1. ¿Jas rasonil yuja Jesús yala ke ja snebʼumaniki jachuke jastal yal chejik?

JA Jesús ya slaj ja jastal wa xyila sbʼaj soka snebʼumaniki soka jastal wa x-ajyi ja yal chejik soka stalnumaneʼi (Juan 10:14). Ja slajelal it wani xkan sbʼaj lek, pes ja chejiki wa snaʼawe sbʼaj ja stalnumane sok wa skʼuʼaneyi ja jas wa xyala. Jun winik yila jachni mero wa x-ekʼi. Ja yeʼn yala: «Ja jmojtikoni wa skʼanawe oj yawe elyi spoto jujuntik chej sok jleʼatikon modo bʼa amojxuke, pe mini skʼulane yujni mi snaʼawe sbʼaj ja jkʼumaltikoni. Anto tixa eljul jun yal kerem, bʼa yeʼnani wa stalnay. Kechanta jun ekʼele kʼumani sok tixta kʼe nochjuka».

2, 3. a) ¿Jastal wa sjeʼawe ja snochumanik ja Jesús ke wa xyabʼye ja skʼumali? b) ¿Jasa oj kiltik ja bʼa artikulo it soka bʼa ti jakumi?

² Ja jas ekʼ sbʼaj ja winik jaw wani xya jul jkʼujoltik ja jas yalakan ja Jesús oj skʼuluke ja yal xchejiki, wa xkʼan kaltik, ja snebʼumaniki. Ja yeʼn yala: «Ojni yabʼye ja jkʼumali» (Juan 10:16). Pe ja Jesús tey bʼa satkʼinal. Ja yuj ¿jastal oj bʼobʼ kabʼtik? Jun modo jani skʼulajel ja jas sjeʼakankitiki (Mat. 7:24, 25).

³ Ja bʼa artikulo it soka bʼa jakumi, jani oj kiltik jujuntik ja bʼa jastik sjeʼakan ja Jesús. Jastalni oj kiltik, ja Jesús sjeʼakitik ke tʼilani oj katikan skʼulajel jujuntik jasunuk sok tʼilan oj jkʼuluktik tuk. Bʼajtan, la kiltik chabʼ jasunuk bʼa yala tʼilan oj katikan skʼulajel ja lekil talnachej.

4. Jastalni wa xyala ja Lucas 12:29, ¿jasa jel oj bʼobʼ ya ‹cham jkʼujoltik juntiro›?

⁴ (Kʼuman ja Lucas 12:29). Ja Jesús yalayabʼ ja snebʼumanik  bʼa ‹mokxa jel cham skʼujole juntiro› bʼa oj ajyukyujile ja jas tʼilan bʼa ajyel sakʼan. Sok wa xnaʼatik ke ja rason it tolabida stojol ay sok jel xkoltani. Ama wani xkʼana oj jkʼuʼuktik, pe ayni mi pasiluk. ¿Jas yuj?

5. ¿Jas yuj jel chamkʼujol aye jujuntik hermano?

 ⁵ Bʼobʼta jujuntik hermano jelni chamkʼujol aye yuj stajel ja waʼel, ja kʼuʼal sok ja bʼa oj ajyukeʼi. Bʼobʼta jelni wokol juntiro stajel takʼin ja bʼa spaise. Bʼobʼta mini pasiluk stajel ja takʼin wa xmakuni sbʼaja pamilya. Bʼobʼta ja maʼ kajan sbʼaj ajyi ja pamilya mixa sakʼanuk, jaxa tuki mixani maʼ oj koltajukeyuj soka takʼin wa xmakuni. Jaxa yuja chamel wa spuku sbʼaj ja COVID-19 jitsan mixa ayuk yaʼtele sok mixa jas snoluneje (Ecl. 9:11). Ta ay jtʼaspunejtik june ja it ma tuk wokolik, ¿jastal oj bʼobʼ jnochtik ja rason yaʼa ja Jesús bʼa ‹mokxa jel cham jkʼujoltik›?

6. Cholo ja jas ekʼ sbʼaj jun ekʼele ja jekabʼanum Pedro.

⁶ Bʼa jun ekʼele, ja jekabʼanum Pedro sok ja tuk jekabʼanumik teye bʼa jun yal barko ja bʼa mar bʼa Galilea sok yajni ay jun tsatsal ikʼ jaʼ ti yilawe ja Jesús wan bʼejyel bʼa sat jaʼ. Ja Pedro yala: «Kajwal, ta wenkʼa, payawon bʼa oj waj jtaʼa ja bʼa sat jaʼi». Jaxa Jesús yala «¡Laʼ!», «jaxa Pedro koʼ ja bʼa chʼin barko sok och bʼejyuk ja bʼa sat jaʼi bʼa oj waj staʼ ja Jesús. Pe yajni kan skʼel ja tsatsal ikʼi, och xiwel. Sok yajni kʼe mukxuki, awani: ‹¡Kajwal, koltayon!›». Ja Jesús «xija ja skʼabʼi» sok skoltay. Jastalni wa xkilatik, ja Pedro bʼobʼni bʼejyuk ja bʼa sat mar wan spukʼtsijel sbʼaj yajni mi yaʼakan skʼeljel ja Jesús; pe yajni kan skʼel ja tsatsal ikʼi, jel kʼe och xiwel  sok och sdudaʼik, sok kʼe mukxuk (Mat. 14:24-31).

7. ¿Jasa wa sjeʼakitik ja jas ekʼ sbʼaj ja Pedro?

⁷ Ja jas ekʼ sbʼaj ja jekabʼanum Pedro ayni jas wa sjeʼakitik. Yajni koʼ ja bʼa chʼin barko sok kʼe bʼejyuk ja bʼa sat jaʼi, mini tʼun spensaraʼan ta oj waj skʼujol pilan jasunuk sok oj kʼe mukxuk. Ja jas wa skʼana ajyi jani oj kʼotuk ja man bʼay ja Jesús, pe mini bʼobʼyuj yujni ja waj skʼujol ja tsatsal ikʼ jaʼi. Ja keʼntiki, mini xbʼobʼ bʼejyukotik bʼa sat jaʼ, pe wani xtʼaspuntik wokolik bʼa wa xya och probar ja skʼuʼajel kiʼojtik. Ta mi jaʼuk xwaj jkʼujoltik ja Jyoba sok ja jastik skʼapuneji, ojni kʼe mukxukotik ja bʼa jastal wa xkila jbʼajtiksoki. Chikan jas tsatsal ikʼ jaʼ xjak jbʼajtik, jani xwaj jkʼujoltik ja Jyoba sok ja jastal wa xbʼobʼ skoltayotiki. ¿Jastal oj bʼobʼ lajxukujtik?

8. ¿Jasa oj skoltayotik bʼa mi jel oj cham jkʼujoltik yuja jastik wa xmakunikujtiki?

⁸ Jun jasunuk oj skoltayotik jani mi oj waj jkʼujoltik ja jwokoltiki sok masni lek oj jipjkʼujoltik bʼa Jyoba. La ka jul jkʼujoltik ke ja kala Tatik jel xyajtani wa skʼapakitik, ke ta wa xkaʼatik bʼajtan bʼej, yeʼnani oj yakitik ja jas tʼilan wa xmakunikujtik (Mat. 6:32, 33). Ja yeʼn tolabida yaʼunej kʼotuk ja skʼapjel it (Deut. 8:4, 15, 16; Sal. 37:25). Ta ja Jyoba wa stalnay ja yal chanik soka nichimiki, mokni cham jkʼujoltik ja keʼntik sbʼaja jas oj kabʼtik ma ja jas oj jlaptiki (Mat. 6:26-30; Filip. 4:6, 7). Jastalni jun tatal wa xnikjiyuj ja yajalkʼujol bʼa yajelyi ja jas wa xmakuniyuj ja yuntikili, ja kala Tatik bʼa satkʼinali cha wani xnikjiyuj ja yajalkʼujol bʼa yajelyi ja jas wa xmakuniyuj ja yaʼtijumiki. Jachukniʼa, wani xbʼobʼ jkʼuʼuktik lek bʼa ojni stalnayotik ja Jyoba.

9. ¿Jasa wa sjeʼawi sbʼaja jas ekʼ sbʼaj jun nupanum?

⁹ La kiltiki jun experiencia bʼa wa xchiktes ke ja Jyoba wani xbʼobʼ yakitik ja jastik wa xmakunikujtiki. Jun nupanum bʼa wan aʼtel bʼa tyempo tsʼikan skʼulan biajar mas ja jun ora ja bʼa poko yal skarro bʼa oj waj sleʼ jujuntik hermana bʼa teye bʼa jun lugar bʼa repugiadoʼik sok yijele bʼa reunión. Ja hermano xcholo: «Yajni chʼak ja reunión, kalatikonyabʼ ja hermanaʼik bʼa oj wajkotikon bʼa jnajtikon bʼa oj wakotikon tʼusan. Pe ti jul jkʼujoltikon bʼa mini jas kiʼojtikon bʼa oj katikonyile». ¿Jasa oj skʼuluke? Ja hermano wa xyala: «Yajni kʼotikoni, ja bʼa puerta tey chabʼ bolsa bʼutʼel waʼelal. Mini xnaʼatikon machunkiluk ekʼ yakani. Ja Jyoba stalnayotikon». Tʼusan tyempo tsaʼan, jom ja yal skarro ja nupanum it. Wani xmakuniyujile bʼa xcholjel, pe mini ayiʼoje takʼin bʼa stojbʼesel. Ja yuj yiʼaje ja bʼa wa stojbʼese bʼa oj snaʼe janekʼ takʼin oj yiʼ. Anto, tixa eljul jun winik bʼa sjobʼo maʼ sbʼaj ja karro. Ja hermano yala ke yeʼn sbʼaj sok tʼilanbʼi ay jas oj tojbʼesxuk. Ja winiki sjakʼa: «Mi xchama kʼujol. Ja jcheʼumi wani skʼana jun karro jastal it sok bʼa jach yelaw. ¿Janekʼ oja waʼ?». Ja hermano staʼani ja janekʼ takʼin wa xmakuni bʼa oj sman pilan. Ja yeʼn yala: «Mini xnaʼa jas oj kal ja jastal kabʼ ajyitikon ja och kʼakʼu jaw. Wa xnaʼatikon mini lomuk jach ekʼi. Jani waj ja skoltanel ja Jyoba».

10. ¿Jastal wa skoltayotik ja jas wa xyala ja Salmo 37:5 bʼa mi oj cham jkʼujoltik yuja jastik wa xmakunikujtiki?

¹⁰ Yajni wa xmaklaytik ja lekil jtalnanumtiki sok mi jel xcham jkʼujoltik juntiro yuja jastik wa xmakunikujtik, wani xbʼobʼ jkʼuʼuktik lek ke ja Jyoba ojni yakitik  ja jas tʼilani (kʼuman ja Salmo 37:5; 1 Ped. 5:7). La jpensaraʼuktik ja bʼa tsatsal wokolik jtaʼatik tiʼal ja bʼa  parrapo 5. Bʼobʼta masan wego ja Jyoba yaʼunej makunuk ja olomal bʼa pamilya ma ja ajwalal bʼa oj yakitik ja jastik wa xmakunikujtiki. Pe ta ja olomal bʼa pamilya mixa xbʼobʼ sleʼ ja jwaʼeltik ma mixa ay kaʼteltik, ja Jyoba yeʼnani oj yil jastal oj yakitik. Wa xkʼuʼantik lek ke ojni skʼuluk. La jpaklaytik ja wego pilan jasunuk bʼa wa xyala ja lekil talnanum ke la katikan skʼulajel.

11. Jastalni wa xyala ja Mateo 7:1, 2, ¿jasa yala ja Jesús tʼilan oj katikan skʼulajel, sok jas yuj bʼobʼta mini pasiluk?

¹¹ (Kʼuman ja Mateo 7:1, 2). Ja Jesús wani snaʼa ke mulanumotik sok bʼa jani wa xwaj jkʼujoltik ja spalta ja tuk. Ja yuj yala: «Awikxakan skʼulajel jusgar ja tuk». Sok ama wa xleʼatik modo bʼa mi oj jkʼuluktik juzgar ja kermanotiki, ayni mi xbʼobʼkujtika. ¿Jasa oj bʼobʼ jkʼuluktik ja bʼa ekʼeleʼik jaw? Skʼuʼajel ja jas wa xyala ja Jesús sok skʼujolajel bʼa yajelkan kʼulwanel jusgar.

12, 13. ¿Jastal wa skoltayotik ja sjejel bʼa Jyoba bʼa yajelkan skʼulajel jusgar ja tuk?

¹² Spensarajel ja sjejel bʼa Jyoba wani xkatik el slekilal, yujni ja yeʼn jaʼ wa xyila ja jas lek bʼa tuki. Jachni skʼulan soka rey David, ja it maʼ koʼ bʼa niwak mulal. Jun sjejel, koʼ mulal soka Bat-Seba sok yala ke amiljukyi ja statami (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24). Sok yuja it, mini kechan yeʼn yiʼaj wokol, yani yi wokol spetsanil ja spamilya, bʼa tini ajyiye ja tuk xcheʼumiki (2 Sam. 12:10, 11). Bʼa pilan ekʼele, mi sjeʼa wa sjipa lek skʼujol bʼa Jyoba yajni yaʼa mandar skʼulajel jun censo mi stojoluk sbʼaja soldadoʼik bʼa Israel. Bʼobʼta yuja niwan wa xyabʼ sbʼaji ijiyuj bʼa sjipjel skʼujol sbʼaja sjitsanil ja soldadoʼiki. ¿Jastal elkʼote? 70.000 ja bʼa israʼelenyoʼik chamye yuj jun chamel wa spuku sbʼaj (2 Sam. 24:1-4, 10-15).

¹³ Lekbʼi tiʼuk ajyitik bʼa Israel ja bʼa tyempo jaw, ¿jasa maʼ oj jpensaraʼuktik bʼa David? ¿Oj maʼ jkʼuluktik jusgar sok oj kaltik ke mini wa sbʼajin oj jejukyi yajulal kʼujol yuja Dyos? Ja Jyoba mini jachuk spensaraʼan. Ja yeʼn, jani waj skʼujol ja jastal toj ajyel bʼa snajtil ja sakʼanil ja David sok yuja sutxel meran skʼujoli. Ja yuj yaʼa perdon ja niwak smuli. Wa snaʼa ke jelni xyajtaji yuja David sok wani skʼana oj skʼuluk ja bʼa toji. ¿Anke jelni xkaʼatik tsʼakatal yuja Dyos wa xyila ja jastik lek bʼa keʼntik? (1 Rey. 9:4; 1 Crón. 29:10, 17).

14. ¿Jasa koltubʼale jujuntik hermano bʼa yajelkan skʼulajel jusgar ja tuk?

¹⁴ Ta ja Jyoba wa xyabʼ stojol ja kristyanoʼik mulanumik, cha jachni oj jkʼuluktik ja keʼntik soka tuki sok yiljel ja jastik lek yiʼoje. Jelni pasil yiljel ja spaltaʼe ja tuk sok skʼenajele. Pe ja kristyano bʼa wa snocho ja smodo ja Jyoba wani xyiʼaj sbʼajsok lek ja tuk ama wa xyilayi ja spaltaʼiki. Jun diamante bʼa skuxilto bʼobʼta jelni kistal skʼeljel, pe ja kristyano maʼ bibo mini kechan wa skʼela ja jaw, wani snaʼa janekʼto chaʼan stsʼakol oj kʼotuk yajni xtojbʼesji lek sok xkʼulaji pulir. Jastalni ja Jyoba sok ja Jesús, mokni kechan waj jkʼujoltik ja splanta ja tuk, mas lek la jkʼeltik ja lekil smodoʼeʼi.

15. ¿Jas yuj spensarajel ja jastal wa xtaxye ja tuk oj skoltayotik bʼa mi oj jkʼuluktike jusgar tsats?

¹⁵ Sok mini kechan oj waj jkʼujoltik ja lekil smodoʼe ja tuk, ¿jasa oj skoltayotik  bʼa mi oj jkʼuluktike jusgar tsats? Spensarajel jastal wa xtax ja sakʼanili. La kiltik jun sjejel sbʼaja it. Jun kʼakʼu, yajni ja Jesús tey bʼa templo, yila jun viuda pobre bʼa ya ochuk chabʼ sat takʼin bʼa jel koʼel stsʼakol ja bʼa yeʼtalik wa x-axi ja takʼini. Ja yeʼn mi sjobʼo jas yuj mi ya och mas. Jaʼuktoma oj waj skʼujol janekʼ sat takʼin xchʼika, jani yaʼa skʼujol jas yuj yaʼa sok ja jastal wa xtaxi, sok stoyo yuja skʼulan ja janekʼ bʼobʼyuji (Luc. 21:1-4).

16. ¿Jasa wa sjeʼawi ja yexperiencia ja Verónica?

¹⁶ Ja yexperiencia ja Verónica wa sjeʼakitik ja stʼilanil bʼa spensarajel jastal ja sakʼanile ja tuk. Ja bʼa skongregasyon, ay jun nanal kechan tey soka yal skeremi. Ja Verónica wa xyala: «Wa xkila mi jel wane aʼtel ja bʼa kongregasyon, sok ja yuj mini lek wa xpensaraʼan bʼa yeʼnle. Pe jun kʼakʼu elyonsok xcholjel ja nanal jaw. Xcholokabʼ spetsanil ja wokol wa x-ekʼ sbʼaji, pe ja yal skeremi ayiʼoj jun chamel sbʼiʼil autista. Wani xchʼaka sbʼaj bʼa yajelyi ja jas wa xmakuniyuji sok sbʼaja jastal wa xtax soka Dyosi. Jujuntik ekʼele, yuja xchamel ja yal skeremi, tʼilani wa xwaj bʼa pilan kongregasyon ja bʼa reunion». Ja Verónica wa xchʼakakan yaljel: «Mini tʼun ekʼ bʼa jpensar ta jelni wokol ja sakʼanili. Ja wego jel chaʼanyabʼal xkila sok jel xkisa yuja jastik wa skʼulan bʼa yaʼteltajel ja Jyoba».

17. ¿Jas mandar wa xyakitik ja Santiago 2:8, sok jastal wa xbʼobʼ jkʼuʼuktik?

 ¹⁷ ¿Jasa tʼilan oj jkʼuʼuktik ta xkaʼa jbʼajtik kuenta ke wantik skʼulajel jusgar jun kermanotik? La ka jul jkʼujoltik ke tʼilan oj jyajtaytik ja kermanotiki (kʼuman ja Santiago 2:8). Chomajkil, tʼilani oj katikyi orasyon ja Jyoba sok spatjelyi skʼujol bʼa a-skoltayotik bʼa yajelkan kʼulwanel jusgar. Sok wani xbʼobʼ jkʼuluktik ja jas wa xkʼanatik ja bʼa korasyontik slejel modo loʼilanel soka hermano jaw. Bʼobʼta jachuk ojni kʼot jnatik sbʼaj. Cha wani xbʼobʼ jloktik bʼa elel xcholjel ma bʼa waʼel. Yajni mas wantik snajel sbʼaj ja kermanotiki, ojni jkʼujoluktik bʼa snochjel ja smodo ja Jyoba sok bʼa Jesús sok slejel ja jastik lek bʼa yeʼn. Jachuk wa xjeʼatik ke wa xkʼuʼantik ja mandar bʼa talnachej bʼa yajelkan skʼulajel jusgar ja tuk.

18. ¿Jastal wa xjeʼatik ke wa xmaklaytik ja skʼumal ja lekil talnacheji?

¹⁸ Jastalni ja yal chejik wa smaklaye ja skʼumal ja stalnumane, ja snebʼumanik ja Jesús cha wani xmaklaytik ja skʼumali. Ta wa xkʼujolantik bʼa mixa jel oj cham jkʼujoltik yuja jastik junuki sok yajelkan skʼulajel jusgar ja tuk, ja Jyoba soka Jesús oj yawe koʼ jlekilaltik. Ama kʼotelotik parte ja bʼa «yal chʼin nole chej» ma ja bʼa «pilan chejik», jpetsaniltik la jmaklaytik sok la jkʼuʼuktik ja skʼumal ja lekil jtalnanumtiki (Luc. 12:32; Juan 10:11, 14, 16). Ja bʼa artikulo nochani, oj kiltik chabʼ jasunuk yala ja Jesús tʼilan oj skʼuluke ja snebʼumaniki.