1. Ndaŵa yanji Yesu elinganizhya ophunzila ŵake na mbelele?

YESU elinganizhya ushamwali wa pakati pa yove na ophunzila ŵake na wa mciŵeta na mbelele. (Yoh. 10:14) Cisanzo ici n’coyenelela, cifukwa cakuti mbelele zuziŵa mciŵeta wazine ndipo zikumvwa mau ŵake. Munthu muyakine wamene eciyoona malo, esimikizhyila mfundo iyi. Yove elaŵila kuti: “Teyesa kuita mbelele kuti ziwele pafupi na colinga cakuti tizikope mafoto. Zove zekana cifukwa zenzoziŵa lini mau ŵasu. Koma kamciweta pekeziita, zewela kamangu.”

2-3. (a)  Kansi ni njila imozi yotyani yamene ophunzila a Yesu ooneshela kuti omvwila mau ŵake? (b) Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino na yokonkhapo?

² Mau yecifotokoza munthu watatomola m’ndime yoyamba, yotikumbusha mau yecilaŵila Yesu ponena za mbelele zake. Yove eciti: “Zikokumvwa mau ŵangu.” (Yoh. 10:16) Pofwana kuti Yesu ali kululu, kansi tingamvwe tyani mau ŵake? Njila imozi mwatingaoneshele kuti tumvwila mau ŵake ni mwa kuphunzila noseŵenzesha zinthu zeciphunzisa.​—Mat. 7:24, 25.

³ M’nkhani ino, tiphunzile zecitilamula Yesu kuti tikopewa kucita. Ndipo m’nkhani yokonkhapo tikaphunzile zecitilimbikisha kuti tikocita. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane zinthu ziŵili zecitilamula Yesu kuti tikopewa kucita.

4. Molingana na Luka 12:29, kansi n’cinji cingatipangishe kunkhala na “nkhaŵa yopitilila malile”?

⁴ Ŵelengani Luka 12:29. Yesu elimbikisha ophunzila ŵake kuti ofunika ‘kupewa kucita nkhaŵa mopitilila malile’ na zinthu zamuŵili. Tuziŵa kuti malamulo a Yesu ni opindulisha nthawi zonse. Niye cifukwa cake tuyesayesa kuyaseŵenzesha pa umoyo wasu. Koma nthawi ziyakine cingankhale covuta kucita izi. Ndaŵa yanji?

5. Kansi ni zinthu ziyakine zotyani zamene zingacitishe kunkhala na nkhaŵa?

  ⁵ Ayakine ocita nkhaŵa akaganizila mwangapezele zofunikila za pa umoyo monga vakulya, vovwala na ng’anda. Izi zili teti cifukwa ayakine onkhala m’vyalo vosauka ndipo n’covuta kuti apeze nchito. Izi zucitisha kuti asankhale na ndalama zokwanila kuti asamalile banja yao. Ndipo ayakine ocita nkhaŵa cifukwa munthu wamene enzoŵayavya kupeza zofunikila, emwalila. Kuyangizhyila apo, ayakine ali pa ulova cifukwa ca mlili wa COVID-19. (Mla. 9:11) Ngati tukumana na mavuto oteti olo ayakine, kansi tingaseŵenzeshe tyani malangizo a Yesu akuti lekani kucita nkhaŵa?

6. Fotokozani zecitikila mtumwi Petulo pa nthawi iyakine peenze pa nyanja ya Galileya.

⁶ Pa nthawi iyakine, mtumwi Petulo na atumwi ayakine enze m’boti pa nyanja ya Galileya. Pavuli pake, kweyamba cimphepo camkuntho. Koma edabwa kuona kuti Yesu enzoyenda palulu pa manzi. Peciona izi, Petulo elaŵila kuti: “Asikulu ngati ni mweo cendi, niuzhyeni kuti niyende pa manzi kuti niwele kuli mweo.” Pavuli pakuti amuuzhya kuti “wela,” Petulo eseluka m’boti noyamba “kuyenda pa manzi kuluta kuli Yesu.” Koma “pavuli pololesha cimphepo, ecita wowa ndipo eyamba kumbila. Tetyo, ekuwa kuti: ‘Asikulu, nipulumuseni!’” Yesu etambulula kwanja yake nomupulumusa. Kumbukilani kuti Petulo ekwanisha kuyenda pa manzi pa nthawi yonse yeenzololesha Yesu. Koma peciyamba kulolesha cimphepo, ecita wowa noyamba kumbila.​—Mat. 14:24-31.

7. Kansi tingaphunzilepo cinji pa cisanzo ca Petulo?

⁷ Kansi tingaphunzilepo cinji pa cisanzo ca Petulo? Peciseluka m’boti noyamba kuyenda pa manzi, aliyoganizileko kuti angacite  wowa noyamba kumbila. Yove enzofuna kuyenda pa manzi mpaka kuyofwika kwenze Yesu. Koma m’malo mololesha kuli Yesu, yove eyamba kulolesha cimphepo ndipo ecita wowa. Monga ni mwamene Petulo enzofunikila cikhulupililo kuti akwanishe kuyenda pa manzi, nase tufunika kunkhala na cikhulupililo cotang’a kuti tikwanishe kupilila mavuto. Ngati tingaleke kudalila Yehova na malonjezo ŵake, cikhulupililo casu cingafooke. Mosasamala kanthu za vuto yatingakumane nayo, kaya ni ikulu olo itontho, tufunika kupitilizhya kulolesha kwa Yehova kuti atiyavye. Kansi tingacite tyani zamene izi?

8. N’cinji cingatiyavye kuti osati tikonkhala na nkhaŵa yopitilila malile kuti tipeze tyani zofunikila za pa umoyo?

⁸ M’malo mocita nkhaŵa na mavuto yamungakumane nayo pa umoyo, mufunika kutang’isha cidalilo canu pa Yehova. Mukokumbukila kuti Yehova watilonjeza kuti akotipasa zofunikila za pa umoyo ngati tuika Ufumu wake pa malo oyamba. (Mat. 6:32, 33) Yove wankhala okwanilisha malonjezo ŵake kuyambila kale-kale. (Deut. 8:4, 15, 16; Sal. 37:25) Ngati Yehova okwanisha kusamalila tunyoni na maluŵa, niye kuti angakangiwe lini kutisamalila. Tetyo, tufunika lini kucita nkhaŵa kuti tilyenji olo tivwalenji. (Mat. 6:26-30; Afil. 4:6, 7) Monga ni mwamene cikondi cusonkhezela makolo kupezela ŵana ŵao zofunikila za pa umoyo, cikondi cusonkhezela Ausuwasu akululu kuti akotipasa zofunikila za pa umoyo.

9. Kansi mwaphunzilapo cinji pa zecitikila banja iyakine?

⁹ Ganizilani cisanzo ici camene cuonesha mwamene Yehova oyavyila atumiki ŵake kupeza zofunikila za pa umoyo. Banja iyakine yamene ili mu utumiki wanthawi zonse, yeyenda msenga wopitilila awa imozi poseŵenzesha motoka yao yakale, kuti akatole azilongosi amene onkhala ku malo osungilako ŵanthu othaŵa kwao kuti alute nao ku misonkhano. Mkwasu elaŵila kuti: “Pavuli pa misonkhano, teitila azilongosi aŵa ku cakulya. Koma petenzowelela ku ng’anda, tekumbukila kuti tenzeve cakulya ciliconse coŵapasa.” Kansi banja iyi yecitanji? Mkwasu uyu epitilizhya kulaŵila kuti: “Petefwika pa ng’anda, tepeza mapulasitiki yaŵili yakulu-yakulu yozula na vakulya pa ciseko. Tuziŵa lini kuti ni ŵani esiya vakulya ivi, koma catuziŵa n’cakuti Yehova niye esonkhezela munthu uyu kuti atipase vakulya.” M’kuluta kwa nthawi, motoka ya banja iyi yeonongeka. Pofwana kuti niye yeenzoseŵenzesha mu utumiki, enzofunika kuikonzesha kamangu. Koma enzeve ndalama zokwanila kuti aikonzeshe. Ove etwala motoka iyi ku galaji kuti akaziŵe mtengo wangaŵachaje ngati aŵakonzela. Peenze pa galaji, kwewela munalume muyakine ndipo eŵakonsha kuti: “Kansi motoka iyi ni ya ŵani?” Mkwasu uyu eyankha kuti ni yake ndipo eitwala ku galaji kuti aikonzeshe. Pecimvwa izi, munalume uyu elaŵila kuti: “Musavutike, mkazi wangu ofuna motoka yoteti koma soti ya mtundu wamene uyu. Kansi mungakonde kuigulisa pa zingati?” Mkwasu uyu egulisa motoka yake ku munalume uyu. Ndipo emupasa ndalama zokwanila kuti agulile motoka iyakine. Mkwasu uyu elaŵila kuti: “Tesangalala ngako ndipo teziŵa kuti izi ziliyocitike mwangozi, koma Yehova niye etiyavya.”

10. Kansi Salimo 37:5 ingatiyavye tyani kuti osati tikocita nkhaŵa mopitilila malile na zinthu zamuŵili?

¹⁰ Ngati tumvwila mau a Yesu nopewa kucita nkhaŵa kuti tipeze tyani zofunikila za pa umoyo, tikonkhala acimwemwe poziŵa kuti Yehova angakangiwe lini kutisamalila. (Ŵelengani Salimo 37:5; 1 Pet. 5:7) Ganizilani  zocitika zatatomola  m’ndime 5. Olo pali lomba, Yehova angaseŵenzeshe mutu wabanja olo abosi ŵasu kuti atiyavye kupeza zofunikila za pa umoyo. Ngati mutu wabanja angakwanishe lini kutipezela zofunikila za pa umoyo olo ngati tingankhale pa ulova, Yehova angatisamalile poseŵenzesha njila ziyakine. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane cinthu ciyakine cecitiuzhya Yesu kuti tufunika kupewa kucita.

11. Molingana na Mateyu 7:1, 2, kansi Yesu etiuzhya kuti tufunika kupewa kucitanji, ndipo ndaŵa yanji kucita izi ni kupepu lini?

¹¹ Ŵelengani Mateyu 7:1, 2. Yesu enzoziŵa kuti cifukwa ca kusoŵa ungwilo, ŵanthu okonda kuika maganizo ŵao pa zolakwa za ŵanthu ayakine. Niye cifukwa cake elaŵila kuti: “Lekani kuweluza ayakine.” Tonse tuyesayesa kuti osati tikoweluza Akhristu ayasu, koma cifukwa cosoŵa ungwilo, nthawi ziyakine tukangiwa kupewa kucita izi. Ngati tazindikila kuti tukonda kuweluza ŵanthu ayakine, tufunika kumvwila mau a Yesu nocita zonse zatingakwanishe kuti tileke kuweluza ayakine.

12-13. Kansi kuganizila mwamene Yehova ecitila zinthu na Davide kungatiyavye tyani kuti osati tikoweluza ŵanthu ayakine?

¹² Kusinkhasinkha pa cisanzo ca Yehova kungatiyavye ngako. Yove oika maganizo ŵake pa zinthu ziweme zatucita. Tupeza umboni wa mfundo iyi, tikaona mwecicitila zinthu na Mfumu Davide wamene enze ecita macimo akulu-akulu. Mwacisanzo, ecita cigololo na Batiseba ndipo epanga makonzedwe yakuti mulume wake apaiwe. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Izi zecitisha kuti akumane na mavuto yamene yekhuza banja yake yonse. (2 Sam. 12:10, 11) Pa nthawi iyakine, Davide ekangiwa kudalila Yehova mwa kupenda masoja ŵake onse a mu Isiraeli olo kuti Yehova emulesha kucita zamene izi. Payakine ecita izi cifukwa ca kulikuzhya nodalila kuti masoja ŵake niye angamuteteze. Cifukwa ca zocita zake, Aisiraeli pafupifupi 70,000 emwalila na mlili.​—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Kuti pa nthawi iyi mwenzonkhala mu Isiraeli, kansi sembe mweyamba kumuona tyani Davide? Kansi sembe mweganiza kuti enzofunikila lini kukhululukiwa? Yehova aliyoganize teti. Yove eika maganizo ŵake pa kukhulupilika kwecionesha Davide mu umoyo wake wonse. Kuyangizhyila apo, eika maganizo ŵake pa kulapa mofumila pansi pa mtima kwecionesha. Tetyo, emukhululukila macimo ŵake onse. Yehova enzoziŵa kuti Davide enzomukonda ngako ndipo enzofunishisha kucita zinthu ziweme. N’zolimbikisha ngako kuziŵa kuti Yehova oika maganizo ŵake pa zinthu zatucita bwino osati pa ziipa.​—1 Maf. 9:4; 1 Mbi. 29:10, 17.

14. Kansi n’cinji cuyavya Akhristu kuti akwanishe kupewa kuweluza ayakine?

¹⁴ Yehova otiyembekezela lini kuti tikocita zinthu mwangwilo. Tetyo, nase tufunikila lini kuyembekezela ŵanthu ayakine kuti akocita zinthu mwangwilo. M’malo mwake, tufunika kuika maganizo ŵasu pa zinthu zakucita bwino. Kanyinji-kanyinji, tukonda kuganizila pa vinthu vaakulakwisa ayakine noŵaweluza. Koma ngati tutolela cisanzo ca Yehova, tikocita zinthu mwacikondi na ŵanthu ayakine olo kuti tuziŵa zinthu zaakulakwisa. Ganizilani izi, ngati mwala wa dayamondi ni wosapukutiwa, uoneka lini wokongola. Koma munthu wanzelu, oziŵa bwino kuti pavuli poupukuta ungaoneke wokongola ngako. Tetyo, tufunika kutolela cisanzo ca Yehova na Yesu mwa kupewa kuika maganizo pa zinthu zakulakwisa ŵanthu ayakine. M’malo mwake, tikoyesayesa kuona minkhalidwe yao iweme.

15. Kansi kumvwishisha mavuto yakukumana nayo ŵanthu ayakine, kungatiyavye tyani kuti osati tikoŵaweluza?

 ¹⁵ Kuyangizhyila pa kuika maganizo ŵasu pa zinthu zaakucita bwino ŵanthu ayakine, kansi n’cinji ciyakine cingatiyavye kupewa kuweluza ayakine? Tufunika kumvwishisha mavuto yakukumana nayo pa umoyo. Ganizilani cisanzo ici: Siku iyakine peenze m’kacisi, Yesu eona munakazi wamasiye wamene eponya tumakobili tuŵili tocepa mphamvu m’kabokosi ka zopeleka. Peciona izi, Yesu aliyokonshe kuti: “Ndaŵa yanji munakazi uyu aliyoikemo ndalama zinyinji?” M’malo moika maganizo pa kucepa kwa tumakobili, yove eganizila mwezenzele zinthu pa umoyo wa munakazi uyu na cemusonkhezela kuti apange copeleka ici. Tetyo, emuyamikila ngako cifukwa ecita zonse zangakwanishe.​—Luka 21:1-4.

16. Kansi tingaphunzilepo cinji pa cisanzo ca kalongosi Veronica?

¹⁶ Cisanzo ca kalongosi Veronica cingatiyavye kumvwishisha cifukwa cake n’cinthu cofunika kumvwishisha mavuto yakukumana nayo ŵanthu ayakine. Mumpingo mweenzotumikila, mwenze kalongosi muyakine wamene enzolela yeka mwana wake munalume. Kalongosi Veronica elaŵila kuti: “Kalongosi uyu na mwana wake, enzopezeka lini pa misonkhano yonse ndipo enzokonda lini kulalikila. Cifukwa ca izi neyamba kuŵaona  mosayenelela. Koma peneluta naye mu utumiki niye pecinifotokozela kuti mwana wake enze na matenda a m’maganizo. Tetyo, enzocita zonse zangakwanishe kuti apeze zofunikila za pa umoyo na kuti apitilizhye kunkhala pa ushamwali wotang’a na Yehova. Cifukwa ca kulwala kwa mwana wake, nthawi ziyakine enzosonkhana ku mpingo uyakine.” Kalongosi Veronica epitilizhya kulaŵila kuti: “Nenzoziŵa lini kuti kalongosi uyu enzokumana na mavuto oteti pa umoyo wake. Lomba numukonda ngako ndipo numuyamikila cifukwa ocita zonse zangakwanishe potumikila Yehova.”

17. Kansi Yakobo 2:8 yutilimbikisha kucita cinji, ndipo tingacite tyani zamene izi?

¹⁷ Nthawi zonse, tikokumbukila kuti tufunika kukonda akwasu na azilongosi. (Ŵelengani Yakobo 2:8.) Kansi tufunika kucita cinji ngati tazindikila kuti taweluza Mkhristu muyasu mosayenelela? Tufunika kusenga Yehova mofumila pansi pa mtima kuti atiyavye kuleka kuweluza ŵanthu ayakine. Tingacite zinthu mokatizhyana na mapemphelo ŵasu mwa kupatula nthawi yotandala na munthu wamene uyo. Kucita izi kungatiyavye kuti timuziŵe bwino. Ndipo nthawi ziyakine tingamusenge kuti tilutile naye pamozi mu utumiki olo tingamuitile ku cakulya. Patuyesayesa kuti timuziŵe bwino Mkhristu uyu, tingatolele cisanzo ca Yehova na Yesu mwa kuika maganizo ŵasu pa zinthu zakucita bwino. Ngati tucita izi, tuonesha kuti tumvwila lamulo ya Yesu yakuti, lekani kuweluza ayakine.

18. Kansi tingaoneshe tyani kuti tumvwila mau a Yesu?

¹⁸ Monga ni mwamene mbelele zumvwishila mau a mciŵeta wazine, nao ophunzila a Yesu omvwishila mau ŵake. Ngati tupewa kunkhala na nkhaŵa yopitilila malile noleka kuweluza ayakine, Yehova na Yesu atidalise. Mosasamala kanthu kuti nise a “kagulu katontho ka mbelele” olo a “mbelele ziyakine,” tonse tufunika kupitilizhya kumvwila mau a Yesu. (Luka 12:32; Yoh. 10:11, 14, 16) M’nkhani yokonkhapo, tikaphunzile zinthu ziŵili zecitilimbikisha Yesu kuti tikocita.