1-2. (a) Ki lika mañi zene balaezwi kueza baapositola ba Jesu babalaalu, mi nebaangile cwañi taelo yeo? (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

HAMULAHO wa Paseka ya 32 C.E., baapositola ba Jesu babacwale ka Pitrosi, Jakobo, ni Joani nebaiponezi pono yekomokisa. Hane bali cwalo fa lilundu lelilumbile, mwendi cwalo fa kalulo yeñwi ya Lilundu la Hermoni, ponahalo ya Jesu yafetuha fapilaa bona. “Pata yahae yabenya sina lizazi, liapalo zahae za fahalimu zabenya sina liseli.” (Mat. 17:1-4) Kwa mafelelezo a pono, baapositola bautwa linzwi la Mulimu halili: “Yo ki Mwanaka, yalatwa, yanitabisa. Mumuteeleze.” (Mat. 17:5) Baapositola babalaalu bao nebabonisize mwa bupilo bwabona kaufela kuli nebateelelize ku Jesu. Lubata kulikanyisa mutala wabona.

² Mwa taba yefelile, neluitutile kuli kuteeleza ku Jesu kukopanyeleza kutuhela kueza lika zeñwi. Mwa taba ye, lukanyakisisa lika zepeli zanaabulezi Jesu kuli luswanela kueza.

3. Ka kuya ka Mateu 7:13, 14, ki nto mañi yeluswanela kueza?

³ Mubale Mateu 7:13, 14. Mulemuhe kuli Jesu naabulezi za minyako yemibeli yeisa kwa linzila zepeli zeshutana, ili nzila ‘yeatami’ ni nzila ‘yekumbani.’ Hakuna nzila yabulaalu. Luna bañi luswanela kuiketela nzila yeluka zamaya ku yona. Ye ki yona katulo ya butokwa hahulu yeluswanela kueza kakuli ki  nzila iliñwi feela kwa linzila zepeli zeo yeisa kwa bupilo bobusa feli.

4. Lukona kubulelañi ka za nzila ‘yeatami’?

⁴ Luswanela kulemuha kuli linzila zepeli zeo zashutana. Batu babañata bazamaya mwa nzila ‘yeatami’ bakeñisa kuli kubunolo kuzamaya ku yona. Ka bumai, babañata baiketezi kuzwelapili kuzamaya mwa nzila yeo ni kulatelela buñata bobuzamaya mwateñi. Bapalelwa kulemuha kuli Satani Diabulosi ki yena yakukueza batu kuzamaya mwa nzila yeo ni kuli nzila yeo ilibisa kwa sinyeho.—1 Makor. 6:9, 10; 1 Joa. 5:19.

5. Ki buikatazo mañi bobaezize batu babañwi kuli bafumane nzila ‘yekumbani’ ni kukala kuzamaya ku yona?

⁵ Ka kushutana ni nzila ‘yeatami,’ nzila yeñwi yona ‘ikumbani,’ mi Jesu naabulezi kuli ki babanyinyani feela baba ifumana. Ki kabakalañi? Mulemuhe kuli mwa timana yetatama, Jesu ulemusa balutiwa bahae ka za bapolofita ba buhata. (Mat. 7:15) Batu babañata babulela kuli kunani bulapeli bobuñata-ñata, mi buñata bwabona buipapata kuli buluta niti. Bakeñisa kuli kunani bulapeli bobuñata-ñata, batu babañata bazwafile kamba kulyangana, mi habaikatazi nihaiba kubata nzila yeisa kwa bupilo. Kono nzila yeo lwakona kuifumana. Jesu naabulezi kuli: “Haiba muzwelapili mwa linzwi laka, mu balutiwa baka luli, mukaziba niti, mi niti ika milukulula.” (Joa. 8:31, 32) Nto yetabisa kikuli, nemusika latelela nyangela kono nemuikatulezi kubata niti. Nemukalisize kuituta Linzwi la Mulimu ka tokomelo kuli muzibe zatokwa ku luna mi nemuteelelize kwa lituto za Jesu. Nemuitutile kuli Jehova ubata kuli muhane lituto za bulapeli bwa buhata ni kutuhela kueza mikiti yesimuluha kwa bulapeli bwa buhata ya kuhupula mazazi a pumulo. Hape nemuitutile kuli kueza zabata Jehova ni kutuhela kueza lika zesa mutabisi kukona kuba taata. (Mat. 10:34-36) Mwendi nemuikatalize luli kueza licinceho zeo. Kono nemuzwezipili kueza cwalo bakeñisa kuli mwalata Ndataa mina ya kwa lihalimu mi nemubata kumutabisa. Kaniti, naatabile luli hane muezize cwalo!—Liprov. 27:11.

6. Ka kuya ka Samu 119:9, 10, 45, 133, ki lika mañi zeka lutusa kuzwelapili kuzamaya mwa nzila yekumbani?

⁶ Hase lukalile kuzamaya mwa nzila yekumbani, ki lika mañi zeka lutusa kuzwelapili kuzamaya ku yona? Halunyakisiseñi mutala wo. Mwa linaha zeñwi, kunani lukwakwanyana lwa sipi loluyahilwe mwa matuko a mukwakwa ofita mwa malundu kuli lusileleze mumatisi wa mota. Lukwakwa lo lusileleza bamatisi ba limota kuli basike basutelela hahulu bukaufi ni mafelelezo a mukwakwa kamba kuyauka mwa mukwakwa. Hakuna muzamaisi wa mota yanaaka bulela kuli lukwakwanyana lo lumupaleliswa kuba ni tukuluho. Likuka za Jehova zefumaneha mwa Bibele liswana sina lukwakwanyana lwa sipi lo. Likuka zahae lilutusa kuzwelapili kuzamaya mwa nzila yekumbani.—Mubale Samu 119:9, 10, 45, 133.

7. Babanca baswanela kuunga cwañi nzila yekumbani?

⁷ Babanca, kana fokuñwi muikutwanga kuli likuka za Jehova limipaleliswa kuba ni tukuluho? Satani ubata kuli muikutwe cwalo. Ubata kuli muise pilu ku zebaeza babazamaya mwa nzila yeatami kakuli babonahala inge kuli baikola bupilo. Ubata kuli munahane kuli hamuikoli bupilo sina mobaikolela bona batu bomukena ni bona mwa kilasi kamba bomubonanga fa Intaneti. Satani ubata kuli  munahane kuli likuka za Jehova limipaleliswa kuikola bupilo. * Kono muhupule taba ye: Satani haabati kuli babazamaya mwa nzila yahae bazibe koiba libisa nzila yeo. Kono Jehova yena ubata kuli muzibe limbuyoti zemuka ikola haiba muzwelapili kuzamaya mwa nzila yeisa kwa bupilo.—Samu 37:29; Isa. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Babanca baitutañi kwa mutala wa Olaf?

⁸ Munyakisise zemukona kuituta kwa mutala wa muzwale yabizwa Olaf. * Banaakena ni bona mwa kilasi nebalikile kumukukueza kuli alobale ni bona. Hanaa bataluselize kuli naali yomuñwi wa Lipaki za Jehova, mi naapila ka kulatelela likuka za mwa Bibele zepahami za muzamao, basizana babañwi banaakena ni bona mwa kilasi mane balika ka taata kumukukueza kuli alobale ni bona. Kono Olaf naahanile  kuikenya mwa muzamao ocwalo. Mi wo haki ona feela muliko wanaakopani ni ona. Olaf utalusa kuli: “Baluti baka neba nisusuezanga kundongwama tuto yepahami, kakuli kuti hane nikaeza cwalo batu nebaka nikuteka. Neba nitaluselize kuli hane nisike naeza cwalo, nenisike nakondisa mwa bupilo.” Ki lika mañi zenetusize Olaf kutiyela kukuezo yeo? Utalusa kuli: “Neninani silikani sesinde ni mizwale ni likaizeli mwa puteho. Nebaswana sina lubasi lwaka. Hape nenikalile kuitutanga Bibele ka tukufalelo. Kuituta Bibele ka tukufalelo cwalo neku nitusize kukolwa kuli nifumani niti. Kabakaleo, naikatulela kukolobezwa.”

9. Ki lika mañi zebaswanela kueza batu bababata kuzwelapili kuzamaya mwa nzila yekumbani?

⁹ Satani ubata kuli muzwe mwa nzila yeisa kwa bupilo. Ubata kuli muswalisane ni buñata bwa batu babazamaya mwa nzila yeatami ‘yeya kwa sinyeho.’ (Mat. 7:13) Kono haiba luzwelapili kuteeleza ku Jesu ni kulemuha kuli kuba mwa nzila yekumbani kwalusileleza, lukazwelapili kuzamaya mwateñi. Cwale halunyakisiseñi nto yeñwi yanaabulezi Jesu yeluswanela kueza.

10. Ka kuya ka Mateu 5:23, 24, ki nto mañi yanaabulezi Jesu yeluswanela kueza?

¹⁰ Mubale Mateu 5:23, 24. Jesu naatalusize taba yeñwi yene baanga Majuda banaaambola ni bona kuba ya butokwa hahulu. Luungeñi kuli mutu yomuñwi uinzi kwa tempele mi ubata kufa folofolo ku muprisita sina sitabelo. Haiba ka yona nako yeo mutu yo uhupula kuli mwanahabo yena wabilaela ka za hae, uswanela kusiya sitabelo sahae ni ‘kuya’. Kabakalañi? Kakuli kunani nto yeñwi ya butokwa yanaaswanela kueza pili asikafa kale sitabelo sahae ku Jehova. Jesu naabulezi cwana ka kunonga: “Pili uyo kutisana pilu ni mwanahenu.”

11. Mutaluse zanaaezize Jakobo kuli akutisane pilu ni Isau.

¹¹ Lukona kuituta lituto za butokwa ka za kukutisana pilu ni muzwale waluna ku zeneezahezi mwa bupilo bwa Jakobo. Jakobo hasaapilile mwa naha isili ka lilimo zebato eza 20, Mulimu amulaela kuli akutele kwa naha yahabo ka kuitusisa lingeloi. (Gen. 31:11, 13, 38) Kono nekunani butata bobuñwi. Muhulwanaa hae, Isau, naabata kumubulaya. (Gen. 27:41) Jakobo ‘naasabile hahulu ni kuikalelwa’ kuli muhulwanaa hae naasa mubulukezi sikoto kwa pilu. (Gen. 32:7) Ki lika mañi zanaaezize Jakobo kuli akutisane pilu ni muhulwanaa hae? Pili, naalapezi ka taata ku Jehova ka za taba yeo. Hasamulaho, alumela Isau limpo zeñata. (Gen. 32:9-15) Kuzwa fo, mutu ni munyanaa hae bao bane bakauhani ka nako yetelele hane bakopani, Jakobo aanga muhato wa kubonisa Isau likute. Akubamela Isau, kono naasika eza feela cwalo hañwi kamba habeli, naaezize cwalo ha 7! Jakobo naaikokobelize ni kukuteka Isau, mi kueza cwalo nekutusize kuli akutisane pilu ni muhulwanaa hae.—Gen. 33:3, 4.

12. Luitutañi kwa mutala wa Jakobo?

¹² Lwakona kuituta sesiñwi ku zanaaezize Jakobo hanaaitukiseza kuyo kopana ni muhulwanaa hae ni mwanaaatumelezi Isau. Jakobo naabonisize buikokobezo ka kukupa Jehova kuli amutuse. Hasamulaho, naaezize sina mwanaalapelezi ka kuunga muhato one utusize kuli akutisane pilu ni muhulwanaa hae. Mutu ni munyanaa hae hase bakopani, Jakobo naasika kananisana ni Isau ka za kuli ki mañi yanaafoselize yomuñwi mwahalaa bona. Jakobo naabata feela kukutisana pilu  ni muhulwanaa hae. Lukona kulikanyisa cwañi mutala wahae?

13-14. Luswanela kuezañi haiba lulemuha kuli lufoselize muzwale kamba kaizeli waluna?

¹³ Haiba lubata kuzamaya mwa nzila yeya kwa bupilo, luswanela kupilisana ka kozo ni mizwale ni likaizeli baluna. (Maro. 12:18) Luswanela kuezañi haiba lulemuha kuli lufoselize muzwale kamba kaizeli waluna? Ka kulikanyisa Jakobo, luswanela kulapela ku Jehova ka taata. Lumukupe kuli alutuse kukutisana pilu ni muzwale kamba kaizeli waluna.

¹⁴ Kuzwa fo, luswanela kuitekula. Lukona kuipuza lipuzo zelatelela: ‘Kana naitumelelanga mafosisa, kukupa swalelo, ni kupilisana ka kozo ni babañwi? Jehova ni Jesu bakaikutwa cwañi haiba niinga muhato wa kukutisana pilu ni muzwale kamba kaizeli waka?’ Likalabo zaluna lika lutusa kuziba haiba lwateeleza ku Jesu, mi lukaatumela muzwale kamba kaizeli waluna ka buikokobezo kuli lukutisane lipilu. Mwa muinelo wo, luswanela kulikanyisa mutala wa Jakobo.

15. Kusebelisa sikuka sesi kwa Maefese 4:2, 3, kukona kulutusa cwañi kupilisana ka kozo ni mizwale ni likaizeli baluna?

¹⁵ Munahane feela zeneka ezahala kambe Jakobo naabonisize buikuhumuso hanaakopani ni muhulwanaa hae! Mwendi nekuka zuha butata. Haluya ku muzwale waluna kuli luyo kutisana pilu ni yena, luswanela kubonisa buikokobezo. (Mubale Maefese 4:2, 3.) Liñolo la Liproverbia 18:19 libulela kuli: “Mulikani yafoselizwe utaata kumukoma kufita kuhapa muleneñi osilelelizwe, mi kunani likomano zeswana sina lipakiso za tawala ya silelezo.” Muzwale kamba kaizeli yafoselizwe uswana sina “tawala ya silelezo,” kono haiba luikupela swalelo ku yena, ukatabela kukutisana pilu ni luna.

16. Ki lika mañi zeluswanela kunyakisisa, mi ki kabakalañi?

¹⁶ Luswanela kunyakisisa zelukayo bulela ku muzwale kamba kaizeli waluna ni molukayo libulelela. Hase muitukiselize kuambola ni mutu yelufoselize, luswanela kumuatumela ka mulelo wa kuyo kutisana pilu ni yena. Sapili mwendi ukona kubulela lika zekona kulutunka kwa pilu. Kukona kulubela bunolo kuhalifa kamba kuikemela, kono kana kueza  cwalo kukatusa kuli mukutisane lipilu? Kutokwa nihanyinyani. Muhupule kuli ki kwa butokwa hahulu kukutisana pilu ni muzwale kamba kaizeli wamina kufita kubata kuziba kuli yanani mulatu ki mañi.—1 Makor. 6:7.

17. Muitutañi kwa mutala wa bo Gilbert?

¹⁷ Muzwale yabizwa Gilbert naaezize mwanaakonela kaufela kupilisana ka kozo ni babañwi. Utalusa kuli: “Nenisa utwani ni mwanaaka wamusizana. Ka lilimo zefitelela zepeli, nenilikile kuambolisana hande ni yena ka za taba yeo ilikuli lukone kupilisana hande hape.” Ki lika mañi zeñwi zene baezize bo Gilbert? Batalusa kuli: “Nako kaufela pili nisika ambola kale ni yena, nenilapelanga ni kuikupulisa kuli nenisa swaneli kunyema haiba abulela litaba zeutwisa butuku kwa pilu. Nenitokwa kumuswalela. Neniitutile kuli nenisa swaneli kuikemela kono nenitokwa kueza monikonela kaufela kukutisana pilu ni yena.” Kueza cwalo nekutusize cwañi? Bo Gilbert batalusa kuli: “Kacenu, ninani kozo ya mwa munahano bakeñisa kuli nipilisana hande ni ba mwa lubasi lwaka kaufela.”

18-19. Luswanela kuezañi haiba lufoselize mutu yomuñwi, mi ki kabakalañi?

¹⁸ Cwale ki nto mañi yemuswanela kueza haiba mulemuha kuli mufoselize muzwale kamba kaizeli wamina? Mulatelele kelezo yanaafile Jesu ya kukutisana pilu ni mwanahabo mina. Mulapele ku Jehova ka za teñi, mi mumukupe kuli amife moya wahae okenile kuli umituse kupilisana ka kozo ni babañwi. Haiba mueza cwalo, mukaba ni tabo mi mukabonisa kuli mwateeleza ku Jesu.—Mat. 5:9.

¹⁹ Lwaitumela kuli Jehova uzwelapili kuluetelela ka kuitusisa Jesu Kreste, yena “toho ya puteho.” (Maef. 5:23) Haike luzweleñipili ‘kuteeleza ku yena’ sina mone baezelize baapositola ba Jesu bo Pitrosi, Jakobo, ni Joani. (Mat. 17:5) Luitutile kuli nzila yeñwi yelukona kueza cwalo ka yona ki ka kukutisana pilu ni muzwale kamba kaizeli yelufoselize. Haiba lueza cwalo, mi luzwelapili kuzamaya mwa nzila yekumbani yeisa kwa bupilo, lukafumana limbuyoti zeñata ka nako ya cwale, mi kwapili lukaba ni tabo yetuna.