1. ?Ngue ti yɛ Zezi fɛli i sɔnnzɔnfuɛ mun sunnzunnin bua mun-ɔn?

CƐN kun’n, Zezi fɛli i sɔnnzɔnfuɛ mun sunnzunnin bua mun. Kpɛkun ɔ fɛli i bɔbɔ sunnzunnin bua tafuɛ. (Zan 10:14) ?Ngue ti-ɔ? Afin bua’m be si be tafuɛ’n i nɛn’n yɛ kɛ ɔ flɛ be’n be ba. Bian kun sieli i sɔ liɛ’n i nzɔliɛ. Ɔ seli kɛ: “Cɛn kun’n, e kunndɛli kɛ é cí bua wie’m be foto. Ɔ maan e flɛli be naan be bla e wun lɛ sanngɛ be nun wie fi w’a baman. Afin be siman e nɛn’n. Sanngɛ kɛ ba yasua kaan kun bali m’ɔ flɛli be’n, be ka lɛ be suli i su. Afin i yɛ ɔ kankan be-ɔ.”

2-3. (1) ?Ngue yɛ sɛ e yo’n, é klé kɛ e ti Zezi i nɛn’n niɔn? (2) ?Ngue yɛ é wá kán be ndɛ like suanlɛ nga ɔ nin i sin liɛ’n be nun-ɔn?

² Bian nga e kɛnnin i ndɛ’n, i su ndɛ’n ti’n e wla kpɛn ndɛ kun mɔ Zezi kannin’n su. Ɔ kɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ m’ɔ fali be sunnzunnin bua mun’n be ndɛ seli kɛ: ‘Bé tí min nɛn’n.’ (Zan 10:16) Sanngɛ Zezi o ɲanmiɛn su lɔ yɛ e kusu e o asiɛ’n su wa. ?Ɔ maan é yó sɛ naan y’a ti i nɛn’n? Kɛ e yo ninnge ng’ɔ seli e kɛ e yo be’n, i lɛ nun yɛ e kle kɛ e ti i nɛn’n niɔn.​—Mat. 7:24, 25.

³ Like suanlɛ nga ɔ nin i sin liɛ’n be nun’n, é wá fá e ɲin é síe i ndɛ wie mɔ Zezi kannin be’n be su. É wá kán ninnge nga Zezi seli kɛ e yaci be yolɛ’n ɔ nin ng’ɔ seli kɛ e yo be’n be ndɛ. Maan e dun mmua e kan ninnge nɲɔn mɔ Zezi seli kɛ e yaci be yolɛ’n, be ndɛ.

4. ?Kɛ nga Liki 12:29 fa kan’n sa’n, ninnge benin wie’m be ti yɛ e koko-ɔ?

⁴ An kanngan Liki 12:29 nun. Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be yaci ninnge nga be sa mian be wun’n be ti kokolɛ. E si kɛ Zezi i ndɛ sɔ’n ti su naan sɛ e fa su’n é ɲán su ye. Ɔ maan e kunndɛ kɛ é fá su. Sanngɛ i sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ. ?Ngue ti-ɔ?

5. ?Ngue ti yɛ sran wie’m be koko-ɔ?

 ⁵ Aliɛ nin tralɛ nin lawlɛ be ti’n sran wie’m be koko. Wie’m be liɛ kusu’n nvle nga be tran nun’n, sran’m be di yalɛ yɛ junman ɲanlɛ ti kekle. Ɔ maan be ɲanman sika naan b’a fa nian be awlobofuɛ’m be lika. Awlo wie’m be nun’n, sran ng’ɔ di junman kan fa nian be lika’n w’a wu. Ɔ maan be kwlá ɲanman ninnge nga be sa mian be wun’n be kun. Asa kusu’n koronavirisi’n ti’n, sran wie’m be junman’n fili be sa. (Aku. 9:11) ?Sɛ sa sɔ’n i wie o ɔ su annzɛ sa uflɛ o ɔ su’n, á yó sɛ naan w’a yaci kokolɛ?

6. ?Sa benin yɛ ɔ juli akoto Piɛli su-ɔ?

⁶ Cɛn kun’n, akoto Piɛli nin akoto onga’m be fuli alie kun nun naan bé kpɛ́ Galile Jenvie’n. Sanngɛ aunmuan dan kpa tuli jenvie’n su. Bé nían-o, Zezi yɛ ɔ su nanti nzue’n i ɲin su ba yɛ. Ɔ maan Piɛli seli i kɛ: “E Min, sɛ wɔ’n, se min kɛ n nanti nzue’n su n to ɔ lɔ.” Zezi seli i kɛ: “Bla!” Yɛ Piɛli fin alie’n nun jrali-ɔ. Kpɛkun ɔ nantili nzue’n su naan ɔ́ kɔ́ Zezi wun lɔ. Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́’n, ɔ wunnin i kɛ aunmuan’n tu dan. Ɔ maan srɛ kunnin i yɛ ɔ boli mlɔnlɛ bo-ɔ. I ti’n, ɔ kpannin kɛ: “E Min, de min-o!” Zezi tinngɛli i sa’n nun sɔli i nun ba, naan w’a de i. E wun i kɛ, kɛ Piɛli fɛli i ɲin sieli i Zezi su’n ɔ kwla nantili nzue’n su. Sanngɛ kɛ ɔ wa fɛli i ɲin sieli i aunmuan’n su’n, srɛ kunnin i yɛ  i akunndan’n yoli nɲɔnnɲɔn. Ɔ maan ɔ boli mlɔnlɛ bo.​—Mat. 14:24-31.

7. ?Ngue yɛ Piɛli i su ndɛ’n kle e-ɔ?

⁷ ?Ngue yɛ Piɛli i su ndɛ’n kle e-ɔ? Kɛ Piɛli fin alie’n nun jrali m’ɔ́ nánti nzue’n su’n, ɔ siman kɛ aunmuan’n ti’n srɛ wá kún i naan ɔ́ mlɔ́n. I waan ɔ́ nánti nzue’n su lele naan ɔ́ tó Zezi lɔ. Sanngɛ kɛ m’ɔ fɛli i ɲin sieli i aunmuan’n su’n ti’n, w’a kwlá yoman sɔ. E kusu sa nga be tɔ e su’n be nun wie’m be ti kɛ aunmuan m’ɔ su tu’n sa. Sɛ e fa e ɲin e sie i sa sɔ’m be su naan e faman e wla guɛmɛn i Zoova nin nda ng’ɔ tali e’n be su’n, sɛ é kwlá sé’n é mlɔ́n. I sɔ’n ti’n, kannzɛ e su sa’m be ti sɛ ti sɛ’n, maan e fa e wla’n kwlaa e guɛ i Zoova su. Kpɛkun maan e lafi su kɛ ɔ́ úka e. ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo sɔ-ɔ?

8. ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a kokoman dan-ɔn?

⁸ Sɛ sa o e su’n ɔ fataman kɛ e koko dan. Sanngɛ maan e fa e wla’n kwlaa e guɛ i Zoova su. Nán e wla fi su kɛ e Si Zoova tali e nda kɛ sɛ e fɛ i sulɛ’n e sie i like kwlaa ɲrun’n, ɔ́ nían e lika. (Mat. 6:32, 33) Sa sunman be kle kɛ ɔ yia nda sɔ’n i nuan titi. (Mml. 8:4, 15, 16; Jue. 37:25) Sɛ Zoova nian anunman nin ijre’m be lika’n, nán e yɛ ɔ su nianman e lika-ɔ. I sɔ’n ti’n, nán e koko like nga é dí’n annzɛ tralɛ nga é wlá’n be ti. (Mat. 6:26-30; Fp. 4:6, 7) Kɛ mɔ siɛ nin niɛn’m be klo be mma mun ti’n, be nian be lika. Zoova kusu klolɛ m’ɔ klo i sufuɛ mun’n ti’n ɔ nian be lika. I sɔ’n ti’n, maan e lafi su kpa kɛ Zoova úka e titi.

9. ?Ngue yɛ aniaan bian kun nin i yi be su ndɛ’n kle e-ɔ?

⁹ Maan e kan sa kun m’ɔ kle kɛ Zoova niɛn i sufuɛ’m be lika’n i ndɛ. Aniaan bian kun nin i yi be ti atin bofuɛ. Be le loto nvuɛn kun. Be asa’n su lɔ’n, be nga sa wie ti’n be wanndili be nvle’n, be le be tranwlɛ kun lɔ. Cɛn kun’n, be fali be loto’n be ɔli lɔ be ko fali aniaan bla wie mun ɔli aɲia bo. Aniaan bian’n seli kɛ: “Kɛ aɲia’n wieli’n, e seli aniaan bla’m be kɛ e wɔ awlo lɔ naan e ko wla asa. Sanngɛ e wla fili su kɛ like fi nunman awlo lɔ.” ?Aniaan’n nin i yi’n bé yó i sɛ siɛn’n? Aniaan bian’n seli ekun kɛ: “Kɛ e juli awlo lɔ’n, e wunnin saki dandan nɲɔn e anuan’n i ɲrun lɛ. Aliɛ’n w’a yi be piɛ. Y’a wunman sran ng’ɔ fa bali’n. Sanngɛ e lafi su kɛ Zoova yɛ ɔ yoli-ɔ.” I sin’n aniaan bian’n nin i yi’n be loto’n wa sacili. Be waan bé síesíe i ye sanngɛ be leman sika. Kusu be sa mian loto sɔ’n i wun afin i yɛ be fa bo jasin fɛ’n niɔn. Sanngɛ be waan bé sí i ye siesielɛ’n i gua’n. Ɔ maan be fa ko mannin mankanninsiɛn kun. Kɛ be juli lɔ’n, bian kun bali yɛ ɔ usali kɛ: “?Wan liɛ yɛle loto nga?” Aniaan bian’n tɛli i su kɛ i liɛ yɛle loto’n naan w’a saci. Bian’n tɛli i su kɛ: “Ɔ yoman like fi. Min yi’n kunndɛ kɛ ɔ́ ɲán loto kɛ nga sa wie nán andɛ sa-ɔ. I li loto nga i ɲin’n ti kɛ nga sa’n yɛ ɔ kunndɛ i kpa’n niɔn. Min waan ń tó. ?Ɔ ti nɲɛ?” Aniaan bian’n yoli i atɛ bian’n i sa nun. Sika nga bian’n fa mɛnnin i’n, ɔ kwla fa to loto uflɛ bɔbɔ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, aniaan bian’n seli kɛ: “Cɛn sɔ’n nun’n, aklunjɔɛ nga e dili’n be kanman. E si kɛ sa sɔ’n w’a juman sa ngbɛn. Zoova bɔbɔ yɛ ɔ siesieli-ɔ.”

10. ?Wafa yɛ ndɛ ng’ɔ o Jue Mun 37:5 nun’n kwla uka e naan y’a kokoman-ɔn?

¹⁰ Sɛ e fa ndɛ nga Zezi kannin’n su naan e yaci kokolɛ’n, e kwla lafi su kɛ Zoova nían e lika. (An kanngan Jue Mun 37:5 nun; 1 Piɛ. 5:7) Kɛ nga e fa kɛnnin i ndɛ,  ndɛ kpɔlɛ 5 nun sa’n, atrɛkpa’n awlo nga e tran nun’n awlobo kpɛn’n annzɛ sran uflɛ yɛ ɔ di junman fa nian e lika-ɔ. Sɛ sran sɔ’n i junman’n fi i sa annzɛ sa uflɛ wie ti’n ɔ  kwlá nianman e lika kun’n, maan e lafi su kɛ Zoova nían e lika wafa uflɛ. Siɛn’n, maan e fa e ɲin e sie i like uflɛ mɔ bua tafuɛ kpafuɛ’n waan e yaci i yolɛ’n i su.

11. (1) ?Kɛ nga Matie 7:1, 2 be fa kan’n sa’n, ngue yɛ Zezi waan e yaci i yolɛ-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ i sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ-ɔ?

¹¹ An kanngan Matie 7:1, 2 nun. Zezi si kɛ fɔ mɔ o klɔ sran’m be nun’n ti’n, be klo be wiengu’m be jɔlɛ dilɛ kpa. I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: “Amun yaci amun wiengu’m be jɔlɛ dilɛ.” E kunndɛman kɛ é dí e wiengu’m be jɔlɛ. Sanngɛ fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n, i sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ. ?Sɛ e sie i nzɔliɛ kɛ e klo e wiengu’m be wun ndɛ kanlɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? Maan e mian e ɲin e nanti ndɛ nga Zezi kannin’n su. Yɛle kɛ e yaci e wiengu’m be jɔlɛ dilɛ.

12-13. ?Ajalɛ kpa benin yɛ Zoova kle e-ɔ?

¹² Sɛ e nian Zoova i ajalɛ’n su’n, é yáci sran’m be jɔlɛ dilɛ. Zoova liɛ’n, ɔ fɛ i ɲin sie i sran’m be nzuɛn kpa’n su. I sɔ liɛ’n i ɲin fite wafa ng’ɔ nin Davidi be nantili’n i nun. Kannzɛ Davidi yoli sa tɛ kpanngban’n, sanngɛ w’a kpliman w’a dimɛn i jɔlɛ. I wie yɛle kɛ Davidi nin Bat-seba m’ɔ ti sran yi’n be lali. Kpɛkun ɔ yoli maan be kunnin bla’n i wun’n. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) I sɔ m’ɔ yoli’n ti’n, i bɔbɔ nin i awlofuɛ’m be wunnin be ɲrun. (2 Sam. 12:10, 11) Blɛ uflɛ nun’n, Davidi w’a fɛmɛn i wla’n kwlaa w’a guɛmɛn i Zoova su. Yɛle kɛ ɔ yili sran kɛ be ko ka Izraɛli nvle’n nun sonja mun, kusu nn Zoova w’a mɛnmɛn i i sɔ yolɛ’n i wun atin. Atrɛkpa’n, like nga ti yɛ ɔ yoli sɔ’n yɛle kɛ i waan ɔ́ klé kɛ i sonja’m be sɔnnin naan be kwla sasa be nvle’n. ?Kɛ Davidi yoli sɔ’n wafa sɛ yɛ i bo’n guali-ɔ? Tukpacɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n kunnin Izraɛlifuɛ 70.000.​—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ ?Blɛ sɔ’n nun’n, sɛ ɔ ti kɛ a o lɛ’n nn wafa sɛ yɛ á bú Davidi-ɔ? Atrɛkpa’n, á sé kɛ ɔ ti tɛ dan naan nán Zoova si i aunnvɔɛ mlɔnmlɔn. Sanngɛ Zoova liɛ’n w’a bumɛn i sɔ. Ɔ fɛli i ɲin sieli i i sulɛ mɔ David su i kpa’n i su. Kpɛkun ɔ wunnin i kɛ Davidi miɛnnin i ɲin kacili i sa. Ɔ maan ɔ yacili i wun sa’n cɛli i. Asa ekun’n, Zoova si kɛ Davidi klo i dan naan ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ yó sa kpa. Nanwlɛ, kɛ Zoova fɛ i ɲin sie i e nzuɛn kpa’n su’n, i sɔ’n yo e fɛ dan.​—1 Fam. 9:4; 1 Nyo. 29:10, 17.

14. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a yaci e wiengu’m be jɔlɛ dilɛ-ɔ?

¹⁴ Zoova seman e kɛ e yo ninnge mun kɛ fɔ nunman e nun sa. E kusu ɔ fataman kɛ e se e wiengu’m be kɛ be yo ninnge mun kɛ fɔ nunman be nun sa. Sanngɛ maan e fa e ɲin e sie i be nzuɛn kpa’n su. Kɛ e nin e wiengu mun e o’n, e wun fɔnlɛ mɔ be fɔn’n i ndɛndɛ. Ɔ maan e kwla kan be wun ndɛ e sin. Sanngɛ sran ng’ɔ sɔnnzɔn Zoova’n, i liɛ’n kannzɛ ɔ wun i wiengu’m be fɔnlɛ’n, sanngɛ ɔ fɛmɛn i ɲin sieman su yɛ ɔ nin be tran klanman. Yɔbuɛ kpakpa nga be flɛ i kɛ diaman’n kɛ be nin-a diman su junman’n, kɛ a wun i’n a bumɛn i like. Sanngɛ sran ng’ɔ si i’n, kɛ ɔ wun i’n ɔ si kɛ sɛ be di su junman kan’n, ɔ́ yó klanman kpa. Kɛ aniaan’m be ti sɔ wie-ɔ. Ɔ maan kɛ Zoova nin Zezi be sa’n, nán e fa e ɲin e sie i ninnge nga be yo m’ɔ timan kpa’n be su. Sanngɛ maan e fa e ɲin e sie i be nzuɛn kpa’n su.

15. ?Like uflɛ benin yɛ ɔ kwla uka e naan y’a diman e wiengu’m be jɔlɛ-ɔ?

¹⁵ Sɛ e fa e ɲin e sie i e wiengu’m be nzuɛn kpa’n su’n, i sɔ’n ti kpa. Sanngɛ ɔ  fata kɛ e yo like uflɛ ekun. Yɛle kɛ maan e mian e ɲin e si sa ng’ɔ o be su’n. I lɛ nun’n, Zezi kle e ajalɛ kpa. Cɛn kun’n, ɔ ɔli Ɲanmiɛn i sua nun lɔ kpɛkun ɔ wunnin angbeti bla yalɛfuɛ kun. Bla’n fali jɛtɛ mma kanngan nɲɔn guali sika guawlɛ’n nun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Zezi w’a seman kɛ: “?Ai, i ngba ng’ɔ́ fá mán’n yɛle ngalɛ’n?” Sanngɛ ɔ buli sa ng’ɔ o bla’n su’n ɔ nin like nga ti yɛ ɔ fali sika sɔ’n mannin’n be akunndan. Ɔ maan ɔ yili i ayɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be ɲrun.​—Lik. 21:1-4.

16. ?Ngue yɛ Veronika i su ndɛ’n kle e-ɔ?

¹⁶ Sɛ e bu sa ng’ɔ o e wiengu’m be su’n i akunndan’n, i sɔ’n ti kpa dan. Aniaan bla kun i su ndɛ’n kle sɔ weiin. Be flɛ aniaan bla sɔ’n kɛ Veronika. Ɔ fɛli i ɲin sieli i be asɔnun nun lɔ aniaan bla kun mɔ i ngunmin tɛ i wa’n i su. Veronika seli kɛ: “Ɔ yoli min kɛ aniaan bla’n nin i wa’n be suman Zoova kpa sa. Afin ɔ ju wie’n, be baman aɲia’m be bo yɛ be boman jasin fɛ’n titi. I sɔ’n ti’n n ma buli be wun akunndan tɛ. Sanngɛ cɛn kun’n, e nin aniaan bla’n e boli jasin fɛ’n likawlɛ. Blɛ sɔ’n nun’n, ɔ kannin sa ng’ɔ o i su’n i ndɛ kleli min. Ɔ seli min kɛ i wa’n ti tukpacifuɛ naan i lika nianlɛ timan pɔpɔ. Ɔ maan ɔ miɛn i ɲin kpa naan w’a kwla su Zoova kpa. Ɔ ju wie’n i wa’n i tukpacɛ’n ti’n ɔ kɔ aɲia bo asɔnun bo uflɛ nun.” Veronika seli ekun kɛ: “N siman kɛ kɛ ɔ fɛ kɛ nga sa. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n ɔ miɛn i ɲin su Zoova. Siɛn’n i wun yo min fɛ.”

17. (1) ?Ngue yɛ Zaki 2:8 se e kɛ e yo-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo sɔ-ɔ?

 ¹⁷ ?Sɛ e sie i nzɔliɛ kɛ e klo e wiengu’m be jɔlɛ dilɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? Nán e wla fi su kɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n se e kɛ e klo e wiengu mun. (An kanngan Zaki 2:8 nun.) Asa ekun’n, maan e srɛ Zoova tankaan kpa kɛ ɔ uka e naan e yaci e wiengu’m be jɔlɛ dilɛ. Kpɛkun maan e yo e srɛlɛ’n i nuan su sa. Yɛle kɛ e fa e wun mantan sran nga e kɛn i wun ndɛ’n naan e si i kpa. I wie yɛle kɛ e nin i e kwla bo jasin fɛ’n likawlɛ annzɛ e kwla yiɛ i e awlo lɔ naan e ko wla asa. Sɛ e yo sɔ’n é sí sran sɔ’n i kpa. Ɔ maan kɛ Zoova nin Zezi be sa’n, é fá e ɲin é síe i sran’n i nzuɛn kpa’n su. Sɛ e yo sɔ kusu’n, é klé kɛ e tie ndɛ nga bua tafuɛ kpafuɛ’n kan’n kpɛkun é yáci sran’m be jɔlɛ dilɛ.

18. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e tie bua tafuɛ kpafuɛ’n i nɛn’n niɔn?

¹⁸ Kɛ bua tafuɛ kun kan ndɛ kle i bua mun’n, be yo i nuan su sa. I wafa kunngba’n, Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yo ndɛ nga Zezi kan’n i nuan su sa wie. Sɛ e yaci kokolɛ naan e yaci e wiengu’m be jɔlɛ dilɛ’n, Zoova nin Zezi bé yrá e su. Kannzɛ e o “bua akpasua kaan’n” i nun-o annzɛ e o “bua’m be wie mun” be nun-o, maan e kwlaa e nanti ndɛ nga bua tafuɛ kpafuɛ’n kannin’n su. (Lik. 12:32; Zan 10:11, 14, 16) Like suanlɛ nga i sin liɛ’n nun’n, é wá kán ninnge nɲɔn mɔ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be yo’n, be ndɛ.