1. Kansi n’chifukwa chimozi chotyani chamene Yesu chechiyelekezelela ophunzila ŵake na mbelele?

YESU elinganija ushamwali wake na ophunzila ŵake na ushamwali ukulu unkhalapo pakati pa chiŵeta na mbelele zake. (Yoh. 10:14) Chisanzo chamene ichi n’choyenelela. Mbelele zumuziŵa chiŵeta wazine ndipo zumumvwila. Mulwendo muyakine ewona yeka vamene ivi. Yove enena kuti: “Tenzefuna kufotola mbelele ziyakine ndipo tiyeja-yeja kuti zitivwendele pafupi. Koma zove ziliyewele kuli sewo chifukwa chakuti zenzeŵaziŵalini mawu ŵasu. Pavuli pake, kalumbwana kenzeŵetela mbelele zamene izo kewela, ndipo pekeziita, zove ziyamba kuwela.”

2-3. (a) Kansi ophunzila a Yesu owonesha tyani kuti omvwishila mawu ŵake? (b) Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino komasoti mu nkhani ikuza?

² Chisanzo cha uyu mulwendo chutikumbusha mawu a Yesu pa nkhani ya mbelele zake—zamene ni ophunzila ŵake. Yove enena kuti: “Zizamvwe mawu ŵangu.” (Yoh. 10:16) Komalomba Yesu ali kululu. Lomba kansi tingamumvwishile tyani? Njila ikulu yowoneshela kuti tumvwishila mawu ŵake ni kukatishila ntchito vakutiphunzisa pa moyo wasu.—Mt. 7:24, 25.

³ Mu nkhani ino komasoti mu nkhani ikuza, tikambilane viyakine mwa vinthu vechiphunzisa Yesu. Monga mwatikuti tiwonele, Yesu etiphunzisa kuti tufunika kuleka kuchita vinthu viyakine na kuti tikochita vinthu viyakine. Choyamba tiyeni tikambilane vinthu viŵili vakutiuja chiŵeta muweme kuti tileke kuchita.

4. Mokatijana na lemba ya Luka 12:29, kansi n’chinji chingachitishe kuti ‘tikodela nkhaŵa’?

⁴ Ŵelengani Luka 12:29. Yesu elangiza ophunzila ŵake kuti ‘aleke kudela nkhaŵa’ pa nkhani ya mwangapezele vofunika pa moyo. Sewo tuziŵa kuti malangizo a Yesu nthawe zonse onkhala anzelu komasoti aweme. Ndaŵa yanji?

5. Ndaŵa yanji ŵanthu ayakine angankhale na nkhaŵa pa nkhani ya vosoŵa vawo vakuthupi?

 ⁵ Ayakine angankhale na nkhaŵa pa nkhani ya mwangapezele vofunika pa moyo—monga vakulya, vovwala, komasoti malo onkhala. Ove payakine onkhala m’chalo chamene ŵanthu anyinji ni osauka ndipo n’vovuta kufwana ntchito. Payakine vingankhale vovuta kuli ove kufwana ndalama zokwanila kuti asamalile banja yawo. Vingachitike kuti mutu wa banja wamene enzepezela banja yake vofunika payakine emwalila, mwakuti banja iliye ndalama zopezela vinthu vakufunikila. Komasoti vingachitike kuti anyinji ntchito iŵasilila chifukwa cha mavuto oyambishiwa na mulili wa COVID-19. (Mlal. 9:11) Keno chimozi mwa vinthu vamene ivi olo chinthu chiyakine chutichitikila, kansi tingakonkheje tyani malangizo a Yesu akuti tileke kudela nkhaŵa?

6. Fotokozani vichitikila ntumwi Petulo pa nthawe iyakine.

⁶ Pa nthawe iyakine, ntumwi Petulo pamozi na atumwi ayakine enze m’bote pa Nyanja ya Galileya pekwenze chimphepo champhamvu pechiwona Yesu oyenda palulu pa manzi. Petulo enena kuti: “Ambuya, keno ni mwewo chendi, niujeni niyende apa pamanzi niwele uko kwamuli mwewo.” Pavuli pake Yesu emuuja kuti “wela,” pamene apo Petulo eseluka m’bote “noyenda palulu pa manzi kuluta kwenze Yesu.” Lomba onani vichitika pavuli pake. “Pechiwona chimphepo champhamvu, echita  wowa, ndipo pechiyamba kumbila eŵilikija kuti: ‘Ambuya, nipulumusheni!’” Yesu etambulula kwanja yake ndipo emupulumusha. Chochitisha chidwi n’chakuti, Petulo ekwanisha kuyenda pamanzi kuli chimphepo champhamvu penzepitilija kulolesha kuli Yesu. Koma yove pechilolesha chimphepo, echita wowa nokaikila; ndipo eyamba kumbila.—Mt. 14:24-31.

7. Kansi tingaphunzile chinji kufumila pa chisanzo cha Petulo?

⁷ Sewo tingaphunzilepo kanthu kufumila pa chisanzo cha Petulo. Petulo pechiseluka m’bote noyamba kuyenda pa manzi, enzeganizilakolini kuti angayambe kudela nkhaŵa chifukwa cha chimphepo noyamba kumbila. Yove enzefuna kupitilija kuyenda palulu pa manzi mpaka kuyafwika kuli Yesu. Koma mmalo mopitilija kulolesha kuli Yesu, yove eyamba kudela nkhaŵa chifukwa cha chimphepo. N’chendi kuti tingakwanishelini kuyenda palulu pa manzi, koma tukumana na mavuto amene oyesa chikhulupililo chasu. Keno sewo tingaleke kukhulupilila Yehova na malonjezo ŵake, chikhulupililo chasu chingayambe kumbila mwauzimu. Tetyo, olo tikumane na mavulo akulu tyani, tufunika kuika maganizo ŵasu kwa Yehova nonkhala na chidalilo chakuti yove atiyavye. Kansi tingachite tyani vamene ivi?

8. Kansi n’chinji chingatiyavye kuti osati tikodela nkhaŵa ngako na vosoŵa vasu vakuthupi?

⁸ Mmalo modela nkhaŵa chifukwa cha mavuto ŵasu, tufunika kupitilija kudalila Yehova. Kumbukilani kuti Atata ŵasu achikondi Yehova, otilonjeza kuti atisamalile tikoika vinthu vauzimu pa malo oyamba. (Mt. 6:32, 33) Yove nthawe zonse okwanilisha lonjezo yamene iyi. (Deut. 8:4, 15, 16; Sal. 37:25) Keno Yehova osamalila tunyoni na maluŵa, kulaŵila chendi tufunikalini kudela nkhaŵa kuti tilyenji kapena tivwalenji! (Mt. 6:26-30; Afil. 4:6, 7) Monga mwamene chikondi mwachulimbikisila makolo atchelu pali ŵana ŵawo kuŵapezela vofunika pa moyo, chikondi chuchitishasoti Atata ŵasu ŵakululu kupasa ŵanthu ŵake vosoŵa vakuthupi. Kulaŵila chendi, tingankhale osimikijila kuti Yehova atisamalile!

9. Kansi mungaphunzile chinji kufumila pa vichitikila banja iyakine?

⁹ Onani chisanzo chuwonesha mwamene Yehova mwangasamalilile vosoŵa vasu vakuthupi. Banja iyakine yamene ili mu utumiki wa nthawe zonse iyenda nsenga wopitilila 1 awa na motoka yawo yakale kuti akatole alongo amene anzenkhala ku malo a ŵanthu othaŵa kwawo kuti alute nawo kumisonkhano ya Chikhilisitu. M’bale wamene uyo efotokoza kuti: “Pavuli pa misonkhano, tiita alongo amene awo kuti akalye chakulya, koma pavuli pake tichizaziŵa kuti tenzeve chakulya chilichonse chakuti tiŵapase.” Lomba kansi n’chinji chichitika? M’bale wamene uyo epitilija kufotokoza kuti: “Petifwika kung’anda, tifwana masaka akulu-akulu aŵili a vakulya pamuliyango pa ng’anda yasu. Sewo tiliyeziŵe kuti esiya masaka amene awo ni ŵani. Yehova etisamalila.” Papita kanthawe, motoka ya banja yamene iyi ichizawonongeka. Ove enzefunikila motoka yamene iyo pa utumiki wawo; olo n’tetyo, ove enzeve ndalama zakuti aiwamyishesoti. Tetyo, etola yala motoka noluta nayo kuyawamyisha kuti awone keno angataye ndalama zingani. Pavuli pake, munthu muyakine ewela nokonsha kuti: “Kansi iyi motoka ni ya ŵani?” M’bale wamene uyo eyankha kuti ni yake ndipo yufunika kukonzewa. Munthu wamene uyo eyankha kuti: “Paliye vuto. Nkazi wangu ofuna motoka ya ntundu wamene uyu ndipo khala yake ni yamene iyi. Kansi ningakupase zingani kuti nitole motoka? M’bale wamene uyo epasiwa ndalama zokwana kugula motoka iyakine. Yove enena kuti: “Tinkhala osangalala ngako kumapeto kwa nsiku yamene iyo. Tenzeziŵa kuti vamene ivi viliyechitike mwangozi. Koma yenze kwanja ya Yehova.”

10. Kansi lemba ya Salimo 37:5 yutilimbikisa tyani kuti tileke kudela nkhaŵa na vosoŵa vasu vakuthupi?

 ¹⁰ Keno sewo tumvwila chiŵeta muwewe noleka kudela nkhaŵa ngako na vosoŵa vasu vakuthupi, tingankhale osimikijila kuti Yehova atisamalile. (Ŵelengani Salimo 37:5; 1 Pet. 5:7) Ganizilani vinthu vovuta vatomolewa mu  ndime  5. Mpaka pano, vingachitike kuti Yehova okatishila ntchito mutu wa banja kapena abwana ŵasu kuti atiyavye kufwana vatufunikila nsiku na nsiku. Keno mutu wa banja ungakwanishelinisoti kuchita tetyo olo keno ntchito yasu yatisilila, Yehova atisamalilesoti m’njila iyakine. Sewo tingankhale osimikijila vamene ivi. Lomba tiyeni tikambilane chinthu chiyakine chakutilimbikisa chiŵeta muweme kuti tileke kuchita.

11. Mokatijana na lemba ya Mateyu 7:1, 2, kansi Yesu otiuja kuti tileke kuchita chinji, ndipo ndaŵa yanji kuchita vamene ivi kungankhale kovuta?

¹¹ Ŵelengani Mateyu 7:1, 2. Yesu enzeziŵa kuti ŵanthu aliye ungwilo ndipo kanyinji-kanyinji akungoganizila tyala pa vinthu vakuphoniya ayawo. N’chifukwa chake yove enena kuti: “Lekani kuweluza ayanu.” Vingachitike kuti tuyeja-yeja mwakhama kuti osati tikoweluza abale ŵasu m’chikhulupililo. Koma pakuti nise ochimwa nthawe ziyakine tuphoniya. Lomba keno tawona kuti nthawe ziyakine tunkhala na maganizo ophoniyeka, kansi tingachite tyani? Mvwilani Yesu, ndipo yeja-yejani mwakhama kuti muleke kuweluza ayanu.

12-13. Kansi chisanzo cha Yehova chingatiyavye tyani kuti tileke kuweluza ayasu?

¹² Tingapindule mwa kuganizila ngako pa chisanzo cha Yehova. Yove owona ngako vinthu viweme muli ŵanthu. Ganizilani vechichita yove Davide pechichita machimo akulu. Mwachisanzo, yove echita chigololo na Bati-seba, ndipo elamula kuti mwanalume wake apaiwe. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Chifukwa cha vechichita Davide, yove na banja yake ekumana na mavuto pamozi na anakazi ŵake onse. (2 Sam. 12:10, 11) Nthawe iyakine, Davide aliyewoneshe kudalila Yehova na ntima wonse pechiŵelenga analume ankhondo am’gulu ya Aisiraeli, vinthu vamene Yehova enze aliyeŵauje kuti achite. Payakine Davide echita vamene ivi chifukwa chakuti enzemekela kuti gulu yake yankhondo ni ikulu ngako komasoti chifukwa chakuti enzedalila chitetezo chamene icho. Kansi vokonkhapo vake vinkhala votyani? Pafupi-fupi Aisiraeli okwana 70.000 echifwa na mulili!—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Kuti mwewo mwenzenkhala mu Isiraeli nthawe yamene iyo, kansi sembe mwimuwona tyani Davide? Kansi sembe mwiganiza kuti Yehova ofunikalini kumukhululukila? Yehova oganizalini tetyo. Yove eloleshesha ngako pa kukhulupilika kwa Davide pa moyo wake komasoti pa kulapa kwake. Tetyo, Yehova emukhululukila Davide chifukwa cha machimo amene aŵa akulu-akulu. Yehova enzeziŵa kuti Davide enzemukonda ngako ndipo enzefunishisha kuchita viweme. Kansi mwewo mutembejalini chifukwa chakuti Mulungu wasu owona ngako vinthu viweme muli sewo?—1 Maf. 9:4; 1 Mbiri 29:10, 17.

14. Kansi n’chinji chingayavye Akhilisitu kuleka kuweluza ayawo?

¹⁴ Pakuti Yehova oyembekezelalini kuti tikochita vinthu mosaphoniyesha kanthu kalikonse, sewo nase tufunikalini kuyembekezela kuti ayasu akochita vinthu mosaphoniyesha kalikonse ndipo tufunika kuwona ngako vinthu viweme vakuchita ayasu. Kanyinji-kanyinji n’kosavuta kuwona vinthu vakuphoniyesha ayasu noyamba kunkhala oweluza. Koma munthu wamene okonkheja Yehova okata ntchito luweme na ayake olo kuti oziŵa vinthu vakuphoniyesha ove. Miyala ya daimondi yamene ikaliyekumbiwa nopukutiwa yunkhalalini iweme, koma munthu wanzelu oziŵa kuti ikakumbiwa  nopukutiwa yunkhala iweme ngako komasoti yantengo wapatali. Molingana na Yehova pamozi na Yesu, tufunikalini kulolesha ngako pa vinthu vakuphoniyesha ŵanthu ayakine, koma pa minkhalidwe yawo iweme.

15. Ndaŵa yanji kuganizila mwavilili vinthu pa moyo wa ŵanthu ayakine kungatiyavye kuti osati tikoweluza ayasu?

¹⁵ Kuyangijila pa kulolesha minkhalidwe iweme ya ayasu, kansi n’chinji chingatiyavye kuti osati tikoweluza mwankhanza? Yejani kuyelekezela mwaulili moyo wawo. Ganizilani chisanzo ichi. Nsiku iyakine ali ku kachisi, Yesu ewona mwanakazi wamasiye wosauka oponya tundalama tuŵili tutontho-tutontho m’bokosi. Yove aliyekonshe kuti: “Ndaŵa yanji yove aliyeponyemo zinyinji?” Mmalo moika ngako nzelu pa kupaka kwa ndalama zechiponya mwanakazi wamasiye, Yesu eganizila ngako pa chifukwa chimuchitisha kuti achite vamene ivo komasoti mwevenzele vinthu pa moyo wake ndipo emutembeja chifukwa chochita vonse vechikwanisha.—Lk. 21:1-4.

16. Kansi mwewo mungaphunzile chinji kufumila pa chisanzo cha Veronica?

¹⁶ Tingamvwishe kufunika koganizila mwavilili vinthu pa moyo wa ŵanthu ayakine tikaganizila vichitikila mulongo muyakine zina yake Veronica. Mu mpingo wenzetumikila yove mwenze mayi muyakine wamene enzeve munalume koma enzenkhala pamozi na mwana wake. Veronica enena kuti: “Kuli newo venzewoneka kuti ove enzelutalini kumisonkhano na mu utumiki nthawe zonse. Chifukwa cha vamene ivi, newo  niŵawona mophoniyeka. Koma pavuli pake niyamba kulalikila na mayi wamene uyo. Yove eniuja kuti mwana wake mwanalume enze na vuto ya m’maganizo. Yove enzechita vonse vangakwanishe kuti akwanishe kufwana vofunika pa moyo komasoti kuti apitilije kunkhala pa ushamwali wotang’a na Yehova. Chifukwa cha vuto ya thanzi ya mwana wake, nthawe ziyakine yove enzeluta kuyasonkhana kumpingo uyakine.” Veronica esilija na mawu akuti: “Newo nenzeziŵalini kuti moyo wake wenze wovuta ngako. Lomba numukonda komasoti kumulemekeza ngako mulongo wamene uyo chifukwa cha vonse vakuchita potumikila Yehova.”

17. Kansi lemba ya Yakobo 2:8 yutilangiza kuchita chinji, ndipo tingachite tyani vamene ivi?

¹⁷ Kansi tufunika kuchita tyani tikaziŵa kuti taweluza wokhulupilila muyasu? Tikokumbukila kuti tufunika kukonda abale ŵasu. (Ŵelengani Yakobo 2:8.) Tufunikasoti kupemphela kwa Yehova mofumila pansi pa ntima nomusenga kuti atiyavye kuti tileke kuweluza ayasu. Tufunika kuchita khama mokatijana na mapemphelo ŵasu mwa kupatulako nthawe kuti titandaleko na wala munthu wataphoniyelana naye. Vamene ivi vingachitishe kuti tiziŵane naye luweme. Tingamusenge kuti tilute naye pamozi mu utumiki kapena kuti azalye nase pamozi chakulya. Tikamuziŵa luweme m’bale wasu, niye patuyeja-yeja kukonkheja chisanzo cha Yehova na Yesu mwa kuwona viweme muli yove. Mwanjila yamene iyi, tiwoneshe kuti tumvwila lamulo ya chiŵeta muweme yakuti tileke kuweluza ayasu.

18. Kansi tingawoneshe tyani kuti tumvwila mawu a chiŵeta muweme?

¹⁸ Monga mwazuchitila mbelele ngazo-ngazo, zove zikumvwa mawu a chiŵeta wazine, ophunzila a Yesu nawo akumvwa mawu ŵake. Keno sewo tuyeja-yeja mwakhama kuti tileke kudela nkhaŵa na vatufunikila pa moyo komasoti kuti tileke kuweluza ayasu, Yehova na Yesu adalise kuyeja-yeja kwasu. Viliyekanthu kuti nise a “kagulu katontho” olo a “mbelele ziyakine,” tiyeni tipitilije kumvwishila komasoti kumvwila mawu a chiŵeta muweme. (Lk. 12:32; Yoh. 10:11, 14, 16) Mu nkhani ikuza, tizakambilane vinthu viŵili vechiuja ophunzila ŵake Yesu kuti akochita.