1. Kūöyòh ök vö Yēsū nö asīnten yik haköptöre nö in nup sīṅp?

ASĪNTÖRE ang Yēsū nö sā öp yōm sīṅp öp tö hāngenlōn tönup sīṅp re, ngaich më tamömköröön ò nö sīṅp ò cha-a. (Yôh. 10:14) Akah elnang nun në sīṅp tö ṙô ngam yōm sīṅp re hang ṙô ò inrē. Hěng tak ök ihih tarik tö kôta mat nö meuk inlahen nup sīṅp. Ngö ṙô anga-aṅ: “Ik sā ih öi haröhtöre in minë sīṅp pöi hòṅ kēḵ nyat re lang öi in u, ngaich ṙūöhöngre anū-ö tö ih. Ik sā ök kun kikōnyö pöri ök yōm minë sīṅp nö havëken u, ilöö yihtöre anū-ö nö in ò.”

2-3. (a) Sitih inlahen yip kò-òren tamömköröön Yēsū nö hameuktöre nö hang ṙô ò? (b) Asuh nup min haköp hī el ngih ātikö hēk töp yamih min inrē?

² Fē-ělre ayī-ö im inlahen ngam tarik, tö ngam ṙô Yēsū nö vë-eny inlahen nuk sīṅp re, cha-a më tanīnöṙô ò. Ngö ṙô anga-aṅ: “Hang ṙô chu min anū-ö.” (Yôh. 10:16) El halīöngö pöri ang Yēsū. Ngaich sitih inlahen min ayī-ö hang nup ṙô ò? Hěng ngam inlahen hī kò-òren hameuktö re hangṙô ngam Yōm sīṅp hī. Yēḵ hī kēkö kaha minë inköphöti ṙô ò.—Mët. 7:24, 25.

³ Kakkö minë inköphöti min ayī-ö ṙô Yēsū öi el ngih ātiköl, el öp yamih min inrē ātiköl. Mikahtökūö re min ayī-ö tö nup tötkô nö kēkaṙen tö hī hēk asuh inrē tö hòṅ kēkaṙen tö hī. Urěh pöri sin ayī-ö ngëichkö nup tönët sinôtö hī la-en tö Yēsū.

4. Sā ṙô ngam Lūkös 12:29, asuh nup mihôiṅ chūök afēkö hī?

⁴ Vë-evkūö Lūkös 12:29. Sōtö yik haköptöre misī ang Yēsū nö yāha afēka tö nup hanākten re. Akahakūö ayī-ö tö ngam inlēnö kahëtö Yēsū nö tölöng. Hòṅ hang ngam chööngö ò ayī-ö. Öt lööṙen pöri ayī-ö kēkö kaha e. Kūöyòh?

5. Kūöyòh yip rīkre nö piṙūtkö nup hanakten re?

 ⁵ Ōt yip pumṙūtkö nya-aṅkūö re, chinhënen re hēk rūkui re inrē. Tö kūö re nö yāich hēk öt lööṙen inrē nö teūngen tö kinmānö re. Kihngen cha-a nö ha-aṅkö nômö ngam mikūönö re. Hēk kapahlöng cha-a tök ma ha-aṅkö nômö re. Löhlö tī inrē tö kinmānö re kūö tī ngam invah COVID-19. (Mum. 9:11) Sitih inlahen öi rih min ṙāngenre yāha piṙūtka yěn yīhen hī në töngatī kanihngen?

6. Sitih inlahen ök Pītör hëngheuh?

⁶ Hëngheuh ang Pītör tö yik tahëng inrē tanīnlök el ngam Mai Kelelī. Chalô ngaich tök tökalēḵ kuföt ngaich meukö Yēsū cha-a nö lök kui ngam mai. Ngöṙô ngaich ang Pītör: “Mā, yē meh öm më-eṅ, tölṙô chu man yēḵ yihtöre in meh i kui ngam mai.” Ngaich havëten ò Yēsū nö ngö ṙô, “ta-a.” Yôkti ngaich ang Pītör nö ṙā-ang el ngam kupòk ngaich “kiröön nö lökkui ngam mai nö yihtöre nö in Yēsū.” Ik sā ò pöri nö “meuk ngam kuföt, pa-ekūö ngaich anga-aṅ, ngaich hòṅ pökngö.” Hūken Yēsū ngaich anga-ṅ nö ngö ṙô “Mā hayööken chu.” Iṙūö hateutnyö kël re  ang Yēsū ngaich laklen ò. Hanöng sā Pītör nö haköpmat re nö ngëichken Yēsū, kô anga-aṅ nö lökngö kui ngam mai. Ik sā ò pöri nö ngëichkö ngam chanôichö, vöö ngaich anga-aṅ ngaich hòṅ lōngti.—Mët. 14:24-31.

7. Asuh öp haköp hī im inlahen Pītör?

⁷ Hěng ngam haköp hī im inlahen Pītör. Ik sā Pītör nö yôkti nö ṙā-ang el ngam kupòk ngaich hòṅ yihtöre anga-aṅ nö in Yēsū, öt mufē-ěv anga-aṅ töre nö chavēṙi kūö min nö ngëichköm chanôichö ngaich lōngti min. Ngatī inlahen pöri ngaich anga-aṅ. Hö-ö in ayī-ö sā Pītör öi kiröön lökkui mai, la-al minë kanihngen pöri ayī-ö kinlah ngam ṙinātö-ellōn hī. Yēḵ hī min öt ṙātö-ellōnre in Yāvē in minë kinlēḵngô ò inrē, ngaich mihôiṅ min ayī-ö pökngö tö tī minë pinṙūtö lōnre. Lökten yěn pòrô nup kanihngen nö ōt, höng hòṅ ṙātö-ellōnre ayī-ö in Yāvē. Öi sitih inlahen pöri?

8. Asuh öp mahayööken hī min öt yāha piṙūtka?

⁸ Kilēḵngôre ang Yāvē tö re min nö hateung nup kuilōn hī yēḵ hī urěhlö minë la-en ò. Lökten ayī-ö ötkô yāha piṙūtka, hòṅ ṙinatu-ellōn pöri öi in Yāvē. (Mët. 6:32, 33) Mahateung nup ṙô re an Yāvē. (Chöö. 8:4, 15, 16; Sal. 37:25) Yēḵ Yāvē nö chumkūöṙen tö minë pūl tö minë chehechōn inrē, ngaich ötlöktu min anga-aṅ nöt chumkūöṙen tö hī inrē! (Mët. 6:26-30; Filip. 4:6, 7) Sā yip inyööngö nö chumkūöṙen tö kūön re kūö hanangenlōn re tö cha, ngatī inrē ang Yāvē nö chumkūöṙen tö hī kūö hanangenlōn re tö hī!

9. Asuh öp haköp hī im inlahen mina pamīhöre?

⁹ Ta-a töi ngëichkö ngam ekspirīön nak ihih pamīhöre nak painīör. In e maheuṅk min ayī-ö tö chumkūöṙen Yāvē tö hī. Lukken yik sistör cha-a nö chu el mīting, yik mi-iyöng el chūök yik refuchī. El ngam töng hötṙeh Kār re cha-a nö hěng kanta rô-òti röön nö chuh im chūök cha. Vë-eny ngam prötör nö ngö ṙô: “Kinheūṅten ngam mīting öi havëten yik sistör nö chuh patī āi nö nyā, unôichrit e pöri öi fē-ělre töre öt ōtö nya-aṅkūö i patī.” Sitih inlahen ngaich cha-a? Iṙūöhö ṙô ngam prötör nö vë-eny: “Im sā ih ngaich teung i patī, meuk minë tö fông īhö nya-aṅkūö el minë tönët pëk nöng ṙa-aka nö lā kūö patī. Öt akahakūö īhö tö löktö u. Ngamuh pöri mikahkūö ih tö e nöng tī Yāvē nö chumkūökö nômö ih.” Unôichrit e hēk ök Kār cha nö ötkòlô. Hòṅ ripërö e cha-a pön höng angū-ö chūök röön cha yěn chuh el fīl. Öt ṙāyu tī pöri cha-a nö kēten e nö vī-i. Hěngheuh ngaich ik sā cha nö chuh el ök kerēch lòrī, ngöṙô ök töhěng tak tarik nö hatön: “Kār chiö öng ngih?” Kār chu ngôṙô ngam prötör. Ngöṙô hēk ngam tarik nö in ò: “Angū-ö takô ngih kār lōn öp pīhö chu. Hōḵ öm havahngen e, iṙôken lōn öm tö rupīö ṙāi e?” Havahngen ngam Kār re ngaich ngam prötör ngaich havah tufömngöre Kār re. Ngöṙô ngaich anga-aṅ, “Öt heuveū-eu ṙô chin öich vë-eny ṙanamlōn āi ik hē e angū-ö sakamö. Kô-en pöri anū-ö nöng kūö tī Yāvē.”

10. Sitih inlahen ngam Salmai 37:5 nö sōten hī yāha piṙūtka tö nup hanakten re?

¹⁰ Yēḵ hī min hang ṙô ngam yōm sīṅp re öi öt yāha afēkö tö nup hanakten re, ngaich mihôiṅ ayī-ö ṙinātu-ellōn  tö Yāvē nöt löktu nöt haṙūötken hī. (Vë-evkūö Salmai 37:5; 1 Pīt. 5:7) Fēkö minë kanihngen hī man sin, minë tövënyu im  perekrāf 5. Lökten in yip kui mikūönö tī lohten ang Yāvē töngamuh nö chumkūöken minë hanakten hī. Löktö im kinmānö hī inrē. Ōt pöri min öp ṙētak hē hī kò-òren löhlö tī tö kinmānö re. Sön hē e nöng hòṅ ngön ngam ṙinātö-ellōn hī in Yāvē tö ò min nö chumkūöṙen tö hī. Ta-a hēk töi ngëichköp tahëng chūök hī hōtu ṙāngenre tī Yēsū.

11. Asuh öp sinôten hī tö Yēsū im Mëtiv 7:1, 2, kūöyòh ayī-ö öt lööṙen kēkö kaha e?

¹¹ Vë-evkūö Mëtiv 7:1, 2. Akahakūö ang Yēsū tö hī tarik öi chamöhnyö vanaichö holre kūö hī töthet. Lökten ò nö ngö ṙô: “Ui kahôka.” Ngaich lang ayī-ö öi ma-anyre öi hang ngam inlēnö re kahëtö Yēsū, hēkpī pöri öi öt teungten. Kūö ngam öt hanëtö hī öi tarik. Hòṅ sitih inlahen öi pökeh? Höng hòṅ iṙūöhen ayī-ö hang ṙô Yēsū ngaich ṙāngenre öi kahòkken holre.

12-13. Sitih inlahen öi min yöölen yěi ngëichkö inlahen tī Yāvē tö Tāvit, öi ui kahòkken holre?

¹² Yāvē an tövai nö inchōḵ elmat hī in e. Höng ngëichkö nup tövai anga-aṅ nö in hī. Ngatī inlahen anga-aṅ nö in Tāvit. Pōyen nuk fālen Tāvit. Asěhken Petsipā anga-aṅ ngaich fëlngö ök pīhö ò inrē. (2 Sa. 11:2-4, 14, 15, 24) Meuk ṙòng minë la-en re ang Tāvit ngatī yik pīhö ò kūön ò inrē. (2 Sa. 12:10, 11) Im tahëng ngöre ṙētak hēk ang Tāvit nö vaichö la-en nö ikūö ngam Tēv. Kaheuk ṙôken yik kumyung anga-aṅ aṅ Israel, nö öt urěh hatöntöre pöri nö in Yāvē. Ṙën anga-aṅ lohten nö ngatī inlahen pön yīhi tanāilö lōn tö ṙôken më kumyung elkatòh re. Asuh ök ṙòng ngam la-en ò? 70,000 tumtak yik Israel ngaich tökapah tökūö tī invah!—2 Sa. 24:1-4, 10-15.

¹³ Sitih ṙô öm öre më-eṅ töm inlahen Tāvit yěm ōt ik hē e? Öt tö inṙēluvö hòng ngam la-en Tāvit tö ṙô meh? Öt ngatī mufē pöri ang Yavē tö Tāvit. Pön köpölōn anga-aṅ tö chaniplen Tāvit nö ikūö ò, ngam inlahen ò inrē nö fē-ěre tö nuk vanaichö re. Lökten ang Yāvē nö aṙēlen Tāvit töm fālen ò. Akahakūö ang Yāvē tö Tāvit nö hāngenlōn tö ò ngaich hòṅ la-evṙen tö nuk tölöng inrē. Hö-ö öm ṙamlōn yěm meūkö Yāvē nöng ngëichkö minë tövai la-en hī?—1 Rā. 9:4; 1 Kin. 29:10, 17.

14. Asuh öp min mahayööken hī, öi ui chöhnyö vanaichö holre?

¹⁴ Lööṙen ngam chinöhnyö vanaichö holre. Ötkô pöri ayī-ö ngatī inlahen, pöi hòṅ asīnken Yāvē öi ngëichkö nup tövai öi i holre. Akahakūö an Yāvē tö hī öi ötlöktu min öt vachköre ṙen kūö hī öi töthet, hòṅ ngatī mufē ayī-ö inrē tö yip holre. Pòrô öi meuk nup tö öltöre in yip holre, höng hòṅ iṙūöhen ayī-ö chöh nup tövai in cha. Hòṅ sā mat öp tarik ayī-ö chamöh nup töpōiṙāi ihong tö sā ngam Hīrā. Hanöng saha ngam Hīrā nö pòlis löng, öl nö hěng tak sin tö akahakūö tö ṙôken ṙāi e, pön höng ihong sin angū-ö. Ngam tarik pöri tö heuveū-eu mat nö ngëichken e, akahakūö anga-aṅ tö e yěn havai löng min ngaich pōiṙāi min angū-ö. Ngatī ayī-ö inrē hòṅ ngëichkö nup tövai in yip holre. Sā inlahen mat nā Yāvē nā Yēsū nö ngëichken hī.

15. Sitih inlahen öi kò-òren yěi sōḵ kahòkken holre?

 ¹⁵ Asuh öp min inrē mahayööken hī öi ui kahòkken holre. Yēḵ hī chumkūöṙen afītöre tö inlahen cha. Sā inlahen Yēsū ik sā ò nö meuk ök tafīösi nö chaplö nuk tö nët tak pësa, nuk töt pōyen. Öt ngöṙô pöri ang Yēsū: “Kūöyòh ang nöng ngatī ṙôken chahaplö?” Tön ngëichkö ngam chö-öny ò anga-aṅ nö chaphöl hēk ngam inlahen ò inrē nöng yāich. Lökten ò nö eū-an.—Lūk. 21:1-4.

16. Asuh öp haköp hī im inlahen Veronikā?

¹⁶ Ta-a töi ngëichkö inlahen sistör Veronikā, ngaich akahakūö min ayī-ö tö hī kūöyòh öi hòṅ afītöre tö inlahen holre. Hěng tak ök sistör aṅ el ngam māṅ ò, ök töng hěng tak nö haruklö ök kūön re kikōnyö. Ngöṙô ang Veronikā: “Ngö lōn chū-ö sin tö cha nö töt ngönö ṙinātö-ellōn nö im kanô-en, pön töt örheūheu cha-a nö chuh el mīting hēk chuh el fīl inrē. Hěng van pöri ngaich chū-ö öich holröön ngam sistör öich fīl. Möl chū-ö öich akahalōn tö ngam kūön ngam sistör nö tö vahavö. Meuk kanihngen ò chū-ö inrē nö ha-aṅkö nômö cha hēngöre hangön ngam innôlö cha inrē nö im Tēv. Ngaich chin töngamuh yīhi hanangenlōn töm sistör, milēḵṙen inrē tö ò.”

17. Asuh öp inlēnö hī imat ngam Yāköp 2:8, sitih inlahen min ayī-ö kēkö kaha e?

 ¹⁷ Yēḵ hī akahngenre öi kahòkken holre, ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö? Hòṅ köpölōn ayī-ö töre öi hòṅ hāngenlōn tö më holmaneuk re. (Vë-evkūö Yāköp 2:8.) Havëkö hinòlṙen re inrē öi in Yāvē nö hayööken hī öi ṙāngenre kahòkken holre. Ngaich sā ṙô hī vë-ekūötēv, ngatī inlahen öi hòṅ kēnyö ṙētak re öi vë-ekūö öp holre öp chūök hī sin vaichö mufē. Mihôiṅ öi holröön ò öi chuh el fīl havëken ò inrē nö nyā nö i patī re. Yēḵ hī min ngatī inlahen ngaich ṙūöhtö mikahkūöre min ayī-ö tö nup tövai tinrken ò. Ngaich ṙāngenre min öi kahòkken cha. Hameuktöre inrē öi hangṙô ngm yōm sīṅp.

18. Sitih inlahen öi min hameuktöre hangṙô ngam tö akaha yōm sīṅp?

¹⁸ Sā inlahen nup sīṅp nö hang ṙô öp mahayōmö re, ngatī inlahen yip tamömköröön Yēsū nö hangṙô ò. Yēḵ hī min öt yaha afēkö, öt kahòkken holre, ngaich hayööken hī min nā Yāvē nā Yēsū öi ngatī inlahen. Yěi pòrô öi aṅ ngam “tökun kiteūm” hēk “tökiröng kiteūm,” mihôiṅ ayī-ö iṙūöhen hang ṙô ngam tö akaha yōm sīṅp hī. (Lūk. 12:32; Yôh. 10:11, 14, 16) Ip yamih in min ātiköl öi ngëichkö nup tö nët tinöölô yip mahaköp nö in Yēsū.