Awˬ lawn awˬ tanˇ hkʼa gaˬ hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ hkʼaˇ lonˉ maˬ teˇ hpaˍ cawˬ taˍ ve liꞈ mehˆ hpfuhˇ lo hteˇ lehˍ kʼai tuˬ

Awˬ Lawn 51

Hkʼaˬ htaˆ kaꞈ “yawˇ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ na yuˬ˗oꞈ”

Hkʼaˬ htaˆ kaꞈ “yawˇ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ na yuˬ˗oꞈ”

“Chaw chi lehˬ, ngaˬ haꞈ jaˇ ve ngaˬ ve Yaˇ hpu hpehꞈ leh, yawˇ htaꞈ ngaˬ nyi hkʼaˇ suh jaˇ ve yoˬ. Yawˇ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ na yuˬ˗oꞈ.”—MAꞈHTEHˍ 17:5.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 54 “Yaꞈ kʼaw choˬ hpawˇ lo cawˬ ve yoˬ”

HENˇ TUˬ VE TEˇ HPAˍ *

1-2. (a) Tcuh yaˇ 3 gʼaˇ aˬ htoꞈ ma te tuˬ Yeˍsuˆ kʼoˆ piˇ ve le? Leh yawˇ hui chi hkʼe gʼaꞈ te˗aw laˇ? (b) Awˬ lawn chi ve hkʼaw ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma htaꞈ henˇ tuˬ le?

 Peˍteˍkoˆteˍ pawehˇ 32 hkʼawꞈ C.E. peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Heˍraˍmonˍ hkʼaw mvuh jaˇ kuiˬ lo Yeˍsuˆ lehˬ, tcuh yaˇ Peˍtruˆ, Yaˍkoˆ, leh Yoˇhanˬ htaꞈ shiˍ taˆ˗e ve yoˬ. Oˇ ve teˇ yanˇ yawˇ hui 3 gʼaˇ anˇ tuˬ uiˍ jaˇ ve awˬ heˆ htaꞈ gʼa mawˬ ve yoˬ. Yawˇ hui mehˆ gʼuˇ suhˍ Yeˍsuˆ ve awˬ hoꞈ awˬ han pa ve yoˬ. “Yawˇ ve mehˆ hpfuhˇ lehˬ, mvuhˇ nyi hkʼa shuˍ shuˍ awˬ gʼeuˆ ba leh, yawˇ ve veuꞈ kʼaˇ htawˇ awˬ gʼeuˆ hkʼa shuˍ shuˍ hpu la ve yoˬ.” (Maꞈhtehˍ 17:1-4) Leh awˬ heˆ oˇ ve hkʼaw yawˇ hui 3 gʼaˇ Yaˬhoˉvaˬ ve tawˇ gʼa kaˇ ve yoˬ. Oˇ kaˬ lo kʼoˆ ve, “chaw chi lehˬ, ngaˬ haꞈ jaˇ ve ngaˬ ve Yaˇ hpu hpehꞈ leh, yawˇ htaꞈ ngaˬ nyi hkʼaˇ suh jaˇ ve yoˬ. Yawˇ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ na yuˬ˗oꞈ.” (Maꞈhtehˍ 17:5) Tcuh yaˇ chi ve 3 gʼaˇ yawˇ hui Yeˍsuˆ ve tawˇ hkawˇ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ na yuˬ tuˬ yoˬ tehꞈ hpeuꞈ maw laˇ ve yoˬ. Chi beuꞈ teˇ co˗e ngaˬ hui kaꞈ yawˇ hui htaꞈ henˇ yuˬ gaˇ ve yoˬ.

2 Yeˍsuˆ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ ngaˬ hui na yuˬ ve lehˬ, teˇ ceuˬ ceuˬ maˇ te˗oˬ ve htaꞈ kʼoˆ gaˇ ve tehꞈ peuˬ taˉ ve teˇ lawn hkʼaw ngaˬ hui gʼa henˇ˗oˬ. Chi ve teˇ lawn hkʼaw kaꞈ Yeˍsuˆ ngaˬ hui htaꞈ aˬ htoꞈ ma te tuˬ kʼoˆ laˇ ve 2 lawn htaꞈ teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ.

“MAˇ KʼOˍ VE YEHˬ MIˉ HTAꞈ LOꞈ˗E LOˬ”

3. Maꞈhtehˍ liꞈ 7:13, 14 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma te cawˇ ve le?

3 Maꞈhtehˍ liꞈ 7:13, 14 gʼaw sheˍ. Yehˬ miˉ nyiˇ maˬ peun daˬ ve leh yaꞈ kʼaw nyiˇ caˆ kaꞈ peun daꞈ ve Yeˍsuˆ kʼoˆ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. ‘Yaꞈ kʼaw teˇ caˆ lehˬ kʼehˬ jaˇ.’ Leh awˬ nu ve teˇ caˆ lehˬ “maˇ kʼoˍ leh, yaꞈ kʼaw kaꞈ haˍ jaˇ.” Hkʼaˬ ve teˇ caˆ htaꞈ ngaˬ hui kʼai tuˬ gʼa leuˆ yuˬ ve yoˬ. Chi ve awˬ hkʼoˆ awˬ nu ve yaꞈ kʼaw maˇ cawˬ. Ngaˬ hui co co taiˍ taiˍ a shaꞈ gʼa tuˬ, maˇ heˆ leh maˇ gʼa tuˬ, ngaˬ hui leuˆ yuˬ ve htaꞈ cawˬ ve pa taw chi a yeˇ uiˍ jaˇ.

4. ‘Yaꞈ kʼaw kʼehˬ jaˇ’ ve hkʼaˬ hkʼe ve le?

4 Yaꞈ kʼaw chi ve nyiˇ caˆ hkʼaˬ hkʼe peun daꞈ ve htaꞈ ngaˬ hui hkʼaˬ htaˆ kaꞈ gʼa tawnˇ taˍ cawˇ ve yoˬ. Teˇ caˆ lehˬ ‘yaꞈ kʼaw kʼehˬ jaˇ’ ve pa taw, kʼai sha jaˇ leh chaw yaˇ kaꞈ kʼai gaˇ ve yoˬ. Laiˉ gʼaˇ yaꞈ kʼaw chi htaꞈ leuˆ yuˬ leh maˇ˗awˍ ve chaw hkʼe gʼaꞈ te ve pa taw sheˉ lai jaˇ. Saˍtanˍ chaw yaˇ htaꞈ yaꞈ kʼaw chi ve hkʼoˆ lo kʼai tcuh gaˇ leh suh kuiˬ lo kʼai ve tehꞈ yawˇ hui maˇ shiˍ ve yoˬ.—1 Kawˇrenˍhtuˆ 6:9, 10; 1 Yoˇhanˬ 5:19.

5. “Maˇ kʼoˍ leh, yaꞈ kʼaw kaꞈ haˍ jaˇ” ve hkʼoˆ chehˇ tuˬ laiˉ gʼaˇ hkʼaˬ hkʼe te ve le?

5 ‘Yaꞈ kʼaw kʼehˬ jaˇ’ leh “yaꞈ kʼaw kaꞈ haˍ jaˇ” ve lehˬ peun daꞈ ve yoˬ. Yaꞈ kʼaw chi ve htaꞈ ca mawˬ ve hkʼaˬ nyiˇ gʼaˇ maˇ cawˬ tehꞈ Yeˍsuˆ kʼoˆ ve yoˬ. Aˬ htoꞈ ma pa taw le? Awˬ hawˉ lo ve Liꞈ hpu awˬ tawn hkʼaw Yeˍsuˆ lehˬ, yawˇ ve awˬ laꞈ gʼawˇ htaꞈ maˇ heˆ heˆ ve tcuh kaˍ paˍ teˇ hpaˍ htaꞈ shaˍ tiꞈ te˗o tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 7:15) Chi beuꞈ teˇ co˗e miˬ guiˬ chi hkʼoˆ lo laiˉ hinˉ bon liˇ cawˬ leh maˇ˗awˍ ve kʼo, awˬ tehˬ ve htaꞈ maˍ ve tehꞈ kʼoˆ ve yoˬ. Hkʼe te leh, chaw laiˉ lanˬ gʼaˇ lehˬ htawˇ dawˇ nawˬ dawˇ cawˬ ve, awˬ gʼaˇ nuˇ ve, leh co co taiˍ taiˍ ve a shaꞈ gʼa tuˬ, yaꞈ kʼaw htaꞈ maˇ gʼa ca gaˇ ve yoˬ. Chi hkʼe hpehꞈ ve htawˇ co co taiˍ taiˍ ve yaꞈ kʼaw htaꞈ ca mawˬ tuˬ haˍ jaˇ ve maˇ heˆ. Yeˍsuˆ kʼoˆ ve, “ngaˬ ve tawˇ hkawˇ awˬ hkʼaw lo nawˬ hui chehˇ yeˬ ve kʼo, nawˬ hui ngaˬ ve awˬ laꞈ gʼawˇ awˬ tehˬ awˬ na hpehꞈ ve yoˬ. Hteˇ ve cawˇ ve awˬ ceuˬ htaꞈ nawˬ hui shiˍ tuˬ yoˬ. Hteˇ ve cawˇ ve awˬ ceuˬ oˇ ve lehˬ, nawˬ hui htaꞈ hpehˇ laˇ tuˬ yoˬ.” (Yoˇhanˬ 8:31, 32) Maˇ˗awˍ ve chaw te ve hkʼe nawˬ maˇ te ve pa taw daꞈ jaˇ. Nawˬ awˬ tehˬ ve htaꞈ shiˍ gaˇ ve yoˬ. Gʼuiˬ sha nawˬ htaꞈ aˬ htoꞈ ma te tcuh gaˇ ve nawˬ shiˍ ve gaˇ pa taw, Liꞈ hpu henˇ ve yoˬ. Leh Yeˍsuˆ maˍ laˇ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ kaꞈ nawˬ na yuˬ ve yoˬ. Maˇ heˆ heˆ ve bon liˇ maˍ ve leh bon liˇ jehˇ ve awˬ nyi htaꞈ te ve chi Yaˬhoˉvaˬ ngaˬ hui htaꞈ maˇ te tcuh gaˇ. Chi hkʼoˆ kaꞈ, Gʼuiˬ sha ngaˬ hui htaꞈ te tcuh gaˇ ve awˬ ceuˬ htaꞈ te tuˬ leh a shaꞈ teꞈ hkʼaˇ Gʼuiˬ sha nyi hkʼaˇ suh tuˬ gʼaꞈ te ve sha ve maˇ heˆ tehꞈ Yeˍsuˆ ngaˬ hui htaꞈ maˍ laˇ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 10:34-36) Yaꞈ hkʼaˇ, nawˬ Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ haꞈ leh yawˇ ha lehˬ tcuh gaˇ tuˬ te ve pa taw, yawˇ nawˬ htaꞈ nyi hkʼaˇ suh jaˇ tuˬ yoˬ!—Tawˇ naˉ ve 27:11.

MAˇ KʼOˍ VE YAꞈ KʼAW HTAꞈ NGAˬ HUI HKʼAˬ HKʼE TE LOꞈ˗E GʼA TUˬ LE?

Gʼuiˬ sha beˆ maˍ laˇ ve leh yawˇ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ ngaˬ hui kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ caˉ leh kʼai gʼa tuˬ ga laˇ ve (Awˬ tawn 6-8 nyi sheˍ) *

6. Chiˇ mvuh ve liꞈ 119:9, 10, 45, 133 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, ngaˬ hui maˇ kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw htaꞈ caˉ leh juˇ kʼai gʼa tuˬ aˬ htoꞈ ma ga laˇ ve le?

6 Ngaˬ hui maˇ kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ kʼai chehˇ htaˇ, yaꞈ kʼaw chi ve hkʼoˆ caˉ leh kʼai gʼa tuˬ aˬ htoꞈ ma ga laˇ gʼa ve le? Awˬ lawn chi htaꞈ dawˇ nyi sheˍ. Hkʼaw hkʼoˆ lo kaˇ gʼaꞈ taˆ˗e htaˇ kaˇ maˇ gʼa pfuh ce tuˬ yaꞈ kʼaw jaˇ lo maˇ˗awˍ ve kʼo ko taˍ ve yoˬ. Kaˇ gʼaꞈ ve chaw yaꞈ kʼaw jaˇ lo hkʼe taw maˇ dawꞈ tuˬ maˇ heˆ leh kaˇ gʼaꞈ ve chaw yaꞈ kʼaw jaˇ lo maˇ gʼa tawˆ˗e tuˬ hkʼa dehꞈ ko taˍ ve yoˬ. Ko taˍ ve chi htaꞈ chaw teˇ gʼaˇ kaꞈ maˇ daꞈ ve hpawˇ kʼoˆ ve maˇ cawˬ! Liꞈ hpu hkʼaw Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ kaꞈ hko ko taˍ ve htaꞈ shuˍ ve yoˬ. Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ ngaˬ hui kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ lo caˉ leh chehˇ gʼa tuˬ ga laˇ ve yoˬ.—Chiˇ mvuh ve liꞈ 119:9, 10, 45, 133 gʼaw sheˍ.

7. Yaˇ nehˬ maˇ kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw htaꞈ hkʼaˬ hkʼe dawˇ nyi cawˇ ve le?

7 Yaˇ nehˬ teˇ pawˆ pawˆ kʼo, Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ gʼaꞈ te tuˬ haˍ jaˇ tehꞈ dawˇ˗aw laˇ? Saˍtanˍ nawˬ htaꞈ chi hkʼe dawˇ tcuh gaˇ ve yoˬ. Yaꞈ kʼaw kʼoˍ ve hkʼoˆ kʼai ve chaw hkʼaˬ hkʼe taw pyawˍ ve htaꞈ Saˍtanˍ nawˬ htaꞈ a yeˇ yuˬ tcuh gaˇ ve yoˬ. Liꞈ henˇ kuiˬ lo ve awˬ chawˇ maˇ heˆ leh in˗teu˗neꞈ hkʼaw ve chaw hkʼaˬ hkʼe taw pyawˍ ve Saˍtanˍ nawˬ htaꞈ dawˇ nyi tcuh gaˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, Yaˬhoˉvaˬ ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ lehˬ nawˬ htaꞈ chi hkʼe hpawˇ lo ha lehˬ tcuh gaˇ ve maˇ heˆ. * Yaꞈ hkʼaˇ, yaꞈ kʼaw kʼoˍ ve hkʼoˆ lo kʼai ve hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ ve htaꞈ Saˍtanˍ nawˬ htaꞈ maˇ shiˍ tcuh gaˇ ve tehꞈ tawnˇ taˍ sheˍ. Nawˬ maˇ kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ lo kʼai ve kʼo, awˬ gʼuˇ suhˍ hpawˇ daꞈ jaˇ ve awˬ ceuˬ aˬ htoꞈ ma law taˍ ve Yaˬhoˉvaˬ nawˬ htaꞈ hkʼaˬ tawˍ lehˆ kʼoˆ laˇ ve yoˬ.—Chiˇ mvuh ve 37:29; Iˉsaˍyaˆ 35:5, 6; 65:21-23.

8. O˗laˆ ve awˬ lawn htaꞈ yaˇ nehˬ aˬ htoꞈ ma henˇ yuˬ gʼa ve le?

8 Awˬ viˉ awˬ nyi O˗laˆ ve awˬ lawn htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. * Yawˇ yaˇ miˇ geh zuhꞈ tuˬ awˬ chawˇ teˇ hpaˍ nyiˉ piˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ Yaˬhoˉvaˬ ve Shaˉhkiˆhkanˍ ve chaw hpehꞈ leh Liꞈ hpu hkʼaw ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ htaꞈ gʼaꞈ te ve tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Liꞈ henˇ yehˬ lo ve yaˇ miˇ haˉ teˇ hpaˍ yawˇ chi hkʼe kʼoˆ ve htaꞈ gʼa kaˇ htaˇ, a shu teˇ gʼaˇ O˗laˆ geh gʼa zuhꞈ tuˬ le tehꞈ, yawˇ hui tanˬ daꞈ leh yawˇ hui geh zuhꞈ la tuˬ O˗laˆ htaꞈ jehˬ piˇ ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ cawˇ ve htaꞈ te tuˬ coˇ caˇ ve yoˬ. O˗laˆ shu nyiˉ piˇ ve htaꞈ gʼa hpuˇ ve chi ve teˇ lawn ceh tiˉ maˇ heˆ. O˗laˆ kʼoˆ ve, “ngaˬ caˉ leh liꞈ tanˇ mvuh ve htaꞈ kʼawꞈ henˇ tuˬ saˍ laꞈ kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Ngaˬ liꞈ tanˇ mvuh ve htaꞈ maˇ kʼawꞈ henˇ ve kʼo, a shaꞈ teꞈ kuiˬ hkʼaw dawˇ taˍ ve hkʼe te maˇ gʼa ve tehꞈ saˍ laꞈ kʼoˆ laˇ ve yoˬ.” O˗laˆ htaꞈ aˬ htoꞈ ma ga piˇ ve le? “Ngaˬ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼaw awˬ viˉ awˬ nyi geh meuˆ daꞈ tuˬ coˇ caˇ ve yoˬ. Hkʼe te leh, awˬ viˉ awˬ nyi ngaˬ ve yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw hkʼe hpehꞈ ve yoˬ. Ngaˬ a shu yawˇ hkʼaˇ yawˇ Liꞈ hpu hkʼa dehꞈ henˇ tuˬ coˇ caˇ ve yoˬ. Ngaˬ gʼaˇ hteꞈ henˇ maˇ ve kʼo, ngaˬ henˇ ve awˬ ceuˬ awˬ tehˬ hpehꞈ ve tehꞈ yonˍ la ve yoˬ. Hkʼe te leh, ngaˬ Yaˬhoˉvaˬ ve kanˉ maˇ maˇ te gaˇ tuˬ te laˇ ve yoˬ.”

9. Maˇ kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ caˉ leh chehˇ gaˇ ve chaw aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve le?

9 Co co taiˍ taiˍ lo kʼai ve yaꞈ kʼaw Saˍtanˍ nawˬ htaꞈ maˇ kʼai tcuh gaˇ. Maˇ˗awˍ ve chaw kʼai ve kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ lo Saˍtanˍ nawˬ htaꞈ kʼai tcuh gaˇ ve yoˬ. Oˇ ve lehˬ “luˬ kuiˬ lo kʼai ve yaꞈ kʼaw” hpehꞈ ve yoˬ. (Maꞈhtehˍ 7:13) Ngaˬ hui Yeˍsuˆ ve tawˇ hkawˇ hkʼaˬ htaˆ kaꞈ na yuˬ leh maˇ kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw lehˬ, ngaˬ hui htaꞈ haꞈ shaˉ laˇ ve tehꞈ shawˍ ve kʼo, ngaˬ hui maˇ kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ caˉ leh kʼai gʼa ve yoˬ. Yeˍsuˆ ngaˬ hui htaꞈ te tcuh gaˇ ve teˇ ceuˬ htaꞈ teˇ geh kʼawꞈ henˇ tuˬ yoˬ.

AWˬ VIˉ AWˬ NYI GEH KʼAWꞈ CAWˇ DAꞈ SHEˍ

10. Maꞈhtehˍ liꞈ 5:23, 24 hkʼaw kʼoˆ taˍ ve hkʼe, ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma gʼa te cawˇ ve htaꞈ Yeˍsuˆ kʼoˆ laˇ ve le?

10 Maꞈhtehˍ liꞈ 5:23, 24 gʼaw sheˍ. Oˇ htaˇ teˇ co˗e Yeˍsuˆ ve hkawˇ na chehˇ ve Yuˇdaꞈ chaw tuˉ tanˇ tuˬ yawˇ hui awˬ pon a yeˇ uiˍ jaˇ tehꞈ kʼoˆ piˇ ve yoˬ. Hawˉ hkʼaˆ teˇ gʼaˇ bon yehˬ lonˉ hkʼaw chehˇ ve htaꞈ dawˇ nyi sheˍ. Yawˇ to nuˇ to shaˆ paw hkuˇ htaꞈ yuˬ piˇ leh Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ tuˉ tanˇ tcuh ve yoˬ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ to nuˇ to shaˆ paw hkuˇ htaꞈ yuˬ piˇ htaˇ, yawˇ htaꞈ beuꞈ ve chaw cawˬ sheˍ ve tehꞈ dawˇ nawˇ la ve yoˬ. Yawˇ “tuˉ tanˇ kuiˬ awˬ gʼuˇ suhˍ lo tuˉ tanˇ tuˬ htaꞈ teh taˉ leh” oˇ ve teˇ gʼaˇ geh kʼoꞈ˗e sheˍ ve yoˬ. Aˬ htoꞈ ma pa taw yawˇ chi hkʼe gʼa te cawˇ ve le? Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ tuˉ tanˇ tuˬ tanˇ piˇ ve aꞈ kehˉ a yeˇ uiˍ jaˇ ve aˬ htoꞈ ma cawˬ sheˍ ve le? Yeˍsuˆ kʼoˆ ve, “awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ nawˬ kʼawꞈ cawˇ daꞈ taˉ peuˬ htaˇ hehꞈ, kʼawꞈ laˬ leh tanˇ tuˬ htaꞈ yuˬ tanˇ loˬ.”

Nawˬ Yaˍkoˆ nyi ma nuˇ nehˬ ve htaꞈ henˇ yuˬ leh awˬ viˉ awˬ nyi geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ te˗aw laˇ? (Awˬ tawn 11-12 nyi sheˍ) *

11. Yaˍkoˆ Iˉsawˇ htaꞈ cawˇ daꞈ tuˬ hkʼaˬ hkʼe te ve le?

11 Cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ ve htaꞈ caˉ daꞈ ve na gʼa tuˬ Yaˍkoˆ ve awˬ lawn htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ. Yaˍkoˆ yawˇ paw kuiˬ mvuhˇ miˬ lo tawˆ˗e ve aˬ laˬ hkʼe 20 hkʼawꞈ peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, yawˇ kʼawꞈ kʼawꞈ la tuˬ Yaˬhoˉvaˬ mvuhˇ naw ma tcuh yaˇ htaꞈ cuˇ leh ca kʼoˆ piˇ tcuh ve yoˬ. (Awˬ hkuiˉ puiˍ 31:11, 13, 38) Yaꞈ hkʼaˇ, Iˉsawˇ Yaˍkoˆ htaꞈ tiˇ pehˍ gaˇ ve pa taw awˬ lawn chi maˇ sha. (Awˬ hkuiˉ puiˍ 27:41) Yaˍkoˆ ve awˬ viˉ paˍ yawˇ htaꞈ beuꞈ chehˇ sheˍ ve laˇ tehꞈ dawˇ leh “kawˆ jaˇ dawˇ haˍ jaˇ ve yoˬ.” (Awˬ hkuiˉ puiˍ 32:7) Leh Yaˍkoˆ Iˉsawˇ htaꞈ cawˇ daꞈ tuˬ hkʼaˬ hkʼe te ve le? Awˉ lawˉ teˇ ceuˬ lehˬ awˬ lawn chi htaꞈ caˉ daꞈ ve Yaˍkoˆ Yaˬhoˉvaˬ geh bon lawˬ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ, Yaˍkoˆ Iˉsawˇ htaꞈ laꞈ shawnˍ laiˉ ceuˬ ca yuˬ piˇ tcuh ve yoˬ. (Awˬ hkuiˉ puiˍ 32:9-15) Yaˍkoˆ Iˉsawˇ htaꞈ mawˬ daꞈ htaˇ yawˇ Iˉsawˇ mehˆ gʼuˇ suhˍ lo 2 pawˆ ceh tiˉ maˇ heˆ, 7 pawˆ hkʼa gaˬ hkui tcuhˉ teh taˍ leh oˉ kʼoˍ pui ve yoˬ. Cawˇ daꞈ tuˬ Yaˍkoˆ nyi ma gʼa nuˇ nehˬ leh Iˉsawˇ htaꞈ yawˆ yan piˇ ve tehꞈ awˬ lawn chi ngaˬ hui gʼa mawˬ ve yoˬ.—Awˬ hkuiˉ puiˍ 33:3, 4.

12. Yaˍkoˆ ve awˬ lawn htaꞈ ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma henˇ yuˬ gʼa ve le?

12 Yaˍkoˆ Iˉsawˇ htaꞈ maˇ mawˬ daꞈ sheˍ htaˇ, te ve leh mawˬ daꞈ˗oˬ htaˇ te ve awˬ ceuˬ htaꞈ ngaˬ hui chaˬ nyi ve lehˬ, ngaˬ hui shu geh cawˇ daꞈ tuˬ te tuˬ laiˉ ceuˬ maˍ laˇ ve yoˬ. Yaˍkoˆ nyi ma nuˇ nehˬ ve hkʼaw Yaˬhoˉvaˬ geh bon lawˬ ve yoˬ. Peuˬ hkʼawꞈ nawˉ awˬ viˉ paˍ yawˇ htaꞈ venˇ baˆ hpehˇ laˇ tuˬ yawˇ bon lawˬ taˍ ve hkʼe teˇ ceuˬ le le coˇ caˇ leh gʼaꞈ te ve yoˬ. Yaˍkoˆ Iˉsawˇ htaꞈ mawˬ daꞈ htaˇ, yawˇ Iˉsawˇ htaꞈ maˇ deˇ daꞈ leh a shu cawˇ ve maˇ cawˇ ve maˇ kʼoˆ. Yaꞈ hkʼaˇ, yawˇ dawˇ teh taˍ ve lehˬ gʼa cawˇ daꞈ tcuh tuˬ awˬ pon yoˬ. Yaˍkoˆ ve awˬ lawn htaꞈ ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe henˇ yuˬ gʼa tuˬ le?

NGAˬ HUI AWˬ VIˉ AWˬ NYI GEH CAWˇ DAꞈ TUˬ HKʼAˬ HKʼE GʼA TE TUˬ LE?

13-14. Awˬ viˉ awˬ nyi beuꞈ leh nyi ma maˇ sha tuˬ ngaˬ hui te piˇ htaˇ hkʼaˬ hkʼe te cawˇ ve le?

13 Ngaˬ hui co co taiˍ taiˍ lo kʼai ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ chehˇ gaˇ ve kʼo, puiˉ ve hpehꞈ ve hkʼe awˬ viˉ awˬ nyi geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ te leh teˇ geh chehˇ gʼa tuˬ te sheˍ. (Roˉmaꞈ 12:18) Awˬ viˉ awˬ nyi beuꞈ tuˬ leh nyi ma maˇ sha tuˬ ngaˬ hui te piˇ ve tehꞈ dawˇ ve kʼo, hkʼaˬ hkʼe te tuˬ le? Awˬ lawn chi htaꞈ caˉ daꞈ ve ngaˬ hui Yaˬhoˉvaˬ geh bon lawˬ leh Yaˍkoˆ hkʼe gʼaꞈ te sheˍ. Leh ngaˬ hui awˬ viˉ awˬ nyi oˇ ve teˇ gʼaˇ geh cawˇ daꞈ tuˬ Gʼuiˬ sha ga laˇ tcuh sheˍ.

14 Chi hkʼoˆ kaꞈ, ngaˬ hui hkʼaˬ hkʼe ve chaw hpehꞈ ve tehꞈ chaˬ nyi tuˬ awˬ yanˇ gʼa yehˇ ve yoˬ. A shu yawˇ awˬ to htaꞈ na nyi cawˇ ve, ‘ngaˬ te yaꞈ ve pa taw awˬ viˉ awˬ nyi geh ca lawˬ hkawˉ˗e leh yawˇ geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ te˗aw laˇ? Ngaˬ awˬ viˉ awˬ nyi geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ te ve kʼo, Yaˬhoˉvaˬ leh Yeˍsuˆ hkʼaˬ hkʼe dawˇ tuˬ le?’ A shu yawˇ awˬ to htaꞈ chi hkʼe na nyi ve lehˬ, ngaˬ hui Yeˍsuˆ hkawˇ na yuˬ tuˬ ga laˇ leh nyi ma nuˇ nehˬ ve hkʼaw awˬ viˉ awˬ nyi geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ te ve yoˬ. Awˬ lawn chi ve hkʼaw Yaˍkoˆ ve awˬ lawn htaꞈ teˇ geh nyi sheˍ.

15. Eˇfeˇsuꞈ liꞈ 4:2, 3 hkʼaw ve awˬ liˇ awˬ hkʼaˇ awˬ viˉ awˬ nyi geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ hkʼaˬ hkʼe ga laˇ ve le?

15 Yaˍkoˆ nyi ma maˇ nuˇ nehˬ leh Iˉsawˇ yaꞈ ve tehꞈ kʼoˆ piˇ ve kʼo, hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ tuˬ le dawˇ nyi sheˍ. Ngaˬ hui awˬ viˉ awˬ nyi geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ te htaˇ kaꞈ nyi ma gʼa nuˇ nehˬ ve yoˬ. (Eˇfeˇsuꞈ 4:2, 3 gʼaw sheˍ.) Tawˇ naˉ ve liꞈ 18:19 hkʼaw kʼoˆ ve, “nawˬ ve awˬ nyi paˍ htaꞈ ga piˇ˗oˆ. Oˇ hkʼe te ve kʼo, yawˇ lehˬ yeˬ jaˇ ve taꞈ yehˬ hkʼa shuˍ nawˬ htaꞈ haꞈ shaˉ laˇ tuˬ yoˬ. Nawˬ yawˇ htaꞈ ca yaꞈ ve kʼo, yawˇ nawˬ htaꞈ nyi laˇ tuˬ ve maˇ heˆ.” Nyi ma nuˇ nehˬ ve hkʼaw lawˬ hkawˉ piˇ ve kʼo, “yeˬ jaˇ ve taꞈ yehˬ” hkʼaw ngaˬ hui loꞈ˗e tuˬ ga laˇ ve yoˬ.

16. Ngaˬ hui aˬ htoꞈ ma awˬ lawn htaꞈ dawˇ nyi cawˇ ve le? Leh aˬ htoꞈ ma pa taw le?

16 Chi hkʼoˆ kaꞈ, nawˬ htaꞈ beuꞈ laˇ ve chaw geh kʼai htaˇ, aˬ htoꞈ ma awˬ lawn yaw tuˬ leh hkʼaˬ hkʼe kʼoˆ tuˬ hkʼa dehꞈ gʼa dawˇ nyi ve yoˬ. Nawˬ yawˇ geh cawˇ daꞈ tuˬ leh yawˇ nyi ma sha tuˬ te sheˍ. Awˉ lawˉ htaˇ awˬ viˉ awˬ nyi oˇ ve teˇ gʼaˇ nawˬ htaꞈ maˇ daꞈ ve tawˇ yaw laˇ tuˬ yoˬ. Nawˬ beuꞈ leh maˇ yaꞈ tehꞈ kʼoˆ tuˬ yoˬ hehˉ. Yaꞈ hkʼaˇ, nawˬ chi hkʼe te ve kʼo cawˇ daꞈ gʼa tuˬ laˇ? Maˇ gʼa taˬ. A shu cawˇ ve, yaꞈ ve tehꞈ kʼoˆ ve aꞈ kehˉ cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ te ve a yeˇ uiˍ jaˇ tehꞈ tawnˇ taˍ sheˍ.—1 Kawˇrenˍhtuˆ 6:7.

17. Ginˍbeuˍ ve awˬ lawn htaꞈ nawˬ aˬ htoꞈ ma henˇ yuˬ gʼa ve le?

17 Awˬ viˉ awˬ nyi hawˉ hkʼaˆ Ginˍbeuˍ meh ve teˇ gʼaˇ cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ te ve yoˬ. Yawˇ kʼoˆ ve, “ngaˬ leh ngaˬ yaˇ miˇ maˇ cawˇ maˇ hawˍ daꞈ ve yoˬ. 2 hkʼawꞈ hpaˆ ve hkʼaw ngaˬ nyi ma gawˬ lehˍ te leh yaˇ geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ gʼa tuˬ te ve yoˬ.” Yawˇ aˬ htoꞈ ma kʼawꞈ te ve le? Yawˇ kʼawꞈ kʼoˆ ve, “ngaˬ yaˇ geh maˇ yaw daꞈ sheˍ htaˇ yaˇ maˇ daꞈ ve tawˇ yaw laˇ ve kʼo, ngaˬ yawˇ htaꞈ maˇ beuꞈ tuˬ bon lawˬ leh shaˍ tiꞈ te ve yoˬ. Ngaˬ yawˇ htaꞈ venˇ baˆ hpehˇ piˇ ve yoˬ. Ngaˬ cawˇ ve tehꞈ maˇ kʼoˆ. Ngaˬ yaˇ geh cawˇ daꞈ tuˬ gʼa te ve yoˬ.” Hkʼaˬ hkʼe hpehꞈ la ve le? Ginˍbeuˍ kʼawꞈ kʼoˆ ve, “yehˬ kʼa hkʼaw ve chaw geh ngaˬ cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ ve pa taw chi teˇ hkui ngaˬ nyi ma sha jaˇ.”

18-19. Ngaˬ hui htaꞈ beuꞈ ve chaw cawˬ ve tehꞈ shiˍ ve kʼo, hkʼaˬ hkʼe te cawˇ ve le? Leh aˬ htoꞈ ma pa taw chi hkʼe te cawˇ ve le?

18 Awˬ viˉ awˬ nyi nawˬ htaꞈ beuꞈ ve tehꞈ shiˍ ve kʼo, nawˬ hkʼaˬ hkʼe te cawˇ ve le? Yawˇ geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ, Yeˍsuˆ beˆ maˍ laˇ ve hkʼe nawˬ gʼaꞈ te sheˍ. Awˬ lawn chi htaꞈ caˉ daꞈ ve bon lawˬ ve hkʼaw Yaˬhoˉvaˬ htaꞈ kʼoˆ piˇ sheˍ. Nawˬ awˬ viˉ awˬ nyi geh cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ te tuˬ Yaˬhoˉvaˬ geh daꞈ kehˬ ve awˬ ha hpu lawˬ sheˍ. Nawˬ chi hkʼe te ve kʼo, nawˬ ha lehˬ leh Yeˍsuˆ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ na yuˬ ve tehꞈ hpeuꞈ maw piˇ ve yoˬ.—Maꞈhtehˍ 5:9.

19 ‘Yeˍsuˆ lehˬ Hkriꞈ yaˇ awˬ moˍ hkʼoˆ shehˍ kʼai shehˍ hpaˇ hpehꞈ ve yoˬ.’ Yaˬhoˉvaˬ Yeˍsuˆ htaꞈ cuˇ leh ngaˬ hui htaꞈ beˆ maˍ laˇ ve awˬ bon uiˍ jaˇ. (Eˇfeˇsuꞈ 5:23) Tcuh yaˇ Peˍtruˆ, Yaˍkoˆ leh Yoˇhanˬ Yeˍsuˆ ve tawˇ hkawˇ htaꞈ na yuˬ ve hkʼe, ngaˬ hui kaꞈ “na yuˬ” tuˬ dawˇ teh taˍ sheˍ. (Maꞈhtehˍ 17:5) Ngaˬ hui htaꞈ beuꞈ chehˇ ve awˬ viˉ awˬ nyi htaꞈ cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ ve te tuˬ ngaˬ hui gʼa henˇ˗oˬ ve yoˬ. Ngaˬ hui chi hkʼe te leh a shaꞈ gʼa tuˬ kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ caˉ leh kʼai ve kʼo, chi teˇ hkui awˬ bon maˇ maˇ gʼa leh awˬ gʼuˇ suhˍ hpawˇ co co taiˍ taiˍ ha lehˬ jaˇ tuˬ yoˬ.

KʼA MUIˬ HKAWˇ 130 Venˇ baˆ hpehˇ piˇ sheˍ

^ Ngaˬ hui a shaꞈ gʼa tuˬ maˇ kʼoˍ ve yehˬ miˉ htaꞈ loꞈ˗e leh awˬ viˉ awˬ nyi geh kʼawꞈ cawˇ daꞈ sheˍ tehꞈ Yeˍsuˆ kʼoˆ laˇ ve yoˬ. Chi ve ngaˬ hui te tuˬ haˍ jaˇ ve aˬ htoꞈ ma te laˇ ve le? Leh ngaˬ hui Yeˍsuˆ beˆ maˍ laˇ ve awˬ hkʼaˇ suh gʼaꞈ te gʼa tuˬ aˬ htoꞈ ma ga laˇ ve le, teˇ geh henˇ tuˬ yoˬ.

^ Liꞈ kʼoˆ Yaˇ nehˬ na ve na hkawˇ hkʼawꞈ laˇ hkawˇ 10 maˬ, na hkawˇ 6 maˬ hkʼaw “Ngaˬ awˬ chawˇ nyiˉ laˇ ve htaꞈ hkʼaˬ hkʼe te tawˍ daꞈ gʼaˇ tuˬ le?” leh VDO Awˬ chawˇ nyiˉ laˇ ve htaꞈ tawˍ daꞈ gʼaˇ ve Vehˆsaiˉ jw.org hkʼaw (LIꞈ HPU MAˍ VE > YAˇ NEHˬ NA VE hkʼaw nyi sheˍ.)

^ Awˬ lawn chi ve hkʼaw awˬ meh teˇ hpaˍ hpaˍ pa ve.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Kʼehˬ ve yaꞈ kʼaw hkʼoˆ Gʼuiˬ sha ko tcuh taˍ laˇ ve lehˬ, awˬ kʼu nyi ve awˬ han maˇ gʼa nyi tuˬ, haˉ chawˇ haˉ paˆ maˇ te tuˬ, liꞈ chi mvuh mvuh henˇ tuˬ nyiˉ laˇ ve htaꞈ haꞈ shaˉ laˇ ve.

^ AWˬ HAN HTAꞈ KʼOˆ MAˍ TAˍ VE: Yaˍkoˆ Iˉsawˇ htaꞈ cawˇ daꞈ hawˍ daꞈ tuˬ 7 pawˆ hkʼa gaˬ hkui tcuhˉ teh taˍ leh oˉ kʼoˍ pui ve.