1-2. (a) Kansi ophunzila atatu a Yesu euzhyiwa kucita cinji, ndipo n’cinji cuonesha kuti ekonkha zeciuzhyiwa? (b) Nanga tiphunzile cinji m’nkhani ino?

PAVULI pocita cikondwelelo ca Pasika mu 32 C.E., Yesu etola mtumwi Petulo, Yakobo na Yohane noluta nao ku lupili ya Herimoni. Pakaliyopita nthawi itali, ophunzila atatu aŵa eona mensomphenya ocitisha cidwi ngako. Yove esandulika apo n’kuti onse omulolesha. “Cinso cake cewala monga zuŵa ndipo malaya ŵake akunja yewala ngako.” (Mat. 17:1-4) Cakosilizhyila kwa mensomphenya aŵa, atumwi ecimvwa mau a Mulungu akuti: “Uyu niye Mwana wangu wokondeka wamene nukondwela naye. Mukomumvwila.” (Mat. 17:5) Pa umoyo wao wonse, atumwi atatu aŵa, eonesha kuti enzomumvwila Yesu. Nase tufunika kuyesayesa kutolela cisanzo cao.

² M’nkhani yapita, tephunzila kuti kumvwila mau a Yesu kutanthauza kuleka kucita zinthu ziyakine. Koma m’nkhani ino, tiphunzile vinthu viŵili vamene Yesu elaŵila kuti tufunika kucita.

3. Molingana na Mateyu 7:13, 14, kansi tufunika kucita cinji?

³ Ŵelengani Mateyu 7:13, 14. Pa lemba iyi, Yesu elaŵila kuti pali milyango iŵili yoloŵela ku miseu iŵili yamene ni yosiyana. Mseu uyakine ni “wopanikizhya,” pamene uyakine ni “wotambuluka.” Tetyo, tufunika kusankha pa seo seka kuti tikoyenda pa mseu wotyani. Ici n’cosankha cofunika ngako catufunika kupanga pa umoyo wasu cifukwa pali tyala mseu umozi wamene ukuya ku moyo wosasila.

4. Kansi mungafotokoze zotyani zokhuza mseu “wotambuluka”?

⁴ Kansi miseu iŵili iyi yusiyana tyani? Mseu woyamba ni “wotambuluka” ndipo niye mwaakupita ŵanthu anyinji cifukwa ni  wosavuta kuyendamo. N’zomvwisha cisoni kuti ŵanthu anyinji osankha kuyenda mu mseu uyu noyamba kutolela zocita za ŵanthu amene oyendamo. Ŵanthu amene aŵa oziŵa lini kuti Satana Maleŵania niye oŵasonkhezela kuti akoyenda pa njila iyi na kuti yuluta ku cionongeko.​—1 Akor. 6:9, 10; 1 Yoh. 5:19

5. Kansi ŵanthu ayakine epanga kuyesayesa kotyani kuti ayambe kuyenda pa njila yopanikizhya?

⁵ Mosiyana na mseu “wotambuluka,” mseu uyakine ni “wopanikizhya” ndipo Yesu elaŵila kuti ni ŵanthu tyala atontho amene oyendamo. Ndaŵa yanji? Yankho tuipeza pa Mateyu 7:15 pamene Yesu ecenjeza ophunzila ŵake kuti ofunika kupewa aneneli awenye. Masiku ŵano, pali vipembezo vinyinji vamene vunena kuti ni vacikhristu ndipo vulaŵila kuti vuphunzisa cendi. Izi zacitisha kuti ŵanthu anyinji akangiwe kupeza cipembezo cacendi. Zacitisha soti kuti ŵanthu anyinji ataye mtima noleka kusakilasakila njila ingaŵapeleke ku moyo wosasila. Kansi n’zokwanishika kupeza mseu uyu nopitilizhya kuyendamo? Eee n’zokwanishika. Yesu elaŵila kuti: “Ngati musunga mau ŵangu nthawi zonse, niye kuti nimwe ophunzila ŵangu. Mukaziŵe cendi ndipo cendi cikakumasuleni.” (Yoh. 8:31, 32) Tukuyamikilani ngako cifukwa muliyosankhe kuyenda mu mseu wotambuluka. M’malo mwake, mwesakilasakila cendi mwa kuphunzila Mau a Mulungu mwakhama kuti muziŵe zaakufuna Mulungu na Yesu kuti tikocita. Pemwenzophunzila, mweziŵa kuti Yehova ofuna kuti tikopewa viphunziso va cipembezo cawenye na kuti tufunika lini kucita maholide yamene yeyambila ku cikunja. Mwephunzila soti kuti tufunika lini kucita miyambo yamene ni yosakatizhyana na mfundo za m’Baibo. (Mat. 10:34-36) Tuziŵa kuti cenze lini cipepu kucita izi, koma mwekwanisha cifukwa cokonda Ausuwanu akululu nofuna kuŵakondwelesha. Mosakaikila, Yehova okondwela ngako cifukwa ca kuyesayesa kwemwecita.​—Miy. 27:11.

6. Molingana na Salimo 119:9, 10, 45, na 133, kansi n’cinji cingatiyavye kuti tipitilizhye kuyenda pa njila yopanikizhya?

⁶ Kansi n’cinji cingatiyavye kuti tipitilizhye kuyenda pa mseu wopanikizhya? Ganizilani cisanzo ici. M’vyalo viyakine, ngati mseu upita m’mbali mwa lupili ndipo ku mbali iyakine ni konoka, oika vinsimbi m’mbali mwa mseu. Vinsimbi ivi vuyavya madilaiva kuti osati akopita m’mbali ngako mwa mseu zamene zingacitishe kuti motoka iponele m’cisengu. Paliye dilaiva aliyense wamene angadandaule kuti vinsimbi ivi vumulonda ufulu, cifukwa ngati kuti vinsimbi ivi kuliye, angapezeke m’ngozi olo kufwa. Mfundo za Yehova zopezeka m’Baibo zili monga ni vinsimbi ivi, ndipo zutiyavya kuti tipitilizhye kuyenda pa njila yopanikizhya.​—Ŵelengani Salimo 119:9, 10, 45, 133.

7. Kansi Satana ofuna kuti acilumbwana ankhale na maganizo otyani ponena za mseu wopanikizhya?

⁷ Acilumbwana, kansi nthawi ziyakine muona kuti malamulo a Yehova ni ovuta kuŵakonkha ndipo okulondani ufulu? Satana ofunishisha ngako kuti mukoona teti. Yove ofuna kukukopani kuti namwe muyambe kuyenda pa mseu ukulu. Njila imozi yaakucitilamo izi ni mwa kukucitishani kuona kuti ayanu a ku sukulu olo ŵanthu ŵamuona pa intaneti onkhala umoyo wacimwemwe kupambana mweo. Satana ocita izi pofuna kukucitishani kuganiza kuti malamulo a Yehova okulondani ufulu na kuti yokukangishani kuti mukosangalala na umoyo mofwikapo. * Koma mukokumbukila mfundo yakuti: Satana ocitisha ŵanthu ali ku mbali yake kuzimvwa kuti onkhala umoyo wacimwemwe, pofuna kuŵakangisha kuzindikila kuti mseu waalimo  uŵapeleka ku cionongeko. Koma mosiyana na Satana, Yehova wakuululilani madaliso yonse yati mukapeze ngati mupitilizhya kuyenda pa njila yopanikizhya.​—Sal. 37:29; Yes. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Kansi acilumbwana angaphunzilepo cinji pa cisanzo ca mkwasu Olaf?

⁸ Ganizilani zamungaphunzile pa cisanzo ca mkwasu wacilumbwana wa zina yakuti Olaf. * Ayake a m’kilasi enzomunyengelela kuti acite ciwelewele. Olo pavuli poŵafotokozela kuti ni wa Mboni za Yehova na kuti okonkha mfundo za m’Baibo mu umoyo wake, asimbi ayakine a m’kilasi mwao epitilizhya kumunyengelela kuti acite nao ciwelewele. Koma mkwasu uyu aliyogonje. M’kuluta kwa nthawi, yove ekumana soti na ciyeso ciyakine. Elaŵila kuti: “Aziphunzisi ŵangu, enzonilimbikisha kuti nicite maphunzilo apalulu na colinga cakuti nichuke. Enzoniuzhya kuti ngati ningalekocitako maphunzilo aŵa, ningapeze lini nchito yabwino ndipo umoyo wangu ungankhale lini wacimwemwe.” Kansi n’cinji cemuyavya kuti agonjese mayeselo aya? Mkwasu uyu elaŵila kuti: “Nenkhala pa ushamwali  wotang’a na akwasu na azilongosi mumpingo ndipo enkhala monga ni banja kuli neo. Kuyangizhyila apo, neyamba kuphunzila Baibo mwakhama. Kucita izi kweniyavya kuti ninkhale wosimikizhya kuti mfundo zenenzokhulupilila ni zacendi. Kweniyavya soti kuti nipitilizhye kutumikila Yehova.”

9. Kansi n’cinji cingatiyavye kuti tipitilizhye kuyenda pa mseu wopanikizhya?

⁹ Satana ofuna kukucitishani kuti muleke kuyenda pa mseu wopanikizhya wamene uluta ku moyo wosasila. Yove ofuna kuti namwe munkhale pa gulu ya ŵanthu anyinji amene oyenda pa mseu ukulu wamene “ukuya ku cionongeko.” (Mat. 7:13) Kuti tipitilizhye kuyenda pa mseu wopanikizhya, tufunika kumvwila mau a Yesu nouona monga ni citetezo casu. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane cinthu ciyakine cecilaŵila Yesu kuti tufunika kucita.

10. Molingana na Mateyu 5:23, 24, kansi Yesu elaŵila kuti tufunika kucita cinji?

¹⁰ Ŵelengani Mateyu 5:23, 24. Pa lemba iyi, Yesu efotokoza cinthu cofunika ngako camene Ayuda onse enzofunika kucita. Ganizilani kuti Myuda waluta ku kacisi kuti akapeleke nsembe. Paakusala patontho kupasa mkulu wa ansembe kuti am’pelekele nsembe iyi, okumbukila kuti ekhumudwishana na muyake. Yesu elaŵila kuti nthawi yamene iyo enzofunika kusiya nsembe yake pasogolo pa guwa. Ndaŵa yanji? Yove enzofunika kucita cinthu ciyakine cofunika ngako akaliyotwala nsembe yake kwa Yehova. Yesu elaŵila kuti: “Nkhoya ukankhazikishe mtendele na mkwako coyamba.”

11. Fotokozani zecicita Yakobo kuti ankhazikishe mtendele na Esau.

¹¹ Tingaphunzile zinyinji pa nkhani yonkhazikisha mtendele kufumila pa cisanzo ca Yakobo. Pavuli pakuti wankhala ku calo cacilwendo kwa vyaka pafupifupi 20, Mulungu emuuzhya kuti awelele ku calo ca kwao. (Gen. 31:11, 13, 38) Kucita izi, cenze lini cipepu cifukwa peenze akaliyoluta ku calo ciyakine, mkulu wake Esau enzofuna kuti am’paye. (Gen. 27:41) Tetyo, Yehova pecimuuzhya izi, Yakobo ecita “wowa ngako ndipo enze na nkhaŵa poganiza kuti payakine mkulu wake akalum’sungila cakumkosi.” (Gen. 32:7) Kansi Yakobo ecitanji kuti ankhazikishe mtendele na Esau? Coyamba, epemphela mofumila pansi pa mtima kwa Yehova ndipo emuuzhya nkhaŵa yeenze nayo. Pavuli pake, ecitapo kanthu mwa kutumizhya mphaso kwa Esau. (Gen. 32:9-15) Ndipo pecikumana naye, Yakobo emuonesha ulemu mwa kumuŵelamila, osati kamozi olo kaŵili, koma maulwendo 7. Cifukwa cakuti Yakobo ecita zinthu molicefya koma soti mwaulemu, ekwanisha kunkhazikisha mtendele na Esau.​—Gen. 33:3, 4.

12. Kansi tuphunzilapo cinji pa cisanzo ca Yakobo?

¹² Tingatolepo phunzilo yofunika ngako tikaona zecicita Yakobo akaliyokumana na Esau na zecicita pavuli pakuti akumana. Coyamba, Yakobo esenga Yehova kuti amuyavye. Caciŵili, ecita zinthu mokatizhyana na pemphelo yake mwa kucita zilizonse zaangakwanishe kuti ankhazikishe mtendele na mkwake. Ndipo pecikumana na Esau, Yakobo aliyoyambe kukangana naye kuti aziŵe kuti wolakwa ni ŵani. Colinga cake cenze kunkhazikisha mtendele. Kansi tingatolele tyani cisanzo ca Yakobo?

13-14. Kansi tufunika kucita cinji ngati tazindikila kuti tekhumudwisha Mkhristu muyasu?

¹³ Kuti tikwanishe kuyenda pa njila yopanikizhya yakuya ku moyo wosasila, tufunika kunkhala mwamtendele na akwasu na azilongosi mumpingo. (Aro. 12:18) Kansi tufunika kucita cinji ngati tazindikila kuti tekhumudwisha Mkhristu muyasu? Monga ni mwecicitila  Yakobo, tufunika kupemphela kwa Yehova nomusenga kuti atiyavye kunkhazikisha mtendele.

¹⁴ Kuyangizhyila apo, tufunika kuzikonsha makonsho monga akuti: ‘Ngati nakhumudwisha Mkhristu muyangu, kansi nulicefya nomusenga kuti anikhululukile? Kansi Yehova na Yesu akumvwa tyani ngati nankhazikisha mtendele na mkwasu olo kalongosi?’ Mayankho yatingapeze pavuli pozikonsha makonsho aya, yangatiyavye kuti tiyeseyese kunkhazikisha mtendele na Akhristu ayasu. Ngati tucita izi, tuonesha kuti tumvwila mau a Yesu na kuti tutolela cisanzo ca Yakobo.

15. Kansi kuseŵenzesha mfundo yupezeka pa Aefeso 4:2, 3 kungatiyavye tyani kuti tinkhazikishe mtendele na Akhristu ayasu?

¹⁵ Kansi muona kuti sembe n’cinji cecitika ngati kuti Yakobo enze elikuzhya noyamba kukangana na Esau kuti wolakwa ni ŵani? N’zoonekelatu kuti sembe aliyokwanishe kunkhazikisha mtendele. Kansi tuphunzilapo cinji? Ngati taluta kuli mkwasu wetelakwila kuti tinkhazikishe mtendele, tufunika kunkhala olicefya nopewa kunkhala na mtima wofuna kupeza kuti wolakwa ni ŵani. (Ŵelengani Aefeso 4:2, 3.) Ndaŵa yanji kucita izi n’kofunika? Lemba ya Miyambo 18:19 yulaŵila kuti: “Mkwasu wamene elakwiliwa, opambana mzinda wotang’a. Ndipo pali mikangano yamene yunkhala monga ni cimuti covalila pa mlyango wa nsanja yonkhalamo.” Tetyo, ngati tingalicefye nomusenga kuti atikhululukile, zingayavye kuti tinkhazikishe mtendele.

16. Kansi ni cinthu ciyakine cotyani catufunika kucita tikaliyoluta kuli munthu wetelakwila, ndipo ndaŵa yanji kucita izi n’kofunika?

¹⁶ Tikaliyoluta kuli Mkhristu wetelakwila, tufunika kuganizila mau yati tikalaŵile na mwati tikayalaŵilile. Ndipo tikafwika, tufunika kulaŵila mau yamene yangamunkhazike mtima pansi nomucitisha kuti atikhululukile. Payakine poyamba, munthu uyu angalaŵile mau yosayenelela yamene yangacitishe kuti tikhumudwe olo kutipangisha kunkhala na vifukwa vozikhululukila. M’malo moyamba kukangana naye, tufunika kulicefya nomusenga kuti atikhululukile. Nthawi zonse, mukokumbukila kuti cinthu cofunika ngako ni kunkhazikisha mtendele na akwasu na azilongosi, osati kupeza kuti wolakwa ni ŵani.​—1 Akor. 6:7.

17. Kansi tingaphunzile cinji pa cisanzo ca mkwasu Gilbert?

¹⁷ Tingaphunzile soti mfundo yofunika ngako tikaona zecicita mkwasu Gilbert kuti ankhazikishe mtendele. Mkwasu uyu elaŵila kuti: “Pa  nthawi iyakine, nekhumudwishana na mwana wangu munakazi. Kwa vyaka vopitilila viŵili, nenzoyesayesa kulaŵizhyana naye na colinga cakuti ninkhazikishe mtendele.” Kansi n’cinji cemuyavya kuti akwanishe kucita izi? Yove elaŵila kuti: “Nikaliyolaŵizhyana naye, nenzopemphela kwa Yehova kuti aniyavye kulaŵila mau oyenelela na kuti aniyavye kumukhululukila ngati angalaŵile mau yamene yanganikhumudwishe. Nenzoona kuti cinthu cofunika ngako cenze kunkhazikisha mtendele, osati kumuonesha kuti yove niye enze wolakwa.” Kansi penkhala zofumapo zotyani? Mkwasu Gilbert elaŵila kuti: “Masiku ŵano, nili na mtendele wa m’maganizo cifukwa nili pa ushamwali uweme na ŵanthu onse a m’banja mwangu.”

18-19. Kansi tufunika kucita cinji ngati tazindikila kuti takhumudwisha Mkhristu muyasu, ndipo ndaŵa yanji?

¹⁸ Kansi mufunika kucitanji ngati mwazindikila kuti Mkhristu muyanu ekhumudwa cifukwa ca zinthu zemwemucitila olo kumulaŵilila? Mufunika kukonkha malangizo yecipeleka Yesu pa nkhani yonkhazikisha mtendele. Kuyangizhyila apo, mufunika kumuuzhya Yehova mwamumvwila nomusenga kuti akupaseni mzimu wake utuŵa kuti mukwanishe kunkhazikisha mtendele. Kucita izi, kukuyavyeni kuti munkhale na mtendele wa m’maganizo ndipo kuoneshe kuti mumvwila mau a Yesu.​—Mat. 5:9.

¹⁹ Nise oyamikila ngako cifukwa Yehova otipasa malangizo acikondi kupitila mwa Yesu Khristu wamene ni “mutu wa mpingo.” (Aef. 5:23) Tetyo, tiyeni tipitilizhye kumumvwila monga ni mwecicitila mtumwi Petulo, Yakobo na Yohane. (Mat. 17:5) Monga ni mwataphunzilila m’nkhani ino, tingacite izi mwa kuyesayesa kunkhazikisha mtendele ngati tazindikila kuti tekhumudwisha Mkhristu muyasu. Kucita izi, kutiyavye kuti tipitilizhye kuyenda pa njila yopanikizhya yamene yukuya ku moyo wosasila. Kutiyavye soti kuti tilandile madaliso anyinji pali lomba koma soti msogolo.