Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

MUTU WA MULONG WA KWILEJ WA 49

Yom Twilejidina mu In Levi Piur pa Mutapu wa Kuyisadin Antu Akwau

Yom Twilejidina mu In Levi Piur pa Mutapu wa Kuyisadin Antu Akwau

“Ukumukat mukwen mudi ey amwiney.”​—LEV. 19:18.

MUMINY 109 Tukatijanany Nakash ni Muchim Umwing

YIDIA MU MUTU WA MULONG WINOU *

1-2. Yom ik twilejang mu mutu wa mulong wasambelang, ni yom ik tukwileja mu mutu wa mulong winou?

MU MUTU wa mulong wasambelang, twashinshikinang yiyul ya ukwash yidia mu In Levi shapitre wa 19. Chilakej, mud mulejenau mu verse wa 3, Yehova wayibabesha in Isarel chakwel ayilimish anvajau. Twisambinang mutapu tukutwisha niyetu kusadin chiyul chinech nlel kusutin kuyibangin anvajetu mu kuyikwash ku mujimbu, mu spiritu, ni kuyikasikesh. Mu verse winou umwing, antu a Nzamb ayivurisha usey wa kulimish Sabat. Twilejang anch, ap anch tufanyidinap kulimish Sabat nlel, tukutwish kusadin mbil yiney kusutin kwitekinang chisu cha kushinshikin yom ya mu spiritu. Anch twasal mwamu, tukumekesh anch tusadin usu wa kwikal atumbila mud mulejenau mu In Levi 19:2 ni 1 Pita 1:15.

2 Mu mutu wa mulong winou, tukudandamen kushinshikin In Levi shapitre wa 19. Yom ik tukutwisha kwilej mu shapitre winou piur pa kuyibangin antu akweta mimbu ku ukash wau wa mujimbu, piur pa kwikal in kashinsh mu milong ya kwisak, ni piur pa kuyimekeshin antu akwau rukat? Tukatin kwikal atumbila mud mudiay Nzamb utumbila, chawiy el tumanany malejan tukutwisha kudioshaku.

YIBANGINA ANTU AKWET ULIM KANANG KU MUJIMBU

In Levi 19:14 ukasikeshin mwikadil ap yisal ik pantaliken ni kajikamatu ap mputames? (Tal paragraf wa 3-5) *

3-4. Kukwatijan ni In Levi 19:14, mutapu ik wading ufanyidinau kuyisadin atujikamatu ni amputames?

3 Tang In Levi 19:14. Yehova wayikasikesha antu end kuyibangin antu ading akweta ulim kanang. Chilakej, in Isarel kadingap kafanyidina kumushing kajikamatu. Mashing minam mading marumburikin kumusal muntu yom ap kumulond mazu mayimp. Chinech chading chom chiyimp nakash pantaliken ni kajikamatu! Kakutwishap kutesh yom yimwedinau, chawiy kakwetap mutapu wa kwakul.

4 Chikwau kand, mu verse wa 14 twilejin anch antu a Nzamb kafanyinap “[kutek] chom kurutu cha kumuwish nich mputames.” Buku umwing ulondin piur pa antu akweta ulim kanang anch: “Mu Isarel wa pakur, [ayisadinang] ayilim nich chisum.” Pamwing ap antu akweta michim yiyimp atekang yom kurutu kwa mputames mulong wa kumuwishikish ap mulong wa kumusip. Muchim uyimp mud ik! Yehova wayikwasha antu end kwijik anch afanyidin kuyanaken ayilim kusutin chijil chend.

5. Mutapu ik tukutwisha kuyanaken ayilim?

5 Yesu wayanakenang ayilim. Vurik uruu watumay kud Yohan Mubatish: “Amputames akat kuman, ayilim akat kwend, in musong wa mak akat kuyerik, atujikamatu akat kutesh, afu akat kuvumbuk.” Pamanau antu yilay ya Yesu, “amushimana Nzamb.” (Luka 7:20-22; 18:43) In Kristu akwet musangar wa kwimburij ranaken ra Yesu pantaliken nau antu akweta ulim kanang. Chawiy tukat kwikal antu awamp, in kubangin, ni ashimpishina muchim pantaliken ni antu a mutapu winou. Chid chakin anch Yehova katwinkishap usu wa kusal yilay mud mwasalay Yesu. Ap mwamu, tukwet dilau dia kuyirumburil antu adia amputames ku mujimbu ap mu spiritu rusangu ruwamp piur pa paradis mukwikalau antu ni ukash uwamp wa mujimbu ni wa mu spiritu. (Luka 4:18) Rusangu ruwamp riner rayikwashin kal antu avud kumushiman Nzamb.

IKAL MWIN KASHINSH MU MUDIMU WA KWISAK

6. Mutapu ik utukwashina mazu madia mu In Levi shapitre wa 19 kutesh nawamp Chijidik cha Dikum?

6 Maverse mamwing mu In Levi shapitre wa 19 marumburil yom yalejanau mu Yijik Dikum. Chilakej, chijidik cha chinan chading chilondin anch: “Kangal wiy.” (Kub. 20:15) Muntu ukutwish kutong anch uziyidin ku chijil chinech mulong ukat kusal usu wa kulik kusend chom chakad kwikal nchend. Pakwez ukutwish kwiy mu mutapu ukwau.

7. Mutapu ik ukutwishay mwin kwisak kujip chijidik chijidikina kwiy?

7 Mwin kwisak ukutwish kulond anch kandikal iyangap mulong kandikal asendangap chom chayen. Pakwez chid nchik piur pa mudimu wend wa kwisak? Mud mulejenau mu In Levi 19:35, 36 Yehova walonda anch: “Kangal wez wapengamany mu dirumburish, ap mu yilik ya kulep, ap mu yilik ya kulim, ap mu yilik ya kuvul. En ukezany kusadilany kwilikej kwakin, ni yilik yakin ya kulim, ni yilik yakin ya yom yiumina ap ya yom ya mem.” Mwin kwisak usadidina yilik ap yipim yiyimp mulong wa kuyidimb in kuland, tukutwish kulond anch ukat kuyiy antu inay. Ma verse makwau madia mu In Levi shapitre wa 19 movakeshin patok chom chinech.

Kukwatijan ni In Levi 19:11-13, mutapu ik ufanyidinay mwin Kristu kwishinshikin piur pa mudimu wend wa kwisak? (Tal paragraf wa 8-10) *

8. In Levi 19:11-13 wayikwasha mutapu ik in Yuda kulimish chijidik cha chinan, ni chikutwish kutukwash niyetu mutapu ik?

8 Tang In Levi 19:11-13. Tutangin kwinsambishin kwa In Levi 19:11 anch: “Kangal kwiy.” Verse 13 ukwatikeshin kwiy ni milad ya kwisak yakad win kashinsh, palondinay anch: “Kangal wamwiy mukwen.” Chawiy anch muntu kakwetap win kashinsh mu milong yend ya kwisak, muntu winou uyiyin antu. Chijidik cha chinan chilondin anch kwiy kuyipin. Pakwez kurumburil kudia mu In Levi kwayikwasha in Yuda kwijik mutapu wafanyinau kusadin mbil yadinga mu chijil chinech, afanyina kwikal in kashinsh mu yom yawonsu yasalangau. Chid cha usey kwikal ni chitongijok cha Yehova piur pa kuburen kashinsh ni wij. Tukutwish kwiyipul anch: ‘Kukwatijan ni yom yilejenau mu In Levi 19:11-13, ov, kud chom nifanyidina kuswimp mu mwom wam? Ov, nifanyidin kuwapish chom kanang mu mudimu wam wa kwisak?’

9. Chijil chidia mu In Levi 19:13 chayichidijang ansalamudimu mutapu ik?

9 Kud kand chom chikwau piur pa win kashinsh chifanyidinay kushinshikin mwin Kristu usadishina mudimu. In Levi 19:13 upwishin ni mazu manam: “Kangal wakalam difut dia mwin mudimu kushik ni diamashik pamanch.” Mu Isarel, antu avud asalang mudimu wa kudim, ni chading chitin kuyifut dichuku diawonsu kwinsudien kwa mudimu wa dichuku. Kulik kuyifut ansalamudimu inay kwafanyina kuyikangesh kuwanyish maswir ma majuku mau dichuku dinidia. Yehova warumburila anch: “Mulong ndiy udi kazwendj, utekil muchim pa difut diend.”​—Kuv. 24:14, 15; Mat. 20:8.

10. Dilejan ik tukutwisha kudiosh mu In Levi 19:13?

10 Nlel, ansalamudimu avud ayifutining kapamp kamwing ap twad pa ngond, kadiap dichuku diawonsu. Ap amwamu, mbil yidia mu In Levi 19:13 yichikwet usey. Amakurump a mudimu amwing akat kuyisakin ansalamudimu au mu kuyifut nfalang ja usweral jakad kukwatijan ni kujimb kwa mudimu usadinau. Ij anch ansalamudimu inay kakwetap cha kusal ni akudandamen kusal mudimu ap anch ayifutin nayimp. Tukutwish kulond anch amakurump a mudimu inay akat ‘kulam difut dia mwin mudimu.’ Mwin Kristu usadishina mudimu ufanyidin kuyisadin in mudimu end nich kutentam. Katat el tumanany chom chikwau tukutwisha kwilej mu In Levi shapitre 19.

MUKATA MUKWEN MUD EY AMWINEY

11-12. Yom ik yakasikeshinay Yesu kusutin kujimbul mazu madia mu In Levi 19:17, 18?

11 Nzamb ukatin anch tuyisadin akwetu yom yivud kusutamu kwau kwipuk kusal yom yikutwisha kuyisal nayimp. Tukutwish kutan chom chinech mu In Levi 19:17, 18. (Tang.) Yehova ulondin patok anch: “Ukumukat mukwen mudi ey amwiney.” Kusal mutapu winou kud kwa usey nakash kud mwin Kristu ukatina kumusangaresh Nzamb.

12 Tal mutapu wakasikeshinay Yesu pa usey wa mbil yidia mu In Levi 19:18. Mufaris umwing wamwipula Yesu anch: “Chijil chisu chipandakenamu mu yijil yawonsu?” Yesu wamwakula anch “chijil chipandakena ni cha kusambish” chading kumukat Yehova ni muchim wetu wawonsu, ni mupim wetu wawonsu, ni manangu mwetu mawonsu. Kupwa Yesu wajimbula mazu madia mu In Levi 19:18, malondina anch: ‘Cha kaad chifanikena nich chawiy ech: “Ufanyidin kumukat mukwen mudi muwikatila ey amwiney.”’ (Mat. 22:35-40) Kud mitapu yivud nakash tukutwisha kumekesh rukat kud akwetu, ni tukutwish kwilej mitapu yimwing mu In Levi 19.

13. Rusangu ra Bibil piur pa Josef rikwatijadin mutapu ik ni yom yafundau mu In Levi 19:18?

13 Mutapu umwing wa kuyimekeshin antu akwau rukat ud kusutin kusadin chiyul chidia mu In Levi 19:18. Ulondin anch: “Kangal wez wafundakesh ap kuyilamin akwen rukuny mu muchim wey.” Avud pakach petu amenap kal muntu walamap kal rukuny mulong wa mbay nend wa mudimu, mbay nend wa ku shikol, mwanamakwend, ap muntu wa mu dijuku diend​—pamwing ap mu mivu yivud! Vurik anch anamakwend a Josef dikum amulamina rukuny, ni dinsudien ashikena kusal chom chiyimp nakash. (Dis. 37:2-8, 25-28) Pakwez Josef wayisadina mu mutapu ushalijadina! Pikalay ni ulabu, pa ndond pa kuyifundakeshin anamakwend, ndiy wayovila riy. Josef kalamap rukuny. Pakwez, wasala kukwatijan ni chiyul twamanang mu In Levi 19:18.​—Dis. 50:19-21.

14. Yom ik yimekeshina anch mbil yidia mu In Levi 19:18 yichikwet usey ni nlel unou?

14 Rusangu ra Josef ra kulikishin pa ndond pa kulam rukuny ap kufundakesh chid chilakej kud in Kristu akatina kumusangaresh Nzamb. Chikwatijadin kand ni malembil ma chilakej, mwatulejay Yesu kuyilikishin antu akata kuturumbukin. (Mat. 6:9, 12) Chisik chimwing, kambuy Paul wayibabesha ambay nend in Kristu anch: “Arund nam, kangal wafundakeshany.” (Rom 12:19) Wayikasikesha kand anch: “Kwashijanany akasikena ni aziyila, anch muntu ukwet mulong ni mukwau chifanyidin kulikishijadin umwing ni mukwau.” (Kol. 3:13) Mbil ja Yehova jiswimpinap. Mbil yidia mu chijil tutanina mu In Levi 19:18 jichikwet usey ni nlel.

Mud mutapu chiyipina kwikwatol pa chitat, chiyipin kudandamen kutongijokin pa kurumbok kwaturumbukinau. Tufanyidin kusal usu wa kulikishin (Tal paragraf wa 15) *

15. Chilakej ik chitukwashina kwijik usey wa kulikishin ni kuvuramen anch aturumbukin?

15 Shinshikin chilakej. Kusansan tukutwisha kwov anch aturumbukin kukutwish kwikal mud yitat. Yitat yimwing yiding yikemp, yikwau yiding yijim. Chilakej, anch twisukin, tukutwish kwitap kachitat ku muny. Tukutwish chakin kamu kwov kusansan, pakwez kukulabap. Kupwa dichuku dimwing ap maad, tukutwish pamwing ap kuvuramen ndond yading kachitat. Chisik chimwing, akutwish kuturumbukin mu tuyom tukemp. Chilakej, murund netu ukutwish kulond ap kusal yom yikutwisha kututap ku muchim, pakwez chikutuswapel kumulikishin. Pakwez anch tukwet chitat chijim, dokter ukutwish kuchichim ni kutukasap bandaj. Anch twadandamen kuchikwatol, chikutwish kuvuk ni kutusal nayimp nakash. Cha ushon, muntu ukutwish kusal chom cha mutapu winou anch amurumbukin nakash. Ukutwish kudandamen kutongijokin pa kusansan kwiyovay ni pa mutapu wamurumbukinau. Pakwez antu akata kulam rukuny, akat kwisal nayimp ayinau. Chid cha usey mud ik kuziyin chiyul chidia mu In Levi 19:18!

16. Kukwatijan ni In Levi 19:33, 34, mutapu ik wayibanginangau aeny mu Isarel, ni yom ik tukutwisha kwilejinaku?

16 Chisu Yehova chayilejay in Isarel kuyikat amutej nau, kayilejap anch afanyina kuyikat ching antu a chikit chau ap a ngand yau. Ayileja kand kuyikat aeny adinga pakach pau. Tutanin uruu winou mu In Levi 19:33, 34. (Tang.) Mweny afanyina kumukwat mud “mwin ngand,” ni in Isarel afanyina ‘kumukat’ mud ayinau. Chilakej, in Isarel afanyina kuyitiy aeny ni atuzwendj kuboburol yakudia mu yir mud mwading chijil. (Lev. 19:9, 10) Mbil piur pa kuyikat aeny yiyitadin kand in Kristu nlel. (Luka 10:30-37) Mutapu ik? Nlel kud mamiliyon ma antu abukidina mu jingand jikwau, ni pamwing ap amwing ashich ney piswimp. Chid cha usey kuyikwat amakundj, amband, ni an inay nich usey ni kalimish.

YOM YIMWING YA USEY YAKAD KULEJANAU MU IN LEVI SHAPITRE WA 19

17-18. (a) Yom yilondinau mu In Levi 19:2 ni 1 Pita 1:15 yitukasikeshin mutapu ik? (b) Mudimu ik wa usey watukasikeshay Pita kusal?

17 Mu In Levi 19:2 ni 1 Pita 1:15, ayitin antu a Nzamb kwikal atumbila. Maverse makwau mavud madia mu In Levi shapitre wa 19 makutwish kutukwash kuman yom yikwau tufanyidina kusal mulong wa kwitapil dilau dia Yehova. Twaman kal maverse mamekeshina kusu yom yimwing yiwamp tufanyidina kusal ni yikwau yiyimp tufanyidina kwipuk. * Mifund ya Grek ya win Kristu yimekeshin anch tufanyidin kwikal ni mwikadil wa mutapu winou. Pakwez kambuy Pita wawejinaku yom yikwau.

18 Ap anch tukutwish kwipan mu mijikit kushalijan ya mu spiritu ni kusal midimu yivud yiwamp, Pita walejana kusal chom chimwing cha pakampwil. Kurutu kwa kutukasikesh kwikal atumbila mu yisal yetu yawonsu, Pita walonda anch: “Tenchikany manangu men mulong wa kusal chom.” (1 Pita 1:13, 15) Chom ik chinech? Pita walonda anch akadivar nend a Kristu azizidilau many afanyidin “kurumburil yisalijok yikwamushena ya Nzamb, ndiy kamu” wayitazuka. (1 Pita 2:9) Chawiy, in Kristu awonsu nlel akwet dilau dia kusal mudimu winou wa usey nakash kupandakan, uyikwashina antu kusutamu yom yawonsu tukutwisha kusal. Did dilau dipandakena kuwap mud ik ditukweta mud antu atumbila dia kwipan yisu yawonsu nich mushiku mu mudimu wa kulejan ni kufundish! (Mar. 13:10) Anch twasal usu wetu wawonsu mulong wa kusadin mbil jidia mu In Levi shapitre wa 19, tumekeshin anch tumukatin Nzamb ni mutej netu. Ni tumekeshin kand anch tukatin ‘kwikal atumbila’ mu yisal yetu yawonsu.

MUMINY 111 Yom Yikata Kutuletin Musangar

^ par. 5 In Kristu kadiap mwinshin mwa Chijil cha Moses, pakwez Chijil chinech chilejen yom yivud tufanyidina kusal ap kulik kusal nlel. Kuyilej kukutwish kutukwash kuyimekeshin antu akwau rukat ni kumusangaresh Nzamb. Mutu wa mulong winou wisambidin mutapu ukutwisha kutukwash malejan tutanina mu In Levi shapitre wa 19.

^ par. 17 Mu mutu wa mulong winou ni wasambelang, twisambinangap maverse misambidina piur pa kwipuk kasolikany, kuyidimben antu makasu, kudia mash, pamwing kand ni kwipan mu yom ya ayilembil, kupong, ni masandj.​—Lev. 19:15, 16, 26-29, 31.​—Tal “Yipul ya in Kutang” mu nimero winou.

^ par. 52 KURUMBURIL KWA YIPICH: Kaman umwing ukat kumukwash mukadivar kajikamatu kwambamb ni dokter.

^ par. 54 KURUMBURIL KWA YIPICH: Mukadivar udia ntakel wa mudimu wa kupent ukat kumufut nsalamudimu.

^ par. 56 KURUMBURIL KWA YIPICH: Chikutwish kumuswapel nambaz kuvuramen ka chitat kakemp. Ov, ukutwish kand kusal mwamu anch wikal ni chitat chijim?