1-2. (a) Kumbi akutumika atatu aku Yesu angulamulika kuchitanji, nanga yiwu anguchita wuli? (b) Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

PASIKA wa mu 32 C.E. wati wajumpha, wakutumika Peturo, Yakobe kweniso Yohane, anguwona chiwona chakuziziswa. Ŵe pa phiri litali, akhumba Phiri la Herimoni, Yesu wangusambuka yiwu achilereska. “Chisku chaki chingugabuka nge lumwi, malaya ngaki ngakubwalu nganguŵala ukongwa nge ukweru.” (Mate. 17:1-4) Chiwona chenichi chepafupi kumala, akutumika anguvwa mazu ngakutuliya kwaku Chiuta ngakuti: “Uyu ndi Mwana wangu, mweniyo nditanja, yo watindikondwesa. Muvwiyeni.” (Mate. 17:5) Kutuliya pa nyengu yeniyi, akutumika atatu ŵenaŵa angulongo kuti amuvwiyanga Yesu kwa umoyu wawu wosi. Nasi tikhumba kuyezga chakuwoniyapu chawu.

² Mu nkhani yajumpha tingusambira kuti kuvwiya mazu ngaku Yesu kung’anamuwa kuleka kuchita vinthu vinyaki. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi vinthu viŵi vo Yesu wangukamba kuti titenere kuchita.

3. Mwakukoliyana ndi Mateyu 7:13, 14, kumbi tikhumbika kuchitanji?

³ Ŵerengani Mateyu 7:13, 14. Wonani kuti Yesu wanguzumbuwa mageti ngaŵi ngakupambana ngakulongoze kumisewu yiŵi yakupambana, msewu “ukulu” kweniso msewu “umana.” Palivi msewu wachitatu. Titenere kusankha tija msewu wo tiyendengemu. Chenichi ntchinthu chakukhumbika ukongwa cho  tikhumbika kusankha, chifukwa pe nthowa yimoza pe yakulongozge ku umoyu.

4. Kumbi msewu “ukulu” mungawukonkhoska wuli?

⁴ Tikhumbika kukumbuka kupambana kwa misewu yiŵi. Mumsewu “ukulu” mutenda ŵanthu anandi chifukwa ngwambula kusuzga kwendamu. Kweni ntchakupaska chitima kuti ŵanthu anandi atenda pamsewu wenuwu ndi kulondo chigulu cha ŵanthu cho chitenda mumsewu wenuwu. Yiwu aziŵa cha kuti Satana Dyaboli watesesa kuchitiska kuti ŵanthu ayendengi pamsewu wenuwu ndipuso kuti msewu waki wenuwu ulongozge ku nyifwa.​—1 Akori. 6:9, 10; 1 Yoha. 5:19.

5. Kumbi anyaki ayesesa kuchitanji kuti asaniyi msewu “umana,” ndikwamba kwendamu?

⁵ Mwakupambana ndi msewu “ukulu,” msewu unyaki ‘ngumana’ ndipu Yesu wangukamba kuti mbanthu amanavi wo atiwusaniya. Chifukwa wuli? Vakukondwesa kuti mu vesi 15, Yesu wangutcheŵeska akusambira ŵaki vakukwaskana ndi achimi aboza. (Mate. 7:15) Ŵanthu anyaki akamba kuti pe visopa masawuzandi nganandi ndipu vinandi mwa visopa venivi vikamba kuti visambiza uneneska. Ŵanthu mamiliyoni nganandi atimbanyizgika pamwenga kubulumutizika ndi visopa venivi, mwakuti atondeka kuyesesa kusaniya msewu wakulongozge ku umoyu. Kweni msewu wenuwu ungasanirika. Yesu wangukamba kuti: “Asani mulutirizga kusunga mazu ngangu, ndikuti ndimwi akusambira ŵangu nadi. Muziŵengi uneneska ndipu uneneska wo ukufwatuweningi.” (Yoha. 8:31, 32) Vakukondwesa kuti yimwi mukusankha kulondo chigulu cha, mumalu mwaki mukufufuza uneneska. Mungwamba kusambira Mazu ngaku Chiuta ndi mtima wosi kuti muziŵi vo wakhumba kuti tichitengi ndipuso munguvwisiya vo Yesu wasambizanga. Vinthu vinyaki vo mungusambira venga vakuti Yehova wakhumba kuti tikanengi visambizu vaboza ndipuso kuti tingakondweriyanga cha maholidi ndipuso midawuku yo yikwambiya ku visopa vaboza. Mungusambira so kuti kuchita vo Yehova wakhumba kweniso kuleka kuchita midawuku yo iyu wakoliyana nayu cha kungaŵa kwakusuzga. (Mate. 10:34-36) Vitenere kuti venga vakusuzga kuti musinthi. Kweni munguyesesa kusintha chifukwa mutanja Awusemwi akuchanya ndipu mukhumba kuti akuyanjeningi. Yiwu atenere kuti akondwa namwi!​—Nthanthi 27:11.

6. Mwakukoliyana ndi Salimo 119:9, 10, 45, 133, kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tilutirizgi kwenda pamsewu umana?

⁶ Asani tayamba kwenda pamsewu umana, kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tilutirizgi kwendamu? Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu ichi. Mpanda wakuzengeka mumphepeti mwa msewu wo we pafupi ndi phiri lo pe chinkhwawu, uvikiliya dilayiva kweniso galimotu yaki. Mpanda wenuwu utovya madilayiva kuti ngaleki kufika kufupi pamwenga kujumpha mo msewu umaliya. Palivi dilayiva yo wangadandawula kuti mpanda wenuwu utimutimbanyizga! Fundu zaku Yehova zo ze mu Bayibolu ze nge mpanda wenuwu. Fundu zaki zititiwovya kuti tilutirizgi kwenda pamsewu umana.​—Ŵerengani Salimo 119:9, 10, 45, 133.

7. Kumbi achinyamata atenere kuwuwona wuli msewu umana?

⁷ Yimwi achinyamata, kumbi nyengu zinyaki muwona kuti fundu zaku Yehova zitikukandirizgani ukongwa? Venivi ndivu Satana wakhumba kuti muŵanaŵanengi. Iyu wakhumba kuti muŵikengi maŵanaŵanu pa vinthu vo ŵanthu wo atenda pamsewu ukulu achita, chifukwa awoneka kuti akondwa ndi umoyu. Iyu wangagwiriskiya ntchitu vo anyinu aku sukulu achita pamwenga vo muwona pa Intaneti kuti muwonengi kuti mupambana ndi vinthu vakukondwesa. Satana wakhumba kuti muŵanaŵanengi kuti fundu zaku Yehova zitikutondekeskani kukondwa  ukongwa ndi umoyu. * Kweni kumbukani ivi: Satana wakhumba cha kuti wo atenda pamsewu waki awonengi ko msewu wo utiŵalongozge. Kweni Yehova wakuwovyani kuziŵa vinthu vo wasungiya ŵanthu wo alutirizga kwenda pamsewu wakuluta ku umoyu.​—Salimo 37:29; Yesa. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Kumbi achinyamata angasambiranji kwaku Olaf?

⁸ Wonani vo mungasambira pa vo vinguchitikiya mubali wachinyamata zina laki Olaf. * Anyaki a mukilasi amuchichizganga kuti wachiti ureŵi. Wati waŵakonkhoske kuti Akaboni aku Yehova atende fundu za mijalidu yamampha ya mu Bayibolu, asungwana anyaki wo ŵenga mukilasi limoza ndi iyu anguwona kuti venivi vakusuzga ndipu anguyesesa kumunyengere kuti achiti nayu ureŵi. Kweni Olaf wangusukunyika cha pa nkhani yakuchita cho  ntchamampha. Ndipu ndi suzgu yeniyi pe cha yo wangukumana nayu. Olaf wangukamba kuti: “Asambizi ŵangu anguyesesa kundinyengere kuti ndiluti ku yunivesite chifukwa chakuti asani ndingachita viyo, ndikuti ŵanthu azakundipaska ulemu. Yiwu angundikambiya kuti asani ndingaleka kuchita venivi ndikuti vinthu vazakundiyende umampha cha pa umoyu.” Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Olaf kuti wakani venivi? Iyu wangukamba kuti: “Ndenga ndi mabwezi ngo ngandiyanjanga ukongwa mumpingu. Yiwu ŵenga nge ŵanthu a mubanja langu. Ndingwamba so kusambira Bayibolu mwakufwiyapu. Kusambira Bayibolu mwakufwiyapu kungundiwovya kukhorwa kuti wo ndasambiranga wenga uneneska. Mwaviyo, ndingusimikiza mtima kuteŵete Yehova.”

9. Kumbi wo akhumba kulutirizga kwenda pamsewu umana akhumbika kuchitanji?

⁹ Satana wakhumba kuti muleki kwenda pamsewu wakuluta ku umoyu. Iyu wakhumba kuti muchitengi vo ŵanthu anandi wo atenda pamsewu ukulu wo “ulongozge ku pharanyiku” achita. (Mate. 7:13) Kweni tingalutirizga kwenda pamsewu umana asani tivwiya Yesu ndi kuwona kuti nthowa yeniyi yititivikiliya. Sonu tiyeni tikambiskani chinthu chinyaki cho Yesu wangukamba kuti tichitengi.

10. Mwakukoliyana ndi Mateyu 5:23, 24, kumbi Yesu wangukamba kuti tikhumbika kuchitanji?

¹⁰ Ŵerengani Mateyu 5:23, 24. Yesu wangukamba nyengu yo yenga yakukhumbika ukongwa kwa Ayuda wo amuvwisiyanga. Yeruzgiyani kuti muwona munthu munyaki we panyumba yakusopiyamu ndipu we pafupi kupereka nyama kwa wasembi kuti yiperekeki sembi. Asani pa nyengu yeniyi wakumbuka kuti we ndi chifukwa ndi mubali waki, iyu wakhumbikanga dankha kuleka kupereka sembi ‘ndi kuluta.’ Chifukwa wuli? Kumbi ntchinthu wuli cho chenga chakukhumbika ukongwa kuphara kupereka sembi kwaku Yehova? Yesu wangukamba mwakuvwika umampha kuti: “Chakwamba kayanjani ndi mubali waku.”

11. Konkhoskani vo Yakobe wanguchita kuti waje so pachimangu ndi Esawu.

¹¹ Tingasambira fundu zakukhumbika ukongwa pa nkhani yakuja so mwachimangu ndi anyidu, asani tingawona vo vinguchitika pa umoyu waku Yakobe. Yakobe wati waja kucharu chachilendu kwa vyaka pafufupi 20, Chiuta wangumulamula kuziya mwa mungelu kuti wawere kucharu chaki. (Gene. 31:11, 13, 38) Kweni penga suzgu yinyaki. Mku waki Esawu,wakhumbanga kumubaya. (Gene. 27:41) Yakobe “wangutenthema ukongwa kweniso wangufipa mtima” chifukwa waŵanaŵananga kuti panyaki mku waki wenga weche kumusungiya chifukwa. (Gene. 32:7) Kumbi Yakobe wanguchita wuli kuti wawere pachimangu ndi mku waki? Chakwamba, wanguyipemphere nkhani yeniyi kwaku Yehova ndi mtima wosi. Pavuli paki, wangutumiza mphasu kwaku Esawu. (Gene. 32:9-15) Pakumaliya, ŵanthu ŵenaŵa wo angupambana maŵanaŵanu ŵati akumana masu ndi masu, Yakobe ndiyu wangwamba kuchitapu kanthu kulongo kuti watimupaska ulemu Esawu. Iyu wangujikama panthazi pa ku Esawu kamoza cha, kaŵi cha, kweni maulendu 7! Chifukwa chakuti wangujiyuyuwa kweniso wanguchita vinthu mwaulemu, Yakobe wanguja so pachimangu ndi mubali waki.​—Gene. 33:3, 4.

12. Kumbi tisambiranji pa vo Yakobe wanguchita?

¹² Tisambirapu kanthu pa mo Yakobe wangunozgeke kuti wakakumani ndi mku waki Esawu kweniso mo wangukumaniyana nayu. Mwakujiyuyuwa, Yakobe wangupempha Yehova kuti wamuwovyi. Pavuli paki, iyu wanguchita mwakukoliyana ndi vo wangukamba mupempheru laki, mwakuchita vinthu vo vinguwovya kuti waje pachimangu ndi mku waki. Yiwu ŵati akumana, Yakobe wangupindana nayu cha Esawu kuti wakunanga ndiyani pamwenga wambula  kunanga ndiyani. Yakobe wakhumbanga kuja so pachimangu ndi mku waki. Kumbi tingamuyezga wuli Yakobe?

13-14. Asani taguŵiska Mkhristu munyidu, kumbi tikhumbika kuchitanji?

¹³ Isi titenda pamsewu wakulongozge ku umoyu, tikhumbika kuja pachimangu ndi abali ŵidu. (Aro. 12:18) Kumbi tikhumbika kuchitanji asani taziŵa kuti taguŵiska Mkhristu munyidu? Mwakuyanana ndi Yakobe, tikhumbika kupemphera kwaku Yehova mwakutuliya pasi pa mtima. Tingamupempha kuti watiwovyi kuja so pachimangu ndi mubali widu.

¹⁴ Titenere so kusaniya nyengu yakujifufuziya pakutija. Tingajifumba mafumbu nge yanga: ‘Kumbi nde wakunozgeka kukamba kuti nde wakunanga, kupepesa mwakujiyuyuwa kweniso kuja so pachimangu ndi munyangu? Kumbi Yehova ndi Yesu avwengi wuli asani ndachitapu kanthu kuti ndije so mwachimangu ndi mubali pamwenga mzichi?’ Vo tingamuka vingatiwovya kuti tivwiyi Yesu kweniso kujiyuyuwa kuti tikakumani ndi mubali widu ndi chilatu chakuti tije so nayu pachimangu. Pa nkhani yeniyi tingalondo chakuwoniyapu chaku Yakobe.

15. Kumbi kugwiriskiya ntchitu fundu yo ye pa Aefeso 4:2, 3, kungatiwovya wuli kuja so pachimangu ndi mubali widu?

¹⁵ Ŵanaŵaniyani vo vatingi vichitikengi asani Yakobe wangupindana ndi mku waki! Yapa patingi paŵengi kamampha cha. Asani taluta kwa mubali widu kuti tikamalisi mphindanu, tikhumbika kuchita venivi mwakujiyuyuwa. (Ŵerengani Aefeso 4:2, 3.) Pa Nthanthi 18:19 pakamba kuti: “Mubali yo amunangiya wathera cha kuluska tawuni ya mpanda wakukho, ndipu pe mphindanu zo zija nge akabali a tawuni ya mpanda wakuvikilirika.” Kupepesa mwakujiyuyuwa kungatiwovya kusere pa mpanda “wakuvikilirika” wenuwu.

16. Kumbi tikhumbika kuŵanaŵaniyanji, ndipu ntchifukwa wuli?

¹⁶ Titenere kuŵanaŵaniya mwakuphwere vo tamukamba kwa mubali widu kweniso mo tamukambiya. Asani tanozgeke, tikhumbika kukumana ndi mubali widu yo tamuguŵiska ndi chilatu chakuti tiwere nayu pa wezi. Pakwamba, wangakamba vinthu vo vingatimwaza mtima. Tingaswera cha kukwiya pamwenga kujiwona kuti isi te arunji. Kweni kumbi kuchita viyo, kunganozga vinthu? Awa! Kumbukani kuti kuja so pachimangu ndi mubali winu nkhwakukhumbika ukongwa kuluska kuziŵa kuti wakunanga ndiyani  kweniso wambula kunanga ndiyani.​—1 Akori. 6:7.

17. Kumbi mungasambiranji kwaku Gilbert?

¹⁷ Mubali munyaki zina laki Gilbert wanguyesesa kuti waje munthu wachimangu. Iyu wanguti: “Tamwirananga maji cha ndi mwana wangu munthukazi. Kwa vyaka vakujumpha viŵi, ndinguyesesa kulongoro nayu mwambula kubisa kweniso mwachimangu kuti tiŵere pa wezi.” Kumbi ntchinthu wuli so chinyaki cho Gilbert wanguchita? Iyu wangulutirizga kukamba kuti: “Ndechendalongoro ndi mwana wangu, ndapempheranga kweniso kunozgekeresa maŵanaŵanu kuti ndingachiguŵanga cha asani wachikamba vinthu vakundimwaza mtima. Ndakhumbikanga kuja wakunozgeka kugowoka. Ndingusambira kuti ndikhumbika cha kulongo kuti ini nde wambula kunanga ndipu ndinguziŵa kuti udindu wangu wenga wakuweziyapu chimangu.” Kumbi vingumala wuli? Gilbert wanguti: “Mazuŵa nganu nde ndi chimangu chamumtima chifukwa nde pa ubwezi wamampha ndi ŵanthu wosi a mu banja langu.”

18-19. Asani taguŵiska munthu munyaki, kumbi titenere kukhumbisiska kuchitanji, ndipu ntchifukwa wuli?

¹⁸ Sonu kumbi mukhumbika kuchitanji asani mwaziŵa kuti mwaguŵiska Mkhristu munyinu? Mulondongi ulongozgi waku Yesu wakuti muje so pachimangu. Mukambiyeni Yehova vakukwaskana ndi nkhani yeniyi ndipu thembani mzimu waki wakupaturika kuti ukuwovyeni kuja mwachimangu. Asani muchitengi viyo, mukondwengi ndipuso mulongongi kuti muvwiya Yesu.—Mate. 5:9.

¹⁹ Tiwonga ukongwa kuti Yehova watitipaska ulongozgi wachanju kuziya mwaku Yesu Khristu yo ndi “mutu wa mpingu.” (Aefe. 5:23) Mphanyi tingusimikiza mtima kuti ‘timuvwiyi’ nge mo wakutumika Peturo, Yakobe kweniso Yohane anguchitiya. (Mate. 17:5) Tasambira mo tingachitiya venivi, mwakuja so pachimangu ndi Mkhristu munyidu yo tamuguŵiska. Asani tichitengi viyo, ndikulutirizga kwenda pamsewu wa kulongozge ku umoyu, titumbikikengi ukongwa sonu kweniso tazamukuŵa ndi likondwa lambula kumala kunthazi.