Ra nǎ Yesu ngʉe ro ke jifunza ngʉe njonjo kʉ ná sifa, nari lingʉeri ke e bblo njinji nja nrŭ ma na ná ke. Fø ro dz’ djó ke ngʉe ná saa na, ke ngʉe bblo kʉ ná loroji nja nrŭ ma na ndima njínji nari kana. Ko ká ka ko ba faida ngbaribbai Yesu dhó loroji nǎ ro? Kedhó loroji ko jifunza nari chulu, ko ka ko ba nzɨ thika leni ná gbo kʉ ná yadha, nari ka ndi kó ko tsotso ko njinjí bblo nja nrŭ ma na. Fø nzɨ thika leni ná yadha si ko tsotso ko ndiro ko tso gbani ddi ko djoi ma na d’e.

Bblo njinji nja nrŭ ma na ná ke e nyenyenga na. Ke adi ndi lai njí dhi nrŭ nja mana na pli ndi djolu ndirigoti ke nzɨ adi nrŭ dhó nganjadha dr ndi djo ri. Yesu jifunza ngʉe nyenyenga ndidzá baba dhó ro. Ngba mai Yova dhé nzini krʉ ritsi no ná ke ro, ke jingʉeri nja nrŭ chu ndidzá ngba nji ná bbo njí chu. Ko fø lo famu Mungu pongʉe nalo nǎ ro: “Akonji nrŭ ko ró ji na.” (Mwa. 1:26) Fø lo Yova pongʉe ro Yesu chungʉeri Yova kʉ bbʉbbʉ dhé nyenyenga dhi ke.​—Zb. 18:35.

Dz’ djó Yesu ngʉe ná saa na, ke ngʉe nyenyenga na. Ke nrŭ ngʉ má ke nji nalo dho ná saa na, ke bbʉngʉe madha Mungu dho. (Mk. 10:17, 18; Yoh. 7:15, 16) Yesu ngʉ kpakpanga nji ndiro ndima e ngoi na ndi unakpa  ma na d’e ndirigoti ke nzá njangʉe kpa nokpa bbai ri, ro kau bbai. (Yoh. 15:15) Ke ʉngʉe kpa kó ndiri na ndi ddi nyenyenga dhi sifa nga kpa dho d’e. (Yoh. 13:5, 12-14) Yesu bbai kodho ringani ko bbʉ heshima ko lai njí dhi nrŭ dho. Ko li kpa dhó faida anziro. Ko di heshima bbʉ ko kana ró, ko nzá ka ko jiri ko di madha ba krʉ ddo ró ri.​—Ro. 12:10.

Nyenyenga dhi ke adi famu nari kʉ “lo adi njini shauri bbʉ ná bí nrŭ chulu.” (Mez. 15:22) Ko chú lo bbo ma inga ko e uzoefu na bbo ma ró, kodho ringani ko churi nari kʉ ddikpa le ma nzá ddi ka ndi chu ritsi krʉ ri. Yesu ungʉeri nari kʉ ndi ma nzá ddi chu nja lo ro ri. (Mt. 24:36) Føri kina, nzá mai ke unakpa kangʉe ka ro, ke ngʉ kpa chu nalo ma, kpa ddi nalo ma nja mana na bbo. (Mt. 16:13-16) Fø lo dho ke ma ngʉ njínji na ná kpa ngʉ ndima mbu bblo ke kuso! Føribbai ko e nyenyenga na, ndirigoti ko nonga nari kʉ ko nza chulo krʉ ri ndirigoti ko di nja nrŭ dhó ngaddidha rr ró, ko sie ngoi na, ndirigoti ddinga ko adi “njí tso dyadya.”

Ri kʉ bbo na mana kʉ nalo wazee dho ndima dyø Yesu dhó loroji ddinga ndima njínji ná saa na. Wazee dhó njudha dhi saa na, roho takatifu ka ndi cho ngbá muzee ronga maddi ndiro ke po nalo kó nja wazee tsotso ndima vʉ lonanga bblo d’e. Kpadhó njudha dhi saa na, wazee ka ndima liri nja ke ddiro mbu ndi huru ndi po ndidhó ngaddidha, ddinga kpa lonangavʉ nari ka ndi liri kutaniko krʉ ba faida.

Bblo njínji ná ke e usawaziko na nja nrŭ ma na ndima njínji ná saa na. Ke adi ndidhó lo thika ø lo bbʉ ndi naribbai. Yesu ka ndi njae ndidzá baba dho usawaziko bi kʉ ná chu nǎ. Loroji na, Yova chongʉe ke ndi ø nrŭ dhe nǎ ro d’e.​—Yoh. 3:16.

Yesu ngʉ adi ndidhó lo thika le ri bbʉ ndi naribbai. Ano ngbaribbai ma Yesu kongʉe Foenike nǎ ddikpa isɨle tsotso nari nga, ngba mai ke le chongʉe Izraeli bba ro. (Mt. 15:22-28) Ke ngʉe usawaziko na, ke jingʉe ndi unakpa njí nalo dho. Føri goti kedhó chøchø kau Petro gʉngʉe ke gʉ nrŭ kpari nyo nji ná saa na, Yesu ngʉe tayari ndi nji ke zø nji. Luti ke bbʉngʉe bbo na mana kʉ ná njí Petro nji d’e. (Lu. 22:32; Yoh. 21:17; Mdo. 2:14; 8:14-17; 10:44, 45) Yesu dhó  loroji ridho pʉlʉpʉlʉ nari kʉ kodho ringani “ko bbá kodhó usawaziko chuni chu nrŭ krʉ dho,” kodhó lo thika ko lé ri bbʉ ndi naribbai nari chulu.​—Flp. 4:5.

Koe usawaziko na ró, ko ka ko njínji ngoi na njonjo kʉ ná nrŭ ma na. Yesu ngʉ adi njini bblo ndi kuso ngʉe ná nrŭ na nari dho, kedhó mbubai bbøngʉe ke i lo na: “Ke kʉ kitas tso gba ná kpa dhó kau ndirigoti cheri nji ná kpa dhó kau” ro fø kpa ngʉ adi Yesu dhó lo rr rr. (Mt. 11:19) Yesu bbai, ko ká ka ko njinjí bblo nzá njonjo kʉ ko ró ro ná nrŭ na? Louis ngʉe mwangalizi wa muzunguko ndirigoti ke njingʉe nji beteli nǎ. Ke njingʉe njí njonjo kʉ ná nrŭ na, ke pori: “Nzá kaka ná nrŭ na le njinji nari di ddiddi nzá ka ddiddi ná dju na le ukuta chi naribbai. Dju nzá ka ddiddi ri nari dho ukuta chidha ka ndi kó kpakpanga bbo, ro ri ró njí tso dyani ná saa na, ri ka ndi tøni mbrø ngba. Ma ngʉ adi kpakpanga nji ma thɨ madhó lo thika ndiro ko njinjí ngoi na nja nrŭ ma na d’e. Føri dho ko ngʉ adi njínji bblo. Føri ngʉe bblo kʉ ná nyi!

Ko jiri ko njinjí ddinga kutaniko nǎ nrŭ ma na nari ká ko ka ko dho ngba saa na? Føri ko ka ko dho lod’radha dhi saa na. Ko ka ko d’ralo njonjo dhó madaraka kʉ familia nǎ ná nrŭ ma na inga njonjo na kodhó cho kʉ ná nrŭ ma na. Ko ka ko thɨ kodhó lo thika inga ko ka ko bbʉ ko ndiro ko d’ralo kpa ji naribbai ndiro kpa e hwè na lod’radha dhi njí kana d’e.

Bblo njínji nrŭ na ná ke e “tayari ritsi bbʉdha dho.” (1 Ti. 6:18) Yova kuso Yesu ngʉ njínji ná saa na, ke rangʉe ri utso d’i nari kʉ ndidzá baba nzɨ ngʉ ndi nji nalo ruru ri. Yova ngʉ “ra no” ná saa na Yesu ngʉe “ke kuso” ndirigoti Yesu ngʉ njí jifunza ke dhó ro. (Mez. 8:27) Luti, Yesu “rrngʉe” ndidzá baba dhó ro nalo ke d’rangʉe bbo hwè na ndi unakpa dho. (Yoh. 15:15) Yova dhó loroji ko ka ko dyø chu ko chu na njí nga ko ddi ko djoi ma inga ko vei ma na dho ná chulu. Bblo njínji nja nrŭ na ná ke nzá ka ndi cho ndi ronga tso ro nja nrŭ dho ndi ndi chu nalo d’ra nari ró inga kpa tsotso ndi ko nari ró ri. Ro ke chu ná bblo njí nga ke ka ndi ddi nrŭ dho hwè na.

Ko ka ko li ko lai njí dhi nrŭ kpakpa. Njati ddikpa le nanga jini ji ko nji ná njí dho ró, ká ko ka ko mbu ko bblo pli nzá? Yesu bangʉe saa ndiro ndi d’ra ndi lai njí dhi kpa dhó ndi njangʉe ná bblo lo kpa dho d’e. (Anja Matayo 25:19-23; Luka 10:17-20.) Ke pongʉeri kpa dho kpa ka ndima “njinjí bbo” ndi djolu. (Yoh. 14:12) Kuna ke dhe nari nji, ke pongʉeri ndi una chi tøni ná mitume dho: “Ni chieni chi ma na madzá mbudha kana.” (Lu. 22:28) Addinga ngbaribbai ma kedhó lo ka ndi løe kpa thika ronga ndirigoti ndi choe kpa ronga njí dho nari djo! Njati ko di ko lai njí dhi nrŭ li kpakpa ró, ri si hwè bbʉ kpa dho ndirigoti kpa si njínji hwè na.

“Blo njinji ndi lai nrŭ na ná ke dho nzá ringani ndi e kaka ná ke ri”, føri kʉ le-djo Kayode po nalo, “ro ke adi rili nja nrŭ ba hwè ndirigoti njí e sʉsʉ nja nrŭ dho.” Ni ká kʉ fø adi njínji nrŭ na ná ke i ni? Njaro ni ka ni dhuri ni djoi ma inga ni vei ma na tso kpa ká adi ni nja ngba di na nji dhi ke? Ddiddi Yesu unakpa ngʉe hwè na ndima ngʉ njínji ke ma na ro naribbai, ri e ni ni adi njinji hwè na ni lai nji dhi nrŭ na ri ró, ni ka ni pori mtume Paulo bbai: “Ko kʉ ddinga njínji ná nrŭ nidhi hwè dho.”​—2 Ko. 1:24.