▪ O Iehova phendea le israeliţenghe te aven iech poporo sfânto. Vo phendea lenghe: „Te na phires anda iech than ande aver hai te des mai dur hohaimata anda aver ando mașcar che poporosco. Te na vazdes-tu contra i viaţa che pașardeschi. Me som o Iehova”. (Lev. 19:2, 16)

I expresia „te vazdes-tu contra” si iech redarea ciaci anda o texto originalo ebraico. So însemnol voi? Iech lucrarea ebraico de referință anda o lil Levitico phenel cadea: „Cadai partea anda o verseto si … phares te avel interpretime anda codoia că ci jiangliol-pe exacto o senso la expresiaco [folosime cade], cai, literalmente, însemnol «te na beșes opral, pașa, pașă catar»”.

Chichiva erudiți cheren o phanglimos mașcar cadai expresia hai o verseto de mai anglal, cai phenel-pe: „Te na cheres neortomos ca i criss. Te na phiraves-tu nasul codoleia cioro hai te na încăres i partea codoleschi barvalo. Te judechis ortomaia che pașardes”. (Lev. 19:15) Pala cadai interpretarea, i porunca dini le israelițenghe ando verseto 16, te na vazden-pe contra varecasche, însemnolas că ci trebulas te cheren neortomos chanicasche ande iech criss, andel afaceri sau andi familia sau te banghiaren o ciacimos caște aven-le avantajea personalo. Si ciaces, că cadal buchia sile greșime. Tha, si iech hachiarimos mai logico anda i expresia anda o verseto 16.

Te dichas o modo sar începol cado verseto. O Del phenel pesche poporosche te na phirel anda iech than ande aver caște del mai dur hohaimata anda aver. Cana phenen-pe hohaimata anda aver si mai nasul sar cana del-pe duma pala o dumo varecasco, chiar cana vi cadaia daștil te anel pharimata. (Prov. 10:19; Ecl. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Iac. 3:6) Iech manuș cai phenel hohaimata anda aver, banghiarel o ciacimos anda codoia că cadea camel caște meliarel o anav varecasco. Codo manuș daștilas te șiol mărturia hohamni contra iech aver manuș hai chiar vi te șiol leschi viața ando pericolo. Iech exemplo ande cado senso si le martori cai șiute mărturia hohamni contra o Nabot, iech manuș bidoșalo, cai îngărdea co fapto că sas-lo mudardo barența. (1 Regi 21:8-13) Cadea că, ciaces iech manuș cai phenel hohaimata anda aver daștil te vazdel-pe contra i viața pesche pașardeschi, cadea sar phenel-pe andi duito partea le versetoschi 16 anda Levitico, o capitolo 19.

Mai but, cana iech manuș phenel hohaimata anda aver cadaia sicavel că lesco ilo silo pherdo ura. Ando 1 Ioan 3:15 citisaras: „Con urâl pesche phrales si iech ucigașo hai tumen jianen că ande niciech ucigașo ci așel viața veșnico”. So astarel amari atenția si că, pala i afirmația anda o verseto 16, o Iehova phendea mai dur: „Te na urâs ande chio ilo che phrales”. (Lev. 19:17)

Cadai expresia anda Levitico 19:16 si iech avertismento zuralo andal creștini. Trebul te așias contra o fapto te gândisaras negativo anda iech manuș hai te phenas hohaimata anda aver. Daisaras te phenas vi cadea, că dacă „vazdas-ame contra iech manuș”, adică phenas hohaimata anda leste anda codoia că ci placial amen sau că sam invidioși pe leste, daisaras te sicavas, ciaces, că urâsaras-les. Camas anda sea o ilo te na avel amen iech atitudinea sar cadaia. (Mat. 12:36, 37)