1. Alaghga lu nyi i na ve Yesu tôô mbadondon un kar sha iyôngo?

YESU yange tôô mlu na vea mbadondon un kar sha mlu u orkuran iyôngo ka nan lu kôôsôô vea iyôngo i nan la. (Yoh. 10:14) Man ikyav la zua vough. Iyôngo ka i fa orkuran u i shi i ungwan imo i nan kpaa. Orgen yange nenge ikyav i kwagh ne. A kaa ér: “Yange se soo u tôôn iyôngo igen foto, nahan se lu yilan i. Kpa i va ikyua a vese ga, sha ci u i fa ikyenge yase ga. Maa an-wan u lu kuran i la va due her. Yilan iyôngo shon yô, fese je i kar i dondo un.”

2-3. (a) Mbadondon Yesu ka ve tese ér ve mba ungwan imo na nena? (b) Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren ne man u dondon laa?

² Kwagh u or la yange nenge la umbur se kwagh u Yesu ôr sha kwagh u mbadondon un, mba ve lu iyôngo na la. Yange kaa ér: “Ia ungwan imo yam.” (Yoh. 10:16) Kpa Yesu gema ngu sha, nahan se ungwa imo na nena? Gbenda u vesen môm u u se tese ser se mba ungwan imo i Orvesen wase yô, ka sha u dondon ityesen na ken uma wase.—Mat. 7:24, 25.

³ Se lu timen sha atesen a Yesu agen ken ngeren ne man u dondon la cii. Shi er se va hen nahan, Yesu yange tese ér se de u eren akaa agen, shi tese se agen a i gbe u se eren yô. Se hii timen sha akaa ahar a orkuran iyôngo u dedoo ne yange wa se kwagh ér se de u eren yô.

4. Sha kwagh u Luka 12:29 a ôr yô, ka nyi ia na ishima ia ‘nyian se kpishi’?

⁴ Ôr Luka 12:29. Yesu yange kaa a mbadondon un ér “ishima  i de u nyian [ve] kpishi” sha akaa a kwagh a gbe ve a mi ken uma la. Se fa, hanma shighe yô kwaghwan u Yesu ka i lu u sha inja man u vough kpaa. Ka se soo ser se dondo, nahan kpa ashighe agen alaghga a taver se u eren nahan. Sha ci u nyi?

5. Alaghga ishima ia nyian mbagenev sha kwagh u akaa a kwagh a gbe ve a mi ken uma la sha ci u nyi?

 ⁵ Alaghga ishima ia lu nyian mbagenev sha akaa a iyolough a kwagh a gbe ve a mi yô, er kwaghyan man akondo kua ijiir i tsan nahan. Sha ci u adooga mba ken ityar i ior kpishi ve gbe ican, shi ka i taver u zuan a tom yô. Nahan a taver ve u zuan a inyaregh ki nengen sha icombor ve. Gayô, alaghga or u nan ve a inyaregh ki kuren akaa hen ma tsombor yô, nan kpe, nahan tsombor la kera ngu a inyaregh ki eren akaa a a gbe u la ga. Shi mbagen alaghga angev mbu korona na yô, i de ve tom, nahan kera mba a kwagh ga. (Orpa. 9:11) Aluer se tagher a mbamtaver mban shin mbagenev yô, se er nan ve se dondo kwagh u Yesu a we se ér ishima i de u nyian se kpishi laa?

6. Pase kwagh u yange er apostoli Peteru hen shighe ugen la yô.

⁶ Shighe ugen la, apostoli Peteru man mbaapostoli mbagenev lu shin tso, shin Zegemnger u Galilia zum u ijeverahumbe lu eren yô, maa ve nenge Yesu lu zenden sha kwavmnger. Peteru kaa ér: “Tere, a lu we yô kaam m zende sha kwavmnger m va kohol we.” Yesu kaan a na ér a “va” yô, Peteru maa due shin tso “gba zenden sha kwavmnger zan ape Yesu lu la.” Nenge ase kwagh ugen u er ne. “Gem kenger ijeverahumbe la yô, cier un iyol. Nahan hiin u miren yô, a ngor a kaa ér: “Tere, yimam!” Yesu maa nalegh uwegh kôr un. Kwagh u vesen u i doo u se umbur yô ka un ne. Shighe u Peteru lu kenger sha Yesu la, lu zenden sha mngerem mara. Kpa gem  kenger ijeverahumbe la yô, cier un iyol kpishi, shi lu tan akperan, maa a hii u miren.—Mat. 14:24-31.

7. Ka nyi se fatyô u henen ken kwagh u er Peteru laa?

⁷ Se fatyô u henen kwagh ken kwagh u er Peteru la. Shighe u Peteru due shin tso hungwa shin zegemnger la, yange hen ér ijeverahumbe la ia dan un u zenden sha kwavmnger maa una hii u miren ga. Yange soo ér una zende sha kwavmnger la zan zan una kar za kohol Orvesen na. Kpa ijeverahumbe la dan un kera ver ishima sha kwagh u soo u eren ne ga. Yange gba u Peteru una lu a jighjigh ve una zende sha kwavmnger ye. Nyian ne, se kpa saa se lu a jighjigh ve se fatyô u wan ishima a mbamzeyol mba se tagher a mi la ye. Kpa aluer se de u suur sha Yehova shi se kera na jighjigh er una kure uityendezwa nav ga yô, jighjigh wase una kera taver ga. Aluer se tagher a mbamzeyol mba vesen je kpa, doo u se suur sha Yehova shi se umbur er a lu a tahav mbu wasen se yô. Se er kwagh ne nena?

8. Ka nyi ia wase se ve ishima ia kera nyian se kpishi sha akaa a kwagh a gbe se a mi la ga?

⁸ Aluer se de ser ishimanyian i ya tor ken a vese ga, kpa se gema se suur sha Yehova yô, kwagh la una wase se kpishi. Umbur wer, Yehova, Ter wase u se doo un ishima la, tôndo zwa ér una na se akaa a kwagh a gbe se a mi la, aluer a hemba gban se kwagh a hanma kwagh ugen cii ken uma wase yô. (Mat. 6:32, 33) Yehova kur uityendezwa nav hanma shighe cii. (Dut. 8:4, 15, 16; Ps. 37:25) Aluer Yehova koson annyonov shi nengen sha ufaluwa doo doo yô, ityôkyaa ngi i ishima ia nyian se sha kwagh u se ya shin ikyondo i se zer ga! (Mat. 6:26-30; Fil. 4:6, 7) Er mbamaren ka ve koson mbayev vev shi ve nengen sha a ve sha ci u ve doo ve ishima nahan, kape Ter wase u sha la kpa a koson ior nav sha ci u ve doo un ishima je la. Nahan yô, se fatyô u lun a jighjigh u nan ser Yehova una nenge sha a vese!

9. Ka nyi se hen ken kwagh u er orgen vea kwase na laa?

⁹ Nenge ase kwagh u yange er u a tese er Yehova ka a nenge sha mbamgbe asev yô. Anmgbian ugen vea kwase na u ve eren pania imôngo yô, yange ve za a an-tse mato ve, ve za tôô anmgbianev mba kasev mbagen hen afo a mbayevese ityav, ve va a ve ken mkombo. Lu zende u hemban ihwa jimin. Anmgbian la kaa ér: “Yange mba duen mkombo yô, se lôhô anmgbianev mba kasev mbara iwer hen ya wase, kpa se mase kaven ser se mba a kwaghyan u nan ve ga.” Nahan anmgbian ne vea kwase na vea er nena? Anmgbian la za hemen kaa ér: Yange se mba za nyer hen ya yô, se nenge a akpa ahar, a kwaghyan ker poo poo. Man se fa or u yange nan va ver ga. Yehova yange nenge sha a vese.” Shighe karen yô, mato ve la vihi, man mato shon ve duen kwaghpasen a mi ye. Kpa ve lu a inyaregh ki sôron ga. Ve gba tôôn un tsô ve za a mi hen makaniki sha er vea za fa inyaregh ki vea vihi sha u sôron mato shon yô. Maa orgen za va her, va pine ér: “Ka mato u ana laa?” Anmgbian la kaa ér ka mato na, kpa a vihi gba u a sôr. Maa or la kaa ér: “Ngula ka zayol ga. Kwase wam ngu keren mato imba ne shi ka kala u a soo vough je ne. U soo wer i na u nyi?” Anmgbian la maa tee or la mato shon, nahan zua a inyaregh kuma ki una yam mato ugen yô. Anmgbian la kaa ér: “Yange saan se iyol sha iyange la je ka u ôron ga. Yange se fa wang je ser kwagh ne gba eren tsô ga. Kpa ka Yehova jighilii a wase se ye.”

10. Ka nyi i ôr ken Pasalmi 37:5 i wasen se, sha er ishima ia nyian se sha akaa a kwagh a gbe se a mi la kpishi ga?

¹⁰ Ka sea ungwan imo i orkuran iyôngo u dedoo, shi ishima ia de u nyian se kpishi sha akaa a kwagh a gbe se a mi la yô, se lu a jighjigh u  nan ser Yehova una nenge sha mbamgbe asev. (Ôr Pasalmi 37:5; 1 Pet. 5:7) Hen ase sha mbamtaver mba i ter ken  ikyumhiange i sha 5 la. Alaghga kera je kpa, Yehova ngu vanden wasen se u kuren mbamgbe asev sha ikyev i or u nan lu ityough hen tsombor la, shin sha ikyev i or u nan tee se tom yô. Aluer or u nan lu ityough hen tsombor la nan kera ngu fantyô u kuren mbamgbe asev ga, shin i de se tom kpa, Yehova una nenge sha a vese sha ma gbenda ugen. Se na jighjigh ser una na se akaa a kwagh a gbe se a mi la. Hegen se time nen sha kwagh ugen u orkuran iyôngo u dedoo a kaa a vese ér se de u eren yô.

11. Yesu kaa a vese ken Mateu 7:1, 2 ér se de u eren nyi, man er nan ve ka i taver u eren kwagh nee?

¹¹ Ôr Mateu 7:1, 2. Yesu yange fa je ér uumace yina, nahan mba hembe veren ishima sha akaa a mbagen ve eren shami ga la. Ka nahan yange kaa ér, “De nen u ôron mbagenev ijir” ye. Alaghga se nôngo kpoghuloo je ser se ôr mba se civir Aôndo imôngo la ijir ga. Nahan kpa, se cii se yina. Aluer se nenge ser ashighe agen ka se soo u puun mbagenev kpishi yô, ka nyi i doo u se ere? Ungwa imo i Yesu, nahan nôngo kpoghuloo de u ôron mbagenev ijir.

12-13. Aluer se hen sha gbenda u Yehova yange nenge Tor Davidi la yô, kwagh la una wase se se de u ôron mbagen ijir sha ci u nyi?

¹² Aluer se mba henen sha ikyav i Yehova a ver se la yô, kwagh la una wase se. Yehova hembe veren ishima sha akaa a dedoo a ior ve eren la. Se nenge a kwagh ne sha gbenda u yange er a Tor Davidi, u er asorabo a vesen la. Ikyav i tesen yô, yange er idya a Batesheba shi ker gbenda i za wua nom na. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Kwagh u Davidi er ne va un a ican kpishi kua tsombor na man kasev nav mbagen mbara kpaa. (2 Sam. 12:10, 11) Sha shighe ugen la di, Davidi kera suur sha Yehova ga, nahan a na zwa ér i ôr iyenge i ior mba ve lu ken shoja i Iserael yô, man lu kwagh u Yehova kaa ér a er ga yô. Alaghga lu imanger na ve, er kwagh nahan ye, sha ci u nenge ér shoja i Iserael ngee, shi lu suur sha i kpaa. Nahan lu nyi i ere? Yange bouange wua Mbaiserael iorov 70,000!—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Luun er yange u lu ken Iserael sha shighe la nahan, ma u nenge Davidi nena? Yange ma u nenge wer a kuma u Yehova una zungwe un mhôônom gaa? Yehova yange nenge nahan ga. Yange hemba veren ishima sha akaa a Davidi er ken uma na a tesen ér a suur sha na la, kua ishima i Davidi gema sha mimi la. Sha nahan yô, Yehova de Davidi a akaabo a vesen a a er la. Yehova yange fa er un doo Davidi ishima kpishi, shi ka i sar Davidi u eren kwagh u vough yô. Doo se kpishi er Aôndo a hembe veren ishima sha aeren a ase a dedoo la yô.—1 Utor 9:4; 1 Kron. 29:10, 17.

14. Ka nyi i wase Mbakristu ve de u ôron mbagen ijiri?

¹⁴ Er Yehova a veren ishima ér se eren hanma kwagh vough ga yô, se kpa doo u se ver ishima ser mbagenev ve eren kwagh vough a mshi shio ga, shi se hemban veren ishima sha akaa a dedoo a ve eren la. Ka hembe lun se ican ga u nengen a akaa mbagen ve eren shami ga la, shi puun ve. Nahan kpa, or u nan dondon ikyav i Yehova la yô, ka nan lu a mbagen doo doo, shin er ve lu a mbamyen vev nahan kpaa. Ka a dugh iwen injaa i i yer ér daimondi la yô, i lu sha ashe côu côu. Kpa or u nan fe kwagh u daimondi yô, ka nan fa je ér a kiren un yô, una dooashe shi una lu kwagh u injaa kpishi. Se kpa doo u se hemba veren ishima sha mbayen mba iorov ga, kpa a lu sha aeren a ve a dedoo la, er Yehova man Yesu ve eren nahan.

15. Aluer se hen sha mlu u ior yô, kwagh la una wase se se palegh u puun ve nena?

 ¹⁵ Dugh u hemban veren ishima sha aeren a dedoo a mbagen la sha yô, ka nyi igen kpa ia wase se se de u puun ioro? Nôngo fa mlu ve. Nenge ase ikyav ne. Iyange igen la, Yesu lu ken tempel, nahan a nenge icankwase ugen u lu kwasecôghol yô, va er iyua. Kwase la yange kende samnyar u gban kwagh ga, agbenger ahar shin akwati u eren iyua la. Yesu yange pine ér: “Er nan ve a kende i hembe nahala ga?” ze. Yange ver ishima sha iyenge inyar i kwasecôghol ne kende la ga, kpa hemba veren ishima sha ityôkyaa i a er iyua la kua sha mlu na, nahan a wuese kwase ne sha iniôngon na la.—Luka 21:1-4.

16. Ka nyi u hen ken kwagh u Veronica laa?

¹⁶ Se fatyô u tesen ikyav er i hii ve i doo u se nôngo se fa mlu u mbagenev la sha u nengen kwagh u er anmgbian u kwase ugen, u i yer un ér Veronica yô. Yange anmgbian u kwase ugen lu ken tiônnongo na, u lu yesen wan na u nomso tswen yô. Veronica kaa ér: “Yange lum er anmgbian u kwase ne vea wan na mba ve mkombo shi mba duen kwaghpasen hanma shighe ga nahan. Kwagh ne na yô, m puu ve kpen kpen. Kpa, iyange igen la m due kwaghpasen vea anmgbian u kwase la, nahan a pasem er wan na a lu a angev mbu ken ityou, un lu iyan ican a na yô. Anmgbian u kwase ne lu nôngon sha afatyô na u nengen sha iyol na man wan na kua er vea lu kôôsôô  a Yehova yô. Shi zayol u wan ne na yô, ashighe agen ve za mkombo ken tiônnongo ugen.” Veronica mase kaan ér: “Yange m fa er a lu tagher mtaver ken uma nahan ga. Hegen ne m wuese akaa a anmgbian u kwase ne a lu eren sha ci u Yehova la cii, shi m ne un icivir.”

17. Yakobu 2:8 kaa ér se er nyi, man se er kwagh ne nena?

¹⁷ Aluer hegen ne se va mase kaven ser yange se ôr or u se civir Yehova imôngo ijir yô, ka nyi i doo u se ere? Doo u se umbur ser gba u anmgbianev asev vea doo se ishima. (Ôr Yakobu 2:8.) Shi gba u se eren msen hen Yehova sha gbashima, se zamber a na ser a wase se se de u ôron mbagenev ijir. Shi se er kwagh sha msen wase la sha u zan hen or u yange se puu nan la za lamen a nan. Kwagh la una wase se se seer fan nan. Se fatyô u kaan a nan ser se due kwaghpasen imôngo, shin se lôhô nan iwer hen ya wase. Er se lu fan anmgbian wase shon seer la, se fatyô u dondon ikyav i Yehova man Yesu la sha u hemban veren ishima sha aeren a nan a dedoo la. Se er nahan yô, se tese ser se mba dondon tindi u orkuran iyôngo u dedoo a we se ér se de u ôron mbagen ijir la.

18. Se tese ser se mba ungwan imo i orkuran iyôngo u dedoo nena?

¹⁸ Mbadondon Yesu mba ongo imo na er iyôngo kpa i ongo imo i orkuran i nahan. Aluer se nôngo kpoghuloo ishima de u nyian se kpishi sha akaa a kwagh a gbe se a mi la, shi se de u ôron mbagenev ijir yô, Yehova man Yesu vea na se iveren sha iniôngon yase la. Sea lu mba ken “ankyumile u kpuaa,” shin se sea lu ken mba ve lu “iyôngo igen” la kpa, se za nen hemen u ungwan imo i orkuran iyôngo u dedoo. (Luka 12:32; Yoh. 10:11, 14, 16) Ken ngeren u dondon la, se lu timen sha akaa ahar a Yesu a kaa a mbadondon un ér ve eren yô.