1. Naa ɔkɔkɔ ɔmɔtshi ondo wakakonya Yeso dia mbɛdika ambeki ande la ɛkɔkɔ?

YESO akɛdika diɔtɔnganelo diele lam’asande l’ambeki ande la dimama dia wolo diele lam’asa olami w’ɛkɔkɔ la ɛkɔkɔ ande. (Jni. 10:14) Wɛdikelo ɔsɔ sunganaka mɛtɛ. Ɛkɔkɔ mbeyaka olami awɔ ndo vɔ mbohokamɛka. Ɔmɛngɔdi ɔmɔtshi akɛnyi mɛtɛ ka dikambo sɔ. Nde akate ate: “Sho takalange filmɛ ɛkɔkɔ ɛmɔtshi ndo takahembe mbaelɛ dia vɔ nsukana la so. Koko vɔ koondja nɛ dia vɔ kombeyaka awui aso. Oma laasɔ, yana mɔtshi ya hiami yaki olami w’ɛkɔkɔ akɔ akaye, nde akawaelɛ ko vɔ wakoyele.”

2-3. a) Ngande wɛnya ambeki wa Yeso dia vɔ pokamɛka dui diande? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ ndo lo sawo diayela?

² Kɛnɛ kakɛnyi ɔmɛngɔdi ɔsɔ toholaka ɛtɛkɛta wakate Yeso lo kɛnɛ kendana l’ɛkɔkɔ, mbuta ate ambeki ande. Nde akate ate: “Vɔ ayoka dui diami.” (Jni. 10:16) Koko Yeso ekɔ l’olongo. Ngande wakokaso mbuta dia tekɔ lo mpokamɛ dui diande? Yoho mɔtshi y’ohomba yɛnyaso dia sho pokamɛka dui di’Owandji aso ele lo nkamba la wetshelo ande lo lɔsɛnɔ laso.​—Mat. 7:24, 25.

³ Lo sawo nɛ ndo lo diayela, tayɔsɛdingola wetshelo ɛmɔtshi waki Yeso. Oko wayotodiɛna, Yeso akatetsha dia sho pombaka ntshika dia nsala awui amɔtshi ndo sho pombaka nsala awui akina. Tayɔsɛdingola ntondo awui ahende wa laande watotɛ olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ dia sho ntshika mbaasala.

4. Lo ndjela Luka 12:29, kakɔna kakoka tokonya dia “ndjakiyanya”?

⁴ Adia Luka 12:29. Yeso akatɛ ambeki ande ɔnɛ: “Nyotshike  ndjakiyanya” lo dikambo dia diangɔ dia l’emunyi. Sho mbeyaka di’alako wa Yeso mongaka nshi tshɛ alako wa lomba ndo w’amɛna. Sho nangaka nkamba la wɔ, koko lo tena dimɔtshi sho koka monga l’okakatanu dia nsala dui sɔ. Lande na?

5. Lande na kakoka anto amɔtshi ndjakiyanya dikambo di’ehomba awɔ wa l’emunyi?

 ⁵ Amɔtshi mbeyaka ndjakiyanya dikambo di’ehomba awɔ wa l’emunyi, ɛnyɛlɔ oko mbo ya ndɛ, ahɔndɔ ndo dihole dia mbidjasɛ. Mbeyaka monga ko vɔ wekɔ lo nsɛna lo wodja wele bu l’ekondjelo k’efula. Mbeyaka monga wolo le wɔ dia nkondja dikuta dia kambe dia nkotsha ehomba wa nkumbo yawɔ. Kana mbeyaka monga ko onto lambosukɛka nkumbo ambovɔ, ko ase nkumbo wotshikadi hawoyeya woho wa nkondja dikuta dia ndjasɛnya. Kana mbeyaka monga ko hemɔ ka COVID-19 amboyashishɛ elimu ndo waya bu la woho wa ndjasɛnya. (Ond. 9:11) Naka takahomana l’okakatanu ɔmɔtshi l’atei w’ekakatanu ɛsɔ, ngande wakokaso ndjela dako dia Yeso diata dia ntshika ndjakiyanya?

6. Kɔndɔla kɛnɛ kakakomɛ ɔpɔstɔlɔ Petero lo diaaso dimɔtshi.

⁶ Lo diaaso dimɔtshi, ɔpɔstɔlɔ Petero nde l’apɔstɔlɔ akina waki lo waato lo Ndjale ka Ngalileya etena kakapɛpaka lɔpɛpɛ la wolo ndo kakawɛnyi Yeso ayakɛndakɛnda laadiko di’ashi. Petero akate ate: “Nkumadiɔndjɔ, naka wɛ mbayaye, ombute dia dimi ndja oya le yɛ laadiko di’ashi.” L’ɔkɔngɔ wa Yeso mbotɛ ate “yaka,” Petero akatombe oma lo waato, “akakɛndakɛnda laadiko di’ashi ndo akatshu otsha le Yeso.” Tende kɛnɛ kakatombe oma laasɔ. “Lam’akandende lɔpɛpɛ la wolo, nde akoke wɔma. Ndo lam’akandatatɛ dinda, nde  akade ekoko ate: ‘Nkumadiɔndjɔ, ombitsha!’” Yeso akasembola lonya lande ndo akoshimbɛ. Lo mɛtɛ, Petero akonge l’akoka wa nkɛndakɛnda laadiko di’ashi wakamɔmbɔka edja tshɛ kakandatetemala menda Yeso. Koko lam’akende Petero lɔpɛpɛ la wolo, nde akonge la wɔma ndo la taamu, ko akatatɛ dinda.​—Mat. 14:24-31.

7. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ ka Petero?

⁷ Sho koka nkondja wetshelo oma l’ɛnyɛlɔ ka Petero. Etena kakaholɔ Petero oma lo waato ndo nkɛndakɛnda laadiko di’ashi, nde konongamɛ dia yimba yande yayekɔ ndo ntatɛ dinda. Nde akakombola ntshikala laadiko di’ashi edja ndo nde ambokoma le Owandji ande. Koko nde akayotshika mbika washo l’oyango ande. Sho hatokoke nkɛndakɛnda laadiko di’ashi, koko sho pomanaka l’ehemba wendana la mbetawɔ. Naka sho minya yimba yaso oma le Jehowa ndo oma l’alaka ande, kete tayotatɛ dinda lo yoho ya lo nyuma. Oyadi mpɛpɛ ya wolo ya ngande ya didjidji yayotokomɛ lo nsɛnɔ yaso, sho pombaka ntetemala mbika washo le Jehowa ndo lo dikoka diele la nde dia tokimanyiya. Ngande wakokaso nsala dui sɔ?

8. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia mbewɔ dia ndjakiyanya amboleka dikambo di’ehomba aso wa l’emunyi?

⁸ Tayokondja wahɔ naka sho monga la wɛkamu lo dihole dia ndjakiyanya. Tohɔ dia Jehowa Shɛso ka ngandji, toshikikɛka dia nde ayokotsha ehomba aso wa l’emunyi naka sho mbetsha akambo wa lo nyuma lo dihole dia ntondo. (Mat. 6:32, 33) Nde okokotshaka alaka ande tena tshɛ. (Eoh. 8:4, 15, 16; Os. 37:25) Naka Jehowa kotshaka ehomba wa tofudu ndo w’alɛmbɔlɛmbɔ, kete sho ndooko l’ɔkɔkɔ wa ndjakiyanya dikambo dia kɛnɛ kayotɔlɛ kana kayotɔlɔta. (Mat. 6:26-30; Flpɛ. 4:6, 7) Oko wele ngandji tshutshuyaka ambutshi dia nkotsha ehomba wa l’emunyi w’anawɔ, mbele ngandji tshutshuyaka Shɛso lele l’olongo dia nkotsha ehomba wa l’emunyi w’ekambi ande. Eelo, sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa ayokotsha ehomba aso!

9. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma lo kɛnɛ kakakomɛ atshukanyi asɔ?

⁹ Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kɛnya woho wakoka Jehowa tokotshɛ ehomba aso wa l’emunyi. Wadi l’omi amɔtshi wele l’olimu wa lo tena tshɛ wakasale wonya a tango lo mutuka awɔ w’omusu dia tɔɔsa akadiyɛso amɔtshi waki lo dihole dimɔtshi di’ase dawo otsha lo losanganya lɔmɔtshi l’Akristo. Ɔnangɛso mbutaka ate: “L’ɔkɔngɔ wa losanganya, takelɛ akadiyɛso asɔ dia ndjɔlɛ yangɔ, koko takɛnyi dia sho komonga ndooko l’ɛngɔ ka mbasha.” Kakɔna kakahombe nsala atshukanyi asɔ? Ɔnangɛso tetemalama mbuta ɔnɛ: “Takakome la ngelo ko takatane atapa ahende wa weke wa mbo ya ndɛ la ntondo ka soko diaso. Sho kombeya onto lakayototshikɛ atapa asɔ. Jehowa akakotsha ehomba aso.” Etena kɛmɔtshi l’ɔkɔngɔ, mutuka w’atshukanyi asɔ wakalana. Vɔ waki l’ohomba awɔ dikambo di’olimu awɔ w’esambishelo, koko vɔ komonga la falanga dia mbɔlɔngɔsɔla. Etena kakiwɔ la mutuka akɔ lo garajɛ kaki suke lawɔ, pami kɛmɔtshi akaye ndo akawambola ate: “Akanga mutuka ɔnɛ?” Ɔnangɛso akate ate mutuka ami ndo lakaye lawɔ dia vɔ ndjɔlɔngɔswama. Pami kakɔ akakadimola ate: “Ndooko dikambo. Wadɛmi nangaka woho wa mutuka ɔnɛ ndo paka kulɛrɛ kɛnɛ. L’oshinga akɔna walangayɛ mbishamiwɔ?” Ɔnangɛso akasondja pami kɛsɔ mutuka ande, ko pami kakɔ akawosha falanga yakandakoke nsomba mutuka okina. Nde akate ate: “Handeye ndo woho wa nyolembetshiya nganɛ wakatayaoke l’ekomelo ka  lushi lɔsɔ. Sho takeye dia ɔsɔ komonga ahoma. Takɛnyi lonya la Jehowa.”

10. Ngande watokeketsha Osambo 37:5 dia ntshika ndjakiyanya dikambo di’ehomba aso wa l’emunyi?

¹⁰ Naka sho mpokamɛ olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ ndo ntshika ndjakiyanya amboleka lo dikambo di’ehomba wa l’emunyi, kete sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa ayokotsha ehomba aso. (Adia Osambo 37:5; 1 Pe. 5:7) Tɔsɛdingole awui wakawashidi  l’odingɔ 5. Polo ndo kakiye, Jehowa koka nkamba l’owandji wa nkumbo kana l’owandji w’olimu dia tokimanyiya dia nkotsha ehomba aso wa lushi la lushi. Naka owandji wa nkumbo aya bu l’akoka wa nkotsha ehomba w’ase nkumbo kana naka tamboshisha olimu aso, kete Jehowa ayotokotshɛ ehomba aso lo yoho kina. Nde ayokotsha ehomba aso. Tɔsɛdingole kakianɛ dui dikina diatokeketsha olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ dia ntshika nsala.

11. Lo ndjela Mateo 7:1, 2 kakɔna kakatotɛ Yeso dia ntshika nsala, ndo lande na kakoka dui sɔ monga tshondo y’okakatanu?

¹¹ Adia Mateo 7:1, 2. Yeso akeyaka di’ampokami ande komonga kokele ndo waki la mbekelo ka mɔnyɔla anto akina. Nde akate ate: “Nyotshike nombosha.” Koko lo tena dimɔtshi, sho mbeyaka monga l’okakatanu diaha nombosha anto akina, nɛ dia sho tshɛ bu kokele. Naka tambɛna dia tena dimɔtshi sho mɔnyɔlaka anto akina, ahombaso nsala? Tohokame Yeso ndo tosale la wolo dia ntshika nombosha.

12-13. Ngande wele nkana yimba lo woho wakɔsaka Jehowa nkumekanga Davidɛ koka tokimanyiya diaha nombosha anto akina?

¹² Sho koka nkondja wahɔ lo nkana yimba l’ɛnyɛlɔ ka Jehowa. Nde mbikaka washo lo kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le anto. Sho mɛnaka dikambo sɔ lo kɛnɛ kakandasalɛ nkumekanga Davidɛ, pami kakasale munga ya weke efula. Ɛnyɛlɔ, nde akasale loseka la Batɛ-Shɛba, ndo nde akasale di’omɛnde ndjakema. (2 Sa. 11:2-4, 14, 15, 24) Etombelo waki la dui sɔ ele, Davidɛ akayasalɛ kɔlɔ ndo akasalɛ nkumbo kande la wadiɛnde akina kɔlɔ. (2 Sa. 12:10, 11) Lo diaaso dikina, Davidɛ kondjaɛkɛ tshɛ le Jehowa etena kakandadjanga dia vɔ mbadia asɔlayi w’ase Isariyɛlɛ aha la nongola lotshungɔ oma le Jehowa. Mbeyaka monga ko nde akatshutshuyama l’otako ndo nde akayaɛkɛ lo lofulo l’asɔlayi waki lande. Etombelo akɔna waki la dui sɔ? Ase Isariyɛlɛ oko 70 000 wakavu la hemɔ!​—2 Sa. 24:1-4, 10-15.

¹³ Otondonga ndo wɛ mbakasɛnaka l’Isariyɛlɛ l’etena kɛsɔ, ngande wotoyɔsa Davidɛ? Onde wɛ otota dia nde hasungana mbokama kɛtshi oma le Jehowa? Jehowa komonga la kanyi shɔ. Nde akake washo lo woho waki Davidɛ la kɔlamelo edja efula ndo lo woho wakandonge la ndjatshumoya ka mɛtɛ. Diakɔ diele, Jehowa akadimanyiya Davidɛ pɛkato ya weke yakandasale. Jehowa akeyaka dia Davidɛ akawokaka ngandji k’efula ndo akalangaka nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Onde wɛ bu la lowando lo woho wayanga Nzambi kaso kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le so?​—1 Ku. 9:4; 1 Ɛk. 29:10, 17.

14. Kakɔna kakimanyiya Akristo dia ntshika nombosha anto akina?

¹⁴ Lam’ele Jehowa hatɔlɔmbɛ dia sho monga kokele, sho lawɔ hatohombe nɔmba anto akina dia vɔ monga kokele ndo sho pombaka nyanga kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le wɔ. Bu wolo mɛna munga y’anto akina ndo mbaɔnyɔla. Koko onto lele la lonyuma la dimɛna koka mɛna munga y’anto akina, ko nde ntetemala nkamba kaamɛ la wɔ. Diyama diahawatadje lo mashinyi bu olangala efula, koko onto lele la shɛnɔdi mbeyaka ɔnɛ diɔ diayonga olangala wa mamba l’ɔkɔngɔ wa vɔ disola lo mashinyi  dimɛna dimɛna. L’ɛnyɛlɔ ka Jehowa nde la Yeso, sho pombaka mɛna kɛnɛ kele ledia ka ɛnamelo ndo mɛna waonga w’amɛna wele l’anto akina.

15. Ngande wele mbeya ekakatanu wele l’anto koka tokimanyiya diaha mbaɔnyɔla?

¹⁵ Laadiko dia mbika washo lo waonga w’amɛna w’anto akina, kakɔna kakoka tokimanyiya diaha mbaɔnyɔla? Toyange dia mbeya woho wele lɔsɛnɔ lawɔ. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kekina. Lushi lɔmɔtshi, etena kakinde lo tɛmpɛlɔ, Yeso akɛnyi wadi aki odo ɔmɔtshi laki ose wola adja ekenga ehende wa falanga waki la nɛmɔ dia tshitshɛ lo shɛtɛshɛtɛ ya eombelo. Nde komimbola ate: “Bonde kahandadjisha falanga efula?” Lo dihole dia nde mbidja yimba lo lofulo la falanga lakadje wadi aki odo ɔsɔ, Yeso akasɛdingola eyango ndo ekakatanu waki lande ndo nde akawandola l’ɔtɛ wakandasale kɛnɛ tshɛ kakandakoke nsala.​—Luka 21:1-4.

16. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma lo kɛnɛ kakakomɛ Veronica?

¹⁶ Sho koka mɛnya ohomba wa sɛdingolaka akambo wele l’anto akina lo nsɛdingola kɛnɛ kakakomɛ kadiyɛso kelɛwɔ Veronica. L’etshumanelo kakinde, aki mama kɛmɔtshi kakodiaka ɔnande la pami ndamɛ. Veronica suyaka ate: “Lakɛnaka oko vɔ kondjashaka l’elimu wa l’etshumanelo. Lakawaendaka la sso dia kɔlɔ l’ɔtɛ wa dikambo sɔ. Ko oma laasɔ, lakayosambishaka la mama kɛsɔ. Nde akayonembetshiya  ekakatanu wakalɔshanaka la nde l’ɔtɛ wa hemɔ ka l’ɔtɛ kaki l’ɔnande. Nde akasalaka tshɛ dia nkotsha ehomba awɔ wa l’emunyi ndo wa lo nyuma. Tena dimɔtshi, l’ɔtɛ wa yoonge y’ɔnande, nde akɛnaka ɔlɔlɔ tɔɔtɔ losanganya l’etshumanelo kekina.” Veronica komiyaka lo mbuta ate: “Dimi kombeyaka kaanga yema dia nde aki l’okakatanu wa ngasɔ. Dimi lɔngɛnangɛna ndo lɔlɛmiya kadiyɛso kɛsɔ efula l’ɔtɛ wa kɛnɛ tshɛ kasalande dia kambɛ Jehowa.”

17. Kakɔna katotɛ Jakɔba 2:8 dia nsala, ndo ngande wakokaso nsala dui sɔ?

¹⁷ Ahombaso nsala naka tambɛna dia takɔnyɔla osekaso ombetawudi? Sho pombaka mbohɔ dia sho pombaka mboka anangɛso ngandji. (Adia Jakɔba 2:8.) Sho pombaka nɔmba nto Jehowa l’etete ndo mbɔsɛngasɛnga dia nde tokimanyiya dia sho ntshika nombosha anto akina. Sho kokaka nsala akambo lo yoho yɔtɔnɛ l’alɔmbɛlɔ aso lo mbɔsa yɛdikɔ ya nsawola l’onto lakatɔnyɔla. Dui sɔ koka tosha diaaso dia mbeeya. Sho koka mbɔlɔmba dia nsambisha kaamɛ la so kana mbelɛ dia ndjɔlɛ yangɔ lakaso. Naka sho mbeya ɔnangɛso dimɛna, kete tayokoka nsala la wolo dia ndjela ɛnyɛlɔ ka Jehowa ndo ka Yeso lo nyanga kɛnɛ kele ɔlɔlɔ le nde. Lo nsala ngasɔ, tayɛnya dia sho pokamɛka olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ watodjangɛ dia ntshika nombosha.

18. Ngande wakokaso mɛnya dia sho pokamɛka dui di’olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ?

¹⁸ Oko watohokamɛka ɛkɔkɔ wa mɛtɛ mɛtɛ dui di’olami awɔ, ambeki wa Yeso pokamɛka dui diande. Naka sho nsala la wolo dia ntshika ndjakiyanya dikambo di’ehomba aso wa l’emunyi ndo ntshika nombosha anto akina, kete Jehowa la Yeso wayɔtshɔkɔla welo aso. Oyadi tekɔ l’atei wa “leemba la tshitshɛ l’ɛkɔkɔ” kana l’atei wa “ɛkɔkɔ ekina,” nyɛsɔ totetemale mpokamɛ ndo nkitanyiya dui di’olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ. (Luka 12:32; Jni. 10:11, 14, 16) Lo sawo diayela, tayɔsɛdingola awui ahende wakatɛ Yeso ambeki ande wakawahombe nsala.