1. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũmwe watũmire Jesu aringithanie arũmĩrĩri ake na ng’ondu?

JESU aaringithanirie ũkuruhanu ũrĩa akoragwo naguo hamwe na arũmĩrĩri ake na ũkuruhanu wa hakuhĩ ũrĩa mũrĩithi akoragwo naguo hamwe na ng’ondu ciake. (Joh. 10:14) Ngerekano ĩyo nĩ yagĩrĩire. Ng’ondu nĩ ikoragwo ciũĩ mũrĩithi wa cio na nĩ ithikagĩrĩria mũgambo wake. Mũndũ ũmwe waceerete bũrũri-inĩ ũngĩ nĩ eeyoneire ũndũ ũcio. Aataarĩirie ũũ: “Tweendaga kũhũũra mbica ng’ondu twakorire handũ, na kwoguo nĩ twageragia ũrĩa tũngĩka nĩguo ciũke hakuhĩ na ithuĩ. No itiatũrũmĩrĩire tondũ itioĩ mĩgambo itũ. Thutha ũcio kamwana karĩa gaacirĩithagia gagĩũka, na gaciĩta, o rĩo ikĩambĩrĩria gũkarũmĩrĩra.”

2-3. (a) Arũmĩrĩri a Jesu monanagia atĩa atĩ nĩ marathikĩrĩria mũgambo wake? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ na kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?

² Ũndũ ũrĩa mũndũ ũcio eeyoneire nĩ ũtũririkanagia ciugo iria Jesu aaugire ciĩgiĩ arutwo ake. Aaugire ũũ: “Nĩ igaathikagĩrĩria mũgambo wakwa.” (Joh. 10:16) No Jesu akoragwo kũrĩa igũrũ. Tũngĩonania atĩa atĩ nĩ tũramũthikĩrĩria? Njĩra ĩmwe nene tuonanagia nayo atĩ nĩ tũrathikĩrĩria mũgambo wa Mwathi witũ, nĩ kũhũthĩra morutani make ũtũũro-inĩ witũ.—Mat. 7:24, 25.

³ Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ na kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkwarĩrĩria morutani mamwe ma Jesu. O ta ũrĩa tũkuona, Jesu aatũrutire atĩ harĩ maũndũ mamwe twagĩrĩirũo gũtiga gwĩka na harĩ mamwe twagĩrĩirũo gwĩka. Tũkwamba kwarĩrĩria maũndũ merĩ ma bata marĩa mũrĩithi ũrĩa mwega atwĩrĩte tũtigekage.

4. Kũringana na Luka 12:29, nĩ maũndũ marĩkũ mangĩtũma tũtangĩke mũno?

⁴ Thoma Luka 12:29. Jesu eerire arũmĩrĩri ake ‘matigage gwĩtanga mũno’ igũrũ rĩgiĩ mabataro mao ma kĩĩmwĩrĩ. Nĩ tũũĩ atĩ ũtaaro wa Jesu hingo ciothe ũkoragwo ũrĩ wa ũũgĩ na ũrĩ  mwega. Nĩ twendaga kũũhũthĩra, no rĩmwe no tuone ũrĩ ũndũ mũritũ gwĩka ũguo. Nĩkĩ?

5. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma andũ amwe matangĩke igũrũ rĩgiĩ mabataro mao ma kĩĩmwĩrĩ?

 ⁵ Andũ amwe no matangĩke mũno nĩ ũndũ wa indo iria marabatara ta irio, nguo, na ha gũikara. No makorũo magĩikara bũrũri ũrĩ na moritũ ma kĩĩmbeca na ũgakorũo ũrĩ ũndũ mũritũ kuona wĩra. No maritũhĩrũo kuona mbeca cia kũigana cia kũhingia mabataro ma famĩlĩ ciao. Ningĩ famĩlĩ no ĩkuĩrũo nĩ mũndũ ũrĩa ũramĩteithagia kuona mabataro, na kwoguo acio angĩ matigwo matarĩ na mbeca cia kũgũra indo iria marabatara. Andũ aingĩ no kũhoteke nĩ morĩtwo nĩ wĩra wao nĩ ũndũ wa mũrimũ wa Korona. (Koh. 9:11) Angĩkorũo nĩ ũkoretwo ũgĩcemania na moritũ ta macio, ũngĩrũmĩrĩra atĩa ũtaaro wa Jesu wa gũtiga gwĩtanga mũno?

6. Taarĩria ũrĩa gwekĩkire harĩ mũtũmwo Petero hĩndĩ ĩmwe.

⁶ Hĩndĩ ĩmwe, mũtũmwo Petero na atũmwo acio angĩ maarĩ gatarũ-inĩ Iria-inĩ rĩa Galili kũrĩ na kĩhuhũkanio na makĩona Jesu agĩũka agereire igũrũ rĩa maĩ. Petero akiuga ũũ: “Mwathani, angĩkorũo nĩwe, njĩĩra njũke ngereire maĩ igũrũ.” Thutha wa Jesu kũmwĩra “ũka,” Petero akiuma gatarũ-inĩ “agĩthiĩ agereire maĩ igũrũ erekeire kũrĩ Jesu.” Gwacokire gũgĩthiĩ atĩa? Bibilia yugaga: “Rĩrĩa aarorire kĩhuhũkanio, agĩĩtigĩra. Na rĩrĩa aambĩrĩirie kũrikĩra, agĩkaya akiuga atĩrĩ: ‘Mwathani, honokia!’” Jesu agĩtambũrũkia guoko gwake na akĩmũhonokia. Nĩ ũndũ wa bata kuona atĩ rĩrĩa Petero aaigĩte meciria make harĩ Jesu, nĩ aahotire kũgera igũrũ rĩa maĩ. No rĩrĩa Petero aarorire kĩhuhũkanio, nĩ aatooririo nĩ guoya na nganja na akĩambĩrĩria kũrikĩra.—Mat. 14:24-31.

7. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũreruta kuumana na ngerekano ya Petero?

 ⁷ No twĩrute kuumana na ngerekano ya Petero. Rĩrĩa Petero aaumire gatarũ-inĩ na akĩambĩrĩria kũgera igũrũ rĩa maĩ, nderĩgagĩrĩra atĩ nĩ egwĩtigĩra na ambĩrĩrie kũrikĩra. Eendaga gũthiĩra igũrũ rĩa maĩ nginya akinye harĩ Mwathi wake. No nĩ aagire gũthiĩ na mbere kũiga meciria make harĩ Jesu. Ithuĩ tũtingĩhota gũthiĩra igũrũ rĩa maĩ, no o ta Petero nĩ tũcemanagia na magerio maingĩ ma wĩtĩkio. Tũngĩaga kũiga meciria maitũ harĩ Jehova na ciĩranĩro ciake, no twambĩrĩrie kũrikĩra kĩĩroho. O na tũngĩkorũo tũgĩcemania na magerio manene atĩa ũtũũro-inĩ witũ, nĩ twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kũiga meciria maitũ harĩ Jehova na harĩ ũhoti wake wa gũtũteithia. Tũngĩka ũguo atĩa?

8. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gwĩthema gũtangĩka mũno igũrũ rĩgiĩ mabataro maitũ ma kĩĩmwĩrĩ?

⁸ Handũ ha gũtangĩka mũno nĩ ũndũ wa mathĩna maitũ, tũrabatara kwĩhoka Jehova. Ririkanaga atĩ Ithe witũ ũrĩ wendo Jehova nĩ atwĩrĩire atĩ nĩ arĩhingagia mabataro maitũ ma kĩĩmwĩrĩ tũngĩiga maũndũ ma kĩĩroho mbere. (Mat. 6:32, 33) Nĩ onanĩtie atĩ hingo ciothe nĩ ahingagia kĩĩranĩro kĩu. (Gũcok. 8:4, 15, 16; Thab. 37:25) Angĩkorũo Jehova nĩ arũmbũyagia nyoni na mahũa-rĩ, hatarĩ nganja tũtiagĩrĩirũo gwĩtanga nĩ ũndũ wa kĩrĩa tũkũrĩa kana kĩrĩa tũkwĩhumba. (Mat. 6:26-30; Afil. 4:6, 7) O ta ũrĩa aciari matindĩkagwo nĩ wendo kũhingĩria ciana ciao mabataro ma kĩĩmwĩrĩ, wendo nĩ ũtindĩkaga Ithe witũ wa igũrũ kũhingia mabataro ma kĩĩmwĩrĩ ma andũ ake. No tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ arĩtũrũmbũyagia.

9. Ũreruta atĩa kuumana na ũndũ ũrĩa mũrũ wa Ithe witũ ũmwe na mũtumia wake meeyoneire?

⁹ Ta wĩcirie igũrũ rĩgiĩ ũndũ ũyũ wĩyoneirũo ũronania ũrĩa Jehova arũmbũyagia mabataro maitũ ma kĩĩmwĩrĩ. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe na mũtumia wake arĩa makoragwo ũtungata-inĩ wa mahinda mothe, maatwarithirie ngaari yao ngũrũ thabarĩ ya makĩria ma ithaa rĩmwe gũthiĩ kũgĩra aarĩ a Ithe witũ maaikaraga kambĩ-inĩ ya andũ morĩire bũrũri ũcio, mamatware mĩcemanio-inĩ ya Gĩkristiano. Mũrũ wa Ithe witũ ũcio aataarĩirie akiuga: “Thutha wa mũcemanio, nĩ twanyitire aarĩ a Ithe witũ acio ũgeni nĩguo tũrĩanĩre, no tũkĩririkana atĩ tũtiarĩ na kĩndũ gĩa kũmahe.” Hihi meekire atĩa? Mũrũ wa Ithe witũ ũcio aacokire akiuga: “Twakinya mũciĩ, twakorire mũndũ agũrĩte mĩhuko ĩĩrĩ mĩnene ya irio akamĩiga hau mũrango-inĩ, o na gũtuĩka tũtiamenyire nũũ. Jehova nĩ aatũrũmbũirie.” Thutha ũcio, ngaari yao nĩ yathũkire. Nĩ maamĩbataraga nĩ ũndũ wa ũtungata. O na kũrĩ ũguo, matiarĩ na mbeca cia kũmĩthondekithia. Rĩrĩa ngaari ĩyo yaroragwo nĩ bundi ngaranji-inĩ yarĩ hau hakuhĩ, hagĩũka mũndũ akĩũria: “Ngaari ĩno nĩ ya ũ?” Mũrũ wa Ithe witũ ũcio akiuga nĩ yake na nĩ yabataraga gũthondekwo. Mũndũ ũcio akiuga: “Ũcio ti ũndũ. Mũtumia wakwa nĩ eeriragĩria ngaari o ta ĩno ĩrĩ na rangi o ta ũyũ. Ũkũnyenderia mbeca cigana?” Mũrũ wa Ithe witũ acio akĩenderia mũndũ ũcio ngaari ĩyo na akĩona mbeca ingĩaiganire kũgũra ngaari ĩngĩ. Aaugire ũũ: “Ndingĩhota gũtaarĩria ũrĩa ndaiguire mũthenya ũcio. Nĩ twamenyire atĩ ũndũ ũcio ndwekĩkire o ũguo, nĩ Jehova watũteithagia.”

10. Rĩandĩko rĩa Thaburi 37:5 rĩtwĩkagĩra ngoro atĩa tũtige gũtangĩka mũno nĩ ũndũ wa mabataro maitũ ma kĩĩmwĩrĩ?

¹⁰ Tũngĩthikĩrĩria mũrĩithi ũrĩa mwega, na tũtige gũtangĩka mũno nĩ ũndũ wa mabataro ma kĩĩmwĩrĩ, no tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ arĩtũrũmbũyagia. (Thoma Thaburi 37:5; 1 Pet. 5:7) Ta wĩcirie moritũ marĩa magwetirũo  kĩbungo-inĩ gĩa 5. No kũhoteke gũkinyĩria  rĩu, Jehova nĩ ahũthĩrĩte kĩongo kĩa famĩlĩ, kana mũndũ ũtwandĩkĩte wĩra gũtũteithia kũhingia mabataro maitũ ma o mũthenya. O na kĩongo gĩa famĩlĩ angĩremwo gwĩka ũguo kana tũũrũo nĩ wĩra witũ, Jehova nĩ arĩtũrũmbũyagia na njĩra ingĩ. Tũrĩ na ma na ũndũ ũcio. Rekei rĩu twarĩrĩrie ũndũ ũngĩ mũrĩithi ũrĩa mwega atwĩraga tũtige gwĩka.

11. Kũringana na Mathayo 7:1, 2, Jesu aatwĩrire tũtige gwĩka atĩa, na nĩkĩ ũndũ ũcio no ũkorũo ũtarĩ mũhũthũ?

¹¹ Thoma Mathayo 7:1, 2. Jesu nĩ aamenyaga atĩ andũ ti akinyanĩru na kaingĩ nĩ monaga mũno mahĩtia ma andũ arĩa angĩ. Nĩkĩo aaugire: “Tigai gũtuagĩra andũ arĩa angĩ.” No twĩrutanĩrie mũno kwaga gũtuĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ. O na kũrĩ ũguo, tũtirĩ akinyanĩru. Tũngĩĩkora tũgĩkĩrĩra mũno mahĩtia ma andũ arĩ angĩ-rĩ, twagĩrĩirũo gwĩka atĩa? Twagĩrĩirũo gũthikĩrĩria Jesu na twĩrutanĩrie mũno gũtiga gũtuanĩra.

12-13. Gwĩcũrania ũrĩa Jehova oonaga Mũthamaki Daudi kũngĩtũteithia atĩa gũtiga gũtuĩra andũ arĩa angĩ?

¹² No tũgunĩke tũngĩĩcũrania igũrũ rĩgiĩ kĩonereria kĩa Jehova. Jehova aroraga ũndũ ũrĩa mwega harĩ andũ. Njĩra ĩrĩa aahũthĩrire kũrũmbũyania na Mũthamaki Daudi, ũrĩa wekire mehia maritũ nĩ ĩtũteithagia kuona ũndũ ũcio. Kwa ngerekano, nĩ eekire ũtharia hamwe na Bathi-sheba, o na akĩũragithia mũthuri wake. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Ũndũ ũcio warĩ na maumĩrĩra moru harĩ Daudi we mwene, famĩlĩ yake, o hamwe na atumia ake. (2 Sam. 12:10, 11) Hĩndĩ ĩngĩ narĩo, Daudi nĩ aagire kuonania atĩ nĩ eehokete Jehova biũ, hĩndĩ ĩrĩa aatarire mũigana wa mbũtũ ya Isiraeli ũndũ ũrĩa warĩ mũgarũ na wendi wa Jehova. No gũkorũo eekire ũguo agĩtongorio nĩ mwĩtĩo, na no kũhoteke aaigĩte mwĩhoko wake harĩ mbũtũ yake nene. Maumĩrĩra maarĩ marĩkũ? Aisiraeli 70,000 nĩ maakuire nĩ ũndũ wa mũrimũ mũũru.—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Korũo watũũraga thĩinĩ wa Isiraeli hĩndĩ ĩyo-rĩ, hihi ũngĩarĩ na mawoni marĩkũ kwerekera Daudi? Hihi nĩ ũngĩatuire atĩ ndaagĩrĩire kuonio tha nĩ Jehova? Ũguo tiguo Jehova aamuonaga. Nĩ aaririkanire ũrĩa Daudi aakoretwo arĩ mwĩhokeku ũtũũro-inĩ wake na ningĩ atĩ nĩ eerirĩte. Nĩ ũndũ ũcio, Jehova nĩ ooheire Daudi mehia macio maritũ eekĩte. Nĩ aamenyaga atĩ Daudi nĩ aamwendete mũno na nĩ eendaga gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire. Nĩ tũcokagia ngatho mũno tondũ Jehova aroraga maũndũ marĩa mega harĩ ithuĩ.—1 Ath. 9:4; 1 Maũ. 29:10, 17.

14. Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũteithĩtie Akristiano gũtiga gũtuĩra andũ arĩa angĩ?

¹⁴ Tondũ Jehova nderĩgagĩrĩra tũkorũo tũrĩ akinyanĩru, o na ithuĩ tũtiagĩrĩirũo kwĩrĩgĩrĩra andũ arĩa angĩ makorũo marĩ akinyanĩru, na ningĩ twagĩrĩirũo kũroraga maũndũ marĩa mega thĩinĩ wao. Kaingĩ nĩ ũkoragwo ũrĩ ũndũ mũhũthũ kuona mahĩtia ma andũ arĩa angĩ na kũmatuĩra. No mũndũ wa kĩĩroho nĩ arutithanagia wĩra wega na andũ arĩa angĩ o na akorũo nĩ arona mawathe mao. Ihiga rĩa diamond rĩarĩkia kwenjwo no rĩage gũkenia maitho, no mũndũ mũũgĩ nĩ amenyaga atĩ rĩgũkorũo rĩrĩ ithaka mũno na rĩa goro thutha wa gũtinio na gũkumuthwo nĩguo rĩhenie. O ta Jehova na Jesu, nĩ twagĩrĩirũo kuona makĩria ma ũrĩa andũ maroneka na nja, tũkerutanĩria kuona ngumo ciao njega.

15. Gwĩciria igũrũ rĩgiĩ maũndũ marĩa andũ maragerera ũtũũro-inĩ kũngĩtũteithia atĩa kwaga kũmatuĩra?

¹⁵ Makĩria ma kũrora ngumo njega cia andũ arĩa angĩ-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩtũteithia kwaga kũmatuĩra? Geragia gwĩciria maũndũ marĩa maragerera ũtũũro-inĩ. Ta wĩcirie ngerekano ĩno. Mũthenya ũmwe Jesu arĩ hekarũ-inĩ,  nĩ oonire mũtumia warĩ mũthĩni wa ndigwa agĩikia tũthendi twĩrĩ twa thogora mũnini ithandũkũ-inĩ rĩa mũhothi. Jesu ndoririe atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ gĩatũma age gũikia nyingĩ makĩria?” Handũ ha kũrora mũigana ũrĩa mũtumia ũcio aarutire, Jesu aarorire mwerekera wake na maũndũ marĩa aageragĩra ũtũũro-inĩ na akĩmũgaathĩrĩria nĩ ũndũ ũcio eekire.—Luk. 21:1-4.

16. Ũreruta atĩa kuumana na ũhoro wa mwarĩ wa Ithe witũ Veronica?

¹⁶ Ũndũ ũrĩa mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Veronica eeyoneire no ũtũteithie kuona bata wa gwĩciragia maũndũ marĩa andũ arĩa angĩ maragerera ũtũũro-inĩ. Kĩũngano-inĩ kĩrĩa aatungataga, nĩ kwarĩ na mwarĩ wa Ithe witũ wareraga kamwana gake arĩ wiki. Veronica aaugire ũũ: “Ndonaga ta matendete mũno kũnyitanĩra maũndũ-inĩ ma kĩũngano. Ũndũ ũcio watũmaga ngorũo na mawoni matarĩ mega kũmerekera. No hĩndĩ ĩmwe nĩ twathiire ũtungata-inĩ hamwe na mwarĩ wa Ithe witũ ũcio. Nĩ aandarĩirie moritũ marĩa aageragĩra tondũ wa mũriũ wake gũkorũo arĩ na mũrimũ wa meciria. Nĩ eerutanagĩria ũrĩa wothe angĩhota kũrũmbũiya mabataro make na ma mũriũ wake ma kĩĩmwĩrĩ na ma kĩĩroho. Nĩ ũndũ wa mũrimũ wa mũriũ wake, rĩmwe na rĩmwe nĩ aathuuraga gũthiĩ mĩcemanio kĩũngano-inĩ kĩngĩ handũ ha kĩũngano-inĩ kĩao.” Veronica aacokire akiuga ũũ: “Ndiamenyaga atĩ mwarĩ wa Ithe witũ ũcio nĩ aageragĩra ũndũ mũritũ  ũguo. Rĩu nĩ nyendete mwarĩ wa Ithe witũ ũcio na ngamũhe gĩtĩo mũno nĩ ũndũ wa kĩyo kĩrĩa ekagĩra gũtungatĩra Jehova.”

17. Jakubu 2:8 ĩtwĩraga twĩke atĩa, na tũngĩka ũguo na njĩra ĩrĩkũ?

¹⁷ Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa rĩrĩa twamenya atĩ nĩ tũtuĩrĩire mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ? Tũbatiĩ kũririkanaga atĩ nĩ twagĩrĩirũo kwenda aarĩ na ariũ a Ithe witũ. (Thoma Jakubu 2:8.) Ningĩ nĩ twagĩrĩirũo kũhoya Jehova na kĩyo atũteithie tũtige gũtuĩra andũ arĩa angĩ. No twĩke kũringana na mahoya maitũ na njĩra ya kuoya ikinya rĩa kwaranĩria na mũndũ ũrĩa tũkoretwo tũgĩtuĩra. Ũndũ ũcio no ũtũteithie kũmũmenya wega. No tũmũnyite ũgeni tũhunjie hamwe kana tũrĩanĩre. Rĩrĩa tũrerutanĩria kũmũmenya wega, no twĩgerekanie na kĩonereria kĩa Jehova na Jesu na njĩra ya kũrora ngumo ciake njega. Tweka ũguo, nĩ tũrĩonanagia atĩ nĩ tũrathikĩrĩria watho wa mũrĩithi ũrĩa mwega wa gũtiga gũtuanĩra.

18. Tũngĩonania atĩa atĩ nĩ tũrathikĩrĩria mũgambo wa mũrĩithi ũrĩa mwega?

¹⁸ O ta ũrĩa ng’ondu ithikagĩrĩria mũgambo wa mũrĩithi wa cio, arũmĩrĩri a Jesu nĩ mathikagĩrĩria mũgambo wake. Tũngĩĩrutanĩria kwaga gũtangĩka mũno nĩ ũndũ wa mabataro maitũ ma kĩĩmwĩrĩ, na tũtige gũtuagĩra andũ arĩa angĩ, Jehova na Jesu nĩ marĩrathimaga kĩyo gitũ. Akorũo tũrĩ a “karũũru kanini” kana tũrĩ a “ng’ondu ingĩ,” rekei tũthiĩ na mbere gũthikĩrĩria na gwathĩkĩra mũgambo wa mũrĩithi ũrĩa mwega. (Luk. 12:32; Joh. 10:11, 14, 16) Gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire, nĩ tũkaarĩrĩria maũndũ merĩ Jesu eerire arũmĩrĩri ake mekage.