1. Etẹwẹ yin dopo to whẹwhinwhẹ́n he wutu Jesu sọgan ko yí hodotọ etọn lẹ jlẹdo lẹngbọ lẹ go mẹ?

JESU yí haṣinṣan he to ewọ po hodotọ etọn lẹ po ṣẹnṣẹn jlẹdo kanṣiṣa pẹkipẹki he nọ to lẹngbọhọtọ de po lẹngbọ etọn lẹ po ṣẹnṣẹn go. (Joh. 10:14) Nuyijlẹdonugo enẹ sọgbe taun. Lẹngbọ lẹ nọ yọ́n ogbè lẹngbọhọtọ yetọn tọn bo nọ dotoaina ẹn. Gbejizọnlinzintọ de do numimọ ehe tọn. E dọmọ: “Mí jlo na de fọto lẹngbọ delẹ tọn bo tẹnpọn nado dọ̀n yé sẹpọ míde. Amọ́, yé ma wá mí dè, na yé ma yọ́n ogbè mítọn wutu. Enẹgodo, lẹngbọhọtọ jọja sunnu de wá; tlolo he e ylọ yé wẹ yé hodo e.”

2, 3. (a) Nawẹ hodotọ Jesu tọn lẹ nọ dohia gbọn dọ yé nọ dotoaina ogbè etọn? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe po dehe bọdego po mẹ?

² Numimọ gbejizọnlinzintọ enẹ tọn flin mí nuhe Jesu dọ gando lẹngbọ etọn lẹ go, enẹ wẹ devi etọn lẹ. E dọmọ: “Yé nasọ dotoaina ogbè ṣie.” (Joh. 10:16) Amọ́, olọn mẹ wẹ Jesu te. Nawẹ mí gán nọ dotoaina ẹn gbọn? Aliho titengbe de he mẹ mí nọ dohia dọ mí to todoaina ogbè Ogán mítọn tọn te wẹ nado yí nuplọnmẹ etọn lẹ do yizan mẹ to gbẹzan mítọn mẹ.—Mat. 7:24, 25.

³ To hosọ ehe po dehe bọdego po mẹ, mí na gbadopọnna delẹ to nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ mẹ. Dile mí na mọ do, Jesu plọn mí dọ mí dona doalọtena nudelẹ wiwà, podọ mí dona wà nudevo lẹ. Jẹnukọn whẹ́, mí na gbadopọnna onú titengbe awe delẹ he lẹngbọhọtọ dagbe lọ plọn mí nado doalọtena wiwà.

4. Sọgbe hẹ Luku 12:29, etẹwẹ gán hẹn “magbọjẹ he ma yin dandan tọn” lẹ wá?

⁴ Hia Luku 12:29. Jesu dotuhomẹna hodotọ etọn lẹ nado “doalọtena magbọjẹ he ma yin dandan tọn” lẹ tintindo gando nuhudo agbasa tọn yetọn lẹ go. Mí yọnẹn dọ ayinamẹ Jesu tọn lẹ nọ yin nuyọnẹnnu to whelẹponu bosọ sọgbe. Mí nọ jlo na yí yé do yizan mẹ, amọ́ to whedelẹnu mọwiwà gán yin avùnnukundiọsọmẹnu de. Etẹwutu?

5. Naegbọn mẹdelẹ gán yin magbọjẹnọ gando nuhudo agbasa tọn yetọn lẹ go?

 ⁵ Mẹdelẹ gán nọ yin magbọjẹnọ gando nuhudo agbasa tọn yetọn lẹ go, enẹ wẹ núdùdù, avọ̀ po adọtẹn po. Vlavo otò hẹntọnọ de mẹ wẹ yé nọ nọ̀. E gán nọ vẹawuna yé nado mọ akuẹ he pé nado penukundo whẹndo yetọn go. Kavi vlavo mẹhe nọ hẹn akuẹ wá whẹndo lọ mẹ ko kú, ehe zọ́n bọ hagbẹ whẹndo lọ tọn he pò lẹ masọ nọ mọ akuẹ he yé nado penukundo nuhudo yetọn lẹ go ba. Azọ̀n bẹplamẹ COVID-19 gán ko zọ́n bọ azọ́n gble do yé, bọ aliho he mẹ yé nọ mọ akuẹ gbọn lẹ ko sọ sú. (Yẹwh. 9:11) Eyin mí ko do numimọ onú ehelẹ depope tọn kavi nuhahun devo lẹ tọn, nawẹ mí gán hodo ayinamẹ Jesu tọn bo doalọtena magbọjẹnọ-yinyin gbọn?

6. Basi zẹẹmẹ nuhe jọ do apọsteli Pita go to gbèdopo tọn.

⁶ To gbèdopo, Pita po apọsteli devo lẹ po to tọjihun de mẹ to Ohù Galili tọn ji to yujẹhọn de whenu bo mọ bọ Jesu to zọnlinzin gbọn osin ji. Pita dọmọ: “Oklunọ, eyin hiẹ wẹ, degbena mi nado gbọn osin ji wá dè we.” Whenue Jesu basi oylọna Pita nado “wá,” e tọ́n sọn tọjihun lọ mẹ bo “zinzọnlin gbọn osin ji jei Jesu dè.” Doayi nuhe jọ bọdego go. “To whenuena e pọ́n yujẹhọn lọ, budi i. Podọ to  whenue e jẹ sisiọ ji, e dawhá dọmọ: ‘Oklunọ whlẹn mi!’” Jesu dlẹnalọ etọn bo whlẹn ẹn. E jẹna ayidego dọ, Pita penugo bo zinzọnlin gbọn osin he to adán ji lọ ji dile e dẹn sọ bọ e ze ayidonugo do Jesu ji. Amọ́, to whenue Pita pọ́n yujẹhọn lọ, ahun etọn gbàdo bọ e jẹ ayihaawe do ji; podọ e jẹ sisiọ ji.—Mat. 14:24-31.

7. Etẹwẹ mí gán plọn sọn apajlẹ Pita tọn mẹ?

⁷ Mí gán plọnnu sọn apajlẹ Pita tọn mẹ. Whenue Pita tọ́n sọn tọjihun lọ mẹ, bo jẹ zọnlinzin ji gbọn ohù lọ ji, e ma donukun dọ nude na fẹayihasẹna emi bọ emi na jẹ sisiọ ji. E jlo na zinzọnlin gbọn osin nukunmẹ kakajẹ Ogán etọn dè. Amọ́, kakati nado ze ayiha do Jesu ji, e dibu na yujẹhọn lọ wutu. Nugbo wẹ dọ mí ma gán zinzọnlin gbọn osin ji, amọ́ mí nọ pehẹ whlepọn yise tọn lẹ. Eyin ayiha mítọn fẹ́ sọn Jehovah po opagbe etọn lẹ po ji, mí na jẹ sisiọ ji to gbigbọ-liho. Mahopọnna yujẹhọn yẹhiadonu tọn he mí na pehẹ to gbẹzan mítọn mẹ lẹ, mí dona nọ ze ayiha do Jehovah po nugopipe etọn nado gọalọna mí po ji. Nawẹ mí gán wàmọ gbọn?

8. Etẹwẹ na gọalọna mí ma nado dike nuhudo agbasa tọn lẹ ni fẹayihasẹna mí zẹjlẹgo?

⁸ Mí na mọaleyi eyin mí nọ yí jidide do diọtẹnna magbọjẹ mítọn lẹ. Nọ flindọ Otọ́ owanyinọ mítọn Jehovah dopà dọ emi na penukundo nuhudo agbasa tọn mítọn lẹ go, eyin mí ze onú gbigbọ tọn lẹ do otẹn tintan mẹ. (Mat. 6:32, 33) E nọ hẹn opà enẹ di to whelẹponu. (Deut. 8:4, 15, 16; Salm. 37:25) Eyin Jehovah nọ penukundo ohẹ̀ lẹ po vounvoun lẹ po go, e họnwun dọ mí ma dona nọ yin magbọjẹnọ gando nuhe mí na dù kavi nuhe mí na do go! (Mat. 6:26-30; Flp. 4:6, 7) Dile owanyi nọ whàn mẹjitọ lẹ nado penukundo dandannu ovi yetọn lẹ tọn go do, owanyi wẹ nọ whàn Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn nado penukundo nuhudo agbasa tọn omẹ etọn lẹ tọn go. Mọwẹ, mí gán kudeji dọ Jehovah na penukundo mí go!

9. Etẹwẹ mí gán plọn sọn numimọ asu po asi po de tọn mẹ?

⁹ Lẹnnupọndo numimọ de ji he do lehe Jehovah gán penukundo nuhudo agbasa tọn mítọn lẹ go do hia. Asu po asi po he to sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn mẹ de kùn mọto hoho yetọn na gànhiho dopo linlán nado yì bẹ mẹmẹyọnnu he nọ nọ̀ opá fibẹtado-dintọ lẹ tọn mẹ delẹ wá opli. Mẹmẹsunnu lọ dọmọ: “To opli lọ godo, mí basi oylọna mẹmẹyọnnu lọ lẹ nado wá dùnú hẹ mí, amọ́ mí wá doayi e go dọ mí ma do nudepope bo na na yé.” Etẹwẹ asu po asi po lọ na wà? Mẹmẹsunnu lọ yidogọ dọmọ: “Whenue mí jẹ whégbè, saki daho awe he mẹ núdùdù gọ́ lẹ wẹ to ohọ̀n mítọn ji. Mí ma yọ́n mẹhe bẹ yé do finẹ. Jehovah penukundo mí go.” Ojlẹ kleun de to enẹgodo, mọto asu po asi po lọ tọn gble. Yé do hudo etọn na lizọnyizọn lọ; amọ́, akuẹ depope ma pò to yé si nado jla ẹ do. Whenue yè to mọto lọ gbejepọn to mọto jlado-tẹn he to yakẹ de, dawe de wá bo kanse dọ: “Mẹnu tọn wẹ mọto ehe?” Mẹmẹsunnu lọ dọ dọ emitọn wẹ bọ emi jlo na jla ẹ do. Dawe lọ dọ dọ: “Mì ma tlẹ jẹtukla blo. Asi ṣie to mọto ehe nkọ dín, podọ sinmẹ he dín e te lọ pẹẹ die. Nẹmu wẹ a jlo na sà ẹ yin?” Mẹmẹsunnu lọ sà mọto lọ yin akuẹ he pé nado họ̀ mọto devo. E dotana dole: “Mì gán yí nukun homẹ tọn do pọ́n nuhe na ko yin numọtolanmẹ ṣie to vivọnu azán lọ tọn. Mí yọnẹn dọ ehe ma gán yin kosọ de poun. Alọ Jehovah tọn wẹ.”

10. Nawẹ Salmu lẹ 37:5 na mí tuli ma nado nọ yin magbọjẹnọ na onú agbasa tọn lẹ gbọn?

¹⁰ Eyin mí nọ dotoaina lẹngbọhọtọ dagbe lọ bo doalọtena magbọjẹnọ-yinyin zẹjlẹgo gando nuhudo agbasa tọn mítọn lẹ go, mí gán  kudeji dọ Jehovah na penukundo mí go. (Hia Salmu lẹ 37:5; 1 Pita 5:7) Lẹnnupọndo nuhahun he yin nùdego to  hukan 5tọ mẹ lẹ ji. Kakajẹ din Jehovah gán ko yí tatọ́ whẹndo tọn kavi azọ́nmẹyimẹdotọ de zan nado gọalọna mí, na mí nido penukundo nuhudo egbesọ tọn mítọn lẹ go. Eyin tatọ́ whẹndo tọn lọ masọ penugo nado wàmọ ba, kavi eyin azọ́n gbledo mí, Jehovah na penukundo mí go to aliho devo lẹ mẹ. Nuhe họnwun wẹ yindọ e na penukundo mí go. Todin, mì gbọ mí ni gbadopọnna onú devo he lẹngbọhọtọ dagbe lọ dotuhomẹna mí nado doalọtena wiwà.

11. Sọgbe hẹ Matiu 7:1, 2, etẹwẹ Jesu dọna mí ma nado sọ wà ba, podọ naegbọn enẹ gán yin avùnnukundiọsọmẹnu de?

¹¹ Hia Matiu 7:1, 2. Jesu yọnẹn dọ todoaitọ etọn he yin mapenọ lẹ tindo ayilinlẹn lọ nado nọ mọhodọdo mẹdevo lẹ go. Doayi nuhe e dọ go dọmọ: “Mì sọ dawhẹnamẹ ba blo.” E gán biọ dọ mí ni dovivẹnu sinsinyẹn ma nado nọ dawhẹna yisenọ hatọ lẹ. Amọ́, mímẹpo wẹ yin mapenọ. Eyin mí doayi e go dọ to whedelẹnu mí nọ mọhodọdo mẹdevo lẹ go, etẹwẹ mí dona wà? Nọ dotoaina Jesu bo dovivẹnu sinsinyẹn ma nado sọ nọ dawhẹnamẹ ba.

12, 13. Nawẹ ayihamẹlinlẹnpọn do nukun he Jehovah yí do pọ́n Ahọlu Davidi ji gán gọalọna mí ma nado sọ dawhẹna mẹdevo lẹ gbọn?

¹² Mí gán mọaleyi eyin mí lẹnayihamẹpọn do apajlẹ Jehovah tọn ji. E nọ na ayidonugo jẹhẹnu dagbe gbẹtọ lẹ tọn. Mí mọ ehe to aliho he mẹ e yinuwa hẹ Ahọlu Davidi te mẹ, yèdọ dawe de he waylando sinsinyẹn lẹ. Di apajlẹ, e deayọ hẹ Bati-ṣeba, bo tlẹ sọ kàn ayiha na asu etọn nido yin hùhù. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Taidi kọdetọn de, Davidi hẹn awugble wá ede po whẹndo etọn po ji, ehe bẹ asi etọn devo lẹ hẹn. (2 Sam. 12:10, 11) To nujijọ devo whenu, Davidi gboawupo nado dejido Jehovah go mlẹnmlẹn, bo degbe dọ awhànpa Islaeli tọn ni yin hihia, yèdọ nude he Jehovah ma biọ to e si nado wà. Vlavo goyiyi po jidide do lehe awhànpa etọn sù do po go wẹ na ko sisẹ́ ẹ nado wàmọ. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? Nudi Islaelivi 70 000 wẹ kú to azọ̀nylankan de whenu!—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Eyin Islaeli wẹ a nọ nọ̀ to ojlẹ enẹ mẹ, nukun tẹwẹ a na ko yí do pọ́n Davidi? Be a na ko dawhẹna ẹn dọ e ma jẹna lẹblanu Jehovah tọn wẹ ya? Jehovah ma mọ domọ. E na ayidonugo nugbonọ-yinyin Davidi tọn to gbẹzan etọn lẹpo mẹ, gọna lẹnvọjọ etọn sọn ahun mẹ wá. Taidi kọdetọn de, Jehovah jo ylando sinsinyẹn ehelẹ na Davidi. Jehovah yọnẹn dọ Davidi yiwanna emi sisosiso bosọ jlo na wà nuhe sọgbe. Be a ma yọ́n pinpẹn etọn dọ Jiwheyẹwhe mítọn nọ ze ayiha do jẹhẹnu dagbe mítọn lẹ ji ya?—1 Ahọ. 9:4; 1 Otàn. 29:10, 17.

14. Pọndohlan tẹwẹ gọalọna Klistiani lẹ ma nado sọ nọ dawhẹna mẹdevo lẹ ba?

¹⁴ Eyin Jehovah nọ jona mí na mí yin gbẹtọvi mapenọ lẹ wutu, ayihaawe ma tin dọ mí gán jona ode awetọ bo nọ na ayidonugo jẹhẹnu dagbe mídelẹ tọn. E nọ saba bọawu taun nado doayi mape mẹdevo lẹ tọn go bo mọhodọdo yé go. Amọ́, gbẹtọ gbigbọnọ de gán nọ doayi mape mẹdevo lẹ tọn go ṣogan bo gbẹ́ nọ wazọ́n dopọ hẹ yé. Diamọndi he go yè ma ko wazọ́n do de gán nọma dọnmẹ, amọ́ mẹhe yin nuyọnẹntọ nọ mọnú zẹ̀ awusọhia gbonu tọn etọn go, bo nọ mọ lehe e na họakuẹ sọ eyin yè wá wazọ́n dego. Taidi Jehovah po Jesu po, mí dona nọ mọnú zẹ̀ awusọhia gbonu tọn mẹlẹ tọn go bo nọ na ayidonugo jẹhẹnu dagbe yetọn lẹ.

15. Nawẹ nulinlẹnpọn do ninọmẹ mẹlẹ tọn ji gán gọalọna mí ma nado nọ yawu dawhẹna yé gbọn?

¹⁵ Gbọnvona ayiha zizedo jẹhẹnu dagbe mẹdevo lẹ tọn ji, etẹwẹ gán gọalọna mí ma  nado nọ yawu dawhẹna yé? Nọ dovivẹnu nado lẹnnupọndo ninọmẹ yetọn ji. Lẹnnupọndo apajlẹ ehe ji. To gbèdopo to tẹmpli mẹ, Jesu mọ bọ nawe asuṣiọsi wamọnọ de ze abọgan-kuẹ flinflin awe he ma họakuẹ sọmọ do adọkun potin de mẹ. E ma dọ dọ: “Etẹwutu e ma na humọ?” Kakati nado na ayidonugo akuẹ he asuṣiọsi lọ na, Jesu lẹnnupọndo mẹwhinwhàn po ninọmẹ etọn po ji bo pà ẹ dọ e wà nuhe go e pé.—Luku 21:1-4.

16. Etẹwẹ a gán plọn sọn numimọ Veronica tọn mẹ?

¹⁶ Mí gán mọdọ nujọnu wẹ e yin nado nọ lẹnnupọndo ninọmẹ mẹdevo lẹ tọn ji, eyin mí gbadopọnna apajlẹ mẹmẹyọnnu Veronica tọn. Onọ̀ godoponọ de po visunnu etọn po tin to agun he mẹ e to sinsẹ̀n te. Veronica yigbe dọmọ: “E di na mi dọ yé ma nọ do mahẹ to nuwiwa agun lọ tọn lẹ mẹ to gigọ́ mẹ. Enẹwutu, n’do pọndohlan agọ̀ gando yé go. Amọ́ to enẹgodo, n’wazọ́n hẹ onọ̀ lọ to lizọnyizọn lọ mẹ. E basi zẹẹmẹ nuhahun he e to pipehẹ lẹ tọn, na visunnu etọn tindo nuhahun apọ̀nmẹ tọn wutu. E nọ wà nuhe go e pé nado penukundo nuhudo agbasa tọn po gbigbọmẹ tọn yetọn lẹ po go. To whedelẹnu, na lanmẹ visunnu lọ tọn wutu, e gbọ bo nọ yì opli to agun devo mẹ.” Veronica dotana dole: “N’ma yọnẹn gbede dọ e do nuhahun mọnkọ. Todin, n’yiwanna mẹmẹyọnnu ehe bosọ nọ na ẹn sisi sisosiso, na vivẹnu he do e te nado sẹ̀n Jehovah lẹpo wutu.”

17. Etẹwẹ Jakọbu 2:8 dotuhomẹna mí nado wà, podọ nawẹ mí gán wàmọ gbọn?

 ¹⁷ Etẹwẹ mí dona wà eyin mí doayi e go dọ mí ko dawhẹna yisenọ hatọ de? Mí dona nọ flindọ mí dona yiwanna mẹmẹsunnu mítọn lẹ. (Hia Jakọbu 2:8.) Mí sọ dona hodẹ̀ vẹkuvẹku hlan Jehovah bo vẹ̀ ẹ nado gọalọna mí ma nado sọ nọ dawhẹna mẹdevo lẹ ba. Mí gán yinuwa sọgbe hẹ odẹ̀ mítọn lẹ eyin mí ze afọdide lọ nado dọho hẹ mẹhe go mí ko mọhodọdo lọ. Mọwiwà gán zọ́n bọ mí na yọ́n ẹn dogọ. Mí gán biọ to e si nado wazọ́n dopọ hẹ mí to lizọnyizọn lọ mẹ kavi nado wá dùnú dopọ hẹ mí. Dile mí to mẹmẹsunnu mítọn yọnẹn dogọ, mí gán dovivẹnu nado hodo apajlẹ Jehovah po Jesu po tọn bo nọ na ayidonugo jẹhẹnu dagbe etọn lẹ. Gbọnmọ dali, mí nọ dohia dọ mí to todoaina gbedide lẹngbọhọtọ dagbe lọ tọn ma nado sọ nọ dawhẹnamẹ ba.

18. Nawẹ mí gán dohia gbọn dọ mí nọ dotoaina ogbè lẹngbọhọtọ dagbe lọ tọn?

¹⁸ Dile lẹngbọ jọnun lẹ nọ dotoaina ogbè lẹngbọhọtọ yetọn tọn do, hodotọ Jesu tọn lẹ nọ dotoaina ogbè etọn. Eyin mí dovivẹnu ma nado yin magbọjẹnọ gando nuhudo agbasa tọn mítọn lẹ go, bosọ doalọtena whẹdidana mẹdevo lẹ, Jehovah po Jesu po na dona vivẹnudido mítọn lẹ. Vlavo mí yin apadewhe “lẹngbọpa pẹvi” lọ kavi “lẹngbọ devo lẹ” tọn, mì gbọ mí ni zindonukọn nado nọ dotoaina ogbè lẹngbọhọtọ dagbe lọ tọn bosọ nọ setonuna ẹn. (Luku 12:32; Joh. 10:11, 14, 16) To hosọ he bọdego mẹ, mí na gbadopọnna onú awe delẹ he Jesu dọna hodotọ etọn lẹ dọ yé dona wà.