1-2. (a) Ka nyi yange i kaa a mbaapostoli mba Yesu mba utar mbara ér ve ere, man yange ve dondo kwaghwan la nena? (b) Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?

YANGE Paseka u inyom i 32 la karen kera yô, mbaapostoli mbagenev nenge a mpase u kpiligh ve iyol. Ve yô, lu Peteru man Yakobu man Yohane. Yange i gema mluyol u Yesu sha uwo u taven kpishi, man a shi nan kpa lu Uwo u Hermon, ve nenge kwagh ne sha ashe a ve. “Ishigh nagh mondo er iyange nahan, shi akondo a a haa iyol la engem er iwanger nahan.” (Mat. 17:1-4) Mpase u sha mnenge la gbe zan u been yô, mbaapostoli mbara ungwa Aôndo kaa ér: “Ngun ka Wan wam u ishima ishima. Doom a na. Ungwan nen un.” (Mat. 17:5) Mbaapostoli mba utar mbara yange ve tese sha gbenda u ve er akaa ken uma ve la ér ve mba ungwan imo i Yesu. Se kpa se soo ser ma se dondo ikyav ve la.

² Ken ngeren u a kar la, i pase se ér u ungwan imo i Yesu yô, ka u se den u eren akaa agen. Ken ngeren ne di se lu timen sha akaa ahar a Yesu a kaa ér se er yô.

3. Mateu 7:13, 14 kaa ér se er nyi?

³ Ôr Mateu 7:13, 14. Aluer u ver ishima yô, Yesu ôr kwagh u ihinda ihiar i i lu zan sha igbenda kposo kposo ihiar yô. A ôr kwagh u gbenda u “bele bele” man gbenda u ‘imbishii.’ Igbenda la ngi ihiar tseegh. Nahan a gba u se tsua gbenda u se soo u zan sha mi la iyol yase. Ka kwagh u vesen u i gbe u se tsua ken uma wase yô, sha ci u ka gbenda la môm tseegh u lu u zan ken uma ye.

4. Ka nyi i lu gbenda u “bele bele” laa?

 ⁴ Gba u se fa mkposo u igbenda i ihiar ne. Ior kpishi mba zan sha gbenda u “bele bele” la, sha ci u ngu ican u zenden sha mi ga. Kwagh er vihi yô, ior kpishi soo u den gbenda la ga, mba dondon ieren i mba ve lu zan sha u la. Ve kera fa er i lu Satan Diabolo a lu urugh ior van a ve sha gbenda la ga, man ka gbenda u za kuren ken ku.—1 Kor. 6:9, 10; 1 Yoh. 5:19.

5. Mbagen yange ve nôngo ve zua a gbenda u u ‘imbishii’ la shi ve hii u zenden sha u nena?

⁵ Nahan cii kpa, gbenda ugen la gema ngu kposo a gbenda u “bele bele” la, u ngula ngu ‘imbishii,’ shi Yesu kaa ér ka ior kpuaa tseegh ve lu zan sha u ye. Er nan kwagh a lu nahana? Kwagh er doo yô, Yesu ta mbadondon un icin sha kwagh u uprofeti mbaaiev ken ivur i dondon la. (Mat. 7:15) Mbagenev kaa ér ukwaghaôndo mba udubu imôngo, shi ve kpishi ka ve senge ér ka ve ve tesen ior mimi ye. Er ukwaghaôndo ve ngee kpishi yô, ior kpishi iyol kpe ve, shin ve kera fa kwagh u vea er ga, nahan kwagh gba ve u nôngon ér vea ker gbenda u zan ken uma la ga. Nahan kpa gbenda la ngu. Yesu yange kaa ér: “Aluer ne mba eren sha kwaghôron wam hanma shighe yô, ne mba mbahenen av jim jim, shi ne fa mimi, nahan mimi una pase ne, ne kera lu uikyangen ga.” (Yoh. 8:31, 32) Doo kpishi er u dondo kwagh u ior kpishi ve tsough la ga, kpa u gem u ker mimi nahan. Yange u tôô shighe u hen Bibilo tsembelee sha er u fa kwagh u Aôndo a soo er se eren yô, shi u dondo atesen a Yesu kpaa. Shi u fa er Yehova a soo ér se nyagh atesen a kwaghaôndo u aiegh shi se de u eren uiniongo mba yange i hii ve ken ukwaghaôndo mbaaiev la yô. Shi u nenge er u sôron uma wou sha er u er ishima i Yehova la i lu zange ga yô. (Mat. 10:34-36) Alaghga we kpa yange lu u zange u sôron akaa ken uma wou ga. Nahan kpa u taver ishima sha ci u Teru u sha la doo u ishima shi u soo wer i saan un iyol. Man sha mimi yô, yange a doo un a we kpishi je!—Anz. 27:11.

6. Pasalmi 119:9, 10, 45, 133 tese ér ka nyi ia wase se u lun sha gbenda u imbishii laa?

⁶ Ka nyi ia wase se se za hemen u zenden sha gbenda u imbishii laa? Nenge ase ikyav ne. Ken ityar igen yô, ka i wa myôm sha akpe a gbenda u u kar hen kpe-woogh yô. Ka i wa myôm mara sha er aderaba aa naha mato a za kar sha kur je mato a bugh za gba a ve shin ijem ga yô. Or môm kpa nana gba ahon ér myôm mara ma tagher nan u nahan kwagh undun gbenda sha er nana za vihi iyol shin nana kpe ga! Atindi a Yehova aa a lu ken Bibilo la nga er myôm mara nahan. Atindi ne ka a wase se u lun sha gbenda u imbishii la.—Ôr Pasalmi 119:9, 10, 45, 133.

7. Doo u agumaior aa nenge gbenda u imbishii la nena?

⁷ Agumaior, ashighe agen ka i lu ne inja er atindi a Yehova nga yangen ne u eren kwagh sha ishima yen nahana? Kape Satan a soo ér ne hen vough je la. Ka a soo ér ne zer henen sha akaa a mba ve lu zan sha gbenda u bele bele la ve eren ve, ka i lu inja er saan ve iyol la. Alaghga una mee ne sha akaa a mbakwav wen ve eren ken makeranta, shin akaa a ior ve eren sha Intanet la. Nahan alaghga a lu ne inja er kwagh ngu karen ne nahan. Satan soo ér ne hen ner atindi a Yehova nga yangen ne u zuan a msaanyol. * Kpa umbur nen ner:  Satan soo ér mba ve lu zan sha gbenda na la ve fa kwagh u a lu keghen ve la ga. Nahan kpa, Yehova yô soo ér we u fa er a va saan we iyol ken hemen, aluer u ngu sha gbenda u zan ken uma la her yô.—Ps. 37:29; Yes. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Ka nyi agumaior aa fatyô u henen ken kwagh u Olaf laa?

⁸ Nenge ase kwagh u u fatyô u henen ken kwagh u yange er gumor ugen u i yer iti na ér Olaf * yô. Yange mbayev mba ken kelase na lu zan un iyol ér a yav a kwase. Pasen ve ér Mbashiada mba Yehova mba kor atindi a Bibilo i we sha kwagh u aeren a wang la yô, mbayev kasev mbagen ken kelase na maa gba nôngon sha afatyô ve cii ér saa a yav a ve. Kpa mayange Olaf er kwagh la ga. Lu cii zayol u Olaf tagher a mi ne ga. A kaa ér: “Yange atica am hingir a mo hang ér m za yunivasiti sha ci u ka nahan ve ior vea naan mo icivir ye. Ve kaa a mo ér aluer mo m za ga yô, me zua a tom u injaa ga shi a saan mo iyol kpaa ga.” Ka nyi yange i wase Olaf ve de ér ve kighir un ga? A kaa ér: “Yange m ya ijende a anmgbianev  mba ken tiônnongo wam kôôsôô. Se lu er ka anmgbianev mba hen tsombor nahan. Shi m seer henen Bibilo kpaa. Er m lu timen ken Bibilo seer la, m lu seer lun a jighjigh u nan mer ka mimi je ne. Kwagh la na yô, m kange ishima u civir Yehova.”

9. Gba u mba ve soo u lun sha gbenda u u imbishii la vea er nyi?

⁹ Satan una soo ér una er u we u de u zenden sha gbenda u zan ken uma la. A soo ér u kohol u uumace mba hemban iyenge mba ve lu zan sha gbenda u bele bele, u “zan ken mtim” la. (Mat. 7:13) Nahan kpa, aluer se za nen hemen u ungwan imo i Yesu shi se mba zan sha gbenda u u imbishii la yô, kwagh la una kura se. Hegen se timen nen sha kwagh ugen kpaa, u Yesu kaa ér se er yô.

10. Ka nyi Yesu a kaa ér se er ken Mateu 5:23, 24?

¹⁰ Ôr Mateu 5:23, 24. Yesu yange ôr kwagh sha kwagh ugen, u sha ayange a na la, Mbayuda mba lu lamen a ve la nengen ér ka kwagh u vesen kpishi yô. Tôô wer or ngu ken tempel, nan ngu nôngon u nan pristi zendenya u nan ve a mi u va nan nagh yô. Aluer or shon nan umbur hen shighe la ér anmgbian u nan ngu yuen nan sha ma kwagh yô, gba u nana undu zendenya u nan ve a mi la, nana “yem.” Sha ci u nyi? Sha ci u gba u nana hii eren kwagh ugen u a hembe lun hange hange yô, cii ve nana va na Yehova nagh ye. Yesu pase wang ér: “Za vande himen iyongo a anmgbian wou la.”

11. Pase er Yakob yange nôngo ér una hime iyongo vea Isou la.

¹¹ Se fatyô u henen akaa a injaa kpishi sha kwagh u himen iyongo la hen tertamen Yakob. Yakob yange kera lu hen tar na ga je nôngo u kuman anyom 20, maa Aôndo tindi ortyom va kaa a na ér a hide a yem ken tar na. (Gen. 31:11, 13, 38) Nahan kpa zayol gema lu. Isou, anmgbian na u vesen la yange soo u wuan un. (Gen. 27:41) Nahan “cier Yakob iyol kpishi, ishima gba nyian un” ér alaghga ishima ia lu vihin anmgbian na her. (Gen. 32:7) Ka nyi Yakob yange er sha er una lu ken bem vea anmgbian naa? Hiihii yô, yange er msen hen Yehova sha kwagh shon kpoghuloo. Maa tindi a uiyua ér i za na anmgbian na Isou. (Gen. 32:9-15) Shi Yakob yange er kwagh a anmgbian na sha icivir shighe u ve va mase zuan la. Yange gure inya kwa môm shin kwa har tseegh ga, kpa gure kwa taankaruhar! Yakob yange hide a iyol na ijime shi na Isou icivir kpaa, nahan kwagh la va a bem hen atô na vea anmgbian na.—Gen. 33:3, 4.

12. Ka nyi se hen ken kwagh u Yakob er laa?

¹² Se hen kwagh u vesen ken gbenda u Yakob yange wa ago iyol sha u za zuan ishigh a anmgbian na kua gbenda u lam a na la kpaa. Yakob yange hide a iyol na ijime, a sôn Yehova ér a wase un. Been yô, a er kwagh u zuan sha msen na la sha u keren gbenda u za himen iyongo vea anmgbian na. Yakob za zough vea anmgbian na yô, a ker u kperan ishô ga. Awashima na yô lu u nôngon ér una lu ken bem vea anmgbian na Isou. Se dondo ikyav i Yakob la nena?

13-14. Aluer se er kwagh u vihin or u se civir Yehova imôngo yô, doo u se er nena?

¹³ Gba u se mba se lu zenden sha gbenda u zan ken uma ne se lu ken bem vea anmgbianev asev. (Rom. 12:18) Nahan shighe u se er kwagh u vihin or u se civir Yehova imôngo yô, doo u se er nena? Gba u se er msen hen Yehova a ishima i môm er Yakob nahan. Se  sôn un ser a wase se se za hime iyongo a anmgbian wase la.

¹⁴ Shi doo u se tôô shighe se hen sha mlu wase kpaa. Se fatyô pinen iyol yase mbampin mban nahan: ‘Me fatyô u lumun ibo shi hiden a iyol ijime, zamber a nan sha er bem a gba kpa? Aluer m ker gbenda u van a bem hen atô wam vea anmgbian wam ne nahan, a lu Yehova man Yesu nena?’ Mlumun u se ne sha mbampin mban la una wase se u ungwan imo i Yesu, nahan hiden a iyol ijime za kohol or u se civir Yehova imôngo la, sha er se ker bem yô. Se er nahan yô, se lu dondon ikyav i Yakob la.

15. Kwaghwan u ken Mbaefese 4:2, 3 la una wase se u himen iyongo a anmgbian wase nena?

¹⁵ Luun er Yakob yange una yem u kperan ishô a anngô na Isou nahan, u hen wer ka nyi yange ma i za hemene? Yange ma doo ato ga. Shighe u se ze u himen iyongo a anmgbian wase yô, gba u se er kwagh ne a iyol hiden a mi ijime. (Ôr Mbaefese 4:2, 3.) Anzaakaa 18:19 kaa ér: “Anmgbian u i vihi nan ishima yô, nan ngu er gar u taver nahan; inyum ngi er uishindan mba iyou i taver yô.” Aluer se hide a iyol ijime se zamber yô, se fatyô u nyôron ken “iyou i taver” la.

16. Ka nyi igen kpa a gba u se hen sha mi tsembelee, man ka sha ci u nyi?

¹⁶ Shi a gba u se hen sha hanma kwagh u se soo u ôron a anmgbian man gbenda u se ôr kwagh shon la tsembelee. Se been yô, a gba u se za hen anmgbian u se er kwagh u doon nan ga la sha er se za nôngo shi se wase nan kwagh la una bee nan ken ishima, shi se hide se lu doo doo yô. Alaghga sha hiihii la nana lam a vese a doo ga. Nahan ishima ia ngôôr vihin se ga shin se nôngo ser se ker ishô. Kpa ngura nahan kwagh shon una kure ken bem kpa? Mayange ga. Umbur wer, hemba kan a inja u keren wer u hide u lu ken bem vea anmgbian wou, a u nôngon wer i fa or u yange nan er shami, man or u nan er shami ga la.—1 Kor. 6:7.

17. Ka nyi u fatyô u henen ken ikyav i Gilbert laa?

¹⁷ Anmgbian ugen iti na ér Gilbert, yange nôngo kpoghuloo ér una eren kwagh a ior ken bem. A kaa ér: “Yange m lu a zayol kpishi vea wan wam u kwase. Yange m nôngo kwagh je hemba anyom ahar, mer me ôron lamen a na ken bem man sha mimi, sha er se hide se lu doo doo yô.” Ka nyi igen kpa Gilbert yange ere? A kaa ér: “Cii man m lam a na yô, yange m vande eren msen shi m kundu  ishima, sha er una ôr kwagh u doon mo ga kpa me vihi ishima ga yô. Yange gba u me keghen a kegh iyol u den un kwaghbo. Shi m hen u palegh ishô i keren, shi m kav er tom wam lu u keren me bem a gba yô.” Ka nyi yange i due ken kwagh ne? Gilbert kaa ér: “Nyian ne, m zua a mmem ken ishima, sha ci u m ngu vea hanma or hen tsombor wam doo doo.”

18-19. Aluer se er kwagh a or vihi nan yô, ka nyi a gba u se er keng keng ne?

¹⁸ Nahan, aluer u er kwagh a ma anmgbian vihi nan yô, ka nyi a gba u u er keng keng ne? Er kwagh u Yesu yange kaa ér se er sha u himen iyongo la. Lam a Yehova sha kwagh shon ken msen, shi suur sha icighan jijingi na wer a wase u u lu or u keren bem. Aluer u er nahan yô, a saan we iyol, shi kwagh la una tese ér u ngu ungwan Yesu.—Mat. 5:9.

¹⁹ Se wuese Yehova kpishi er a lu wan se kwagh kundu kundu sha ikyev i Yesu, u a lu “ityough ki tiônnongo” la yô. (Ef. 5:23) Yô se “ungwan nen un” her, er mbaapostoli nav, Peteru man Yakobu kua Yohane nahan. (Mat. 17:5) Se time ken ngeren ne se nenge er se fatyô u eren kwagh ne sha u himen iyongo a anmgbian u ken tiônnongo u se er kwagh u doon nan ga yô. Aluer se mba eren nahan, shi se mba zan sha gbenda u imbishii, u zan ken uma la yô, se zua a averen kpishi hegen, shi a va saan se iyol ken hemen gbem sha won.