Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

ISIFUNDO 49

Esikufunda Ebhukwini LikaLevi Ngokuphatha Kuhle Abanye

Esikufunda Ebhukwini LikaLevi Ngokuphatha Kuhle Abanye

“Thandani umakhelwane wenu njengalokhu lizithanda lina.”—LEVI. 19:18.

INGOMA 109 Thanda Ngenhliziyo Yonke

ESIZAKUFUNDA *

1-2. Sixoxe ngani esihlokweni esidlulileyo futhi sizaxoxa ngani kulesi?

ESIHLOKWENI esidlulileyo sixoxe ngamanye amacebo ancedayo akuLevi isahluko 19. Ngokwesibonelo, kuvesi 3 uJehova watshela ama-Israyeli ukuthi ahloniphe abazali. Sibonile ukuthi singasebenzisa okutshiwo evesini le ngokunakekela abazali bethu, ngokubakhuthaza, ngokubaduduza langokubancedisa ukuthi bahlale beseduze loJehova. Evesini efananayo, uNkulunkulu watshela abantu bakhe ukuthi bagcine iSabatha. Sifundile ukuthi lanxa singagcini iSabatha, singasebenzisa isifundo esisevesini le ngokuzinika isikhathi sokwenza izinto eziphathelane lokukhonza nsuku zonke. Nxa singenza njalo, siyabe sitshengisa ukuthi sizama ngamandla wonke ukuba ngcwele, njengalokho okutshiwo kuLevi 19:2 laku-1 Phetro 1:15.

2 Esihlokweni lesi sizaqhubeka ngamanye amavesi akuLevi isahluko 19. Isahluko lesi sisifundisani ngokuba lomusa kwabayizacuthe labayiziphofu, ngokuthembeka endabeni zamabhizimusi langokuthanda abanye? Sifuna ukuba ngcwele ngoba uNkulunkulu ungcwele. Asiboneni ukuthi isahluko lesi sisinceda njani endabeni le.

WOBA LOMUSA KWABAYIZACUTHE LABAYIZIPHOFU

ULevi 19:14 usikhuthaza ukuthi sibaphathe njani abayizacuthe kumbe abayiziphofu? (Khangela indima 3-5) *

3-4. Ngokwalokho okutshiwo kuLevi 19:14, ama-Israyeli kwakumele aziphathe njani izacuthe leziphofu?

3 Bala uLevi 19:14. UJehova wayekhangelele ukuthi abantu bakhe babe lomusa ebantwini abayizacuthe labayiziphofu. Ngokwesibonelo, wabatshela ukuthi bangathuki isacuthe. Lokho kwakungahlanganisa ukusethusela kumbe ukusitshela amazwi abuhlungu. Isihluku esingaka! Sasiyabe singezwa lokho okuyabe kutshiwo yikho sasingeke siziphendulele.

4 Uvesi 14 uphinda asitshele ukuthi abantu bakaNkulunkulu kwakungamelanga ‘baphosele isikhubekiso phambi koyisiphofu.’ Elinye ibhuku lichasisa indlela abantu abakhubazekileyo ababephathwa ngayo endaweni lapho ama-Israyeli ayehlala khona lisithi “babejayele ukungaphathwa kuhle futhi bephathwa ngesihluku.” Umuntu wayengafaka ulutho oluthile phambi kwesiphofu ukuze silimale kumbe ukuze asihleke. Wayeyabe elolunya sibili! Umthetho okuvesi 14 wawunceda abantu bakaJehova babone ukuthi kwakumele batshengise uzwelo kwabayizacuthe labayiziphofu.

5. Singatshengisa njani ukuthi siyabazwela abanye?

5 UJesu wayebazwela abanye. Wathuma abafundi bakaJohane uMbhabhathizi ukuthi bayemtshela amazwi athi: “Iziphofu sezibona, izigoga sezihamba, abalobulephero bayahlanjululwa, izacuthe sezisizwa, abafileyo bayavuswa.” Abantu bonke bathi bebona izimangaliso ezazisenziwa nguJesu “badumisa uNkulunkulu.” (Luk. 7:20-22; 18:43) Sifuna ukulingisela uJesu ngokuzwela abanye. Yikho silomusa kubo futhi siyababekezelela. Thina uJehova kasinikanga amandla okwenza izimangaliso. Lanxa kunjalo, silesibusiso sokutshela abanye izindaba ezinhle ezimayelana lePharadayisi lapho okuzabe kungelamuntu oyisacuthe loba oyisiphofu kumbe olokunye nje ukukhubazeka futhi wonke umuntu esengumngane kaJehova. Sizitshela bonke abantu, okugoqela abayiziphofu emehlweni labayiziphofu endabeni zokukhonza. (Luk. 4:18) Izindaba ezinhle lezi sezenze ukuthi abantu abanengi badumise uNkulunkulu.

THEMBEKA ENDABENI ZAMABHIZIMUSI

6. ULevi isahluko 19 usinceda njani ukuthi sizwisise okunye okutshiwo eMilayweni Elitshumi?

6 Amanye amavesi akuLevi isahluko 19 achasisa okunye okutshiwo eMilayweni Elitshumi. Ngokwesibonelo, umlayo wesitshiyagalombili wawuphonguthi: “Ungebi.” (Eks. 20:15) Umuntu wayengazitshela ukuthi uyawulandela umlayo lo nxa engathathi lutho lomunye. Kodwa wayengabe eseba kumbe etshontsha ngezinye izindlela.

7. Umuntu othengisayo wayengawephula njani umlayo wesitshiyagalombili omayelana lokutshontsha?

7 Umuntu othengisayo wayengazitshela ukuthi kazake atshontshele muntu. Kodwa kuthiwani ngendlela ayesenza ngayo ibhizimusi? KuLevi 19:35 lo-36, uJehova wathi: “Lingasebenzisi izilinganiso zokuqilibezela nxa lilinganisa ubude, isisindo loba umthamo. Sebenzisani izilinganiso eziqotho, i-efa elungileyo lehini eliqotho.” Umuntu othengisayo owayesebenzisa izikali zokulinganisa eziqilibezelayo nxa ethengisela abanye kwakufanana lokuthi uyabatshontshela. Amanye amavesi akuLevi isahluko 19 ayakucacisa lokho.

Ngokwalokho okutshiwo kuLevi 19:11-13, kuyini okungadingeka umKhristu azibuze khona mayelana lendlela ayenza ngayo ibhizimusi yakhe? (Khangela indima 8-10) *

8. Okutshiwo kuLevi 19:11-13 kwakuzawanceda njani amaJuda ukuthi asebenzise isimiso esisemlayweni wesitshiyagalombili futhi thina kusinceda njani?

8 Bala uLevi 19:11-13. Uvesi 11 uqalisa ngamazwi athi: “Lingebi.” Uvesi 13 uthi: “Lingaqilibezeli umakhelwane wenu.” Yikho nxa umuntu engathembekanga endabeni zamabhizimusi, uyabe elisela. Umlayo wesitshiyagalombili wawusithi ukutshontsha kubi. Kodwa okunye okutshiwo ebhukwini likaLevi kwakuzanceda amaJuda azwisise ukuthi ayengasisebenzisa njani isimiso okusekelwe kuso umlayo lo. Ukucabangisisa ngendlela uJehova abona ngayo ukungathembeki lokutshontsha kuzasinceda. Ungazibuza ukuthi, “Nxa ngicabangisisa ngalokho okutshiwo kuLevi 19:11-13, kukhona yini okumele ngikulungisise, ikakhulu endleleni engenza ngayo ibhizimusi kumbe emsebenzini?”

9. Umthetho okuLevi 19:13 wawuzinceda njani izisebenzi?

9 Kulokunye okuqakathekileyo mayelana lokuthembeka umKhristu olezisebenzi okumele acabange ngakho. ULevi 19:13 uphetha ngokuthi: “Umuntu oqhatshiweyo lingambambeli iholo lakhe kuze kube kusasa.” Ko-Israyeli, abantu abanengi ababesebenza emasimini babeholiswa ekupheleni kwelanga ngalinye. Nxa isisebenzi sasingaholiswanga ekupheleni kwelanga, sasingeke sibe lemali yokuthengela imuli yaso ukudla kwamhlalokho. UJehova wathi: ‘Singumyanga, sithembe leloholo.’—Dute. 24:14, 15; Mat. 20:8.

10. Sifundani kuLevi 19:13?

10 Lamuhla izisebenzi ezinengi ziholiswa kabili ngenyanga kumbe ekupheleni kwayo, hatshi nsuku zonke. Kodwa isimiso esikuLevi 19:13 silokhu sisebenza lalamuhla. Abanye abaqhatshi baqilibezela izisebenzi zabo ngokuziholisa imali encane kakhulu kulaleyo okumele ziyihole. Bayakwazi ukuthi izisebenzi lezo zingabe zingela ezingayakhona yikho zizaqhubeka zisebenza lanxa zihola imali engatsho lutho. Okwenziwa ngabaqhatshi abanje kufanana ‘lokubambela umuntu oqhatshiweyo iholo lakhe.’ UmKhristu olezisebenzi kumele abe leqiniso lokuthi uziholisa kuhle. Khathesi asixoxeni ngokunye esikufunda kuLevi isahluko 19.

THANDA ABANYE NGENDLELA OZITHANDA NGAYO

11-12. UJesu wavezani ngokutsho amazwi akuLevi 19:17, 18?

11 Kukhona okunye uNkulunkulu akhangelele ukuthi sikwenze ngaphandle kokuxwaya ukuphatha kubi abanye. Sikuthola kuLevi 19:17 lo-18. (Bala.) UJehova wakhuluma ngokucacileyo wathi: “Thandani umakhelwane wenu njengalokhu lizithanda lina.” Lokhu yikho okumele kwenziwe ngumKhristu ukuze athokozise uNkulunkulu.

12 UJesu waveza ukuthi umlayo okuLevi 19:18 uqakatheke kakhulu. Omunye umFarisi wambuza wathi: “Yiwuphi umlayo oqakatheke kulayo yonke eMthethweni?” UJesu waphendula wathi ‘umlayo oqakatheke kulayo yonke njalo oyiwo owokuqala’ ngothi kumele sithande uJehova ngenhliziyo yonke, langomphefumulo wonke, langengqondo yonke. Ngemva kwalokho watsho amazwi akuLevi 19:18, wathi: “Owesibili ofanana lawo ngothi: ‘Kumele uthande umakhelwane wakho ngendlela ozithanda ngayo.’” (Mat. 22:35-40) Kunengi esingakwenza ukuze sitshengise ukuthi siyabathanda abanye. Okunye kwakhona sikufunda kuLevi isahluko 19.

13. Indaba kaJosefa ikucacisa njani lokho okutshiwo kuLevi 19:18?

13 Okunye esingakwenza ukuze sitshengise ukuthi siyamthanda umakhelwane wethu yikulandela lokho okutshiwo kuLevi 19:18. Othi: “Lingaphindiseli loba ligodle isikhwili.” Abanengi bethu siyake sizwe ngomuntu obambela omunye isikhwili, kungaba ngumuntu asebenza laye, afunda laye, isihlobo kumbe ilunga lemuli. Kwezinye izikhathi angambambela isikhwili okweminyaka. Khumbula ukuthi abafowabo bakaJosefa abalitshumi bamzondela kakhulu futhi lokho kwabangela ukuthi bamenzele ulunya. (Gen. 37:2-8, 25-28) Kodwa uJosefa kazange abaphathe kubi. Wathi eselesikhundla, kazange aphindisele kodwa wabatshengisa isihawu. Kazange ababambele isikhwili kodwa wenza okutshiwo kuLevi 19:18.—Gen. 50:19-21.

14. Kuyini okutshengisa ukuthi izimiso ezitholakala kuLevi 19:18 zilokhu zisebenza?

14 Ukuze athokozise uNkulunkulu, amaKhristu kumele alingisele uJosefa ongazange aphindisele kodwa owakhetha ukuthethelela abafowabo. Emthandazweni oyisibonelo, uJesu wasifundisa ukuthi sithethelele abanye. Wathi kumele sithethelele abanye nxa besiphambanisele. (Mat. 6:9, 12) Umphostoli uPhawuli laye watshela amaKhristu wathi: “Lingaziphindiseleli bathandekayo.” (Rom. 12:19) Waphinda wawakhuthaza wathi: “Qhubekani libekezelelana futhi lithethelelana ngenhliziyo yonke lanxa umuntu engabe elesizatho sokusola omunye.” (Kol. 3:13) Izimiso zikaJehova azitshintshi. Yikho lathi kumele sizilandele izimiso okusekelwe kuzo umthetho okuLevi 19:18.

Njengoba nje kungakuhle ukuthi sibe silokhu sibambabamba kumbe sifithizela isilonda, akumelanga sihlale sicabanga ngokwenziwe ngabanye okusizwise ubuhlungu. Kumele sizame ukukhohlwa ngakho (Khangela indima 15) *

15. Landisa umzekeliso osinceda sizwisise ukuthi kungani kumele sixolele umuntu osiphambaniseleyo futhi sikhohlwe ngakho.

15 Ubuhlungu esibuzwayo nxa omunye angasiphambanisela singabufanisa lesilonda. Singaba sincane kumbe sibe sikhulu. Ngokwesibonelo, singazisika nxa sisikelela imbhida. Khona kubuhlungu sibili kodwa isilonda sakhona siyaphangisa ukuphola. Kungakayi ngaphi ungakhohlwa lokuthi uke walimala. Ngendlela efananayo, abanye bangabe bengasiphambaniselanga kakhulu. Ngokwesibonelo, kulula ukuxolela umngane nxa angakhuluma kumbe enze into esizwisa ubuhlungu. Kodwa nxa isilonda sisikhulu kungadingeka ukuthi udokotela asithunge aphinde asibhanditshe. Nxa singahlala sisibambabamba kumbe sisifithizela kumbe sisihluba, kungenzeka sixhwale futhi siphuze ukuphola. Okudanisayo yikuthi umuntu ozwiswe ubuhlungu obukhulu angenza khona lokho kanye. Angahlala ecabanga ngokuthi waphanjaniswa njani langobuhlungu abuzwayo. Kodwa umuntu obamba isikhwili uyazilimaza. Yikho kungcono ukulalela lokho esikutshelwa kuLevi 19:18.

16. Ngokwalokho okutshiwo kuLevi 19:33, 34, abantu bezizweni ababehlala ko-Israyeli kwakumele baphathwe njani futhi lokhu kusifundisani?

16 Ngesikhathi uJehova enika ama-Israyeli umlayo wokuthi athande omakhelwane, wayengatsho ukuthi kumele athande amanye ama-Israyeli kuphela. Wawatshela lokuthi athande abantu bezizweni ayehlala labo. Lokhu yikho esikuthola kuLevi 19:33, 34. (Bala.) Umuntu wezizweni kwakumele aphathwe “njengowozalo elizweni” futhi ama-Israyeli kwakumele ‘amthande’ ngendlela wona azithanda ngayo. Ngokwesibonelo, kwakumele avumele abayanga labezizweni ababehlala phakathi kwabo ukuthi badobhe okuseleyo emasimini ngesikhathi kuvunwa. (Levi. 19:9, 10) Lalamuhla amaKhristu kumele abathande abantu abavela kwamanye amazwe. (Luk. 10:30-37) Kulamamiliyoni abantu athuthele kwamanye amazwe futhi kungenzeka abanye babo bangomakhelwane bakho. Kuqakathekile ukuthi sibahloniphe kungelani lokuthi ngabesilisa, ngabesifazana kumbe ngabantwana.

UMSEBENZI OQAKATHEKILEYO ONGAQANJWAYO KULEVI ISAHLUKO 19

17-18. (a) Umbhalo kaLevi 19:2 loka-1 Phetro 1:15 usikhuthaza ukuthi senzeni? (b) Yiwuphi umsebenzi oqakathekileyo umphostoli uPhetro asikhuthaza ukuthi siwenze?

17 KuLevi 19:2 laku-1 Phetro 1:15 abantu bakaNkulunkulu bakhuthazwa ukuthi babe ngcwele. Amanye amavesi akuLevi isahluko 19 asinceda sibone ukuthi singenzani ukuze sithokozise uJehova. Esihlokweni lesi sixoxe ngamavesi akhuluma ngokunye okumele sikwenze lalokho okungamelanga sikwenze. * IMibhalo YamaKhristu YesiGrikhi iveza ukuthi uJehova ukhangelele ukuthi lathi silandele izimiso lezi. Kodwa umphostoli uPhetro uphinda akhulume ngokunye okumele sikwenze.   

18 Singabe sisenza ezinye izinto eziphathelane lokukhonza uJehova futhi sisenzela abanye okuhle. Lanxa kunjalo kulomunye umsebenzi oqakathekileyo uPhetro asikhuthaza ukuthi siwenze. Engakasikhuthazi ukuthi sibe ngcwele kukho konke ukuziphatha kwethu wathi: “Lungiselelani izingqondo zenu ukwenza umsebenzi omkhulu.” (1 Phet. 1:13, 15) Yiwuphi umsebenzi ayekhuluma ngawo? UPhetro wathi abafowabo bakaKhristu abagcotshiweyo ‘“bazamemezela yonke indawo ngobuntu obumangalisayo” baLowo owababizayo.’ (1 Phet. 2:9) Lamuhla wonke amaKhristu alesibusiso sokwenza umsebenzi lo oqakatheke kakhulu, onceda abantu ukwedlula yonke imisebenzi esingayenza. Abantu bakaNkulunkulu abangcwele balesibusiso esimangalisayo sokuhlala betshumayela futhi befundisa ngentshiseko. (Mak. 13:10) Nxa singenza konke okusemandleni ethu ukuthi silandele izimiso ezikuLevi isahluko 19, siyabe sitshengisa ukuthi siyamthanda uNkulunkulu kanye lomakhelwane. Kanti njalo siyabe sitshengisa ukuthi sifuna ‘ukuba ngcwele’ kukho konke ukuziphatha kwethu.

INGOMA 111 Silezizathu Zokujabula

^ indima 5 AmaKhristu awasekho ngaphansi koMthetho kaMosi. Lanxa kunjalo, uMthetho lo ukhuluma ngezinto ezinengi okumele sizenze lokungamelanga sizenze. Ukufunda ngazo kuzasinceda ukuthi sithande abanye futhi sithokozise uNkulunkulu. Isihloko lesi sizasinceda sizwisise ukuthi singazisebenzisa njani izifundo ezikuLevi isahluko 19.

^ indima 17 Esihlokweni lesi lakwesidlulileyo asizange sixoxe ngamavesi akhuluma ngokungabandlululi abanye, ngokunyundela, ngokudla igazi, ngokwenza izinto zesidimoni langobufebe.—Levi. 19:15, 16, 26-29, 31.—Bala isihloko esithi “Imibuzo Ebuzwa Ngabafundi” esiku-Nqabayokulinda le.

^ indima 52 OKUSEMFANEKISWENI: Umfowethu uncedisa omunye umfowethu ongezwayo endlebeni ukuthi akhulume lodokotela.

^ indima 54 OKUSEMFANEKISWENI: Umzalwane olebhizimusi yokupenda uholisa isisebenzi sakhe.

^ indima 56 OKUSEMFANEKISWENI: Udade angakhohlwa masinyane ngokulimala okuncane. Uzakhetha ukwenza okufananayo yini nxa eselimele kakhulu?