1. Vbọzẹ ne Jesu na ya erhuanegbe ẹre gie ohuan?

 E JESU keghi ya erhuanegbe ẹre gie ohuan, ọ na wẹẹ irẹn ọre ọsuohuan ọghe iran. (Jọn 10:14) Igiemwi ne Jesu ru na wa de yọ. Avbe ohuan rẹn urhu ọghe ọmwa ne ọ su iran, iran vbe họn ẹmwẹ nẹẹn. Emwi ne okpia ọkpa ne ọ mu okhian yo ehe ughughan tae keghi so igiẹ ye ọna. Ọ wẹẹ: “Ma kegha hoo ne ima sa ohuan eso ye ama, rhunmwuda ọni, ma na gha tie iran ne iran sikẹ ima. Sokpan iran ma rre, rhunmwuda, iran ma mu urhu ima. Vbọrhirhighayehẹ, vbe ẹghẹ ne ọvbokhan okpia ọkpa ne ọ su iran khian ya rre, ọ ma he kẹ ọre ya tie iran, vbe iran suẹn gha lele ẹre khian.”

2-3. (a) De vbene erhuanegbe Jesu khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran họn ẹmwẹ nẹẹn? (b) De emwi ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na kevbe nọ lele ọna?

² Emwi ne okpia nii tae, ye ima ẹre rre, emwi ne Jesu tae vbekpa erhuanegbe ẹre. Ọ wẹẹ: “Iran gha họn urhu mwẹ.” (Jọn 10:16) Sokpan, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, e Jesu rre ẹrinmwi nẹ nia, vbe ima khian ghi ya họn ẹmwẹ nẹẹn hẹ? Odẹ ọkpa ne ima khian ya ru ọna, ọre ne ima gha ya emwi ne ọ maa ima re ru emwi.​—Mat 7:​24, 25.

³ Vbe ako iruẹmwi na kevbe nọ lele ẹre, ma gha ziro yan emwi eso ne Jesu maa ima re. Ma gha bẹghe emwi eso ne Jesu wẹẹ ne ima ghẹ gha ru kevbe emwi eso nọ khẹke ne ima gha ru. Gi ima ka ziro yan emwi eva ne Jesu wẹẹ ne ima ghẹ ghi ru.

4. Zẹvbe nọ rre ebe Luk 12:​29, de emwi eso nọ ya ima si osi?

⁴ Tie Luk 12:29. E Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre ne iran ghẹ gha si osi ba ẹmwẹ evba gha re kevbe evba gha da. Ma  rẹnrẹn wẹẹ, ẹwaẹn wa rre ibude hia ne Jesu rhie ne ima. Sokpan, ọ keghi lọghọ ima ugbẹnso ne ima lele ibude na. Vbọzẹ?

5. Vbọ ya emwa eso si osi?

 ⁵ Emwi nọ ya emwa eso si osi ọre ẹmwẹ evbare na gha re, ukpọn na gha yọ kevbe ehe na gha dia. Iran sẹtin gha rre ẹvbo ne igho i mobọ ye, rhunmwuda ọni, iran ke miẹn evbare ẹdẹ re, ọ ghi ba kua. Ẹgbẹe eso sẹtin gha sẹ usẹ, rhunmwuda, ọmwa nọ te mu ẹgbẹe nii khian wu nẹ. Emwa nibun i ghi mwẹ iwinna, rhunmwuda COVID-19. (Asan 9:11) Adeghẹ u werriẹ aro daa egbe ọlọghọmwa vbenian, vbọ khian ru iyobọ nuẹn, ne u ghẹ gha si osi, zẹvbe ne Jesu khare?

6. De emwi nọ sunu daa e Pita vbe asẹ ọkpa?

⁶ Vbe asẹ ọkpa, ukọ ighẹ Pita kevbe ukọ nikẹre kegha rre uwu okọ vbe Okun ọghe Galili; iran na miẹn e Jesu vbe ọ khian vbe uhunmwu amẹ. E Pita keghi tama e Jesu wẹẹ: “Nọyaẹnmwa, adeghẹ wẹ gele nọ, rhie ẹtin mẹ ne I bu ruẹ gha die uwu amẹ.” E Jesu na ghi wanniẹn ọnrẹn wẹẹ, “Gha dee.” “E Pita keghi ladian vbe okọ, ọ kegha nana uhunmwu amẹ bu Jesu khian.” Vbọ ghi sunu? “Sokpan ugbẹn vbe ọ ghi miẹn ẹhoho, ohan keghi muẹn, ọ na suẹn gha dinmwi ye uwu amẹ. Ọwarọkpa nii, ọ keghi datu wẹe: ‘Bu mwẹ rre Nọyaẹnmwa!’ ” E Jesu keghi si ẹre obọ, ọ na miẹn ọnrẹn fan. Vbe ẹghẹ ne Pita na gha ghee Jesu, ọ na sẹtin khian vbe uhunmwu amẹ, agharhemiẹn wẹẹ, nene amẹ ghaa vba yo vba rre. Sokpan vbe ọ ghi suẹn gha ghee vbene okpẹhoho nii ya gha la hẹ, ohan keghi la ẹre egbe; ẹre ọ na ghi suẹn gha din-mwi ye uwu amẹ.​—Mat 14:​24-31.

7. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe emwi nọ sunu daa e Pita?

⁷ De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe emwi nọ sunu daa e Pita? Vbe ẹghẹ ne Pita ya ladian vbe uwu okọ nii, ọ ma rẹn wẹẹ, emwi rhọkpa  gha ya irẹn dinmwi ye uwu amẹ. Te ọ wa gha hoo ne ọ khian vbe uhunmwu amẹ nii bu e Jesu. Sokpan, ne ọ gha te ya rhie aro daa e Jesu, ọ na suẹn gha si osi. Ẹmwata nọ wẹẹ, ma i khian sẹtin khian vbe uhunmwu amẹ, sokpan ẹghẹ hia ẹre ima ya werriẹ aro daa edanmwẹ. Adeghẹ ima i muẹn roro vbe ẹghẹ hia, avbe afiangbe ni khẹ ima vbe odaro, osi ẹmwẹ agbọn na sẹtin ya ima khian rree ne Jehova. Ma gha werriẹ aro daa ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin, te ọ khẹke ne ima mu ẹtin yan e Jehova, ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha sẹtin miẹn ima fan. Vbe ima khian ya ru ọna hẹ?

8. Vbọ khian ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha si osi gberra egbe ba ẹmwẹ evba gha re kevbe evba gha da?

⁸ Ne ima gha te ya gha si osi, ọ khẹke ne ima mu ẹtin yan e Jehova. Yerre wẹẹ, Erha ima nọ rre ẹrinmwi ighẹ e Jehova yan rẹn wẹẹ, irẹn gha gbaroghe ima, deghẹ ima na mu ugamwẹ ọghẹe karo. (Mat 6:​32, 33) Ọ ma he mwẹ ẹghẹ ọkpa ne Jehova he ya fi iyeke gbe eguọmwadia ẹre. (Diut 8:​4, 15, 16; Psm 37:25) Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, e Jehova kpemehe ne avbe ahianmwẹ kevbe wẹẹ, ọ gbaroghe avbe obobo, ẹi mwẹ ọ ma kpemehe ne ima! (Mat 6:​26-30; Fil 4:​6, 7) Zẹvbe ne evbibiẹ emọ gbaroghe ivbi iran, rhunmwuda iran hoẹmwẹ iran, erriọ Erha ima nọ rre ẹrinmwi vbe gbaroghe ima, rhunmwuda, ọ hoẹmwẹ ima. Ma mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha kpemehe emwi ne ima gualọ ne ima!

9. De emwi ne u miẹn ruẹ vbe emwi nọ sunu daa ọdọ vbe amwẹ ọkpa?

⁹ Gia ghee emwi nọ sunu daa ọdọ vbe amwẹ ọkpa, nọ ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova gele kpemehe emwi ne ima gualọ ne ima. Arọndẹ ẹre ọdọ vbe amwẹ na khin. Vbe ẹdẹ ọkpa, iran keghi fi imọto iran nọ kpẹẹ agbọn nẹ gha rrie agọ ọkpa, ne iran ya viọ etẹn nikhuo eso ni rre evba gha rrie Ọgua Arriọba; ọ gberra ughaẹdẹ ọkpa ne iran ya fi imọto sẹ evba. Ọtẹn ima nokpia nọ rrọọ khare wẹẹ: “Ma ghi zobọ nẹ vbe iko, ma na wẹẹ, ne etẹn nikhuo na gha die owa do rri evbare. Sokpan ma na do yerre wẹẹ, evbare rhọkpa i zẹdẹ rre owa.” De emwi ne ọdọ vbe amwẹ na ghi ru? Ọtẹn ima nokpia na ye vbe kha wẹẹ: “Ma ghi sẹ owa, ma na do vba ẹkpo eva ne evbare ye vbe onurho ima. Sokpan, ma ma rẹn ọmwa ne ọ mu ẹre ye evba. E Jehova ẹre ọ wa ru ọna ne ima.” Vbọ ma he kpẹẹ vba, imọto iran keghi rhia. Imọto na ẹre iran te loo ya yo ikporhu; sokpan, iran ma miẹn igho ya dọlọ ẹre yi. Iran keghi mu imọto iran gha rrie eke ne a na dọlọ imọto yi, ne iran mieke na rẹn inu igho nọ gha gbe. Vbe iran ghi ghee, okpia ọkpa na wa rre, ọ na gha nọ wẹẹ: “Gha yan imọto na?” Ẹre ọtẹn ima na ghi tama rẹn wẹẹ, iran ẹre ọ yan rẹn kevbe wẹẹ, te iran do dọlọ ẹre yi. Nene okpia na ghi kha wẹẹ: “Wa ghẹ gbokhuo. Egbe imọto na ẹre ọvbokhan mwẹ wa gualọ zẹẹ. Inu igho ẹre uwa khian ya khiẹn ọnrẹn?” Igho ne okpia nii hae ọtẹn ima re, gha sẹ ọre ya dẹ imọto ọgbọn. Ọtẹn na keghi kha wẹẹ: “Ọyẹnmwẹ nọ ghaa sẹ mwẹ vbe ẹdẹrriọ i gia gie. I rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ ru ọna ne ima.”

10. De emwi ne ebe Psalm 37:5 wẹẹ ne ima ru, ne ima gha te ya gha si osi ba ẹmwẹ evba gha re, ra na gha da?

¹⁰ Ma ghaa họn ẹmwẹ ne Jesu, ma i khian gha si osi gberra egbe ba ẹmwẹ evba gha re, ra evba gha da; nọghayayerriọ, ma ghi gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha kpemehe ne ima. (Tie Psalm 37:5; 1 Pit 5:7) Ma ka sunu ye ọlọghọmwa eso, ne ima eso werriẹ aro daa vbe  okhuẹn nogie 5. A sẹtin miẹn wẹẹ, uhunmwuta ẹgbẹe, ne ọ te mu ẹgbẹe ọre khian i ghi sẹtin ru vberriọ; a sẹtin vbe miẹn wẹẹ, a rhie ima obọ sẹ otọ vbe iwinna. Ọ ghaa yerriọ, ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova i khian sẹ ima rae, ọ gha kpemehe  ne ima. Gia ziro yan emwi ọvbehe ne Jesu wẹẹ ne ima ghẹ ghi ru.

11. Zẹvbe nọ rre ebe Matiu 7:​1, 2, de emwi ne Jesu wẹẹ, ne ima ghẹ ghi ru? Vbọzẹ nọ na lọghọ ima ugbẹnso?

¹¹ Tie ebe Matiu 7:​1, 2. E Jesu rẹnrẹn wẹẹ, emwi ne emwa ma ru ẹse, ẹre ima ne emwa nagbọn rherhe dẹghe, ma vbe rherhe bu ohiẹn gbe emwa. Ọni ẹre ọ si ẹre ne ọ na kha wẹẹ: ‘Wa ghẹ ghi bu ohiẹn ẹrrẹẹ.’ Ẹi re te ọ rre ima ekhọe ne ima gha zan etẹn ima, sokpan rhunmwuda ne ima na re emwa orukhọ, ma ke suẹn gha zan iran, ma i rẹn. Adeghẹ ima na bẹghe ẹre wẹẹ, ma zẹdia zan emwa ọvbehe, vbọ khẹke ne ima ru? Ọ khẹke ne ima họn ẹmwẹ ne Jesu, ma ghi hia ne ima ghẹ ghi bu ohiẹn ẹrrẹẹ.

12-13. Ma gha muẹn roro, obọ ne Jehova ya mu e Devid, de vbene ọ khian ya ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha bu ohiẹn emwa ọvbehe?

¹² Eke ne emwa na hia, ẹre Jehova ghee. Rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne ima ya egbe taa ẹre. Gia guan kaan obọ ne ọ ya mu e Devid, agharhemiẹn wẹẹ, ọ ru orukhọ nibun. Vbe igiemwi, e Devid lovbiẹ ke amwẹ ẹrrẹẹ, ọ na vbe gbe ọdafẹn ọnrẹn rua. (2 Sam 11:​2-4, 14, 15, 24) Emwi ne Devid ru na, keghi si obalọ gie ẹre kevbe ẹgbẹe ọre; ikhuo nikẹre ne ọ mwẹ vbe owa wa vbe rri oya yọ. (2 Sam 12:​10, 11) Ọ vbe gha mwẹ asẹ ọkpa ne Devid ma ya mu ẹtin yan e Jehova; ọ na wẹẹ ne emwa ya ka inu ivbiyokuo ni rre otọ Izrẹl, agharhemiẹn wẹẹ, e Jehova wẹẹ nẹ ghẹ ru vberriọ. Ọ khọ wẹẹ, itengbemu ẹre ọ ya e Devid ru vberriọ, ọ na vbe mu ẹtin yan ivbiyokuo ọrhẹnrhẹn ne ọ mwẹ. Rhunmwuda uyinmwẹ ne Devid yinrin, odẹ orhunmwu 70,000 ẹre ọ lae.​—2 Sam 24:​1-4, 10-15.

¹³ Akpawẹ u ghaa rre otọ Izrẹl vbe ẹghẹ nii, de aro ne u gha te ya gha ghee Devid? U gha te kha wẹẹ, ọ ma khẹke ne Jehova yabọ ẹre ra? E Jehova ma ghee ẹre vberriọ. Te Devid wa mudia ẹse ke egbe ọvbokhan gha dee, ọ na vbe roro iro fi uyinmwẹ werriẹ; ọna ẹre Jehova ghee re vbe egbe ẹre. Rhunmwuda ọni, ọ keghi yabọ ẹre. E Jehova rẹnrẹn wẹẹ, ekhọe hia ẹre Devid ya hoẹmwẹ irẹn kevbe wẹẹ, ọ hoo ne ọ ru emwi esi. Ma wa ghọghọ wẹẹ, uyinmwẹ esi ọghe ima ẹre Jehova ghee.​—1 Ọba 9:4; 1 Krọ 29:​10, 17.

14. De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha bu ohiẹn emwa?

¹⁴ E Jehova ma ya aro yọ wẹẹ, te ima khian wa gha ru emwi nọ gbae vbe ẹghẹ hia. Rhunmwuda ọni, ọ ma vbe khẹke ne ima gha roro ẹre wẹẹ, te emwa ọvbehe khian wa gha ru emwi nọ gbae vbe ẹghẹ hia; deba ọni, uyinmwẹ esi ọghe emwa ẹre ọ khẹke ne ima gha ghee. Zẹvbe emwa orukhọ ne ima khin, emwi ne emwa ma ru ẹse, ẹre ima rherhe dẹghe. Sokpan nọ ne emwa ni hoẹmwẹ e Jehova, iran gha dobọ miẹn emwi eso ne emwa ma ru ẹse, iran ghi ye gha ya obọ esi mu emwa vbenian. Ọmwa nọ fuẹro gha bẹghe okuta ẹrọnmwọ na tie ẹre Diamond, ẹi rhie aro gberra ẹre, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, a ma he winna yan rẹn; rhunmwuda, ọ rẹnrẹn wẹẹ, emwi ighobioye ẹre nọ kevbe wẹẹ, a gha ghi winna yan rẹn nẹ, ọ ghi gha fi wainwan. Gi ima ya egbe tae Jehova vbe Jesu, ne ima gha ghee uyinmwẹ esi ne emwa mwẹ, ne ima gha te ya gha ghee emwi ne iran ma ru ẹse.

15. Ma gha roro vbene emwi ye emwa hẹ, vbọ khian ya ru iyobọ ne ima hẹ, ne ima ghẹ do gha zan iran?

¹⁵ Vbọ gberra na gha ghee uyinmwẹ esi ọghe emwa, de emwi ọvbehe nọ khẹke ne ima ru, ne ima ghẹ mieke na do gha zan iran? Hia ne u muẹn roro, vbene emwi ye iran hẹ. Gia ghee vbene Jesu ya ru ọna hẹ. Vbe ẹdẹ ọkpa, vbe Jesu rre Ọgua Osa, ọ keghi bẹghe okhuo ọkpa nọ dẹgbẹ, ne obọ ma sẹ ọre; okhuo na  keghi ya igho nọ ma sẹ emwi ru izọhẹ. E Jesu ma kha wẹẹ: “Vbọzẹ ne ọ na ya igho nekherhe na ru izọhẹ?” Ne Jesu gha te ya gha ghee vbene igho nii kherhe sẹ hẹ, ọ na gha muẹn roro, emwi nọ ya okhuo nii ru izọhẹ nii kevbe vbene emwi ghaa ye ẹre hẹ; ọ na vbe tian rẹn ye emwi ne ọ sẹtin ru.​—Luk 21:​1-4.

16. De emwi ne u miẹn ruẹ vbe emwi nọ sunu daa e Veronica?

¹⁶ Emwi nọ sunu daa ọtẹn ima nokhuo ọkpa na tie ẹre Veronica ya ima rẹn wẹẹ, ọ khẹke ne ima hia, ne ima rẹn vbene emwi ye emwa hẹ. Iye ọmọ ọkpa kevbe ovbi ẹre kegha rre iko ne Veronica ye; okhuo na ọkpa ẹre ọ ghaa koko ovbi ẹre. E Veronica khare wẹẹ: “Te okhuo na vbe ovbi ẹre wa gha gbe ẹdẹ iko re, iran ma vbe gha yo ikporhu vbe ẹghẹ hia. Rhunmwuda ọni, I kegha ghee iran zẹvbe emwa ni ma mudia ẹse vbe ugamwẹ e Jehova. Sokpan, vbe ẹdẹ ọkpa, ma vbe ọtẹn nokhuo na, na gba winna vbe ikporhu. Ọ na do tama mwẹ vbene irẹn ya lẹẹ ukpukpẹ hẹ, ye ẹmwẹ ovbi ẹre nọ mwẹ emianmwẹ ẹrherhe. Irẹn ọkpa ẹre ọ gbaroghe ọmọ na, erriọ ẹre ọ vbe ya hia ne ọ gha ru emwi nọ gha ya irẹn vbe ovbi ẹre sikẹ e Jehova sayọ. Ugbẹnso emianmwẹ ovbi ẹre gha wa vbe rre, ẹi ghi sẹtin rrie iko, rhunmwuda ọni, ọ ghi yo ọvbehe.” E Veronica vbe kha wẹẹ: “I ma te rẹn wẹẹ, okhuo na wa la ena hia gberra. Nia, te I ghi wa hoẹmwẹ ọtẹn na, erriọ ẹre I vbe ya gbọyẹmwẹ ye emwi ne ọ sẹtin ru vbe ugamwẹ e Jehova.”

17. De emwi ne ebe Jems 2:8 wẹẹ ne ima ru? Vbe ima khian ya ru ẹre hẹ?

 ¹⁷ Vbọ khẹke ne ima ru, deghẹ ima na bẹghe ẹre wẹẹ, ma ya aro dan ghee ọtẹn ne ima gba ga? Ọ khẹke ne ima yerre wẹẹ, e Jehova hoo ne ima hoẹmwẹ etẹn ima. (Tie Jems 2:8.) Deba ọni, ọ khẹke ne ima rin-mwian e Jehova ne ọ ru iyobọ ne ima, ne ima gha ya aro nọ maan ghee ọtẹn ima. Vbe iyeke ọni, ma ghi hia ne ima si ọmwa nii kẹ egbe, ne ima mieke na kakabọ gu obọ ẹre. Ma sẹtin wẹẹ ne ọ deba ima winna vbe ikporhu, ra ne ọ do gu ima rri evbare vbe owa. Ma ghi vbe hia ne ima gha ghee uyinmwẹ esi ne ọ mwẹ, zẹvbe ne Jehova vbe Jesu vbe ru ẹre. Ma gha ru vberriọ, te ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma họn ẹmwẹ ne Jesu ne ọ na wẹẹ, ne ima ghẹ gha bu ohiẹn ẹrrẹẹ.

18. Vbe ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma họn ẹmwẹ ne Jesu?

¹⁸ Ọ khẹke ne ima gha họn ẹmwẹ ne Jesu, zẹvbe ne avbe ohuan họn ẹmwẹ ne ọmwa nọ su iran. Adeghẹ ima na gha hia, ne ima ghẹ gha si osi ba ẹmwẹ evba gha re kevbe evba gha da, ma na vbe gha hia ne ima ghẹ gha zan emwa ọvbehe, e Jehova vbe Jesu gha fiangbe ima. Ọre ‘oghẹn ne kherhe’ ma khin, ra oghẹn “ohuan ọvbehe,” ọ khẹke ne ima hia gha họn ẹmwẹ ne “ọsuohuan nọ maan” nii. (Luk 12:32; Jọn 10:​11, 14, 16) Vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna, ma gha ziro yan emwi eva ne Jesu wẹẹ, ne erhuanegbe ẹre gha ru.