1-2. (a) Ovaapostele va Jesus vetatu va rakiziwa okutjita ye nu va toorera ko omukambo uṋe? (b) Matu kahungirira ku ye morupa ndwi?

KOMBUNDA yOpaska yombura ndji 32 O.Z., ovaapostele Petrus, Jakobus na Johanes va muna otjirimunikise otjihimise. Kombanda yondundu onde, ngahino pomunda umwe wondundu ndji Hermon, Jesus opa tjitukira momurungu wawo. “Omurungu we au keṋakeṋa otja eyuva, nozombanda ze aze rire ozombapa twee.” (Mat. 17:1-4) Kuṱa komaandero wotjirimunikise, ovaapostele va zuva eraka ra Mukuru nda tja: “Ingwi Eye Omuna wandje omusuverwa Ami mu mbi nonyuṋe, purateneye ku Ye!” (Mat. 17:5) Ovaapostele vetatu mba va raisa mehupo rawo kutja owo va puratena ku Jesus. Neṱe matu vanga okuhorera ku wo.

² Morupa ndwa kapita, twe rihongere kutja okupuratena keraka ra Jesus maku heye okuisa okutjita oviṋa tjiva. Morupa ndwi, matu katara koviṋa vivari Jesus mbye tu raera okutjita.

3. Otja ku Mateus 7:13, 14, matu sokutjita vi?

³ Lesa Mateus 7:13, 14. Tjiwa kutja Jesus wa tamuna omivero vivari pekepeke mbi twara kozondjira mbari pekepeke, ondjira ‘ombaranga’ nondjira ‘omango.’ Kape nondjira oitjatatu. Eṱe matu sokuritoororera oveni kutja ondjira iṋe mu matu vanga okuryanga. Imbwi omukambo omunanḓengu tjinene mbu matu sokutoora. Mena rokutja ondjira imwe uriri ondji twara komuinyo waaruhe.

4. Mo yenene vi okukahurura ondjira ‘ombaranga’?

 ⁴ Eṱe matu hepa okutjiwa ombangu ndji ri pokati kozondjira mbari nḓo. Ovandu ovengi ve ri mondjira ‘ombaranga’ mena rokutja oyo ombupu okuryanga mo. Ouhumandu ovandu ovengi ve toorora okukara mondjira ndjo nu ve horera kotjingi tjovandu mbe kayenda mu yo. Owo kave tjiwa kutja Satan ongu kondja okutjita kutja ovandu ve kayende mondjira ndjo, nokutja ondjira ye ndjo i twara kombandjarero.—1 Kor. 6:9, 10; 1 Joh. 5:19.

5. Ovandu tjiva va kondja vi okumuna ondjira ‘omango’ nokuuta okuryanga mu yo?

⁵ Pe nondjira ‘omango’ ndja panguka kondjira ‘ombaranga,’ nu Jesus wa tja ovandu ovaṱiṱi motjivaro mbe yenena okuimuna. Omena raye? Mezeva nda kongorera ko, Jesus wa rakiza ovemukongorere kutja ve ritjevere kovaprofete ovanavineya. (Mat. 7:15) Ovandu tjiva ve tja ku nozongamburiro ozengi, nu ozengi zazo ze tja ze honga ouatjiri. Ovandu ovengi va hahiza ozongamburiro nu va poṱuparisiwa i yombambaukire ndji etwa i yozongamburiro, nu otji ve ha kondjo okupaha ondjira ndji twara komuinyo. Nungwari ondjira ndjo mave yenene okuimuna. Jesus wa tja: “Tji mwa panḓere pomahongero wandje, tjiri, oweṋe ovahongewa vandje, neṋe mamu tjiwa ouatjiri, nouatjiri mau mu kutura.” (Joh. 8:31, 32) Ouṋingandu kutja ove ko kongorerere otjingi tjovandu, nungwari wa paha ouatjiri. Ove wa uta okukonḓonona Embo ra Mukuru nawa, nu orihongo imbi eye mbye undjira ku eṱe, nu wa puratena komahongero wa Jesus. Ove we rihonga kutja Jehova u undjira kovakarere ve okupirukira omahongero wozongamburiro zoposyo, nokuhina okukara norupa rukwao momazemburukiro womayuva omayapuke nge notjiṋa nozongamburiro zoposyo. Ove wina we rihonga kutja kaupupu okutjita imbi Jehova mbye undjira ko ku eṱe, nokupoka ku imbi eye mbya tonda. (Mat. 10:34-36) Nu mape ya kaya ri oupupu okutjita omarundurukiro ngo. Posi yokutja ove wa kondja nomasa okutjita omarundurukiro ngaaye heperwa po, mena rokutja wa suvera Iho womeyuru nu u vanga okumuyorokisa. Kara nongamburiro kutja eye u tjaterwa i yozongondjero nḓu wa tjita.—Omiano 27:11.

6. Otjikeṋa tji matji tu vatere okupanḓera mondjira okasina otja kEpsalme 119:9, 10, 45, 133?

⁶ Indu tji twa utu okuryanga mondjira okasina, otjikeṋa tji matji tu vatere kutja tu karerere mondjira ndjo? Ngatu tare kotjihorera. Momahi tjiva, mozondjira nḓe ri mozondundu, ku tuwa outenda komikuro vyondjira okutjevera kutja ohauto ai ha u. Outenda mbwi, u vatera omuhinge kutja aha hingi popezu nomukuro poo okururuma omukuro wondjira. Ovahinge ovengi kamaave kara nouzeu okumuna kutja outenda mbwo mau ve tjaere okururuma omukuro wondjira, kutja ave ha kahihamwa poo okupandjara omiinyo vyawo. Omirari vya Jehova mbi ri mOmbeibela vi ri tjimuna outenda mbwo. Ovyo vi tu vatera okupanḓera mondjira okasina.—Lesa Epsalme 119:9, 10, 45, 133.

7. Omitanda mavi sokukara noumune uṋe ohunga nondjira okasina?

⁷ Mitanda, hapo oruveze rumwe mu muna kutja omirari vya Jehova vi mu ṋiṋikiza? Imbwo ooumune Satan mbwe vanga kutja mu kare na wo. Eye u vanga kutja mu yandje ombango kovitjitwa vya imba mbe ri mondjira ombaranga. Owo ve munika tjimuna ve nondjoroka yatjiri. Eye u vanga kutja u ripure kutja ko nondjoroka tjimuna ovakweṋu mbu mu hita pamwe oskole, poo mbu u muna morungovi. Satan u vanga kutja ove u ripure kutja  omirari vya Jehova vi ku tjaera kutja oha kara nondjoroka yatjiri mehupo. * Nungwari tjiwa kutja Satan kavanga kutja ovandu imba mbe ri mondjira ye, ve tjiwe kutja ondjira ndjo mai ve twara pi. Posi yokutja Jehova u vanga kutja u tjiwe ouwa mbu mo munu indu tji wa panḓere pondjira ndji twara komuinyo waaruhe.—Eps. 37:29; Jes. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Omitanda mavi rihongere ko tjike kotjihorera tja Olaf?

⁸ Tara kutja mo yenene okurihongera ko ye kotjihorera tjomurumendu omukambure omutanda wena Olaf. * Ovakwao mbaave hiti pamwe oskole ve mu ṋiṋikiza kutja ma kare norukatuko. Indu tje ve kahururira kutja Ovahongonone va Jehova ve hupa otja komirari omisemba vyOmbeibela, ovakazona tjiva moklasa yawo ve mu ṋiṋikiza nokumupopa kutja ma tjite orukatuko ku na wo. Posi yokutja  Olaf kena pe riyandjera okutjita nao. Nu eye wina wa muna oṋiṋikizire yarwe. Olaf wa tja: “Ozomiṱiri za kondja okundjipopa kutja mbi yende komahongero wokombanda, nokutja tji mba tjiti nao ovandu otji mave ndji pe ondengero. Owo ve ndji raera kutja tji mbi ha tjitire nao, himee munu oviungura oviwa poo himee kara nondjoroka mehupo.” Otjikeṋa tji tja vatera Olaf okupirukira oṋiṋikizire ndjo? Eye wa tja: “Ami mba uta oupanga wopopezu ku na imba mba ri mombongo yetu. Owo va ri otjouṋepo weṱunḓu randje. Ami wina mba uta okukonḓonona Ombeibela nawa. Otja pee konḓonona nomasa, opu mba muna kutja imbwi ouatjiri. Ku nao, ami mbe rimanena kutja me karere Jehova.”

9. Ku undjirwa tjike ku imba mbe vanga okukayenda mondjira indji okasina?

⁹ Satan u vanga kutja tu ise okukayenda mondjira ndji twara komuinyo. Eye u vanga kutja tu kayende mondjira ombaranga ndji “twara kombandjarero” tjimuna ovandu ovengi tji ve tjita. (Mat. 7:13) Posi yokutja matu yenene okukara mondjira okasina, indu tji matu puratene ku Jesus nokuvara ondjira ndji otjondjeverero ku eṱe oveni. Ngatu katare kotjiṋa tjarwe Jesus tja tja ngatu tjite.

10. Otja ku Mateus 5:23, 24, Jesus wa tja ngatu tjite vi?

¹⁰ Lesa Mateus 5:23, 24. Metjangwa ndi Jesus wa hungira ohunga notjiṋa tji tja ri otjinanḓengu kOvajuda mbaave puratene ku ye. Ripura nomundu ngu ri pondjuwo ondjapuke ya Muhona, nu ngu ri pokuyandja otjinamuinyo komupristeri otjombunguhiro. Nu oruveze ndwo tja zemburuka kutja omukambure omukwao u notjiṋa na ye, eye aa sokuisa otjinamuinyo tje mbo nokuyenda. Ongwaye tjaa sokutjita nao? Mena rokutja pa ri otjiṋa otjinanḓengu tjaa sokutjita ngunda e hiya yandja otjiyandjewa tje ku Jehova. Jesus wa hungira oukahu kutja ngatu ‘hakahane okukahangana nomukwetu.’

11. Kahurura kutja Jakob wa tjita vi kutja ma hangane ku na Esau?

¹¹ Matu yenene okurihonga oviṋa ovinanḓengu ohunga nokuhangana novakambure ovakwetu okuza ku imbi mbya tjitwa mehupo ra Jakob. Kombunda yozombura ape 20 indu Jakob tja za nokutjinda mehi ma kwaterwa, Muhona wa hinda omuengeli okumuraera kutja nga yaruke ngo. (Gen. 31:11, 13, 38) Posi yokutja pa ri nouzeu. Orondu erumbi re Esau aa vanga okumuzepa. (Gen. 27:41) Jakob aa “tira tjinene na uruma,” orondu aa munu kutja erumbi re mape ya ngunda u nongore na ye. (Gen. 32:7) Jakob wa tjita vi kutja ma hangane ku nerumbi re? Rutenga eye wa kumba ku Jehova okuza komutima ohunga nouzeu mbwi. Okuzambo wa hinda oviyandjewa ku Esau. (Gen. 32:9-15) Korusenina tji va hakaena Jakob wa raisa ondengero ku Esau. Eye we ripeta pehi momurungu wa Esau povikando 7. Ku nao, Jakob wa hangana ku nerumbi re momuano wondengero nu omurisusuparise.—Gen. 33:3, 4.

12. Matu rihongo tjike okuza kotjihorera tja Jakob?

¹² Matu rihongere komuano Jakob me rirongera okuhakaena ku nerumbi re Esau, nomuano mbwe mu yakura. Nomerisusuparisiro, Jakob wa ningira ombatero ku Jehova. Okuzambo eye wa tjita imbi mbya ningira mongumbiro, na toora omikambo okuhangana nerumbi re. Indu owo tji va hakaena, Jakob kena pa paha ombata ku na Esau kutja ouṋe ngwa ri nawa nu ouṋe ngwa ri navi. Ondando ya Jakob ya ri okuhangana ku nerumbi re. Eṱe matu horere vi kotjihorera tja Jakob?

13-14. Matu sokutjita vi indu tji twa tjiti ondataiziro komukambure omukwetu?

¹³ Indu tji matu vanga okukayenda mondjira ndji twara komuinyo, eṱe matu sokukurisa ohange ku novakambure ovakwetu. (Rom. 12:18) Matu sokutjita vi tji twa munu kutja twa tataiza komukambure omukwetu? Eṱe matu sokukumba ku Jehova nomasa tjimuna Jakob. Matu yenene okumuningira kutja me tu vatere okuhangana nomukambure omukwetu.

¹⁴ Eṱe wina matu sokukara noruveze okurikonḓonona oveni. Eṱe matu yenene okuripura oveni omapuriro tjimuna nga: ‘Hapo me yenene okuyakura kutja mba tataiza, e ningire ondjesiro nomerisusuparisiro, ne paha okuhangana? Indu tji mba toora omukambo okuhangana nomukambure omukwetu, Jehova na Jesus mave fula vi?’ Omaziriro wetu maye yenene okutuhinga okupuratena ku Jesus, nu nomerisusuparisiro matu yenene okuhakaena ku novakambure ovakwetu okutjita ohange. Tji twa tjiti nao, matu yenene okuhorera kotjihorera tja Jakob.

15. Omurari mbu ri mOvaefese 4:2, 3 mau tu vatere vi okuhangana nomukambure omukwetu?

¹⁵ Ripura kutja atjape tjitwa tjike andakuzu Jakob we ritongamisa na paha ombata nerumbi re. Omahakaeneno wawo katja ye yanda momuano omuwa. Indu tji matu kazengurura ombata ku nomukambure omukwetu, eṱe matu hepa okutjita nao nombepo yomerisusuparisiro. (Lesa Ovaefese 4:2, 3.) Omiano 18:19 mari tja: “Vatera omukweṋu, neye me ku yama otja orumbo orunamasa rwotjihuro; nungwari tji mo pose na ye, eye me ku patere pendje.” Omukambure omukwetu ngwa pindike u ri tjimuna “orumbo” ndwo. Nungwari tji twa ningire ondjesiro ku ye, iho matji mu vatere okuhangana ku na eṱe.

16. Otjikeṋa tjarwe tji matu sokuripurira ko, nu omena raye?

¹⁶ Eṱe wina matu hepa okuripura nawa ohunga na imbi mbi matu kahungira, nomuano mu matu kahungira ku nomukambure omukwetu. Indu tji twe rirongere, matu sokuhungira ku na ingwi ngu twa hihamisa, natu kondjo okumuvatera kutja ma kare noupanga ouwa ku na eṱe rukwao. Posi yokutja eye pomautiro mape ya a hungire oviṋa mbi mavi tu hihamisa. Ma rire oupupu okupindika poo  okukondja okuraisa kutja ove u nepu ewa ndi wa tjitire otjiṋa ho. Nungwari hapo okutjita nao maku tjiti kutja mu zengurure ouzeu weṋu mohange? Kako. Zemburuka kutja okuhangana ku nomukambure omukweṋu ootjiṋa otjinanḓengu tjinene, pokupaha kutja ouṋe ngwa ri nawa poo ngwa ri navi.—1 Kor. 6:7.

17. Mo rihongere ko tjike okuza kotjihorera tja Gilbert?

¹⁷ Omurumendu omukambure wena Gilbert wa ungura oukukutu okupaha ohange. Eye wa tja: “Ami mba ri nomauzeu omengi nomuatje wandje omukazona. Ami mba kondja oure wokombanda yozombura mbari okuhungira ku na ye mohange kutja tu kare noupanga ouwa rukwao.” Otjikeṋa tjarwe Gilbert tja tjita? “Oruveze aruhe ngunda atu hiya hungira, ami ee kumbu nokurirongerisa kutja e ha pindike indu eye tja hungire otjiṋa otjivi ku ami. Ami ee hepa okurirongera kutja mbi isire. Ami mbe rihonga okuhina okukondja okuraisa kutja hiya tataiza, nokutja omerizirira wandje owokukondja okukurisa ohange.” Kwa kongorera tjike? Gilbert wa tja: “Ami mbi nohange mena rokutja mbi noupanga ouwa nouṋepo auhe weṱunḓu randje.”

18-19. Indu tji twa tjiti ondataiziro komukwetu matu sokurimanena okutjita ye, nu omena raye?

¹⁸ Ove mo sokurimanena okutjita vi tji mo munu kutja wa tjiti ondataiziro komukambure omukweṋu? Horera komuhunga Jesus mbwe tu pa ohunga nokuhangana. Kumba ku Jehova ohunga notjiṋa ho. Nu riyameka kombepo ye ondjapuke kutja i ku vatere okupaha ohange. Tji wa tjiti nao, mo kara nondjoroka nu mo raisa kutja ove u puratena ku Jesus.—Mat. 5:9.

¹⁹ Eṱe tu nondangi kutja Jehova u tu pa omuhunga worusuvero okupitira mu Jesus Kristus ngu ri “otjiuru tjombongo.” (Ef. 5:23) Eṱe ngatu rimanene ‘okupuratena ku Ye,’ tjimuna omuapostele Petrus, Jakobus na Johanes. (Mat. 17:5) Eṱe twa konḓonona omuano mu matu yenene okuhangana ku nomukambure omukwetu ku twa tjiti ondataiziro. Tji twa tjiti nao natu panḓere mondjira okasina ndji twara komuinyo, matu kara nondjoroka onyingi nai, nu moruyaveze matu kakara nondjoroka ongarerere.