Ir al contenido

Ir al índice

Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo

Pregunta ña̱ kéʼé na̱ káʼvi tutu yóʼo

¿Ndáaña kúni̱ kachi Levítico 19:16 tá káchiña “va̱ása ndakundichiún ta ku̱ʼún contra na̱ táʼún ña̱ va̱ʼa kuvina” ta ndáaña sákuaʼayó xíʼinña?

Jehová ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ñuu Israel ña̱ xíniñúʼu yi̱i̱ koona. Ta ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na keʼéna ña̱yóʼo, ta̱xira ley yóʼo ndaʼa̱na: “Va̱ása kakaún ka̱ʼún ña̱ vatá xa̱ʼa̱ inkana, xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ún ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱na. Va̱ása ndakundichiún ta ku̱ʼún contra na̱ táʼún ña̱ va̱ʼa kuvina. Yi̱ʼi̱ kúú Jehová” (Lev. 19:2, 16).

Ña̱ tu̱ʼun “ndakundichiún ta ku̱ʼún contra” va̱ʼaní sa̱ndáya̱ʼanaña chi saátu káʼa̱n tu̱ʼun Hebreo. Soo, ¿ndáaña kúni̱ kachi ña̱yóʼo? Iin libro ña̱ ka̱ʼyí na̱ judío ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ Levítico káchiña: “Íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó kunda̱a̱-iniyó xíʼin tu̱ʼun yóʼo saáchi va̱ása kúnda̱a̱ káxi-iniyó ndáaña kúni̱ kachiña. Tá ná sandáya̱ʼayóña nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱ka̱ʼa̱nna tá ya̱chi̱, kúni̱ kachiña ‘va̱ása kundichiún yatin sii̱n iin na̱ yiví’”.

Na̱ xíni̱ va̱ʼa káchina ña̱ kítáʼanní ña̱yóʼo xíʼin ña̱ va̱xi nu̱ú versículo 15, ña̱ káchi: “Nda̱kúní tiinndó ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ iin na̱ yiví. Ta su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ kúúna iin na̱ yiví na̱ nda̱ʼví, va̱ása nda̱kú tiinndó ku̱a̱chi xa̱ʼa̱na, ta su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ kúúna iin na̱ yiví na̱ ku̱i̱ká, nda̱kúní tiinndó ku̱a̱chi xa̱ʼa̱na. Nda̱kúní tiinndó ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ na̱yóʼo” (Lev. 19:15). Ña̱kán tá káʼa̱n ña̱ versículo 16 ña̱ va̱ása ndakundichina ta ku̱ʼu̱nna contra iin na̱ yiví, ña̱yóʼo sana kúni̱ kachiña, ña̱ nda̱kúní ndatiin na̱ ñuu Israel ku̱a̱chi xíʼin táʼanna, ña̱ nda̱kúní koo ña̱ keʼéna ti̱xin negocio ta saátu xíʼin na̱ veʼena. Ta va̱ása níxi̱xiniñúʼu sandáʼvi táʼanna ña̱ va̱ʼa ni̱ʼína ña̱ kúni̱na. Kúnda̱a̱va-iniyó ña̱ va̱ása xíniñúʼu keʼéyó ña̱yóʼo, soo íyo inkaka ki̱ʼva kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ va̱xi nu̱ú versículo 16.

Nu̱ú kíxáʼa ña̱ versículo yóʼo, Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ñuu Israel ña̱ ná va̱ása kakana ka̱ʼa̱nna ña̱ vatá xa̱ʼa̱ inkana. Ña̱ kakayó ka̱ʼa̱nyó ña̱ vatá xa̱ʼa̱ inkana, va̱ása kítáʼanña xíʼin ña̱ kakayó xaxáyó cuento xa̱ʼa̱na, ni kivitu kana ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ña̱yóʼova (Prov. 10:19; Ecl. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Sant. 3:6). Soo ndeékava ña̱ ka̱ʼa̱nyó ña̱ vatá xa̱ʼa̱ inkana. Tá iin na̱ yiví káʼa̱nna ña̱ vatá xa̱ʼa̱ inkaka, káʼa̱nnaña saáchi kúni̱na ña̱ ná ka̱ʼa̱nna ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ na̱yóʼo. Ta na̱ káʼa̱n ña̱ vatá yóʼo, ni kúnda̱a̱-inina ña̱ kiviva kuvi na̱ yiví kán xa̱ʼa̱ ña̱ vatá ña̱ káʼa̱nna xa̱ʼa̱na, ndákundeévana káʼa̱nnaña. Saá ndo̱ʼo ta̱ Nabot, sava na̱ ta̱a ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ vatá xa̱ʼa̱ra, ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xa̱ʼnínara xíʼin yu̱u̱, ni kǒo ku̱a̱chi níxi̱kuumiíra (1 Rey. 21:8-13). Ña̱kán, nda̱a̱ táki̱ʼva káchi nu̱ú ndíʼi ña̱ Levítico 19:16, iin na̱ yiví na̱ káʼa̱n ña̱ vatá xa̱ʼa̱ inkana, táki̱ʼva íyo na̱ ndáku̱ndichi ta ku̱a̱ʼa̱nna contra na̱ táʼanna ña̱ va̱ʼa kuvina saá íyona.

Savana káʼa̱nna ña̱ vatá xa̱ʼa̱ inkana chi sáa̱-inina xíninana. 1 Juan 3:15 káchiña: “Ndiʼi na̱ sáa̱-ini xíni ñanina iin na̱ xáʼní kúúna, ta ndóʼó kúnda̱a̱-inindó ña̱ ni iin na̱ xáʼní va̱ása ni̱ʼína ña̱ kutakuna ndiʼi tiempo”. Tá ndi̱ʼi ta̱xi Ndióxi̱ ley ña̱ va̱xi nu̱ú Levítico 19:16, saá ka̱chira: “Va̱ása sa̱a̱-iniún kuniún na̱ táʼún” (Lev. 19:17).

Miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱ ndáyáʼviní kundiku̱nyó consejo ña̱ va̱xi nu̱ú Levítico 19:16. Ña̱kán, ná va̱ása ndakanixi̱níyó ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ inkana, ta nda̱a̱ ni iin yichi̱ ná va̱ása ka̱ʼa̱nyó ña̱ vatá xa̱ʼa̱na. Tá káʼa̱nyó ña̱ vatá xa̱ʼa̱ inkana saáchi va̱ása kútóoyó kutáʼanyó xíʼinna, á xa̱ʼa̱ ña̱ kúkúini̱yó xíʼinna, saá náʼa̱yó ña̱ sáa̱-iniyó xíniyóna. Ta miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱, ni loʼo va̱ása xíniñúʼu sa̱a̱-iniyó kuniyó inkana (Mat. 12:36, 37).