1. Mwasiwa ngwan’ni Yesu atofwanafwani-edha anamafunjedhee na mabila?

YESU atofwanafwani-edha uxamwali wan’na liye na anamafunjedhee na udhivela unokaana namakumbiza na mabilee, (Juwau 10:14) Fwanafwani-a we-u unovweya pama. Vyevi ndi mwasa oi, ee-no ninga libila, anamafunjedha tatoidhiwa pama madhu a busiwa. Namawenda mwinango atoona vyevi viireyanga. Atoonga ira: “Nanofuna filimar mabila enanguwa mbwenye nanofuna ira kadhe vakwikwi. Mbwenye kavali ndhila yoirana vyevi mwasa oi kataidhiwa madhwi-u. Ee-no vyafiile zombwe mwinango wenuyo ali namakumbiziwa; angaitane mabilao, atoroma m-ara.”

2-3. a) N’nga anama-arela a Yesu anathonyi-edhe a-vi ira anovwela madhwee? b) N’nga ninofuna nifunjedhe n’ni mu yofunjedha yei na yo-arela?

² Ifwanafwani-o yei inonithuucha viongile Yesu va mwasa wa anamafunjedhee. Liye aongile ira: “Dhinodha uvwa madwanga.”(Juwau 10:16) N’nga Yesu uli dhulu, ninaodhe avi uva madhwe? I-yo ninovwa madhu a namakumbizi-u, Yesu, nairangana vyongo vinifunji-idhe liye.—Mat. 7:24, 25.

³ Yofunjedha yei na yo-arela, ninodha tapanya makundo enango enawo Yesu anifunji-idhe liye. Liye atoonga vyongo vya-anafwanela i-yo irana na vinofwanela i-yo irana. Yoroma, dhoweni nioneni vyongo viili viniwandenle Yesu ira kaniviirengana.

4. Movwelana na Luka 12:29, chini inaniiri-e “kala okumbanya”?

⁴ Muleri Luka 12:29. Yesu atoawandela anamafunjedhee ira ‘katisimbwenga vikumbanyedha’ va vyongo vyaututuni. I-yo ninoidhiwa ira malangi-o a Yeswala mbapama wa i-yo. Ee  mwaimbarimbari, i-yo ninofuna a-indi-edha basa mu ingumi yi-u. Hora dhinango vinongokala vyorucha irana vyevi. Mwasiwa ngwan’ni?

5. Mwasiwa ngwan’ni atu enango anokala okumbanya na vyongo vyaututuni?

 ⁵ Atu anjinji anokala okumbanyedha na vyongo vya dambo na dambo, anakaena a-vi yodya, vyowara na vokaathi. Enango mwa atu enala anokala mu vilambo muli atu osauwa, vinokala vyorucha fwanya basa. Mumakalelo ninga enala, vinokala vyorucha fwanya vyofuneeleya vya va banjani. Mumakalelo enango, vinoodha kala ira afwanyela vyofuneya vyava banja utokwa, vyoi vinooda i-ya banja lotene lorambulela basa lofwanyela kobiri. Ee-no na mwasa wa sau wa COVID-19, atu anjinji katoluza basa thitho tana nyarwa yorambulela kobiri. (Namal. 9:11) Akala nyo munogumanana vyongo ningaevi, n’nga munaire n’ni ira mu arele malangi-o a Yesu oi na-akale okumbanya?

6. N’nga chin’ni vyamwireele rumiwi Pedru?

⁶ Fendo inango, rumiwi Pedru na arumiwi enango tali vari va lipevo nlukulu va bara yau Galileya. Adhaire eeno, tatomona Yesu awendanga vadhulu va na-inje. Adhaire eeno Pedru atoonga ira: “Mbweyeni akala ndinyo, ndiwandeleni ndiwende vadhulu va ma-njeva ndidhe ulinyoowo.” Yesu atomwandela “udha!” Adhaire eeno Pedru atothitha mwadeyanimo “atowenda vadhulu va ma-inje, nodhowa wali Yesu” Mbwenye kaonani vyaireile vanduli vee. “Mbwenye Pedru angaoni lipevo nlukulu, atoova, angaromile bwina, atokuwa noonga ira: ‘Mbuyeni ndivulumucheni!’” Adhaire eeno Yesu ato-inda dhandha la Pedru kaa-idhe liye bwina. Pyodhiveliwi-a idhiwa  ira Pedru atowenda vadhulu vama-inje wu amwing’ananga Yesu. Mbwenye Pedru ang’aing’ane lipevo nlukulu, atoroma ova adhaire eeno atoroma bwina.—Mat. 14:24-31.

7. N’nga ninofunjedhavo n’ni na vyaireile na Pedru?

⁷ I-yo ninooda funjedha likundo lofuneya va vyamwireele Pedru. Pedru angathithile mwadiyani noroma wenda vadhule vama-inje, liye kaidhiwa ira unododomi-eya noroma bwina. Liye afuna afie wali Yesu awendanga vadhulu va ma-inje, mbwenye liye atododomi-eya voing’ana lipevo nlukulu. Molandana na vyevi Pedru anofwanela iroromelo ira awende vadhulu va ma-inje, malamboano iyo ninofuneela iroromelo ira nilimbanena nyarwadhi-u. Akala nito-iya mthuulela Yohovana malangioe, na-iyene thitho ninopwila, thapulela iyachi makalelwi-u auzimu. Ngumwasiwa ninofwanela dhowanave kala ikundu ya Yohova nonyindela ira liye unonikami-a limbanana vyorucha. N’nga ninaviire a-vi vyevi?

8. Mwasiwa ngwan’ni kaninofwanela kala osukwala na vyorambulela vi-u vyaututuni?

⁸ Muthuulelenga ira Babi-u waudhivela, Yohova, unolanyedha ira unodha samalila vyorambulela vi-u vyothene vyaututuni na-elanga vyongo vyauzimu valimburo loroma. Mbwenye malo mokalelanga sukwalave namwasa vyoruchavi-u, ninofwanela nyindelanga Yohova. (Mat. 6:32, 33) Hora dhothene liye unokwakwaneli-edha vyolanyedha vyee. (Dotor. 8:4, 15, 16; Sal. 37:25) Akala Yohova unosamalila balame na mafolori, ninooda kaana inyidelo yoi liye unooda nisamalila i-yo voniva-a yodya na yowara. Kaninofwanela kala osukwala na vyevi! (Mat. 6:26-30; Afil. 4:6, 7) Eeno ninga anamabala munosamalela aliwa vyofuneya vyaututuni vya a-imiwa noira vyevyo mwaudhivela, Yohova, unanidhiveliwana, naliyene unosamalila vyorambulela vi-u vyaututu. Kaninofwanela kaikela ira liye unonisamalila!

9. Mufunjedhilevo n’ni na vyoireya vya banja lelo lali la apainiya?

⁹ Kaonani ifwanafwani-o inonioni-a mwemo Yohova munosamalilela liye vyorambulela vi-u vyaututu. Banja limbo-i la apainiya latowendi-a karo va hora limbo-i na karwiwa yawale dhowa matukula abali na arongola enango enao takala limburo lotawelao khondo; nodhowa migumanoni. Balwuo uwongile ira: “Vanduli va migumano, nanowandela abali na arongola ira nimadye vambo-i. Nidhaire eno natothuulela ira kanana vyongo ira naava-e.” N’nga veva chini banjali lafwanela aliwa ira? Balula unoonga ira: “Ningafiile vandhe, natokaana masexito menli avyongo vyodya vyaiiliwe nduli wa iseoo. Mbwenye kanaidhiwa ira nito-iya masexito menli. Yohova atonisamalila.” Vangavirile hora karueile yatonongeya. Aliwa tanofuneela karo ira tadhowe malaleelo, mbwenye katana kobiri dhosaka-edhi-ana. Adhaire eno tatodhowana wa mekaniko, vyaira liye masamu, vatofiya lombwana unango ongofuka ira: “Karwila njaani?” Bali atorumela ira yali yee, mbwenye anofuna isakanyi-a. Adhaire eeno lombwanule atomwadela ira: “Kavali yongo. I-yananga unofuna tundu wena wa karo thitho na kore yen’na. N’nga unoguli-a a-vi?” Mbwenye bali atovaiwa kobiri dhinjinji dhokwakwanelana gula karo inango. Liye atoonga ira: “Miyo kanoda onga ira ndavivwa a-vi vadambo lenle. Vyevi kavyaireile oka. Mwaimbarimbari, ali Yohova airi-idhe vyevile.”

10. Vothuulela lemba la Salimo 37:5 chinyindelo iivi inofuna iyo kaana?

¹⁰ Yesu atoniwandela ira na-akalenga okumbanya namwasa wa vyongo vyaututuni. Vanovilimbi-edha i-yo vwelanga madhu enala,  mwaibarimbari Yohova unonikami-a va vyothene vinofuneela i-yo. (Muleri Salimo 37:5; 1 Pe. 5:7) Thuulelani vang’ono va vyorucha inofwanyeya va  ndima 5. Vinoodeya ira Yohova i-ndi-edha basa mutu wabanjanimwee dhana yodya vandhe, venango fwanya basa nooda fwanyedha yonja vabanjani. Mbwenye angalive mutoluza basalinyu, venango mutu wavabanjani vinyu kanaoda fwanya yodya mundhila ili yothene, Yohova unongo dhowanave usamalilani. Nyo munooda vinyindela vyevi. Mbwenye va-eeni dhoweni nioneni yongo inango iongile Yesu ira kaninofwanela iira.

11. Movwelanan na lemba la Mateu 7:1, 2, n’nga Yesu aongile ira ninofwanela iranga n’ni, nga mwasiwa ngwan’ni vinooda kala vyorucha?

¹¹ Muleri Mateu 7:1, 2. Yesu atoidhiwa ira atu mbo-olongomana thitho aliwa tanokalela ing’anechechanga vyodawi-a vyaatu enango. Ngumwasiwa liye uongile ira: “Kamutongenga atu enango.” I-yo ninovilimbi-edha vinjinji ira na-atongenga abali-u auzimu. Mbwenye vyosukwali-a pyoi i-yo kaninooda irana vyevi mwasa oi i-yo nili o-olongomana. Chini inaire i-yo nasukwalanga na vyoira vyaatu enango? Mbwenye ninofwanela uvwa fwala la Yesu thitho vilimbi-edha ira na-atongenga atu enango.

12-13. N’nga ifwanafwani-o ya Yohova inonikami-a a-vi ira na-atongenga atu enango?

¹² I-yo ninooda funjedha vinjinji nathuulelanga mwemo Yohova munosamalela liye atu. Hora dhothene liye unoing’anechecha makalelwiwa apama. Ninooda ona vyevi moda wasamalele liye mwene Davide, lombwana wenuo wiirile vyodawa vilukulu. Liye atoraruwa na Batiseba thitho vasongolovee angopi-a man’nee. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Namwasa wenuo, Davide naatu avabanjanivee thathoona nyarwa, thangani-avo aiyanee enango. (2 Sam. 12:10, 11) Vahora inango, Davide atoirana yongo yoi Yohova kaafuna ira aire. Davide atolengesa injiva waanyakondo wu Isaraeli; vyevi vyatooni-a anyindela Yohova. Bibilya kalinoonga mwasiwa ngwan’ni Davide atoirana vyevi. Venango atodhingweli-a namwasa oinjiva wa anyatoropee, thitho anonyindela vuneleya dhela waanyathoropale. Namwasa wenuo Yohova atodhi-a sau wenuo wapinde Aisaraeli okwakwana mamiliyau 70!—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Aakale mwali weo vahora yeniyo vyaireya aliwa, chini yathuulele nyo mwasa wa Davide? Nyo mwaone ira Davide angafwanele chinyuchiwa? Mbwenye Yehova kaaona eno. Yohova aoni vyongo vyapama vyairile liye namoda wachinyuwile liye. Eeno Yohova atosakula nlevelela vyodawa vilukulu. Davide anodhiveliwana Yohova thitho anofuneela ira vyapama, Yohova atoidhiwa vyevyo. Pyapama ira Yohova unoing’anechecha vyapama vinoira i-yo.—1 Mam. 9:4; 1 Limb. 29:10, 17.

14. Chini inofuna nikami-a ira na-atongenga atu enango?

¹⁴ Akala Yohova kanadedi-edha ira nikale olongomana, i-yo thitho kaninofwanela kanyi-edha atu enango ira takale olngomana. Pyo-orucha ona vyodawa vya atu enango. Mbwenye mutu unosazi-edha Yohova unovilimbi-edha ira akale pama naafwee, angalive ninokalela ing’ana vyodawa vyaatu enango. Mabwe ofuneeleya katinaoda zindieleya akala ira kati uwiliwe. Mbwenye mutu unoidhiwa pama vya mabwe enala unoona ira tamala uwiwa anooda kala avapereso yavadhulu. I-yo ninofwanela kala ninga Yohova na Yesu, ninofwanela aing’anechechanga maoneelo amutu mbwenye makalelo apama ana aliwa.

15. N’nga vwechecha vinoireya vaingumi ya mutu unonikami-a a-vi ira na-amtonge?

 ¹⁵ Chini inofuna nikami-a ira na-atongenga nosumulula atu enango? Muthuulele vinoireya vaingumini yamutu. Mofwanafwani-a, hora inango Yesu atommona i-yana wamakwele osau a-elanga vixikobiri vyoyeva pereso makaxani mwa vyovelela. Liye kaadhifukile ira: “Mwasiwa ngwan’ni ka-edhimo kobiri ya pereso yavadhulu?” Mbwenye malo moing’anechecha pereso ya kobiri i-edhimo liye, Yesu anoing’anechecha vyarimani mwee. Liye atoidhiwa vyamakalelwe thitho atomsimba na vyairile lievyo.—Luka 21:1-4.

16. N’nga ninofunjedhavon’ni na vyam’mwirele Veronica?

¹⁶ Yoireya ya Rongola unoithaniwa Veronica inonikami-a vwechecha funeya ovwechecha vinoireya vaingumi ya mutu. Liye atoolabela wu pingo unango wali rongola alela mwanee ekene. Veronica unoonga ira: “Vyakala ninga katadhowecha migumano na malaleela. Miyo kandaaing’anecha moadhiveliwana. Mbwenye fendo inango natodhowa malaleela vambo-i na liye, liye atoroma ndiwandela mwakalele aliwa vyorucha lela mwanee, ali orangala. Liye anovilimbi-edha mwemo mwaodela liye ira afwanye vyongo vyaututuni na vyauzimu. Hora dhinango, namwasa wa ingumi ya mwanee, aliwa tanogumanea na pingo unango.” Vogomi-edha Veronica uongile ira: “Miyo kandaidhiwa vyarucha vaingumiyee. Adhaire eeno ndatoroma mlemeza nom’mona  kala ofunea va vyevyo rongoluo vyairile liye ira aodenga mlabela Yohova.”

17. N’nga lemba la Tiyago 2:8 inoniwandela ira niiren’ni, n’nga ninaviire a-vi vyevi?

¹⁷ Chini inaire nyo akala mutozindiela ira muthomtonga mutu? Muthuulelengave ira ninofwanela aadhiveliwangana abali-u. (Muleri Tiyago 2:8.) I-yavo vyevyo, i-yo ninofwanela lobela mokumela vathi va rima wa Yohova novepanga ira anikami-e i-achi tonga abali-u. Pyofuneya vinjinji ira i-yo thitho ninofwanela ira ikundwi-u vovilimbi-edha vowaredha na abali enao anoasumulula i-yoao. Ee-no ninooda aidhiwa pama. I-yo ninooda aithana ira niode kalela vambo-i vodhowa malaleela venango dyela vambo-i. Namwidhiwa pama bali na makalelwee, ninosazi-edha ifwanafwani-o ya Yohova na Yesu, voona makalelo apama aabali. Ee-no ninooda vwechehca madhu a namakumbizi-u, Yesu, uniwandele ira ni-iyachi tonga abali-u.

18. N’nga ninaoni-e a-vi ira ninovuruwana madhu a namakumbizi-u, Yesu?

¹⁸ Ee-no ninga mabila munovyela aliwa madhu a namakumbiziwa, i-yo thitho ninovwa madhu a Yesu. Nairanga vyevi ninga munoodela i-yo vo-ovikumbanyehdanga na vyongo vyaututuni no-iyachi tonga abali-u, Yohova na Yesu anoraili-a vilimbi-edha wi-u. Othene i-yo “akumbi ung’onong’ono” na “amabila enango”, ninofwanela dhowanave vuruwana novwela madhu a namakumbizi-u. (Luka 12:32; Juwau 10:11, 14, 16) Mu yofunjedha yo-arela, ninodha funjedha vyongo vinli vyevyo Yesu viniwandele liye ira niviirena.