1. Ngimba kifukwa kiliku iki Yesu abafwanikisye abamanyili bake ning’osi?

YESU afwanikisye ubumanyani ubu bulipo pakati pa umwene na bamanyili bake nubumanyani ubu bulipo pakati pa untimi ni ng’osi syake. (Yoh. 10:14) Ukukolelana uku kwakulondiwa fiyo. Ing’osi sikummanya untimi kangi sikupilikisya ku masyu ghake. Umundu yumo uyu ikuketa amalo aketile isi syabombiwe. Umwene atile: “Twalondagha ukusijambula ing’osi simo kangi twaghelile ukuti sifike pabupipi nanuswe. Loli sikalisile pabupipi panongwa yakuti sikaghamenye amasyu ghitu. Ukufuma apo, untimi uwakilumyana alisile, bo asikolile itolo ing’osi, silinkunkonga.”

2-3. (a) Ngimba abamanyili ba Yesu bikunangisya bulebule ukuti bikupilikisya ku masyu ghake? (b) Ngimba tukuya pakumanyila isyafiki mu nkhani iyi niyakukongapo?

² Umundu uyu ikuketa amalo ikutukumbusya amasyu gha Yesu aghakuyoba isya ng’osi syake aba bo bafundiwa bake. Umwene atile: “Sisakupilikagha ilisyu lyangu.” (Yoh. 10:16) Loli Yesu ali kumwanya. Po ngimba tubaghile ukupilika bulebule amasyu ghake? Injila yimo iyi tubaghile ukunangisya ukuti tukupilikisya ku masyu gha Mwalafyale witu ko kukonga isi amanyisyagha.—Mat. 7:24, 25.

³ Mu nkhani iyi niyakukongapo, tukuya pakumanyila ifundo simo isi Yesu amanyisyagha. Bo muno tukuya pakumanyilila, Yesu atumanyisye ifindu fimo ifi tukulondiwa ukubomba na ifi tutikulondiwa ukubomba. Ikyakwanda tukuya pakumanyila ifindu fibili ifi untimi unnunu atikulonda ukuti tubombeghe.

4. Ukufwana na Luka 12:29, findu fiki fibaghile ukutupangisya ukuti “twiyayeghe”?

⁴ Belenga Luka 12:29. Yesu abakasisye abamanyili bake ukuti “bangiyayagha” isyakufwana na muno babaghile ukufyaghila ifindu ifi balondagha pa bumi bwabo. Tusimenye ukuti akabalilo kosa ubulongosi bwa Yesu bwa mahala kangi bwakutula fiyo. Tukulonda ukuti tubukongeghe loli utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu ukubukonga. Nongwa yafiki?

5. Nongwa yafiki bamo babaghile ukwiyaya isyakufwana namuno babaghile ukufyaghila ifindu pa bumi bwabo?

 ⁵ Bamo babaghile ukwiyaya isyakufwana na muno babaghile ukufyaghila ifyakulya, imyenda na malo aghakughona. Lumo abene bikwikala nkisu iki abandu bingi balondo kangi kukafu ukuti bayaghe imbombo. Kubaghile ukuya kukafu kubene ukuti basyagheghe indalama ukuti basipweleleleghe imbumba syabo. Pamo umundu uyu bikunsubila mu mbumba yabo afwile, kangi imbumba yibaghile ukutamiwa ukusyagha indalama isyakuti bule ifindu ifi bikulondiwa. Imbungo ya COVID-19 yibaghile ukupangisya ukuti imbombo simalike nukusoba indalama. (Ndumbi. 9:11) Linga tukwaghana ni ndamyo bo isi, ngimba tubaghile ukukonga bulebule ubulongosi bwa Yesu ubwakuti tungiyayagha?

6. Lingania isi syabombiwe ku ntumiwa Peteri pakyakubombiwa kimo.

⁶ Pakyakubombiwa kimo, untumiwa Peteri na batumiwa abangi bali mwiboti pa sumbi wa Galilai pakabalilo ka mbelo uwamaka bo Yesu ikwenda pamwanya pamisi. Peteri atile: “Mwalafyale, linga yo uwe, ulimbulagha ukuti nendeghe pamwanya pamisi ukwisa kumyako.” Bo Yesu ankolile ukuti “isagha,” Peteri bo asokile mwiboti “alinkwenda pamwanya pamisi ukubuka kwa Yesu.” Ukufuma apo, keta isi syabombiwe.  “Lelo bo aghubwene umbelo alinkutetema. Kangi bo andile ukwibila, alinkukuta alinkuti: ‘We Mwalafyale mboka.’” Yesu alinkugholosya ikiboko alinkumpoka. Kwakulondiwa fiyo ukukumbukila ukuti, Peteri afwanisye ukwenda pamwanya pamisi panongwa yakuti aketagha kwa Yesu. Loli bo Peteri aghubwene umbelo alyandile ukutetema nukwanda ukwibila.—Mat. 14:24-31.

7. Ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki kwa Peteri?

⁷ Tubaghile ukumanyilako kukifwanikisyo kya Peteri. Bo Peteri asokile mwiboti nukwanda ukwenda pamisi, umwene akinong’onelagha ukuti ayagha pakwibila. Alondagha ukwenda pamisi nukwakufika kwa Yesu. Loli m’malo mwakukindilila ukunketa Yesu, umwene alyandile ukutetema bo aghubwene umbelo. Amasiku agha, tukulondiwa ukuya nulwitiko ukuti twifimbilisye ku ndamyo, mwakufwana itolo na Peteri uyu yope alondiwagha ulwitiko bo ikwenda pamisi. Linga tukutoliwa ukukindilila ukunsubila Yehova na isi afingile, ulwitiko lwitu lukabaghila ukuya lwamaka panongwa ya ndamyo isi tukwaghana nasyo. Yonongwa yake linga tukwaghana ni ndamyo, tukulondiwa ukunsubila fiyo Yehova ukuti ikuya pakututula. Ngimba tubaghile ukubomba bulebule isi?

8. Ngimba findu fiki fikuya pakututula ukuti tungiyayagha isyakufwana na ifi tukulonda pa bumi bwitu?

⁸ M’malo mwakwiyaya panongwa ya ndamyo isi tukwaghana nasyo, tukulondiwa ukunsubila Yehova. Tukumbukileghe ukuti Tata witu uwalughano, Yehova afingile ukuti ikuya pakutupa isi tukulondiwa linga tukubika ifindu fya mwambepo pa malo aghakwanda. (Mat. 6:32, 33) Umwene utubalilo tosa ikufwanisya isi afingile. (Kukumbu. 8:4, 15, 16; Sal. 37:25) Linga Yehova ikusipwelelela injuni na maluba, nanuswe tutikulondiwa ukwiyaya isyakufwana nifyakulya pamo imyenda. (Mat. 6:26-30; Filip. 4:6, 7) Bo muno ulughano lukubapangisya abapapi ukubapa ifyakulondiwa abanabo, ulughano lukumpangisya Tata witu wakumwanya ukubapa ababombi bake ifi bikulondiwa pa bumi bwabo. Bwanaloli ukuti tuli nulusubilo losa ukuti Yehova ikuya pakututula.

9. Ngimba tukumanyilako isyafiki ku isi imbumba yimo yalyaghene nasyo?

⁹ Inong’onela ikifwanikisyo ikya muno Yehova abaghile ukutupa ifi tukulonda pa bumi bwitu. Imbumba yimo iyi yikubomba ububombeli bwa kabalilo kosa yakwelile mu galimoto yabo ingulu ukuti bakabeghe abalumbu bamo aba bikalagha ku malo agha bikusungilako abandu aba babopile ku kisu kyabo nukubuka nabo kungomano. Unkamu atile: “Bo tumalile ingomano, twabakolile abalumbu aba ku nyumba yitu ukuti tukalye nabo ifyakulya loli twasyaghenie ukuti tukali nifyakulya nafimo.” Ngimba imbumba iyi yabombile isyafiki? Unkamu akindilile ukuti: “Bo tufikile kukaya, twaghaghile amatumba mabili agha fyakulya pa kifigho kyitu. Tukalimmenye umundu uyu abikile ifyakulya ifi. Yehova atupwelelile.” Bo akabalilo kakindilepo, igalimoto yabo yalyonangike. Abene balondiwagha ukubuka pa galimoto mubufumusi loli bakalinasyo indalama isyakutendekesyela igalimoto yabo. Babukile nigalimoto ku malo aghakutendekesya ukuti bamanye indalama isi bikuya pakutendekesyela. Ukufuma apo umundu yumo alisile nukubalalusya ukuti: “Ngimba igalimoto iyi yanani?” Unkamu alyamwile ukuti yake kangi ikulonda ukutendekesya. Umundu uyu alyamwile ukuti: “Indamyo nayimo. Unkasi wangu ikulonda igalimoto bo iyi nuluko bo ulu. Ngimba kulonda indalama silinga?” Unkamu uyu alyulisye igalimoto yake kangi ali nindalama nyingi isyakuti akule iyingi. Umwene atile: “Twahobwike fiyo pisiku ili. Twasimenye ukuti isi sikabombiwe syene. Yehova yo uyu atutulile.”

10. Ngimba pa Salimo 37:5 pikutukasya bulebule ukuti tungiyayagha na isi tukulondiwa pa bumi?

¹⁰ Linga tukupilikisya ku ntimi unnunu nukuleka ukwiyaya isyakufwana na isi tukulondiwa  pa bumi, tubaghile ukuya nulusubilo losa ukuti Yehova ikuya pakututula. (Belenga Salimo 37:5; 1 Pet. 5:7) Inong’onela isya ndamyo isi siyobiwe mu  palagilafu 5. Ukufika lino, Yehova abaghile ukuti ikubombela uyu mutu wa mbumba pamo uyu ikubingisya abangi imbombo ukuti batutule ukufyagha ifi tukulondiwa pa bumi. Linga uyu mutu wa mbumba atikufwanisya ukubomba isi pamo imbombo yimmalikile, Yehova ikuya pakutupwelelela mu njila iyingi. Tuli nulusubilo losa ukuti umwene ikuya pakututula. Lino isagha tuyobesanie isi untimi unnunu ikutubula ukuti tungabombagha.

11. Ukufwana na Matai 7:1, 2, ngimba Yesu atubulile isyafiki isyakufwana nukuleka ukubalonga abangi kangi nongwa yafiki kubaghile ukuya kukafu ukubomba isi?

¹¹ Belenga Matai 7:1, 2. Yesu asimenye ukuti abandu bakaya bagholofu kangi ukuti utubalilo twingi abene bikuketa isi abangi bikonanga. Yonongwa yake atile: “Mungabalongagha abangi.” Tukulondiwa ukughelaghela ukuti tungabalongagha Abakristu abinitu. Twesa tuli basitabugholofu. Linga tukuketa ukuti utubalilo tumo batubombile ifindu ifibibi, ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki? Tupilikisyeghe kwa Yesu kangi tungabalongagha abangi.

12-13. Ngimba ikifwanikisyo kya Yehova kikututula bulebule ukuleka ukubalonga abangi?

¹² Tubaghile ukusayiwa linga tukukonga ikifwanikisyo kya Yehova. Umwene ikuketa inunu mu bandu. Inong’onela isi abombile bo Umwalafyale Davidi abombile ubutulanongwa ubunywamu. Mwakifwanikisyo, Davidi abombile ubulowe na Batisheba kangi apangisye ukuti undume wake aghoghiwe. (2 Samu. 11:2-4, 14, 15, 24) Panongwa ya isi Davidi abombile, umwene ni mbumba yake yalyandile ukwaghana ni ndamyo, ukongelelapo abakasi bake abangi. (2 Samu. 12:10, 11) Pakabalilo akangi, Davidi atoliwe ukunangisya ubusubiliwa kwa Yehova mwakukilongosya ikilundilo kya basilikali ba ku Israeli isi Yehova akalimbulilepo ukubomba. Umwene abombile isi panongwa yakuti ali wakwibona kangi abasubilagha abasilikali ukuti bo babaghile ukumfighilila. Ngimba ifyakukongapo fyake fyali fyo filiku? Abaisraeli abakufwana 70,000 bafwile nimbungo.—2 Samu. 24:1-4, 10-15.

¹³ Linga mwaliko nkabalilo ka Baisraeli, ngimba mwayagha pakunketa bulebule Davidi? Ngimba mwayagha pakundonga nukwinong’ona ukuti Yehova atikulondiwa ukunhobokela? Yehova akalinong’wine bo ulu. Umwene inong’onelagha muno Davidi anangisyilagha ubusubiliwa kangi panongwa yakuti alapile ukufuma pasi pandumbula. Yonongwa yake Yehova alinhobokile Davidi ubutulanongwa ubunywamu ubu abombile. Yehova asimenye ukuti Davidi anganile umwene kangi ukuti alondagha ukubomba inunu. Tukundaghisya fiyo panongwa yakuti Yehova ikuketa utuyilo twitu utununu.—1 Banyaf. 9:4; 1 Syambu. 29:10, 17.

14. Ngimba findu fiki fikubatula Abakristu ukuti bangabalongagha abangi?

¹⁴ Panongwa yakuti Yehova atikughulila ukuti tuye bagholofu, nanuswe tutikulondiwa ukughulila ukuti abangi baye bagholofu loli tukulondiwa ukuketa inunu mu bangi. Utubalilo twingi kukuya kupepe ukuketa isi abangi bikusoba nukwanda ukubalonga. Loli umundu uyu ikunkonga Yehova ikubomba kanunu na bangi nalinga ukuti ikumanya isi bikusoba. Ilibwe lya dayimondi ili balitumwile likabaghila ukuboneka kanunu, loli umundu wamahala ikumanya ukuti libaghile ukuboneka kanunu kangi lyakulondiwa linga balitumwile nukulitendekesya. Mwakufwana itolo na Yehova kangi Yesu, nanuswe tutikulondiwa ukwinong’onela isi abangi bikusoba m’malo mwake tuketeghe utuyilo twabo utununu.

15. Nongwa yafiki ukwinong’onela isi abandu bikwaghana nasyo kubaghile ukututula ukuti tungabalongagha?

¹⁵ Mwakongelelapo pakwinong’onela isya  tuyilo utununu utwa bangi, ngimba findu fiki fibaghile ukututula ukuti tungabopelagha ukubalonga? Tughelegheleghe ukwinong’onela isi bikubomba pa bumi bwabo. Inong’onela ikifwanikisyo iki. Isiku limo ku tempile, Yesu alimbwene unkikulu umfwilwe ikusopa utundalama tubili mu kyakusopelamo indalama. Yesu akalalusisye ukuti: “Nongwa yafiki akasopamo nyingi?” M’malo mwakwinong’onela isya ndalama isi unkikulu umfwilwe uyu asopile, Yesu alinong’onile ikifukwa iki unkikulu uyu abombile isi namuno ifindu fyayilile pa bumi bwake kangi alindaghisisye panongwa yakubomba isi afwanisye.—Luka 21:1-4.

16. Ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki kwa Veronica?

¹⁶ Ikifwanikisyo kya Veronica kikututula ukuketa ukulondiwa kwa kwinong’onela isi abangi bikwaghana nasyo pa bumi bwabo. Mu kipanga iki abombagha ububombeli, alimo mama uyu alelagha mwene umwanake unnyambala. Veronica atile: “Naketagha ukuti utubalilo twingi bakabukagha ku ngomano namubufumusi. Panongwa ya isi, nalyandile ukubinong’onela ububibi. Loli ukufuma apo, nalingile mubufumusi na mama uyu. Alimbulile ukuti umwanake ali ni ndamyo iya mubongo. Umwene aghelaghelagha ukubomba isi abaghile ukufwanisya ukuti afyagheghe ifyakulondiwa pa bumi nukukindilila ukukasya ubumanyani bwabo na Yehova. Panongwa ya bubine bwa mwanake, utubalilo tumo akaghiwagha pangomano simo isya kipanga.” Veronica atile: “Ngasimenye ukuti ikwaghana ni ndamyo pa bumi bwake. Lino ngundaghisya  kangi ngungindika fiyo umulumbu uyu pa isi ikubomba pakumbombela Yehova.”

17. Ngimba ilemba lya Yakobu 2:8 likutukasya ukubomba isyafiki, kangi tubaghile ukubomba bulebule?

¹⁷ Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga tusyaghenie ukuti tundongile Unkristu umwinitu? Tukumbukileghe ukuti tukulondiwa ukubaghana abakamu na balumbu bitu. (Belenga Yakobu 2:8.) Kangi tukulondiwa ukwiputa kwa Yehova ukufuma pasi pandumbula, ukunsuma ukuti atutule ukuleka ukubalonga abangi. Tukulondiwa ukubomba ifindu mwakukolelana ninyiputo syitu mwakuya nakabalilo akakwangala na uyu tutikukolelana nawe. Isi sibaghile ukututula ukuti tummanye kanunu. Tubaghile ukunsuma ukuti tubuke nawe mubufumusi pamo ukuti tukalye nawe ifyakulya. Linga tukughelaghela ukubamanya kanunu abakamu na balumbu bitu, tukuya pakukonga ikifwanikisyo kya Yehova na Yesu mwakuketa inunu mu bangi. Linga tukubomba isi, tukunangisya ukuti tukupilikisya ku masyu gha ntimi unnunu aghakuti tungabalongagha abangi.

18. Ngimba tubaghile ukunangisya bulebule ukuti tukupilikisya ku masyu gha ntimi unnunu?

¹⁸ Mwakufwana itolo na muno ing’osi yikupilikila amasyu gha ntimi wake, abamanyili ba Yesu bope bikupilika amasyu ghake. Linga tutikwiyaya isyakufwana ni findu ifi tukulondiwa pa bumi nukuleka ukubalonga abangi, Yehova na Yesu bikuya pakutusaya panongwa yakwiyipa kwitu. Kali tuli mu gulu lya “katimo akanandi” pamo aba “ng’osi isingi,” twesa tukulondiwa ukupilikila amasyu gha ntimi unnunu. (Luka 12:32; Yoh. 10:11, 14, 16) Mu nkhani iyakukongapo, tukwisa pakumanyila ifindu fibili ifi Yesu ababulile abamanyili bake ukubomba.