1. Emaroñ kar ta juon iaan un ko unin an kar Jesus keidi ri-kal̦oor ro an ñan jiip ko?

JESUS ear keidi kõtaan eo an ippãn ri-kal̦oor ro an ñan kõtaan eo epaak ikõtaan juon jabõt im jiip ko an. (Jon 10:14) Ejejjet im ekkar an kar keidi men kein ippãn doon kõnke jiip ko rejel̦ã ainikien jabõt eo aer im rej roñjake im em̦m̦akũt ñe rej roñ ainikien. Juon em̦m̦aan me ej itoitak ñan elõñ jikin ko ekar loe an lukkuun wal̦o̦k men in. Ej ba: “Kõmar kõn̦aan rekoote jet jiip im kajjioñ kõm̦m̦an bwe ren kepaaktok kõm. Bõtab rar jab l̦oore kõm kõnke rar jab kile ainikiem. Innem juon l̦adik jidikdik me ej juon jabõt ear itok; jibaan wõt an kũr er ak rekajju l̦oore.”

2-3. (1) Ewi wãween an ri-kal̦oor ro an Jesus kwal̦o̦k bwe rej roñjake ainikien? (2) Ta ko jenaaj etali ilo katak in im ilo katak eo tok juon?

² Men eo ri-itoitak eo ear iioone ej kakeememej kõj kõn naan ko an Jesus kõn jiip ko an​—ri-kal̦oor ro an. Ear ba: “Renaaj roñjake ainikiõ.” (Jon 10:16) Bõtab, Jesus epãd ilañ. Ewi wãween ad maroñ roñjake e? Juon wãween jemaroñ kwal̦o̦k bwe jej roñjake eo ej Tõl kõj ej ilo ad jerbale katak ko an ilo mour ko ad.​—Matu 7:24, 25.

³ Ilo katak in im ilo naaj katak eo tok juon, jenaaj kõnono kõn jet iaan katak ko an Jesus. Im ilo ad nãj etali, jenãj lo bwe Jesus ear katakin kõj bwe jen bõjrak jãn ad kõm̦m̦ani jet men ko im bwe ewõr men ko jet me jej aikuj in kõm̦m̦ani. Jenaaj m̦oktata kõnono kõn ruo men ko me jabõt eo em̦m̦an ej jiroñ kõj bwe jen bõjrak jãn ad kõm̦m̦ani.

4. Ekkar ñan Luk 12:29, ta eo emaroñ kõm̦m̦an bwe juon en “lukkuun inepata”?

⁴ Riit Luk 12:29. Jesus ear lukkuun rõjañ ri-kal̦oor ro an bwe ren ‘bõjrak jãn aer lukkuun inepata’ kõn aikuj ko aer ilo kanniõk. Jejel̦ã bwe aolep iien naanin tõl ko an Jesus remãlõtlõt  im rejim̦we. Im jekõn̦aan jerbali ak ewõr iien emaroñ pen ñan ad kõm̦m̦ane men in. Etke?

5. Etke ewõr jet remaroñ inepata kõn aikuj ko aer ilo kanniõk?

 ⁵ Jet remaroñ inepata kõn aikuj ko aer ilo kanniõk ãinwõt, m̦õñã, nuknuk, im jikin aer jokwe. Remaroñ jokwe ilo juon aelõñ me ejeram̦õl im epen ellolo jerbal ie. Emaroñ pen ñan aer kõm̦m̦an jããn bwe ren maroñ kabwe aikuj ko an baam̦le ko aer. Ak eo me ear kõm̦m̦an jããn im kabwe aikuj ko an baam̦le eo emaroñ mej, im men in emaroñ kõm̦m̦an bwe en ejjel̦o̦k en̦ ej kabwe aikuj ko an baam̦le eo. Nañinmej in COVID-19 emaroñ kar kõm̦m̦an bwe armej ren luuji jerbal ko aer im bwe en ejjel̦o̦k aer jããn. (Ekl. 9:11) El̦aññe em̦õj ad iioone jabdewõt iaan apañ kein, ewi wãween ad maroñ l̦oore naanin tõl eo an Jesus ñan bõjrak jãn ad inepata?

6. Kõmel̦el̦eik m̦õk ta eo ear wal̦o̦k ñan rijjilõk Piter ilo kar juon iien?

⁶ Ilo kar juon iien, rijjilõk Piter im rijjilõk ro jet rar pãd ilo juon wa ilo lom̦al̦o in Galili im ear l̦ap kõto im n̦o. Ilo iien in, rar lo an Jesus etetal ioon dãn im Piter ear ba: “Irooj, el̦aññe kwe n̦e, kwõn ba ñan eõ bwe in etetal ioon dãn im iwõj ñan ippam̦.” Innem Jesus ear ba l̦o̦k ñan e im ba “kwõn itok,” im Piter ear to jãn wa eo im ear “etetal ioon dãn im jibadekl̦o̦k Jesus.” Lale ta eo ear wal̦o̦k tokãlik. “Ear jino mijak kõn an l̦õmn̦ake an l̦ap kõto im n̦o. Im ke ear jino tũm̦m̦wilal̦l̦o̦k, ear lam̦õj im ba: ‘Irooj, jipañ eõ!’” Jesus ear lel̦o̦k pein im ear lo̦mo̦o̦ren Piter. Eaorõk ñan keememej bwe Piter ear maroñ etetal ioon dãn meñe ear lim̦aajn̦on̦o, im ear maroñ kõm̦m̦ane men in el̦aññe ear kalimjek wõt Jesus. Bõtab ke Piter ear lale an l̦ap kõto, ear jino mijak im pere im ear jino tũm̦m̦wilal̦l̦o̦k.​—Matu 14:24-31.

7. Ta eo jemaroñ katak jãn waanjoñak eo an Piter?

 ⁷ Jemaroñ katak jãn waanjoñak eo an Piter. Ke Piter ear to jãn wa eo bwe en pãd ioon lo̦jet, ear jab kõtmãne bwe enãj kar m̦ad im jino tũm̦m̦wilal̦l̦o̦k. Ear kõn̦aan bwe en etetal ioon dãn ko bwe en maroñ jibadekl̦o̦k Irooj eo an. Bõtab ear likjab in l̦õmn̦ak wõt kõn men in ear kajjioñ kõm̦m̦ane. Ilo m̦ool jejjab maroñ etetal ioon dãn, bõtab jej jelm̦ae wãween ko reppen me remaroñ mãlejjoñe tõmak eo ad. El̦aññe jenaaj m̦ad jãn ad reilo̦k wõt ñan Jeova im kallim̦ur ko an, jenaaj jino tũm̦m̦wilal̦l̦o̦k ilo kõkkar. Jekdo̦o̦n kõto ak l̦añ ta ko ilo kõkkar me renaaj buñut kõj ilo mour in, ak jej aikuj in wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo ad l̦õmn̦ak kõn Jeova im maroñ eo ewõr ippãn ñan jipañ kõj. Ewi wãween ad maroñ kõm̦m̦ane men in?

8. Ta eo emaroñ jipañ kõj bwe jen kõjparok jãn ad lukkuun inepata?

⁸ Kwõnaaj bõk tokjãn el̦aññe kwõnaaj kõm̦m̦an bwe lõke en bõk jikin inepata. Keememej bwe Jeova, eo Jemãdwõj me el̦ap yokwe ippãn, ej kallim̦ur bwe enaaj kabwe aikuj ko ad el̦aññe jenaaj likũti men ko l̦oor jetõb m̦oktata ilo mour ko ad. (Matu 6:32, 33) Jãn jinoin, aolep iien ear kajejjet kallim̦ur in an. (Dut. 8:4, 15, 16; Sam 37:25, UBS) El̦aññe Jeova ej kabwe aikuj ko an bao ko im wũt ko, alikkar bwe jejjab aikuj inepata kõn kijed m̦õñã ak ad nuknuk! (Matu 6:26-30; Pil. 4:6, 7) Ãinwõt an yokwe kõm̦akũt ro jemãn in jinen ñan kõn̦aan kabwe aikuj ko an ajri ro nejier, yokwe ej kõm̦akũt Jemãdwõj ilañ ñan kabwe aikuj ko an armej ro an. Aet, jemaroñ lõke bwe Jeova enãj lale im kõjparok kõj.

9. Ta eo kwõmaroñ katak jãn bwebwenato eo an ruo rippãlele?

⁹ L̦õmn̦ak kõn bwebwenato in me ej kwal̦o̦k wãween an Jeova kabwe aikuj ko ad. Ruo rippãlele me rej pãd ilo jerbalin full-time rar ettõr ium̦win elõñl̦o̦k jãn juon awa ilo wa eo waerro me em̦or bwe ren ektake jet iaan kõrã ro jeid im jatid me rej jokwe ilo juon jikin me ñan ro rar ko jãn aelõñ ko aer, bwe ren bõk er ñan kweilo̦k. Em̦m̦aan eo jeid im jatid ear kõmel̦el̦e im ba: “Ãlikin kweilo̦k eo, kõm̦ro ar kũrtok kõrã rein jeid im jatid ñan m̦õñã ippemro, bõtab tokãlik kõm̦ro ar lo bwe ejjel̦o̦k kijõm̦ro m̦õñã.” Innem ta eo ekar wal̦o̦k? Em̦m̦aan eo jeid im jatid ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ba: “Ke kõm̦ro ekar tõpar m̦weo, ekar wõr ruo bag in kaikujkuj killep me robrak kõn m̦õñã ilo m̦aan kõjãm eo am̦ro. Kõm̦ro ar jab jel̦ã rar itok jãn ia. Jeova ear lale kõm̦ro.” Tokãlik, ear jorrããn wa eo waerro. Rar aikuji ñan aerro kwal̦o̦k naan, bõtab ekar ejjel̦o̦k aerro jããn ñan kõm̦m̦ane wa eo. Ke rar bõke ñan juon jikin kõm̦m̦an wa, juon em̦m̦aan ear itok im kajjitõk: “Waan wõn n̦e wa?” Em̦m̦aan eo jeid im jatid ear uwaak im ba bwe waan wa eo ak kar aikuj kõm̦m̦ane kõnke ejorrããn. Innem em̦m̦aan eo ear uwaak im ba: “Enooj juon. Kõrã eo pãleõ ekõn̦aan wa rot n̦e im ejja kõl̦ar n̦e wõt. Jete on̦ããn?” Joñan jããn eo kar lel̦o̦k ñan em̦m̦aan eo jeid im jatid ekar bwe ñan an maroñ wiaik bar juon wa. Ear ba: “Joñan am̦ro kar lukkuun m̦õn̦õn̦õ. Kõm̦ro ar jel̦ã bwe men in ear jab jide im wal̦o̦k. Kar jãn pein Jeova.”

10. Ewi wãween an Sam 37:5 rõjañ kõj ñan jab inepata kõn aikuj ko ad ilo kanniõk?

¹⁰ Ñe jej roñjake jabõt eo em̦m̦an im jej bõjrak jãn ad lukkuun inepata kõn aikuj ko ad ilo kanniõk, jemaroñ lõke bwe Jeova enaaj kabwe aikuj ko ad. (Riit Sam 37:5; 1 Pit. 5:7) L̦õmn̦ak kõn wãween ko rar wal̦o̦k me  pãrokõrããp 5 ear kwal̦o̦k kaki. Tok ñan kiiõ, Jeova emaroñ kar kõjerbal juon bõran baam̦le ak juon bo̦o̦j ilo juon jikin jerbal ñan jipañ kõj kabwe aikuj ko ad. El̦aññe bõran baam̦le eo  ejjab maroñ kabwe aikuj ko an baam̦le eo an ak el̦aññe ejako ad jerbal, Jeova enaaj lale kõj ilo bar juon wãween. Enaaj kabwe aikuj ko ad. Jen kiiõ lale bar juon men me jabõt eo em̦m̦an ej rõjañ kõj ñan bõjrak jãn ad kõm̦m̦ane.

11. Ekkar ñan Matu 7:1, 2, ta eo Jesus ear ba bwe jen bõjrak jãn ad kõm̦m̦ane, im etke emaroñ pen ñan ad kõm̦m̦ane men in?

¹¹ Riit Matu 7:1, 2. Jesus ear jel̦ã bwe ro rar roñjake e rejjab weeppãn im eitok wõt bwe ren kalimjek bõd ko an ro jet. Eñin unin ear ba: “Bõjrak jãn ami ekajete ro jet.” Jemaroñ lukkuun kate kõj ñan jab ekajete rũttõmak ro m̦õttad. Ijoke, kõj aolep jejjab weeppãn. Ñe jej lo bwe el̦ap ad ekajete ro jet, ta eo jemaroñ kõm̦m̦ane? Roñjake Jesus im lukkuun kate eok ñan bõjrak jãn am̦ ekajete ro jet.

12-13. Ilo ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn wãween an Jeova kar watõk Kiiñ Devid, ewi wãween an men in maroñ jipañ kõj ñan bõjrak jãn ad ekajete ro jet?

¹² Jemaroñ bõk tokjãn jãn ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn joñak eo an Jeova. Ej l̦õmn̦ak wõt kõn em̦m̦an ko an armej ro. Jej lo men in ilo wãween an kar kõm̦m̦an ñan Kiiñ Devid, eo ear kõm̦m̦ani bõd ko rel̦l̦ap. Ñan waanjoñak, ear l̦õñ ippãn Batshiba, joñan ear bar karõk bwe ren kab m̦ane l̦eo pãleen kõrã in. (2 Sa. 11:2-4, 14, 15, 24) Tokjãn men in, Devid ear jab baj ko̦kkure wõt e make ak ekar bar jelõt aolepen baam̦le eo an, ekoba kõrã ro jet pãleen. (2 Sa. 12:10, 11) Ilo kar bar juon iien, Devid ear likjab in kwal̦o̦k an lukkuun atartar ioon Jeova ke ear ba bwe ren bwine oran jarin tarin̦ae eo an Israel, juon men me Jeova ear jab jiroñe bwe en kõm̦m̦ane. Devid emaroñ kar utiej bũruon kõn an l̦ap jarin tarin̦ae eo an im kõnke ear lõke bwe renaaj kõjparok er. Ta eo ear wal̦o̦k jãn an kar ãindein? Tarrin 70,000 ri-Israel ro rar mej jãn juon nañinmej el̦ap!​—2 Sa. 24:1-4, 10-15.

¹³ El̦aññe kwõn kar mour ilo Israel ilo kar tõre in, en kar ewi wãween am̦ watõke Devid? Kwõn kar ke l̦õmn̦ak bwe ejjab tõllo̦kũn ñan an Jeova kwal̦o̦k tũriam̦o ñane? Jeova ear jab bõk l̦õmn̦ak rot in. Ear l̦õmn̦ak wõt kõn iien ko Devid ear kwal̦o̦k an tiljek ñane ilo aolepen mour eo an im an kar m̦oolin ukel̦o̦k. Kõn men in, Jeova ear jeorl̦o̦k bõd ko rel̦l̦ap me Devid ear kõm̦m̦ani. Jeova ear jel̦ã bwe el̦ap an kar Devid lukkuun yokwe E im ear kõn̦aan kõm̦m̦ani men ko rejim̦we im̦aan mejãn. Kwõjjab ke kam̦m̦oolol kõnke Anij eo ad ej kalimjek wõt men ko rem̦m̦an ippãd?​—1 Kñ. 9:4; 1 Kro. 29:10, 17.

14. Ta eo ear jipañ Kũrjin ro ñan bõjrak jãn aer ekajete ro jet?

¹⁴ El̦aññe Jeova ejjab kõtmãne bwe armej ro ren weeppãn, innem kõj bareinwõt jejjab aikuj kõtmãne bwe ro jet ren weeppãn. Ekkã an pidodo ad loi likjab ko an ro jet im ekajete er. Ijoke, juon eo erũtto ilo tõmak emaroñ loi likjab kein an ro jet ak em̦m̦an wõt an jerbal ippãer. Meñe juon taim̦on̦ emaroñ jab lukkuun aiboojoj kõnke rejjañin kar m̦wijiti im kõrrabõlbõle, ak armej eo elol̦o̦kjen̦ eban kalimjek wõt men kein ak enãj l̦õmn̦ak kõn joñan aorõkin ñe naaj m̦wijiti im kõrabõlbõle. Ãinwõt Jeova im Jesus, jen jab kalimjek likjab ko an ro jet ak jen kalimjek wõt kadkad ko rem̦m̦an ippãn ro jet.

15. Ñe jej l̦õmn̦ak kõn wãween mour ko an armej, ewi wãween an men in maroñ jipañ kõj bwe jen jab kõrraate ak ekajete er?

¹⁵ Kobal̦o̦k ippãn ad kalimjek wõt kadkad ko rem̦m̦an ippãn ro jet, ta ko remaroñ jipañ kõj bwe jen jab kõrraate ak ekajete er? Kajjioñ l̦õmn̦ak kõn wãween mour eo aer. L̦õmn̦ak kõn waanjoñak in: Juon raan ilo kar tampel̦  eo, Jesus ear lo an juon kõrã ejeram̦õl me emej l̦eo pãleen likũt ruo jããn jiddik ñan ilowaan juon nien kein jaba. Ear jab kajjitõk: “Etke ear jab bar likũt elõñl̦o̦k jããn?” Ijello̦kun an kar l̦õmn̦ak wõt kõn joñan eo kõrã in ear jabawõt kake, Jesus ear l̦õmn̦ak kõn unin an kar jabawõt im wãween mour eo an, im ear nõbare kõn an kar kõm̦m̦ane joñan eo ear maroñe.​—Luk 21:1-4.

16. Ta eo kwõmaroñ katak jãn bwebwenato eo an Veronica?

¹⁶ Jemaroñ lale aorõkin ad aikuj l̦õmn̦ak kõn wãween ko ro jet rej iiooni ilo mour ko aer ikijjeen ad etale bwebwenato eo an juon jeid im jatid kõrã etan Veronica. Ilo kar eklejia eo an, ear wõr juon jinen me ejjel̦o̦k pãleen im l̦adik eo nejin. Veronica ej kwal̦o̦k m̦ool im ba: “Ippa ekar ãinwõt ñe rar jab lukkuun bõk kun̦aaer ilo m̦akũtkũt ko an eklejia eo. Kõn men, in ear jab em̦m̦an aõ l̦õmn̦ak kake er. Ak tokãlik iar jerbal ippãn kõrã eo jeid im jatid ilo kwal̦o̦k naan. Ear kõmel̦el̦e wãween ko reppen ippãn l̦adik eo nejin me ewõr an nañinmej ilo kõmãlij. Ear kate joñan wõt an maroñ bwe en kabwe aikuj ko aerro ilo kanniõk im ilo tõmak. Kõn nañinmej eo an l̦adik eo nejin, ewõr iien ear lo bwe ear aikuj in etal ñan iien kweilo̦k ko an eklejia ko jet.” Veronica ear ba: “Iar jab jel̦ã bwe elukkuun kar pen ñan e. Kiiõ el̦ap aõ yokwe im kautiej kõrã in jeid im jatid kõn aolep men ko ej kõm̦m̦ani ilo an karejar ñan Jeova.”

17. Ta eo Jemes 2:8 ej jiroñ kõj bwe jen kõm̦m̦ane, im ewi wãween jemaroñ kõm̦m̦ane men in?

 ¹⁷ Ta eo jej aikuj in kõm̦m̦ane ñe jej kile bwe jaar ekajete juon jeid im jatid? Jej aikuj in keememej bwe jej aikuj yokwe ro jeid im jatid. (Riit Jemes 2:8.) Jej aikuj bareinwõt lukkuun jar ñan Jeova im akwel̦ap im kajjitõk bwe en jipañ kõj bwe jen bõjrak jãn ad ekajet. Jemaroñ jerbali jar ko ad ilo ad kepaake armej in jej ekajete im jol̦o̦k iien ippãn. Men in emaroñ jipañ bwe en l̦apl̦o̦k ad jel̦ã kajjien. Jemaroñ kajjitõk ippãn bwe en jerbal ippãd ilo kwal̦o̦k naan ak bwe en kobatok ippãd ñan m̦õñã. Ilo ad kal̦apl̦o̦k ad jel̦ã kajjien eo jeid im jatid, jemaroñ l̦oore joñak ko an Jeova im Jesus ilo ad kalimjek wõt men ko rem̦m̦an ippãn armej eo. Ilo ad ãindein, jej kwal̦o̦k bwe jej roñjake naanin jiroñ eo an jabõt eo ad em̦m̦an ñan bõjrak jãn ad ekajet.

18. Ewi wãween ad maroñ kwal̦o̦k bwe jej roñjake ainikien jabõt eo em̦m̦an?

¹⁸ Ãinwõt an jiip ko roñjake ainikien jabõt eo aer ak eo ej ri-lale jiip, ri-kal̦oor ro an Jesus rej bar roñjake ainikien Jesus. El̦aññe jej kate kõj ñan jab inepata kõn aikuj ko ad ilo kanniõk im bõjrak jãn ad ekajete ro jet, Jeova im Jesus renaaj kõjeraam̦m̦ane kõj kõn ad kate kõj. Jekdo̦o̦n ñe jej m̦õttan ‘bwij eo edik’ ak jiip ro jet, ak jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im roñjake im pokake ainikien jabõt eo em̦m̦an. (Luk 12:32; Jon 10:11, 14, 16) Ilo katak eo tok juon, jenaaj kõnono kõn men ko ruo me Jesus ear ba bwe ri-kal̦oor ro an ren kõm̦m̦ani.