyawedda. (Lucas 10:30-37) Athu owinjhiva ehitamela dhilabo dhimodha, podi wera amodha nnawogihu baamwanddamanawo. Iyo nnofwanelela waweddiha alobwana ala, ahiyana ni anamwani ala nuudhivela, teto wathithimiha ni waariha aliwa.

ETHU YATHIMA LEVÍTICO 19 AHINASORIHIYE

17-18. a) Levítico 19:2 ni 1 Pedro 1:15 ananikongomedha wera ddi? b) Murumiwi Peduru ere mabasa baani nnahowelihu wapara?

17 Levítico 19:2 ni 1 Pedro 1:15 enihina nlogo na Mulugu nnohowela okala oweela. Mbwenye nnofwanya versu dhimodha va Levítico 19, dhinanikavihera wonelamo ethu nnahowelihu werana wihina nrumedhiwe ni Yehova. Teto versu dhimodha nihihudhera mundduli. * Sapama wonelamo wihina dholebela dhegerego, dhinowoniha wihina Yehova anafuna wihina niharege dholaga ndha. Murumiwi Peduru onosoriha ethu emodhaya.

18 Omwebedha Yehova ni wakavihera athu amodha, dhithu dhathima vanlubale. Mbwenye murumiwi Peduru wera ehikalawo mabasa mamodha enahoweleya wawerana. Ahinathi osoriha wihina nnohowela okala oweela mwa dhatedhene, murumiwi Peduru ovaha nikongomedho nnihina: ‘Mwegeredhe mubuwelo weenyu wihina mwapare mabasa ooviheya.’ (1 Ped. 1:13, 15) Mabasa baani Peduru awagiyena? Peduru owoga naaddibila oothikitheliwa, oliye wera: ‘Mulaleye dhikalelo dhapama’ dha ole uvenyiheni oyihini.’ (1 Ped. 2:9) Makiristawu aatene peeno ehikanna ofuru owapara mabasa yala, mabasa oolaleya. Mabasa athima enaakavihera athu owinjhiva. Mwebaribarene ofuru munlubale okosa epaddi wa nlogo nenna noweela, ni wapara mabasa oolaleya ni wahudhiha athu! (Marcos 13:10) Vowindala niilibihere oparihedha mabasa dholaga ndha dha Levítico 19. Hee, nerana ndo nnere wooniha wi nnomudhivela Yehova ni amwanddamanihu, ni nnere wooniha wihina nnafuna nikale oweela mwa dhatedhene nnerihuna.

JHIBO 111 Nossos motivos de alegria

^ paragarafu 5 Makiristawu kinahowela wawiwelela malamulo a Moses, mbwenye dhihikalawo dhithu dhofuneya nnahowelihu werana, ni dhahinafwanelela werana. Dholaga ndha podi onikavihera wadhivela akwihu ni omudhivela Yehova. Ohudhera wula, nnere ohudhera dhithu dhimodha dhinafwanyeya kapitulu 19 na livuru na Levítico.

^ paragarafu 17 Versu dhimodha dhahisorihiwe muwari mwa musolo ola, dhinawoga wodhela nsakulo, wawoga athu amodha obure, olabihedha nikame, dha mazenga, osoriha dhihereye osogolo, ni mararuwo.​—Lev. 19:15, 16, 26-29, 31.​—Osugwe “Makoho Aanamileri” muwari mwa revista nna.

^ paragarafu 52 FUTU DHILI EPADDI: Ddibila amukaviheraga ddibila ohiwa owoga ni mediku.

^ paragarafu 54 FUTU DHILI EPADDI: Ddibila anna empereza yopintari aathambilihaga anamalaba aye.

^ paragarafu 56 FUTU DHILI EPADDI: Ddibila anoddiwala nikwadda aporehiliye mbuno. Oliye anowanda werana emodhave yakala muladdu munlubale?