Ndeye fundo didi milonga

Ndeye gu mito ya milonga

LONGO DIA 49

Mukanda wa Levi Udi Gutulongesa Luholo Tudi Naye Gukalegela Athu Ako Ndaga

Mukanda wa Levi Udi Gutulongesa Luholo Tudi Naye Gukalegela Athu Ako Ndaga

‘Zumba muthu n’a muku’enu gifua luholo wana zumba muila waye.’—LEVI 19:18.

LUNGIMBO 109 “Aimons intensément, avec le cœur”

NDAGA JIDI MU LONGO EDI *

1-2. Itshi tuamonele mu longo diabalega? Itshi tuza mutadila mu longo edi?

MU LONGO diabalega, tuamonele malongo a ndando tuajiya guzula mu Levi 19. Ha gufezegesa, mu verse 3 tuamonele egi Yehowa wawambelele enya Isalele ha gunemesa mvuaji jiawo. Tuamonele luholo tuajiya gukalegela longo diene ha gukuatesa mvuaji jietu nu ima adi nayo funu, nu ha guakolesa mu nyuma nu guakuatesa ha gukhala nu ufuta wakola nu Yehowa. Mu verse yene nji Nzambi wawambelele akombeledi enji ha gunemesa Lusugu lua Guhuluguga. Tuamonele egi mangino tuanago gutumagela luko mukhuala wa Lusugu lua Guhuluguga. Uvi mukhuala wene udi gutumonesa egi tudi naye guzula tangua lusugu nu lusugu ha gudihana mu ndaga jia mu nyuma. Gula tuatshita ngenyi, mbatumonesa egi tudi athu a gijila gifua luholo Levi 19:2 nu 1 Phetelo 1:15 idi guyimonesa.

2 Uvi mu longo edi, tuza mutadila verse jiko jia mukanda wa Levi mukhapho 19. Luholo lutshi verse jiene jiajiya gutukuatesa ha gumonesa gisemo nu guzumba gudi athu a maluholo agasue, nu ha guzuela giamatshidia tangua tudi mutshita midimo yetu? Tudi mutshigina gukhala athu a gijila handaga Nzambi wetu udi nji wagijila. Tutalenu malongo tuajiya guzula.

MONESA GISEMO GUDI ATHU A MALUHOLO AGASUE

Ndaga jitshi Levi 19:14 idi gutuwambela ha gukalagala mukunda nu ifua matshui nu ifofo? (Tala paragrafe 3-5) *

3-4. Ha gutadila Levi 19:14, luholo lutshi enya Isalele akhalele naye gukalegela ifua matshui nu ifofo ndaga?

3 Tanga Levi 19:14. Yehowa wana tshigina egi akombeledi enji amonese gisemo gudi athu a maluholo agasue. Ha gufezegesa, wawambelele enya Isalele egi ashigo naye guta gifua matshui mukumbu. Guta mukumbu gudi mukotelesa egi gushingana muthu, gumukalegela ndaga jiabola nga gumuwambela mbimbi jiabola. Gumonesa gifua matshui lamba gudi ndaga yabola diago, handaga gashigo muvua ndaga athu adi muzuela mukunda nu muene; gajiyilego nji guhana mvutu.

4 Verse 14 idi gutumonesa luko egi akombeledi a Nzambi ashigo naye ‘guhaga gima gutuama dia gifofo ha gumukhakhuisa.’ Mukanda umoshi udi muzuela egi: “Gu Isalele ikulu, athu akhalele musagesa athu ako akhalele nu ukhashi gu muila nu guamonesa lamba.” Yajiya gukhala egi athu ako a mitshima yabola akhalele musha gibundji gutuama dia gifofo hagula gimubuise hashi, nga ndo ha gumulela tola. Gutshita ngenyi gudi ndaga yabola sha! Hene mukhuala udi mu verse 14 wakuatesele akombeledi a Yehowa ha gujiya egi adi naye guvuila athu adi nu ukhashi gu muila khenda.

5. Luholo lutshi tuajiya guvuila athu adi nu ukhashi mu muila khenda?

5 Yesu wavuile khenda mukunda athu akhalele nu ukhashi mu muila. Lusugu lumoshi, walezele athu ha guya muwambela Yone Mubatizi egi: “Ifofo idi mumona, ikata idi muwenda, enya hute adi musagewa, ifua matshui idi muvua, athu a gufua adi mufuzumuga.” Tangua athu amonele ndaga jia gushima jiakhalele mutshita Yesu, “mukut’awo agasue atumbuishile Nzambi.” (Luka 7:20-22; 18:43) Aklisto anyi ana suanguluga gulandula khadilo dia Yesu, ana guvuila athu adi nu ukhashi mu muila khenda. Hene tuana guamonesela gisemo nu guhuiminyina. Yadiago, Yehowa gatuhanelego ngolo jia gukalagala ndaga jia gushimana gifua Yesu. Uvi watuhuile luendu lua gulongesa lukuma luabonga gudi athu adi ifofo mu muila nga mu nyuma. Lukuma luene luabonga ludi mutadila phaladiso, fundo athu agasue mbaakhala nu muila wawaha nu ufuta wabonga nu Nzambi. (Luka 4:18) Lukuma luabonga tuana longesa luana hana athu avula luendu lua gutumbuisa Nzambi.

KHALA MUZUELA GIAMATSHIDIA TANGUA UDI MUTSHITA MUDIMO WAYE

6. Luholo lutshi Levi 19 idi gutukuatesa ha gukotelesa ndaga jidi mu Mikhuala Kumi ya Moize?

6 Verse jiko jia Levi 19 jidi muzuelela nji ndaga jiazuelewe mu Mikhuala Kumi ya Moize. Ha gufezegesa, mukhuala wa nage udi muzuela egi: “Ukuyigo.” (Guz. 20:15) Athu ako ana tangiza egi ana tumagela mukhuala owu handaga khenji azanguile galego ima yangane. Uvi muthu wajiya gukhala nzangi mu maluholo avula.

7. Luholo lutshi muenya mungenda wajiya gushiya mukhuala wa nage udi mutunyisa unzangi?

7 Muthu udi mutshita mungenda wajiya gutangiza egi gashigo nzangi handaga khenji gazanguilego ima yangane. Uvi wana guzuela diago giamatshidia mu mudimo wenji ba? Mu Levi 19:35, 36, Yehowa wazuelele egi: ‘Mukalegelago izongelo ya mambo tangua mudi mutesa guleha nu gunema nu guvula gua ima. Uvi mudi naye gukalegela izongelo yatagana tangua mudi mutesa guleha nu gunema nu guvula gua ima, ikhale ya gimigina nga meya.’ Gula muenya mungenda wakalegela gizongelo gia mambo ha guhuiga athu adi musumba ima yenji, udi guakuya. Verse jiko jia Levi 19 jidi mumonesa ndaga yene haphelo.

Ha gutadila ndaga jidi mu Levi 19:11-13, mihu itshi Muklisto wajiya gudihula mukunda nu mudimo nga mungenda wenji? (Tala paragrafe 8-10) *

8. Luholo lutshi Levi 19:11-13 yakuatesele enya Yuda ha gutumagela mukhuala wa nage? Luholo lutshi yajiya gutukuatesa nji mangino?

8 Tanga Levi 19:11-13. Levi 19:11 idi musendesa egi: “Ukuyigo.” Verse 13 idi muzuelela nji ndaga jiatadila unzangi. Idi muzuela egi: ‘Uhuigigo muthu.’ Hene gula muthu udi muhuiga athu mu ndaga jienji jia mungenda, idi mumonesa egi udi nzangi. Mukhuala wa nage wakhalele muzuela egi unzangi udi gima giabola. Uvi ndaga jiko jidi mu mukanda wa Levi jiakuatesele enya Yuda ha gujiya luholo lua gutumagela mukhuala wene muabonga. Yakotelesa egi adi naye guzuela giamatshidia mu ndaga jiagasue. Idi ndaga yabonga egi esue nji tujiye matangi a Yehowa mukunda nu mambo nu unzangi. Tudi naye gudihula egi: ‘Ha gutadila ndaga jidi mu Levi 19:11-13, gudi nu khadilo diabola ngudi naye gubemba ba? Mu mungenda wami nga mu mudimo wami ngana kalagala, ngudi nu ndaga ngudi naye gusombegesa ba?’

9. Luholo lutshi mukhuala udi mu Levi 19:13 wakhalele mubamba enya mudimo?

9 Gudi nu ndaga jiko Aklisto anyi ana zula athu ako gu mudimo adi naye gujiya. Levi 19:13 idi musugisa egi: ‘Usadigo nu lufuto lua muenya mudimo uu nu mu lusugu lua mbadi.’ Gu Isalele, athu avula akhalele mukalagala midimo ya mahia. Akhalele nu khadilo dia gufuta enya mudimo mu ngueze ya lusugu lua mudimo. Gula muenya mudimo gahetelego gishimbigo gienji mu ngueze, gakhalelego nu luholo lua guheta ima ya gudisa enya fami yenji mu lusugu luene. Yehowa wazuelele egi: ‘Muene udi mu lamba, lufuto luenji luene luana gumukuatesa ha guheta ima ya gudia.’—Mikh. 24:14, 15; Mat. 20:8.

10. Levi 19:13 idi gutulongesa itshi?

10 Mangino enya mudimo avula anago gufutshiwa mu lusugu, uvi ana futshiwa mbala imoshi nga ndo mbala jiyadi mu mbeji. Uvi mukhuala udi mu Levi 19:13 udi nu ndando uu nu mangino. Mafumu ako a midimo anago gufuta enya midimo yawo makuta atagana adi naye guafuta. Ana jiya egi enya mudimo wawo ashigo nu gima gia guatshita, mbaalandula guakalegela mudimo ikhale a afuta makuta azonda. Mu guzuela guabonga, mafumu a luholo elu ‘adi musala nu lufuto lua enya midimo awo.’ Uvi Muklisto udi muzula athu gu mudimo, udi naye gutshita yagasue ha guafuta muabonga. Mukanda wa Levi 19 udi gutulongesa luko itshi?

ZUMBA ATHU AKO GIFUA LUHOLO WANA ZUMBA MUILA WAYE

11-12. Luholo lutshi Yesu wamonesele egi mukhuala udi mu Levi 19:17, 18 udi nu ndando?

11 Nzambi wana tshigina egi tuzumbe athu ako, tuakalegelago ndaga jiabola. Mukanda wa Levi 19:17, 18 udi guyimonesa haphelo. (Tanga.) Verse yene idi muzuela egi: ‘Zumba muthu n’a muku’enu gifua luholo wana zumba muila waye.’ Yadiago, ha gumonesa egi Aklisto ana guzumba Nzambi, adi naye guzumba athu n’ako.

12 Yesu wamonesele nji egi mukhuala udi mu Levi 19:18 udi nu ndando yavula. Lusugu lumoshi, mufalese mumoshi wamuhudile egi: “Mulongeshi, mukhuala utshi udi wakoma gubalega Mikhuala iko?” Yesu wamuvutudile egi “mukhuala wabalega gukoma nu wa thomo” udi egi tudi naye guzumba Yehowa nu mutshima wetu wagasue nu monyo wetu wagasue nu matangi etu agasue. Gungima Yesu wazuelele mbimbi jidi mu Levi 19:18 jidi muzuela egi: “Wa mbadi wadifuana nawo wenyowu: ‘Zumba muthu na muku’enu gifua luholo wana zumba muila waye.’” (Mat. 22:35-40NWT) Tuajiya guzumba athu mu maluholo avula. Mukanda wa Levi 19 udi mumonesa maluholo ene haphelo.

13. Luholo lutshi lumene lua Yozefe ludi gutukuatesa ha gukotelesa ndaga jidi mu Levi 19:18?

13 Tuana monesa egi tuana zumba athu ako gula tudi mutumagela ndaga jidi mu Levi 19:18. Verse yene idi muzuela egi: ‘Uvutudilago muthu gubola mu gubola; ubambelago nji muthu umbalagaji mu mutshima.’ Athu avula mukatshi dietu adi mujiya egi mafut’awo a mudimo nga a khalasa nga enya fami yawo a abambele gale umbalagaji mu mutshima. Matangua ako a abambele umbalaji wene ivo yavula. Aphangi 10 a Yozefe amubambele umbagalaji mu mutshima, hene amudigile. (Gis. 37:2-8, 25-28) Uvi Yozefe gavutudilego gubola mu gubola! Tangua diakhalele muene fumu, wakhalele nu luholo lua guavutudila gubola mu gubola, uvi waavidile khenda. Yozefe gabambelego aphangi’enji umbalagaji mu mutshima. Walanduile ndaga jidi mu Levi 19:18.—Gis. 50:19-21.

14. Itshi idi mumonesa egi ndaga jidi mu Levi 19:18 jidi nu ndando uu nu mangino?

14 Aklisto ana guzumba Nzambi adi aye gulandula gifezegeselo gia Yozefe, handaga muene watotesele aphangi’enji gubola guawo, gavutudilego gubola mu gubola. Ndaga yene idi gudivua nu gisambu giatulongesele Yesu egi tudi naye gutotesela athu adi gutukalegela gubola. (Mat. 6:9, 12) Mupostolo Phaula nji wawambelele Aklisto egi: ‘Aphangi ngana guzumba muavula, muvutulago gubola mu gubola.’ (Lomo 12:19) Wazuelele luko egi: ‘Khalenu mukanga mutshima mu ndaga jia athu ako, khalenu nji guditotesela nu mutshima wagasue, ngatshima gudi nu muthu udi nu mulonga nu muthu muko.’ (Kol. 3:13) Mikhuala ya Yehowa yanago gusombegesa. Mangino nji tudi naye gutumagela ndaga jidi mu Levi 19:18.

Gula muthu udi mukuata phuta muavula, yajiya gukoma nga gushipha ha guhua. Luholo lumoshi nji, gula tualandula gutangiza gubola guatukalegela phangi, mbayikhala lamba ha gumutotesela (Tala paragrafe 15) *

15. Mukunda natshi tudi naye gutotesela athu gubola nu mutshima umoshi? Hana gifezegeselo.

15 Ndaga jiabola jiana gutukalegela aphangi jidi gifua phuta mu muila. Phuta jiko jiakhala jiazonda, uvi jiko jiakoma. Ha gufezegesa, tangua tuana batula ndunda ha gutelega, tuajiya gudinamenesa gaphuta gu muno. Uvi gaphuta gene ganago gushipha ha guhua. Gungima dia masugu, tuanago gujiya luko fundo diakhalele gaphuta gene. Luholo lumoshi nji, ndaga jiko jiabola jiana gutukalegela aphangi jiakhala jiazonda. Phangi mumoshi wajiya gutuwambela nga gutukalegela ndaga imoshi yabola idi gutuhana gikenene. Tuajiya gumutotesela. Uvi gula phuta idi yakoma, munganga wana guyitunga nu wana guyikanda mulele. Gula tudi mukuata phuta yene tangua diagasue, mbayishigo muhua mu phushi; yajiya nji gukoma. Idi nji luholo lumoshi gula phangi mumoshi watukalegela gubola. Tuajiya gulandula gutangigiza ndaga yene nu gubola guatukalegele phangi’etu. Uvi tudi naye gujiya egi gula tuabambela phangi’etu umbalagaji mu mutshima, tudi gudihana lamba esue hakhetu. Idi gifua tudi mukuata phuta tangua diagasue, mbayishigo muhua mu phushi. Idi nu ndando egi tutumagele ndaga jidi mu Levi 19:18!

16. Luholo lutshi enya Isalele akhalele naye gutadila ngenji? (Levi 19:33, 34) Ndaga yene idi gutulongesa itshi?

16 Tangua Yehowa wahanele enya Isalele mukhuala wa guzumba athu ako, gawambelelego egi adi naye guzumba phamba athu anyi akhalele nawo gilema gimoshi nga gifutshi gimoshi. Waawambelele luko ha guzumba ngenji jiakhalele mukatshi diawo. Mukanda wa Levi 19:33, 34 udi mumonesa ndaga yene haphelo. (Tanga.) Akhalele naye guzula ngenji gifua ‘enya Isalele n’ako.’ Akhalele naye nji ‘guazumba’ gifua luholo ana guzumba muila wawo. Ha gufezegesa, mukhuala wakhalele muzuela egi enya Isalele adi naye gubemba ngenji nu phutu ha guzula ima yakhalele musala mu mahia awo. (Levi 19:9, 10) Mukhuala wa guzumba ngenji udi mutadila nji Aklisto mangino. (Luka 10:30-37) Luholo lutshi? Yajiya gukhala egi athu avula a mu ifutshi iko ana khala hehi nu fundo udi. Tudi naye guazula nu ndando nu guanemesa, ikhale adi mala nga akhetu nga ana azonda.

GUDI NU MUDIMO WA NDANDO ASHIGO MUZUELELA MU LEVI 19

17-18. (a) Mukanda wa Levi 19:2 nu 1 Phetelo 1:15 udi gutulongesa itshi? (b) Mudimo utshi wa ndando mupostolo Phetelo adi gutuwambela ha gutshita?

17 Mukanda wa Levi 19:2 nu wa 1 Phetelo 1:15 udi muzuela egi akombeledi a Nzambi adi naye gukhala athu a gijila. Verse jiko jiavula jia Levi mukhapho 19 jiajiya gutukuatesa ha gujiya ndaga tudi naye gukalagala hagula Yehowa atutshigine. Mu mukhapho wene, tuazuelela phamba verse jiazonda jidi gutumonesa ndaga jiabonga tudi naye gukalagala nu ndaga jiabola tudi naye gutuna. * Verse jiko jidi mu Écritures grecques chrétiennes jidi mumonesa egi uu nu mangino Yehowa wana tshigina egi tutumagele ndaga jiene. Uvi mupostolo Phetelo wazuelele nji ndaga jiko tudi naye gukalagala.

18 Tuajiya gukombelela Yehowa tangua diagasue nu gukalegela athu ako ndaga jiabonga. Uvi mupostolo Phetelo udi muwambela Aklisto ha gukalagala ndaga imoshi ya ndando. Gutuama dia guwambela Aklisto ha gukhala athu a gijila mu makalegelo awo agasue, Phetelo wazuelele egi: ‘Londegenu matangi enu ha gukalagala mudimo wakola.’ (1 Phet. 1:13, 15) Mudimo wene wakola udi itshi? Phetelo wazuelele egi Aklisto ambiwe maji mu nyuma adi naye ‘gulongesa makalegelo abonga a muthu waatamegele.’ (1 Phet. 2:9) Mangino, Aklisto agasue adi nu luendu lua gukalagala mudimo owu wa ndando wabalega midimo yagasue, handaga wana kuatesa athu avula. Luholo tudi athu a gijila a Nzambi, tudi nu luendu luakoma lua gulongesa lukuma luabonga nu gikhesa giagasue! (Mako 13:10) Gula tuakalagala ngolo ha gutumagela ndaga jidi mu Levi 19, mbatumonesa diago egi tuana guzumba Nzambi nu tuana zumba athu ako. Mbatumonesa nji egi ‘tudi athu a gijila’ mu makalegelo etu agasue.

LUNGIMBO 111 Joyeux grâce à Dieu

^ par. 5 Aklisto akhalago mu uhinyinyi wa Mikhuala ya Moize. Uvi mikhuala yene idi muzuelela ndaga jiavula jinyi tudi naye gukalagala nu jinyi tushigo naye gutshita. Gujiya ndaga jiene guajiya gutukuatesa ha guzumba athu ako nu ha gusuanguluisa Nzambi. Longo edi diza gutukuatesa ha gujiya luholo tuajiya gukalegela malongo adi mu Levi 19.

^ par. 17 Mu longo edi nu mu longo diabalega, tuatangelego verse jidi muzuelela khadilo dia gutomba-tomba, mahatshi, wanga, nganga-ngombo nu uthambi.—Levi 19:15, 16, 26-29, 31.—Tala “Mihu Yana Guhula Athu Ana Gutanga Mikanda Yetu” idi mu longo edi.

^ par. 52 UKOTELESHI WA IFUANESA: Phangi mumoshi udi mukuatesa phangi muko wa gifua matshui ha guta maga nu munganga.

^ par. 54 UKOTELESHI WA IFUANESA: Phangi mumoshi udi nu société yenji ya peinture, udi mufuta muenya mudimo wenji.

^ par. 56 UKOTELESHI WA IFUANESA: Phangi mumoshi wa mukhetu wabuita mutshima egi udi nu gaphuta gazonda gu muno. Uvi mbawubuita nji mutshima gu phuta yakoma adinamenesa gu koko ba?