Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 51

Pitirizani ‘Kumbvera’

Pitirizani ‘Kumbvera’

Uyu ndi Mwananga wakufunika, anakomerwa na ine, mbvereni.”MAT. 17:5.

NYIMBO 54 ‘Njira Ndi Iyi’

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1-2. (a) Apostolo atatu a Yezu apangwa toera kucitanji, pontho iwo atawira tani? (b) Tinapfundzanji mu nsolo uno?

PIDAMALA Paskwa ya caka ca 32, mpostolo Pedhru, Tiyago na Juwau aona masomphenya akudzumatirisa. Paphiri yakulapha, panango Phiri ya Hermoni, Yezu acinjika pamaso pawo. “Nkhope yace ikhayetimira ninga dzuwa, nguwo zace zacena kakamwe ninga ceza.” (Mat. 17:1-4) Mu ndzidzi ukhaona iwo masomphenya, apostolo abva fala ya Mulungu mbilonga: “Uyu ndi Mwananga wakufunika, anakomerwa na ine, mbvereni.” (Mat. 17:5) Pinthu pikhacita apostolo anewa atatu pisapangiza kuti iwo akhabvera Yezu. Ife tisafunika kutowezera citsandzo cawo.

2 Mu nsolo udamala, ife tapfundza kuti kubvera Yezu kusaphataniza kusiya kucita pinthu pinango. Mu nsolo uno, tinapfundza pinthu piwiri pidalonga Yezu kuti tisafunika kupicita.

“PITANI NA PA NSUWO UNG’ONO”

3. Mwakubverana na Mateu 7:13, 14, tisafunika kucitanji?

3 Lerini Mateu 7:13, 14. Yezu alonga pya misuwo miwiri yakusiyana inatsogolera ku miseu miwiri yakusiyana, nseu “ukulu” na nseu “ung’ono.” Nkhabepo nseu wacitatu. M’bodzi na m’bodzi wa ife asafunika kusankhula nseu unafuna iye kufamba. Cisankhulo ceneci ndi cakufunika kakamwe kuna ife, thangwi cidikhiro cathu ca umaso wakukhonda mala cisanyindira cisankhulo ceneci.

4. Kuna imwe ninji pinacitika kuna ale ali mu nseu “ukulu”?

4 Ife tisafunika kudziwa kusiyana kwa miseu ineyi miwiri. Anthu azinji asaona kuti ndi pyakukhonda kunentsa kufamba mu nseu unoyu “ukulu.” Mbwenye pyakutsukwalisa ndi pyakuti iwo asapitiriza mu nseu unoyu mbacita pinacitambo anthu ali mwenemo. Iwo nee asadzindikira kuti anacitisa anthu kupita mu nseu unoyu ndi Sathani Dyabo, pontho iwo nee asadzindikira kuti ale ali mu nseu wace ali kuenda kafudzwa.—1 Akor. 6:9, 10; 1 Juwau 5:19.

5. Ndi kuwangisira kupi kunacita anango toera kugumana nseu “ung’ono” mbafamba mwenemu?

5 Mwakusiyana na nseu “ukulu” pana nseu unango “ung’ono,” pontho Yezu alonga kuti anaugumana ndi akucepa. Thangwi yanji? Thangwi pa vesi 15 Yezu acenjeza atowereri ace thangwi ya aprofeta authambi. (Mat. 7:15) Anthu anango asalonga kuti pana pikwi na pikwi pya mauphemberi, pontho azinji a iwo asalonga kuti asapfundzisa undimomwene. Thangwi ya kunjipa kwa mauphemberi, anthu azinji asakhala akudzudzumika, asafewa manungo, mbakhonda kusaka nseu unatsogolera ku umaso. Mbwenye nseu unoyu nkhabe nentsa toera kuugumana. Yezu alonga: “Imwe mungapitiriza m’mafala anga, mwandimomwene ndimwe anyakupfundza anga, imwe munadzadziwa undimomwene, pontho undimomwene unadzakusudzulani.” (Juwau 8:31, 32) Pyakutsandzayisa ndi pyakuti imwe nee mwatowerera mwinji, mbwenye mwatowezera undimomwene. Imwe mwatoma kupfundza mwadidi Mafala a Mulungu toera kudziwa pinafuna iye kuna ife, pontho mwabvera pipfundziso pya Yezu. Mu pinthu pidapfundza imwe mwadzindikira kuti Yahova asafuna kuti ife ticalire pipfundziso pya mauphemberi authambi, pontho mwapfundza kuti nee musafunikabve kucita maphwando akuti asacita khundu ya mauphemberi authambi. Kusiyapo pyenepi, mwapfundzambo kuti kucita pinafuna Yahova na kusiya pinthu pyakuti nee asakomerwa napyo m’midzidzi inango pinakhala pyakunentsa. (Mat. 10:34-36) Panango pyakhala pyakunentsa kuna imwe kucita macinjo anewa. Mbwenye imwe mwacita macinjo anewa thangwi musafuna Babanu wakudzulu, pontho musafuna kukhala wakutawirika kuna iye. Mwakukhonda penula, iye asakomerwa kakamwe na pinacita imwe.—Mis. 27:11.

TISAFUNIKA KUCITANJI TOERA TIPITIRIZE MU NSEU UNG’ONO?

Uphungu wa Mulungu na pitsogolero pyace pinatiphedza toera tipitirize mu nseu “ung’ono” (Onani ndima 6-8) *

6. Mwakubverana na Masalmo 119:9, 10, 45, 133, ninji cinafuna kutiphedza toera kupitiriza mu nseu ung’ono?

6 Nakuti ife tatoma kufamba mu nseu ung’ono, ninji cinafuna kutiphedza toera tipitirize mwenemu? Nyerezerani citsandzo ici: M’madziko anango miseu inapita na n’khundu-n’khundu mwa phiri isaikhwa mpanda toera kutsidzikiza makaru. Mpanda unoyu usaphedza anyakutekenya toera akhale akutsidzikizika mbakhonda kubuluka mu nseu. Nee nyakutekenya m’bodzi asadungunya thangwi yakuikhwa kwa mpanda unoyu wakuti usaatsidzikiza. Pitsogolero pya Yahova pinagumanika m’Bhibhlya pyalandana na mpanda unoyu wacitsidzikizo. Pitsogolero pyenepi pisatiphedza toera tipitirize mu nseu ung’ono unatsogolera ku umaso.—Lerini Masalmo 119:9, 10, 45, 133.

7. Kodi aphale na atsikana asafunika kuona tani nseu ung’ono?

7 Aphale na atsikana, kodi midzidzi inango musaona kuti nee munakwanisa kucita pinthu pinafuna imwe thangwi yakubvera Yahova? Sathani asafuna kuti imwe munyerezere tenepo. Iye asafuna kakamwe kukucitisani kunyerezera kuti umaso wa ale anafamba mu nseu ukulu ndi wakutsandzaya kakamwe kupiringana wanu. Iye asafuna kuti imwe munyerezere kuti umaso wa andzanu akuxikola peno anthu anango anaona imwe mu interneti ndi wadidi kakamwe. Pontho Sathani asafuna munyerezere kuti pitsogolero pya Yahova pisakupingizani toera mukhonde kutsandzaya na umaso. * Mbwenye kumbukani ipi: Sathani nee asafuna kuti ale anafamba mu nseu wace adziwe pinafuna kuacitikira ntsogolo. Mbwenye mwakusiyana na Sathani, Yahova asafuna mudziwe kuti mungapitiriza mu nseu ung’ono, imwe munadzakhala na umaso wadidi kakamwe.—Masal. 37:29; Iza. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Aphale na atsikana anapfundzanji na citsandzo ca Olaf?

8 Onani kuti munapfundzanji na citsandzo ca m’bale unango wa m’phale anacemerwa Olaf. * Andzace akuxikola akhankakamiza toera acite ulukwali. Pidalonga iye kuti Mboni za Yahova zisacita pinthu mwakubverana na pinapfundza iwo m’Bhibhlya, atsikana anango akhapfundza na iye atoma kunkakamiza toera apite naye m’mabonde. Mbwenye Olaf apitiriza kukhonda. Kusiyapo mayesero anewa, iye athimbana na mayesero anango. Olaf alonga: “Apfundzisi anga akhandikakamiza toera ndiende ku universidhadhe thangwi iwo akhalonga kuti ndingacita pyenepi anthu anandilemedza. Iwo akhandipanga kuti ndingakhonda kuenda ku universidhadhe nee ndinagumana basa yadidi, pontho nee ndinakhala wakutsandzaya.” Ninji pidaphedza Olaf toera kukunda mayesero anewa? Iye alonga: “Cidandiphedza ndi kuwangisa uxamwali wanga na abale na alongo mu mpingo. Iwo adzakhala ninga acibale anga. Pontho ndatoma kupfundza kakamwe Bhibhlya. Mu ndzidzi ukhapitiriza ine kupfundza Bhibhlya, ine ndikhakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti unoyu ndi undimomwene. Pyenepi pyandicitisa kufuna kakamwe kutumikira Yahova.”

9. Tisafunika kucitanji toera tipitirize mu nseu ung’ono?

9 Sathani asafuna kakamwe kuti imwe mubuluke mu nseu unatsogolera ku umaso. Iye asafuna kuti imwe mutowere mwinji wa anthu wakuti uli mu nseu ukulu ‘unatsogolera anthu toera kufudzwa.’ (Mat. 7:13) Mbwenye ife tinapitiriza mu nseu ung’ono tingabvera Yezu, mbationa nseu unoyu ninga citsidzikizo. Cincino tendeni tipfundze cinthu cinango cidalonga Yezu cakuti tisafunika kucicita.

KHAZIKISANI NTENDERE NA ABALE NA ALONGO ANU

10. Mwakubverana na Mateu 5:23, 24, Yezu alonga kuti tisafunika kucitanji?

10 Lerini Mateu 5:23, 24. Yezu akhalonga pya ndzidzi wakuti ukhali wakufunika kakamwe kuna Ayuda akuti akhambvesera. Nyerezerani pya munthu wakuti ali dzololo pa templo toera apereke ntsembe ya cinyama kuna nyantsembe. Mu ndzidzi unoyu iye angakumbuka kuti adawisirana na m’bale wace, akhafunika kusiya ntsembe yace ‘mbaenda.’ Thangwi yanji? Thangwi iye akhafunika kucita cinthu cakufunika kakamwe mbadzati kupereka ntsembe kuna Yahova. Yezu alonga: “Pakutoma ndoko kakhazikise ntendere na m’bale wako.”

Kodi imwe munatowezera citsandzo ca Yakobe, wakuti mwakucepeseka akhazikisa ntendere na m’bale wace? (Onani ndima 11-12) *

11. Yakobe acitanji toera kukhazikisa ntendere na Ezau?

11 Ife tinakwanisa kupfundza pizinji thangwi yakukhazikisa ntendere tingadinga pidacitika mu umaso wa Yakobe. Yakobe abuluka mu dziko idabalwa iye mbaenda kakhala ku mbuto inango mu pyaka 20, buluka penepo Mulungu aphatisira anju toera kumpanga kuti abwerere ku dziko yace. (Gen. 31:11, 13, 38) Mbwenye pakhali na nkandzo. M’bale wace wankulu Ezau, akhafuna kumupha. (Gen. 27:41) Yakobe ‘akhagopa, pontho akhadzudzumika kakamwe,’ kuti panango m’bale wace akhapitiriza kuipirwa na iye. (Gen. 32:7) Yakobe acitanji toera kukhazikisa ntendere na m’bale wace? Pakutoma, iye acita phembero yakudembetera kuna Yahova thangwi ya pyenepi. Buluka penepo iye atumiza miyoni mizinji kuna Ezau. (Gen. 32:9-15) Pakumalisa, pidagumanikana iwo nkhope na nkhope, Yakobe ndiye adatoma kupangiza cilemedzo kuna Ezau. Iye agodama patsogolo pa Ezau, mbakotamisa nsolo wace mpaka pantsi, tayu kabodzi peno kawiri, mbwenye kanomwe. Yakobe akhali wakucepeseka, pontho apangiza cilemedzo mbakhazikisa ntendere na m’bale wace.—Gen. 33:3, 4.

12. Tisapfundzanji na citsandzo ca Yakobe?

12 Njira idakhunganyika Yakobe toera kuenda kagumanikana na m‘bale wace na njira idanfikira iye dhuzi isatipfundzisa pinthu pizinji. Mwakucepeseka, Yakobe aphemba ciphedzo ca Yahova. Buluka penepo iye acita pyonsene pikhakwanisa iye toera kukhazikisa ntendere na m’bale wace mwakubverana na pidalonga iye m’phembero yace. Pidagumanikana iye na Ezau Yakobe nee aketesana naye toera kuona kuti mbani adadawa, pontho mbani adakhonda dawa. Pikhafuna Yakobe ndi kukhazikisa ntendere na m’bale wace. Tinatowezera tani citsandzo ca Yakobe?

TINAKHAZIKISA TANI NTENDERE NA ANANGO?

13-14. Tisafunika kucitanji tingadzindikira kuti tatsukwalisa m’bale peno mulongo?

13 Tingafuna kufamba mu nseu unatsogolera ku umaso, ife tisafunika kukhazikisa ntendere na abale athu. (Aroma 12:18) Mphapo tinacitanji tingadzindikira kuti tatsukwalisa m’bale peno mulongo? Ninga Yakobe, ife tisafunika kucita phembero yakudembetera kuna Yahova toera atiphedze. Pontho tisafunika kuphemba Yahova toera atiphedze kukhazikisa ntendere na m’bale peno mulongo wathu.

14 Ife tisafunika kusaka ndzidzi toera kudinga makhaliro athu. M’bodzi na m’bodzi asafunika kubvundzika: ‘Kodi ine ndingadawa ndisatawira kuti ndadawa, mbandiphemba kulekererwa mwakucepeseka toera kukhazikisa ntendere? Yahova na Yezu anapibva tani ndingatoma ndine kuenda kakhazikisa ntendere na m’bale peno mulongo adandidawira?’ Mitawiro yathu ku mibvundzo ineyi inaticitisa kubvera Yezu mbatienda mwakucepeseka kakhazikisa ntendere na m’bale peno mulongo adatidawira. Tingacita pyenepi, ife tinapangiza kuti tikutowezera citsandzo ca Yakobe.

15. Kuphatisira mafala anagumanika pa Aefesi 4:2, 3 kunatiphedza tani toera kukhazikisa ntendere na m’bale peno mulongo adatidawira?

15 Nyerezerani kuti ninji pikhafuna kucitika Yakobe mbadakhala wakudzikuza mu ndzidzi udagumanikana iye na m’bale wace. Mu ndzidzi unoyu pinthu nee mbapidafamba mwadidi. Tingaenda kakhazikisa ntendere na m’bale peno mulongo, ife tisafunika kukhala akucepeseka. (Lerini Aefesi 4:2, 3.) Bukhu ya Misangani 18:19 isalonga: ‘Pisanentsa kakamwe kukomeresa m’bale adatsukwaliswa, pontho kupiringana kukunda nzinda wakuwanga, kuketesana kunango kusakhala ninga mipiringanyo ya misuwo ya mipanda ya nzinda.’ Tingaphemba kulekererwa kuna munthu adatsukwalisa ife, pyenepi pinam’phedza toera akhale na cifuno cakukhazikisa ntendere na ife.

16. Ndi pinthu pipi pinango pisafunika ife kunyerezera, pontho thangwi yanji?

16 Ife tisafunikambo kunyerezera mwadidi pinthu pinafuna ife kulonga kuna m’bale wathu na kudziwa kuti tinapilonga tani. Tingafuna kucedza na munthu adatsukwalisa ife, tisafunika kucedza naye na cifuno cakuwangisa pontho uxamwali wathu na iye. Pakutoma panango iye analonga mafala akuti anatidzidzida. Pyenepi pingacitika panango tinaipirwa mbationa kuti tiri na mathangwi adidi toera kuipirwa. Mbwenye bvundzikani: Kodi kucita pyenepi kunandiphedza toera kukhazikisa ntendere? Nkhabe. Kumbukani kuti kukhazikisa ntendere na m’bale peno mulongo ndi kwakufunika kakamwe kupiringana kudziwa kuti mbani adadawira ndzace.—1 Akor. 6:7.

17. Mwapfundzanji na citsandzo ca m’bale Gilbert?

17 M’bale unango anacemerwa Gilbert awangisira kakamwe toera kukhazikisa ntendere. Iye alonga: “Ine ndikhanentsana kakamwe na mwananga wa nkazi. Mu pyaka pyakupiringana piwiri, ine ndawangisira kakamwe toera kucedza naye mwadidi na mwakukhurudzika toera tiwangise pontho uxamwali wathu.” Ninji pontho pidacita m’bale Gilbert? “Mbandidzati kucedza na mwananga, ine ndakhunganya manyerezero anga toera ndikhonde kucimbiza na kuipirwa angalonga mafala akudzidzida. Ine ndikhafunika kukhala dzololo toera kulekerera. Ine ndapfundza kuti nee ndisafunika kukomerwa na maonero anga basi, pontho ndadzindikira kuti ndikhafunika kukhazikisa ntendere.” Ndi nkhombo zipi zidakhala na iye? M’bale Gilbert alonga: “Lero ndiri na ntendere wa m’manyerezero thangwi ndiri na uxamwali wadidi na banja yanga yonsene.”

18-19. Tingatsukwalisa munthu, tisafunika kukhala akutonga toera kucitanji, pontho thangwi yanji?

18 Kodi imwe muli wakutonga toera kucitanji mungadzindikira kuti mwatsukwalisa m’bale peno mulongo? Bverani uphungu wa Yezu toera kukhazikisa ntendere. Longani na Yahova thangwi ya pyenepi, mbamunyindira kuti nzimu wace wakucena unakuphedzani toera kukhazikisa ntendere. Mungacita pyenepi, imwe munakhala wakutsandzaya, pontho munapangiza kuti musabvera Yezu.—Mat. 5:9.

19 Ife tisapereka takhuta wankulu kuna Yahova thangwi yakukhazikisa Yezu Kristu ninga “nsolo wa mpingo,” toera kutipasa pitsogolero pyaufuni. (Aef. 5:23) Ninga pidacita mpostolo Pedhru, Tiyago na Juwau, ife tisafunika kukhala dzololo toera ‘kumbvera.’ (Mat. 17:5) Ife tapfundza pinthu pinafunika ife kucita toera kukhazikisa ntendere tingatsukwalisa m’bale peno mulongo. Tingacita pyenepi, mbatipiriza mu nseu unatsogolera ku umaso, ife tinakhala na nkhombo zizinji cincino, pontho tinadzakhala na kutsandzaya kwakukhonda mala ntsogolo.

NYIMBO 130 Khalani Akulekererana

^ ndima 5 Yezu asatiphemba toera tipite na pa nsuwo ung’ono unatsogolera ku umaso. Pontho iye asatiphemba toera tikhazikise ntendere mwakucimbiza na abale na alongo athu. Ndi pinentso pipi pyakuti panango tinathimbana napyo mu ndzidzi unawangisira ife toera kuphatisira uphungu wa Yezu, pontho tinapikunda tani?

^ ndima 7 Onani Mbvundzo 6 wa bhruxura ya nsolo wakuti: Matawiro a Mibvundzo 10 Inacita Aphale na Atsikana: “Ndinakunda Tani Mikakamizo ya Andzanga?” na vidhyu yakuti Resiste a Pressão dos Colegas! mu www.pr418.com. (Sakani pa ENSINOS BÍBLICOS > ADOLESCENTES.)

^ ndima 8 Madzina anango acinjwa.

^ ndima 56 FOTO TSAMBA: Tingapitiriza mu nseu “ung’ono” mbatitsidzikizwa na mpanda wa Mulungu, ife tinacalira ngozwi zakuona ucipezipezi, tinacalira ulukwali, pontho tinakwanisa kukunda mikakamizo yakuikha universidhadhe pa mbuto yakutoma mu umaso wathu.

^ ndima 58 FOTO TSAMBA: Toera kukhazikisa ntendere, Yakobe agodama mbakotamisa kazinji kene nsolo wace mpaka pantsi patsogolo pa m’bale wace, Ezau.