Ka ndozu, Yezo mandandó aseliye mɛ ali ya, lo ti zo mɛ ndo li kwa nzɔ̃ni ná azi mɛndɛ̃. Na lo ni la, ngoi mɛndó lo ga ge lɛ sese ko, lo ziandó se lɛlo ti nzɔ̃ni na omɛ aba lingɔ kwa na mangbi ná azi mɛndɛ̃. Elengbi ti luangɔ anzɔ̃ kpale na ndo se lɛlo tɛ lo ngasia? Na mandangɔ ndakisa tɛ lo ko, elengbi ti luangɔ awangɔ ti ngbondoni taa mɛ na zangɔ e ya, e ti azi mɛ ndo li kwa na mangbi ná azi mɛndɛ̃. Awangɔ niko na zangɔ e ya, e du nga azi mɛ ndo li kwa nzɔ̃ni ná azi mɛndɛ̃ wa e du na mangbi na ayata e.

Zo mɛ ndo le kwa na mangbi na azi mɛndɛ̃ ko, na zungɔ na tɛrɛ zu, lo ndo hɛ̃ azi mɛ lo ná ala ndo le kwa ndoni kɔi ndima.Ta lo ndo li ya, ni benda likebi tɛ azi bo na ndo ni ma. Yezo mandandó seliye tɛ To lo ti zungɔ na tɛrɛ. Abɛse du ya, bo Yehova kɔi la elengbi na ndima ti ilingɔ lo ya, Wa lingɔ aye zu ko, lo ye nga ya, azi hĩnga kwa ti ngbondoni mɛndó Nyi lo li. E hĩnga ni na lége ti tɛnɛ mɛndó Nzapa tɛnɛ: “Zia ya, e li zo na yika yika tɛ e.” (Eb. 1:26) Ta kitɛ da ma, Yezo hũndó yangondo seliye ti zungɔ na tɛrɛ tɛ To lo.​—Nz. 18:35.

Yezo fa ngandó seliye ti zungɔ na tɛrɛ ti ngaso na ngoi mɛndó lo ge lɛ sese. Ngoi mɛ azi ndo hɛ̃ndó lo gonda ko, lo ndo dirindó gonda ni ngoi zu hɛ̃ Nzapa. (Mar. 10:17, 18; Yn. 7:15, 16) Yezo lindó kpengbani ti kpãngɔ siriri ka popo tɛ ava lo, wa lo li ngandó kpale tɛrɛ la mabere akwa  lo, ta mabere ambɛ tɛ lo ma. (Yn. 15:15) Lá kɔindó ko, lo kpondó gɛrɛ ava lo ti nɛngɔ ya, lo ha na ala seliye ti zungɔ na tɛrɛ. (Yn. 13:5, 12-14) Mabere lo, elengbi nga ti hɛ̃ngɔ ndima hɛ̃ azi mɛ e na ala e ndo le kwa ndoni kɔi na se lɛ kpãngɔ nzɔ̃ kpale tɛ e nvɛ̃ni na ndo ti uzu. Se e ‘hɛ̃ngbi ndima ka popo tɛrɛ’ e, wa ta e ndo du na songɔ bɛ na lo tɛ zo mɛ na luangɔ gonda na lo ti aye mɛ e li ma ko, e na luangɔ anzɔ̃ kpale gba.​—Rom. 12:10.

Zo mɛ na seliye ti zungɔ na tɛrɛ, lo ndo ye ya, “Se awa hɛ̃ngɔ wangɔ adu gba ko, kpale ndo longa.” (Mas. 15:22) Abɛse du ya, e hĩnga lingɔ aye gba bere e na experiãsɛ gba ko, ale ta bɛ e ali na ni ma ya, ta zo kɔi mɛ ahĩnga aye zu da ma. Abɛse Yezo ko, lo ye ngandó ya, ta ni hĩnga akpale zu ma. (Mat. 24:36) Lo ndo hũnda ngandó dangɔ bɛ tɛ ava lo, abɛse ala dundó azi ti zangangɔ lengbingɔ. (Mat. 16:13-16) Na lo ni la, ava lo ndo mandó tɛrɛ la nzɔ̃ni na ngoi mɛndó ala ndo li kwa ndoni kɔi na lo! Ndenge ni kɔi, se na zungɔ na tɛrɛ zu e ya, ta e hĩnga akpale zu ma, wa e zi nga lége hɛ̃ azi mɛndɛ̃ ya, ala tɛnɛ tɛnɛ ko, e na lingɔ ya, mangbi ti nzɔ̃ni adu na popo tɛ e, wa e na lingɔ aye gba na lo mɛ ya, “awa hɛ̃ngɔ wangɔ adu gba.”

Adu ngbondoni ya, abiazi ti ya bombi a landa se lɛlo tɛ Yezo na ngoi mɛ ala ndo li kwa ndoni kɔi. Ale ta bɛ ala li na ni ma ya, Nyingɔ vurú, alengbi ti tongɔ Biazo kɔi ya, lo tɛnɛ tɛnɛ mɛ na zangɔ bombi tɛ abiazi ya, ala mu ekateli ti nzɔ̃ni, abɛse adu ya, Biazo ni adu na. Na ngoi mɛ ala ndo li bombi tɛ ala, se abiazi ali kpengbani ya, zo kɔi kɔi akambisa dangɔ bɛ tɛ lo ko, ndoni kɔi ala na mungɔ ekateli mɛ na dungɔ na lo ti nzɔ̃ kpale tɛ azi zu ti ya bombi.

Zo mɛ ndo li kwa na mangbi ndoni kɔi na azi mɛndɛ̃ ko, ta lo ndo du kpengba kpale ma. Lo du zo mɛ, lo ndo kpã mangbi iɔ se du ya, tɛnɛ asi, wa lo ndo ka nga lɛ lo na ndo siɔ kpale iɔ. Zangangɔ kitɛ, Yezo hũndó na ya akpale gba se mɛndó To lo ndo fa ya, ta lo na seliye ti kpengba kpale ma. Na ndakisa, Yehova tondó Nyi lo ti nɛngɔ ya, lo tɔ̃ azi mɛ awa siɔ kpale mɛndó ala lengbi na kwá.​—Yn. 3:16.

Yezo ndo zia ngandó lingɔ aye mɛ lo ye lingɔ na ngoi mɛndó lo hũ ya adu nzɔ̃ni. Na ndakisa, lo yendó zangɔ nyi wali kɔi mɛ zo ti Fenisia abɛse adu ya, atondó lo na lo tɛ azi ti Izraɛlɛ. (Mat. 15:22-28) Ta lo ndo yɔ ngandó ka ti ava lo ya, ala li aye mɛ aɔ ngunu tɛ la ma. Na ngoi mɛndó Petro, kwa lo ti kpɔ̃ bɛ lo abɛrɛ lo na gbɛlɛ azi zu ko, Yezo kandó lɛ lo na ndo siɔ kpale tɛ lo. Na gesi lo hɛ̃ndó Petro akumba ti ngbondoni. (Lk. 22:32; Yn. 21:17; Aw. 2:14; 8:14-17; 10:44, 45) Wangɔ mɛ e lua na ndo  se lɛlo tɛ Yezo adu ya, ti nɛngɔ ya, e “fa na azi zu ya, ta e du awa kpengba kpale ma, NWT” ko, ayɔ ya e du dã ti ziangɔ lingɔ aye mɛndɛ̃ mɛ bɛ e aye.​—Fil. 4:5.

Dungɔ zo mɛ ta lo wa kpengba kpale ma, afa nga mɛsɛnɛngɔ na akpale ti fãnani nga na lingɔ kwa na mangbi na azi mɛndɛ̃. Yezo ndo lindó kpale tɛrɛ azi mɛndɛ̃ na ndima nvɛ̃ni, ni la alindó ya, awa kula tɛ lo atɛnɛ na siɔ bɛ zu ya, “tɛ lo afɔ̃ lo la awa sɔlɔngɔ lapo na awa lingɔ siɔ ye,” mɛndó ala ndo ma tɛnɛ tɛ lo. (Mat. 11:19) Nga mabere Yezo, e du azi mɛ e ndo li kwa nzɔ̃ni ndoni kɔi na azi mɛndɛ̃ mɛ e kɛsɛnɛ na ala? Louis, nyita kɔli kɔi mɛndó lingɔ kwa ti bangɔ ndo kɛlɛ kɛlɛ ná ti Bethel ahɛ̃ lo lége ya, lo li kwa ndoni kɔi na ayata ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ ko, lo tɛnɛ ya: “Mbi ndo lindó kpengbani ti hũngɔ grupɛ tɛ ayata zu mɛndó mbi li kwa ndoni kɔi na ala mabere mure ti da mɛ akĩ ni na atɛ̃nɛ mɛ kɔ̃nɔngɔ ni akɛsɛnɛ. Se akpã tɛ̃nɛ kɔi kɔi na ndo mɛ alengbi ko, ni lengbi ti singɔ na mure ti da kɔi mɛ mbilimbili. Mbi nvɛ̃ni mbi li ngandó kpengbani ti nɛngɔ ya, mbi mɛsɛnɛ na akpale mɛndɛ̃, wa mbi li ya, mure niko agbã bo lá kwɛ mbilimbili.” Adu seliye ti nzɔ̃ni nvɛ̃ni!

Na ya akpale mɛ wa la elengbi ti fangɔ ya, e ye lingɔ kwa ndoni kɔi na ayata na mangbi kaya bombi wa? Elengbi ti lingɔ ni kaya grupɛ tɛ e ti kwa ti fangɔ tɛnɛ. Ayata mɛndɛ̃ ti ya grupɛ ni, ta ala na kumba ti ndasewa bere na bulu ndenge kɔi na omɛ e na ni ma. Elengbi ti yengɔ ya, e nɔ nɔ nga ma se mɛ ala ndo nɔ na ni bere e li kwa ti fangɔ tɛnɛ mɛ bɛ ala ndo ye ti nɛngɔ ya, ala ma nga dengɔ bɛ na ya kwa ti fangɔ tɛnɛ?

Zo mɛ ndo li kwa na mangbi na azi mɛndɛ̃ ko, lo ndo du dã ti “fũngɔ ye, NWT.” (1 Tim. 6:18) Na ngoi mɛndó Yezo li kwa ndoni kɔi na to lo ko, lo hũndó yangondo ya, ta Yehova ndo hɔndɛndó lo na akpale ma. Na ngoi mɛndó Yehova “lɛkɛ ndozu” ko, Yezo ndó “so gunda” lo, wa lo mandandó akpale ka tɛ To lo. (Mas. 8:27) Na ngoi mɛndó lo ge lɛ sese ko, Yezo fandó na ava lo “[a]ye mɛndó [lo] ma” ka tɛ To lo na dengɔ bɛ zu. (Yn. 15:15) Elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ Yezo se e fa na ayata e aye mɛ e hĩnga nga na experiãsɛ mɛ e na ni. Zo mɛ ndo li kwa nzɔ̃ni ndoni kɔi na azi mɛndɛ̃ ko, ta lo na hɔndɛngɔ na afɔ̃ lo ambanga akpale mɛndɛ̃ ti nɛngɔ ya, ala ndo ngbã bo lá kwɛ hũndangɔ lo ma. Kutu na dengɔ bɛ zu, lo ndo fa na ala aye mɛ lo manda.

Elengbi nga ti fangɔ ya, e ndo fũ ye se e ndo sa ngunu bɛ azi mɛ e na ala e ndo li kwa ndoni kɔi. Se zo kɔi ahũ kwa mɛ e ndo li, wa lo hɛ̃ nga e sia kɔli na bɛ lo kɔi, ta ni ndo gbɔ̃ bɛ e ma? Yezo mundó ngoi ti fangɔ na ava lo aye ti nzɔ̃ni mɛndó lo hũ ka tɛ ala. (Haka Matie 25:19-23; Luka 10:17-20.) Kutu lo pandó hɛ̃ la ya, ala na “lingɔ akwa mɛ [lo] ndo li, wa tɛ [ala] akwa ni na ɔngɔ” tɛ lo. (Yn. 14:12) Na ndɔ uzu ti lo kpingɔ ko, lo hɛ̃ndó atoma tɛ lo ti mbilimbili sia kɔli na pangɔ hɛ̃ la ya: “Na ya pɛnɔ mɛ mbi hũ ko, ĩ la, ĩ gbe bɛ ĩ, ĩ ngbã ndoni kɔi na mbi.” (Lk. 22:28) Da bɛ mɔ na ndenge mɛndó tɛnɛ niko asa ngunu bɛ ava lo wa ahɛ̃ nga ala ngunu ti nɛngɔ ya, ala hɛ̃ tɛrɛ la na kwa! Se mɔ ndo mu nga ngoi ti hɛ̃ngɔ afɔ mɔ ti kwa sia kɔli ko, ala na dungɔ na dengɔ bɛ gba, wa ala nga hɛ̃ngɔ tɛrɛ gba na ya kwa tɛ Yehova.

Nyita Kayode tɛnɛ ya, “Ta ayɔ bo ya, zo mɛ ndo li kwa nzɔ̃ni na azi mɛndɛ̃ adu zo ti lengbingɔ ma. Kanda lo ndo hɛ̃ azi mɛndɛ̃ dengɔ bɛ, wa lo ndo li ya, kwa adu woni na lo tɛ azi mɛ ndo li kwa ndoni kɔi na lo.” Mɔ du zo ti ngaso? Se alengbi hũnda ayata mɛ mɔ ndo li kwa ndoni kɔi na ala se mɛ ala ndo da bɛ lo na lo tɛ mɔ na lo ti kpale ni. Se du ya, ala ndo du na dengɔ bɛ ti lingɔ kwa ndoni kɔi na mɔ nga ma se mɛndó ava Yezo na dengɔ bɛ ti lingɔ kwa ndoni kɔi na lo ko, mɔ lengbi ti tɛnɛngɔ nga ma se mɛndó Toma Polo tɛnɛ na ni ya: “E du afɔ ĩ ti kwa na lo ti dengɔ bɛ tɛ ĩ, NWT.”​—2 Kɔr. 1:24.