1. Ekuma Yesu katezanesena alandi andi ye mameme?

YESU watezanesa e ngwizani kena yau ye alandi andi ye ngwizani ina o mvungudi kekalanga yau ye mameme mandi. (Yoa. 10:14) E nona kiaki kasadila, kiambote kikilu. Kadi mameme mezayanga mvungudi au yo wila e nding’andi. Muntu mosi ozolanga kingula fulu itomene zayakana wamona e ziku kia diambu diadi. Wavova vo: “Twamona mameme makala kwandá ye twazola vo matufinama kimana twakatula mo mafoto. Kansi, ke matufinama ko kadi ke mazaya e nding’eto ko. I bosi, valwaka nleke mosi ona wakala vo mvungudi au, wabokela mameme, vana vau mayantika kunlanda.”

2-3. (a) Aweyi alandi Yesu besongelanga vo bewilanga e nding’andi? (b) Nkia mambu tulongoka mu longi diadi ye dina dilanda?

² Dina diavangama kwa muntu wazola katula mafoto kwa mameme, dikutusungamesanga dina Yesu kavova mu kuma kia mameme mandi, i sia vo, alongoki andi. Wavova vo: “Mewa nding’ame.” (Yoa. 10:16) Kansi Yesu kuna zulu kena, ozevo, aweyi tulenda wila e nding’andi? Tuwilanga e nding’a Mfumu eto vava tulemvokelanga malongi mandi muna zingu kieto.—Mat. 7:24, 25.

³ Mu longi diadi ye dina dilanda, tulongoka maka malongi ma Yesu. Nze una tumona, Yesu watulonga vo vena ye mambu tufwete vanga ye vena ye mambu tufwete yambula vanga. Mu longi diadi, mambu mole tulongoka mana o mvungudi ambote katukanikina vo twayambula vanga.

4. Landila e sono kia Luka 12:29, nkia mambu malenda kutufila mu “tokana kwasaka”?

⁴ Tanga Luka 12:29. Yesu wakanikina alandi andi vo bayambula “tokana kwasaka” mu kuma kia nsatu zau za lumbu ke lumbu nze dia, nua, vuata ye fulu kiazingila. Tuzeye wo vo malongi ma Yesu mambote kaka mekalanga ye mamfunu  kwa yeto. Tuzolele lemvokela malongi mama, kansi, ezak’e ntangwa diampasi dikalanga muna wo vanga. Ekuma?

5. Ekuma akaka betokanenanga kwayingi mu kuma kia nsatu zau za lumbu ke lumbu?

 ⁵ Ndonga betokananga kwayingi mu kuma kia nsatu zau za lumbu ke lumbu, i sia vo, mu kuma kia madia, mvuatu ye nzo. Nanga mu nsi za usukami bezingilanga ye diampasi dikalanga kwa yau mu kala ye nzimbu zafwana muna lunga-lunga esi nzo zau. Dilenda kala vo ndiona wasadidinge muna dikila esi nzo wafwidi, muna kuma kiaki, awana basidi ke bena diaka ye nzimbu zafwana ko muna kuyilunga-lunga. Dilenda kala mpe vo wantu ayingi bavidisi yovo bakatwilu mu salu mu kuma kia vuku kia COVID-19. (Kim. 9:11) Avo diambu diadi ditubwididi yovo diambu diankaka, aweyi tulenda lemvokela longi dia Yesu yo yambula tokana kwayingi?

6. Sasila dina diabwila Petelo wa ntumwa.

⁶ Lumbu kimosi, Petelo wa ntumwa kumosi ye ntumwa zankaka mu nzaza bakala muna Mbu a Ngalili. I bosi, bawanana ye ntembwa kiangolo yo mona Yesu wakangalanga vana ntandu a maza. Vana vau Petelo wavova vo: “E Mfumu, avo i ngeye kikilu, umpan’o nswa ngiza kwa ngeye vana ntandu a maza.” I bosi Yesu umvovese vo “wiza.” Petelo okulumukini muna nzaza, “odiete vana ntandu a maza, wele kwa Yesu.” Owau, tala dina diavangama. Vava Petelo “kamwene e tembwa, o wonga umbakidi. Vava kayantikidi dimuka, okazidi vo: ‘E Mfumu, umvuluza!’” Vana vau Yesu olambwidi o koko kwandi, umvulwizi. Diamfunu twasungamena vo Petelo walenda kaka kangalela vana ntandu a maza ekolo kasianga e sungididi kwa Yesu. Kansi, vava Petelo kasia e sungididi muna tembwa, wamona o  wonga yo katikisa. Muna kuma kiaki, wayantika dimuka.—Mat. 14:24-31.

7. Adieyi tulongokele muna dina diabwila Petelo?

⁷ Mayingi tulenda longoka muna dina diabwila Petelo. Vava Petelo kavaika muna nzaza yo diatila vana ntandu a maza, kayindula wo ko vo ofwa e diya yo yantika dimuka. Wazola kwamanana kangalela vana ntandu a maza yo lwaka kwa Mfumu andi. Kansi, wafwa e diya yo tokanena e tembwa. Wauna Petelo kavuila lukwikilu o mfunu muna kangalela vana ntandu a maza, yeto mpe lukwikilu tuvuidi o mfunu mu zizidila mambu mampasi. Avo tuyambwidi sia e sungididi kieto muna Yave ye nsilu miandi, tulenda yantika dimuka, i sia vo, yoya muna mwanda. Muna kuma kiaki, kana nkutu nkia mpila diambu diampasi dilenda kutulwakila muna zingu, tufwete sianga e sungididi muna Yave yo nkum’andi wa kutusadisa. Aweyi tulenda wo vangila?

8. Nki kilenda kutusadisa mu lembi tokana kwayingi mu kuma kia nsatu zeto za lumbu ke lumbu?

⁸ Vana fulu kia tokananga kwayingi mu kuma kia mpasi tunuananga zau, tufwete bunda Yave e vuvu. Sungamena dio vo Yave wa Se dieto dia zulu watusia nsilu vo olungisa e nsatu zeto za lumbu ke lumbu avo tusidi mambu ma mwanda va fulu kiantete. (Mat. 6:32, 33) Ke funganga ko muna lungisa e nsilu miandi. (Nsi. 8:4, 15, 16; Nku. 37:25) Avo Yave olunga-lunganga e nuni ye mvuma, ke dina mfunu ko mu tokana kwayingi mu kuma kia kina tudia yo vuata. (Mat. 6:26-30; Fili. 4:6, 7) Wauna o zola kufidilanga mase mu lungisa e nsatu za wan’au, o zola kufilanga Se dieto dia zulu mu lungisa e nsatu za lumbu ke lumbu za nkangu andi. Kieleka, tulenda kala ye ziku vo Yave okutulunga-lunga.

9. Adieyi olongokele muna nona kia akazi mosi?

⁹ Badika e nona kisonganga una Yave kelungisilanga e nsatu zeto za lumbu ke lumbu. Akazi mosi bena vo aviti a nzila bakangala tezo kia ola mosi muna kalu diau diankulu mu kwenda baka mpangi zamankento bakala kuna fulu kizingilanga mintayila mia vita yo kubanata kuna lukutakanu. Yakala wavova vo: “Vava lukutakanu lwafokoka, twabokelesa mpangi zazi kuna nzo eto mu dia yau kumosi. Kansi, twabakula vo kuna nzo ke twakala ye madia ko.” Adieyi akazi awaya bavanga? Yakala wavova vo: “Vava twalwaka kuna nzo, twawana nsaku zole zanene vana mwelo eto, zazala ye madia. Ke twazaya ko kana nani wasisa zo vana mwelo. Kieleka, Yave walungisa e nsatu zeto.” Kuna kwalanda, e kalu dia akazi awaya diafwa. I diau diabasadisanga muna salu kia umbangi. Kansi, ke bakala ye nzimbu ko za singikila dio. Ekolo banata e kalu kuna fulu kivangulwilwanga makalu yo zaya e ntalu badi futa, vayiza muntu mosi yo kubayuvula vo: “E kalu diadi dia nani?” Mpangi eto wavutula vo e kalu diadi i diandi ye diafwa diakala. Muntu ndioyo wavutula vo: “Ke vena diambu ko. Kadi nkaz’ame kalu dia mpila yayi kikilu kazolele ye se kia mpila yayi. Ntalu kwa ozolele kimana yasumba dio kwame?” E nzimbu kamvana zafwana mpe zakala kwa mpangi eto muna sumba kalu diankaka. Muna kuma kiaki, wavova vo: “Kiese kiayingi twakala kiau kuna mfoko a lumbu kiakina. Tuna ye ziku vo Yave kikilu wasadisa kimana e diambu diadi diavangamena mu mpila yayi.”

10. E sono kia Nkunga 37:5, nkia vuvu kikutuvananga?

¹⁰ Vava tuwilanga e nding’a mvungudi ambote yo yambula tokana kwayingi mu kuma kia nsatu zeto za lumbu ke lumbu, tulenda kala ye ziku vo Yave olungisa e nsatu zeto. (Tanga Nkunga 37:5; 1 Pet. 5:7) Badika mambu mampasi mayikilu muna  tini kia 5. Nanga yamu wau, Yave osadilanga ona ovitanga o ntu muna nzo yovo salu una kiau kikusadisanga  mu lungisa e nsatu za lumbu ke lumbu za esi nzo aku. Kana nkutu vo se diampasi kwa ndiona ovitanga o ntu muna nzo mu lunga-lunga esi nzo andi yovo okatwilu mu salu, tulenda kala ye ziku vo Yave ovanga mawonso muna kutulunga-lunga. Owau, yambula twabadika diambu diankaka dina mvungudi ambote katukanikina vo twayambula vanga.

11. Landila e sono kia Matai 7:1, 2, nkia diambu Yesu katuvovesa vo twayambula vanga? Ekuma dilenda kadila diampasi?

¹¹ Tanga Matai 7:1, 2. Yesu wazaya wo vo o wantu alembi lunga nkumbu miayingi bazola sia e sungididi muna vilwa wa wantu akaka. Tala dina kavova: “Nuyambula fundisa.” Tulenda vanga e ngolo kimana twalembi fundisanga mpangi zeto. Diankenda vo diampasi kwa yeto mu lemvokela e longi diadi kadi tu wantu a lembi lunga. Ozevo, avo tumwene vo ezak’e ntangwa fu kia fundisa akaka tukalanga kiau, adieyi tufwete vanga? Tufwete wila nding’a Yesu yo vanga e ngolo zayambula fundisa akaka.

12-13. Aweyi e mbandu a Yave ilenda kutusadisila mu yambula fundisa akaka?

¹² Mayingi tulenda longoka muna badika e mbandu a Yave. Yave osianga e sungididi mu fu yeto yambote. Tumonanga e ziku kia diambu diadi muna mpila kakadila yo Davidi wa Ntinu, kana una vo masumu mayingi kavola. Kasikil’owu, Davidi watá e zumba yo Bate-seba yo vondesa nkutu yakala diandi. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Muna kuma kiaki, Davidi ye esi nzo andi kumosi ye akento andi akaka bamona e mpasi zayingi. (2 Sam. 12:10, 11) Lumbu kiankaka, Davidi wasonga vo wayambula bunda e vuvu kwa Yave vava katanga e vu kia makesa ma Isaele, kana una vo Yave kankanikina diambu diadi ko. Nanga lulendo lwafila Davidi mu vanga e diambu diadi yo bunda e vuvu muna ulolo wa makesa mandi. Nkia mfwilu diatwasa? Tezo kia 70.000 ma Aneyisaele bafwila muna vuku.—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Kele vo wazingila muna Isaele muna kolo kiakina, aweyi wadi badikila Davidi? Nga wadi kumfundisa yo yindula vo kafwanukina lolokwa ko kwa Yave? Kansi Yave kayindula wo ko. Wasia e sungididi muna kwikizi kasonga Davidi mu mvu miavioka ye una kasongela luviluku lwa ntima. Muna kuma kiaki, Yave waloloka Davidi. Yave wazaya wo vo Davidi zola katoma kunzolanga ye wakala ye tima dia vanga edi diambote. Kieleka, tutoma vutulanga matondo wau vo Nzambi osianga e sungididi muna fu yeto yambote!—1 Nti. 9:4; 1 Tus. 29:10, 17.

14. Nki kilenda sadisa Akristu mu yambula fundisa akaka?

¹⁴ Wau vo Yave ke vingilanga ko vo twakala wantu alunga, yeto mpe ke tufwete vingilanga ko vo mpangi zeto bakala wantu alunga, kansi tuzolele sia e sungididi muna fu yau yambote. Nkumbu miayingi diasazu dikalanga mu sia e sungididi muna usumuki wa wantu akaka yo kubafundisa. Kansi, ndiona otangininanga Yave, osianga e ngolo za kala ye ngwizani yambote ye akaka lembi sia sungididi muna usumuki wau. Kasikil’owu, e diamante avo ke diaveleleso ntete ko dilenda moneka vo ke dina mfunu ko. Kansi o nkwa ngangu ozeye wo vo vava diamante diadi diveleleswa, vienga kikilu divienga yo kituka se diantalu. Tuzolele tanginina Yave yo Yesu muna lembi sianga sungididi kieto muna usumuki wa wantu akaka, kansi muna fu yau yambote.

15. Ozaya e mambu benuananga mau ampangi, aweyi dilenda kutusadisila mu lembi kubafundisa?

¹⁵ Vana ntandu a sia sungididi muna fu yambote ya mpangi zeto, nkia diambu diaka  dilenda kutusadisa mu lembi kubafundisa? I vava ozaya e mambu benuananga mau muna zingu. Badika nona eki. Lumbu kimosi muna tempelo, Yesu wamona nkento wafwilwa yakala, ona wakaka vo nsukami wakobola mbiya zole muna nkela za tukau. Kansi, Yesu kayuvula ko vo: “Ekuma kakobolwele nzimbu zayingi ko?” Vana fulu kia sia sungididi kiandi muna nzimbu zakete kavana o nkento wafwilwa yakala, Yesu wavava ozaya e kuma kavanina e nzimbu zakete ye mambu kanuananga mau muna zingu yo kunsanisina muna mawonso kavanga.—Luka 21:1-4.

16. Adieyi olongokele muna nona kia mpangi Verónica?

¹⁶ E nona kia mpangi Verónica kilenda kutusadisa mu zaya o mfunu wabakulanga e mambu benuananga mau mpangi zeto muna zingu kiau. Muna nkutakani mosi kasadilanga, mwakala ye mpangi ankento wasansanga mwan’andi ayakala yandi mosi kaka. Mpangi Verónica wavova vo: “Yamonanga vo nkumbu miayingi bakondwanga muna tukutakanu ye muna salu kia umbangi. Muna kuma kiaki, kiababadikilanga mu mpila yambote ko. Kansi, vava yavaika yo mpangi ankento muna salu kia umbangi, wansasila vo o mwan’andi kimbevo kia ntu keyelanga. Wavanganga mawonso muna lungisa e nsatu zau za kinitu ye za mwanda. Ezak’e ntangwa, mu kuma kia kimbevo kia mwan’andi, diavavanga vo kenda lunganena mu nkutakani ankaka.” I bosi, muna fokola e mvovo miandi, mpangi Verónica wavova vo: “Kiasidi dio yindula ko  vo mpangi ndioyo mambu mama kanuananga mau muna zingu. Owau, itoma zolanga yo zitisa mpangi ndioyo muna mawonso kevanganga muna sadila Yave.”

17. Nkia diambu e sono kia Yakobo 2:8, kikutukasakesanga mu vanga? Aweyi tulenda wo vangila?

¹⁷ Adieyi tufwete vanga avo tumwene vo fu kia fundisa ampangi tuna kiau? Diambote mu sungamenanga vo tufwete zolanga mpangi zeto. (Tanga Yakobo 2:8.) E diambu diankaka tufwete vanga i samba kwa Yave ye nsi a ntima wawonso kimana katusadisa twayambula e fu kia fundisa akaka. Tulenda zingila e ngwizani ye sambu yeto muna vaulanga e ntangwa muna mokena yo muntu tufundisanga. Ediadi dikutusadisa mu toma kunzaya. Tulenda vaika yandi muna salu kia umbangi yovo kumbokela mu dia yandi kumosi. Avo tutomene zaya e mpangi zeto, tutanginina Yave yo Yesu muna sianga sungididi muna fu yambote ya mpangi zeto. Muna mpila yayi, tusonga vo tulemvokelanga nkanikinu wa mvungudi ambote wa yambula fundisa akaka.

18. Aweyi tulenda songela vo tuwilanga nding’a Yesu wa mvungudi ambote?

¹⁸ Wauna mameme bewilanga nding’a mvungudi au, yeto alandi a Yesu mpe tuwilanga nding’andi. Avo tuyambwidi tokana kwayingi mu kuma kia nsatu zeto za lumbu ke lumbu yo yambula fundisa akaka, Yave yo Yesu besambula e ngolo zeto. Kiakala vo muna buka kia “fikambi-kambi” twina yovo muna buka kia “mameme mankaka,” yambula twakwamanana lemvokela yovo wila e nding’a Yesu wa mvungudi eto ambote. (Luka 12:32; Yoa. 10:11, 14, 16) Muna longi dilanda, tulongoka mambu mole mana Yesu kavovesa alandi vo bafwete vanga.