1-2. (a) Baapostolo baJesu batatu bakalayililwa kuti bachiteenzi alubo niinzi nzibakachita? (b) Tulalanga-langaanzi muchiiyo eechi?

NILYAKAYINDA Pasika lya32 C.E., Mwaapostolo Petro, Jakkobo aJohane bakabona chilengaano chigambya loko. Kuyeeyelwa kuti kabali kulilimwi bbazu lyachilundu chilamfu chitegwa Hemoni, Jesu wakasanduka alubo baapostolo aaba batatu bakazibona. “Busyu bwakwe bwakabala mbuli zuba azisani zyakwe zyaatala zyakatalika kumweka mbuli mumuni.” (Mt. 17:1-4) Nibakazwa kubona chilengaano eecho, bakamvwa jwi lyaLeza kaliti: “Ooyu Mwanaangu ngweyandisya, ooyo ngwekkomanina. Amumuswiilile.” (Mt. 17:5) Kuzwa nibakabona chilengaano eechi, maponeno aabaapostolo aaba batatu akali kutondeezya kuti bakali kumuswiilila Jesu. Andiswe tweelede kutobelezya chikozyano chabo.

² Muchiiyo chayinda, twakayiya kuti tulakonzya kuswiilila jwi lyaJesu kwiinda mukuleka kuchita zimwi zintu. Muchiiyo eechi, tulalanga-langa zintu zibili Jesu nzyatubuzya kuti tuchite.

3. Kweendelana alugwalo lwa Matayo 7:13, 14, tweelede kuchitaanzi?

³ Bala Matayo 7:13, 14. Jesu wakaambuula atala amilyango iibili iisiyene iitola kunzila zibili zisiyene. Imwi nzila ‘nimpati’ alubo imwi “ninsyoonto.” Takwe nzila yachitatu pe. Umwi awumwi wesu weelede kulisalila nzila njayeelede kweendela. Ooku nkusala kuyandikana loko nkutweelede kuchita nkaambo kuli nzila iimwi luzutu iitola kubuumi butamani.

4. Kujana wayipandulula biyeni nzila “mpati”?

 ⁴ Tweelede kukkala katuyeeya musiyano uuliwo aakati kanzila eezi zibili. Bantu biingi basala nzila “mpati” nkaambo takukataazyi pe kweendela mulinjiyo. Zilawusisya kuti bantu biingi tabayandi pe kuzwa munzila eeyi alubo batobela zichitwa aabamwi beenda munzila eeyi. Tabaziboni pe kuti Saatani nguwe ulikupa kuti bantu bayande kweendela munzila eeyi iitola kulufu.​—1 Kor. 6:9, 10; 1 Joh. 5:19.

5. Bamwi bakachitaanzi kuti bajane nzila niini akuti bakonzye kweendela mulinjiyo?

⁵ Imwi nzila njaakaamba Jesu “ninsyoonto” alubo wakaamba kuti mbache bayijana. Chibotezya nchakuti muvesi iitobela, Jesu wakachenjezya batobeli bakwe atala abapolofita bakubeja. (Mt. 7:15) Mazubaano, kuli zikombelo zyiingi loko alubo zyoonse zilyaamba kuti ziyiisya kasimpe. Akaambo kakuti kuli zikombelo zyiingi, bantu biingi babonaanga tabakonzyi pe kwiijana nzila iitola kubuumi alubo bamwi tabalikataazyi biya pe kwiiyanduula. Pesi nzila eeyi ilajanika. Jesu wakaamba kuti: “Ikuti mwazumanana kuba mujwi lyangu, muli basikwiiya bangu ncobeni, alimwi muyoozyiba kasimpe, eelyo kasimpe kayoomwaangununa.” (Joh. 8:31, 32) Zilabotezya kuti teewakasala mbuli mbubachita bantu biingi pesi wakasala kwiiya kasimpe. Wakasaanguna kwiiya Jwi lyaLeza azintu nzyayanda kuti uchite mpawo wakaswiilila njiisyo zyaJesu. Wakayiya kuti Jehova uyanda kuti utasyomi njiisyo zyakubeja akuti uleke kusekelela mapobwe aateendelani aaMagwalo. Alubo wakayiya kuti teekuuba pe kuti uchinche maponeno aako kuchitila kuti uchite zintu zibotezya Jehova. (Mt. 10:34-36) Amwi teekwakali kuuba pe kuti uchinche pesi wakabeleka changuzu akaambo kakuti ulamuyanda Taateesu wakujulu alubo uyanda kumubotezya. Jehova ulabotelwa akusala nkwaakachita.​—Tus. 27:11.

6. Kweendelana alugwalo lwa Intembauzyo 119:9, 10, 45, 133, niinzi chikonzya kutugwasya kuti tuzumanane kweendela munzila niini?

⁶ Kuti katuli twakayijana kale nzila niini, niinzi chikonzya kutugwasya kuti tuzumanane kweendela mulinjiyo? Atubone chikozyano. Muli zimwi nyika kuti mugwagwa kuyinda kumbali aachilundu mpawo kakuli jenga balayakilila kuchitila kuti bakwabilile moota adilayiva. Eezi zigwasya dilayiva kuti atazwi pe mumugwagwa. Zilaantanganana kuti madilayiva tabakonzyi pe kwaamba kuti kuyakilila ooku takuli kabotu pe nkaambo kubakachizya kuti bazwe mumugwagwa naakuti kukachizya moota kuti ibbewuke. Milawu yaLeza ilikozyenie azeezi, nkaambo ilatukwabilila alubo itugwasya kuti tuzumanane kweendela munzila niini.​—Bala Intembauzyo 119:9, 10, 45, 133.

7. Bachikula beelede kwiibona biyeni nzila niini?

⁷ Nibachikula, chimwi chiindi nga mwabonaanga milawu yaLeza imukachizya kuchita nzimuyanda na? Saatani uyanda kuti muyeeye oobo. Uyanda kuti mweemuzye zintu nzibachita bantu beendela munzila mpati nkaambo babonekaanga balikubotelwa. Uyanda kuti mubonaanga tamulikubotelwa pe mbuli mbubachita bamwi mbimwiiyaabo kuchikolo naakuti mbimubona aa-intaneti. Alubo Saatani uyanda kuti mubonaanga milawu yaJehova imukachizya kuti mubotelwe mubuumi. * Mutalubi kuti Saatani uyanda kuti bantu  beendela munzila mpati bataboni pe kuti kweendela munzila eeyi kuyoobasisya kuli. Pesi Jehova uyanda kuti muzibe zintu zibotu nzimuyoojana kunembo kuti mwazumanana kweendela munzila iitola kubuumi.​—Int. 37:29; Is. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Bachikula bayiyaanzi kuzwa kuchikozyano chaOlaf?

⁸ Atubone nzibakonzya kwiiya bachikula kuzwa kuchikozyano chamukwesu uuchikula uutegwa Olaf. * Bantu mbaakali kwiiyaabo kuchikolo bakali kumusungilizya kuti achite bwaamu. Naakabapandulwida kuti Bakamboni baJehova bapona kweendelana amalayilile aaJehova aakulijata, bamwi basimbi mbaakali kwiiyaabo mukkilasi bakeezya amanguzu aabo woonse kumusungilizya kuti awonane ambabo. Pesi Olaf wakazumanana kuswiilila malayilile aamuBbayibbele. Eeli teendilyo pe alilikke sunko ndyaakali kuswaana kuchikolo. Olaf wakaamba kuti: “Bayiisi bangu bakali kundisungwaazya kuti ndiye ku-univesiti kuchitila kuti bantu bandilemeke.  Bakandibuzya kuti, kuti teendayinka ku-univesiti, tandikoojana mulimu pe alubo tandikoobotelwa pe mubuumi.” Niinzi chakamugwasya kuti alizunde sunko eeli? Olaf wakaamba kuti: “Ndakasaanguna kumvwanana aabantu bamumbungano yesu. Bakaba mbuli bamumpuli yangu. Alubo ndakasaanguna kwiiya Bbayibbele kwiinda mbundakali kuchita chiindi. Kujana chiindi chiingi chakubala Bbayibbele kwakandigwasya kuti ndibone kuti nzindakali kwiiya muBbayibbele kakali kasimpe. Eezi zyakapa kuti ndiyande kubelekela Jehova.”

9. Niinzi nzitweelede kuchita kuti tuzumanane kweendela munzila niini?

⁹ Saatani uyanda kuti tuzwe munzila iitola kubuumi. Alubo uyanda kuti tuchite zintu zichitwa aabantu biingi bali munzila mpati iitola “kulunyonyooko.” (Mt. 7:13) Pesi kuti tukonzye kuzumanana kweendela munzila niini, tweelede kuzumanana kuswiilila Jesu akubona nzila eeyo mbuli kuti ilatukwabilila. Kwalino, atubone chimwi chintu Jesu nchaakaamba kuti tweelede kuchichita.

10. Kweendelana alugwalo lwa Matayo 5:23, 24, Jesu wakati tweelede kuchitaanzi?

¹⁰ Bala Matayo 5:23, 24. Jesu wakaamba chimwi chintu chiyandikana loko chakeelede kuchitwa aamaJuda mbaakali kwaambuulaabo. Amuyeeyele kamulikubona umwi muntu kali kutempele kayanda kupa mupayizi chipayizyo chamunyama mpawo muntu ooyo wayeeya kuti uli aakaambo amweenzinyina. Wakeelede kusiya chipayizyo akwiinka. Nkamboonzi naakeelede kwiinka? Nkaambo wakeelede kuchita chimwi chintu chiyandikana katanapa chipayizyo chakwe kuli Jehova. Jesu wakaamba kuti, saanguna “kumvwana amunyoko.”

11. Niinzi nzyaakachita Jakkobo kuti abambe luumuno aEsawu? Pandulula.

¹¹ Tulakonzya kujana zyiiyo atala akubamba luumuno kuti twalanga-langa zyakachitika mubuumi bwaJakkobo. Kali waba aaminyaka iisika ku20 katachikkali kulimbabo, Leza wakabelesya mungelo kuti amubuzye kuti abweede kulimbabo. (Matl. 31:11, 13, 38) Pesi kwakali kuyumu nkaambo mukulana wakwe Esawu wakali kuyanda kumujeya. (Matl. 27:41) Jakkobo “wakayoowa kapati akulibilika” nkaambo wakali kuyeeya kuti mukulana wakwe uchimunyemenede. (Matl. 32:7) Jakkobo wakachitaanzi kuti abambe luumuno amukulana wakwe? Chakusaanguna, wakakomba kuli Jehova kamubuzya mbaakali kulimvwa atala ankani eeyo. Chachibili, wakatumizya chipo kuli Esawu. (Matl. 32:9-15) Chamamanino, chiindi naakaswaanana amukulana wakwe, Jakkobo wakachita chintu chitondeezya kuti ulamulemeka mukulana wakwe. Wakamukotamina kutali kamwi luzutu pesi kwaziindi zili 7. Akaambo kakuti Jakkobo wakali kulibombya akuti wakali kumulemeka mukulana wakwe, wakazwidilila kubamba luumuno anguwe.​—Matl. 33:3, 4.

12. Niinzi nzitwiiya kuzwa kuchikozyano chaJakkobo?

¹² Kuli chiiyo chibotu nchitujana kunzila Jakkobo njakalibambilaayo kuyooswanana amukulana wakwe anzyaakachita nibakaswaanana. Jakkobo wakatondeezya kulibombya kwiinda mukukumbila Jehova kuti amugwasye. Mpawo wakachita kweendelana ankombyo yakwe kwiinda mukuchita zyoonse nzyakonzya kuti abambe luumuno amukulana wakwe. Nibakaswaanana aEsawu, Jakkobo taakwe naakaamba kuti ngwani wakali kabotu naakuti ngwani wakabisya. Makanze aakwe aakali aakuti abambe luumuno amukulana wakwe. Nga tulachitobelezya biyeni chikozyano chaJakkobo?

13-14. Niinzi nzitweelede kuchita kuti twanyemya mukombima?

¹³ Kuti katuyanda kweendela munzila iitola kubuumi, tweelede kubamba luumuno abakombima. (Rom. 12:18) Pesi niinzi nzitweelede kuchita kuti twanyemya mukombima? Mbuli Jakkobo, tweelede kukomba kuli Jehova katumukumbila kuti atugwasye kuti tubambe luumuno amukombima.

¹⁴ Alubo tweelede kujana chiindi chakulilanga-langa. Tulakonzya kulibuzya mibuzyo iili mbuli yakuti: ‘Ndililibambilide na kulibombya, kukumbila lulekelelo akubamba luumuno? Jehova aJesu bamvwa biyeni kuti ndabweza ntaamu yakuti ndibambe luumuno amukombima? Nsandulo zyamibuzyo eeyi zilatugwasya kuti tuswiilile Jesu akuti tubambe luumuno amukombima. Kuti twachita oobo, nga tulikutobelezya chikozyano chaJakkobo.

15. Malayilile aali muli Baefeso 4:2, 3, nga alatugwasya biyeni kuti tubambe luumuno amukombima?

¹⁵ Yeeya kuti niinzi zyakali kuyoochitika kaansinga Jakkobo wakayanduula kuti ngwani mubi. Amwi kwakali kuyoobuka nkondo. Nkinkaako, kuti katuyanda kubamba luumuno amukombima tweelede kulibombya. (Bala Baefeso 4:2, 3.) Lugwalo lwa Tusimpi 18:19 lwaamba kuti: “Imunyina walubizyilwa ulaamoyo muyumu kwiinda munzi uukwabilidwe, alimwi kuli mazwanga aali mbuli mpingizyo zyangazi.” Kuti twalibombya akukumbila lulekelelo, ziyoopa kuti muntu ngutwabisizya azumine kubamba luumuno andiswe.

16. Niinzi zimwi nzitweelede kuyeeya alubo nkamboonzi?

¹⁶ Chimwi chiyandikana nkuyeeya majwi ngitweelede kuyoowamba akuti tuyoowamba biyeni. Kuti twamaninsya kulibambila tweelede kuyoowambuula amukombima katuli aamakanze aakuti tusaangune lubo kumvwanana. Kumasaangunino, ulakonzya kwaamba majwi aatuchisa. Tulakonzya kunyema naakuti kwaamba majwi aakuti tulisalazye. Pesi kuti twachita oobo, ngatulakonzya na kubamba luumuno? Peepe. Utalubi kuti kubamba luumuno amukombinyokwe kuyandikana loko kwiinda kuyanduula kuti ngwani wakabisya naakuti ngwani wakachita kabotu.​—1 Kor. 6:7.

17. Twiiyaanzi kuzwa kuchikozyano chaGilbert?

¹⁷ Mukwesu uutegwa Gilbert wakabeleka changuzu kuti akkale kali aaluumuno abamwi.  Wakaamba kuti: “Teendakali kumvwanana pe amwanaangu musimbi. Kwaminyaka yinda iibili, ndakali kweezya kwaambuulaawe kabotu kuchitila kuti tubambe luumuno.” Niinzi zimwi nzyaakachita mukwesu Gilbert? Wakaamba kuti: “Chiindi choonse kanditanaambuulaawe ndakali kukomba akuliyeezya kuti nditanyemi pe kuti waambuula majwi atali kabotu. Ndakeelede kumulekelela. Ndakabona kuti teendakeelede kulisalazya pe kuti ndime ndilikabotu pesi makanze aangu akali aakuti ndibambe luumuno.” Niinzi zyakazoochitika? Mukwesu ooyu wakaamba kuti: “Lino ndilikubotelwa nkaambo ndilikumvwanana abantu boonse bamumpuli yangu.”

18-19. Niinzi nzitweelede kuchita kuti twanyemya mukombima alubo nkamboonzi?

¹⁸ Weelede kukanza kuchitaanzi kuti wabona kuti wanyemya mukombinyokwe? Tobelezya malayilile aaJesu aali atala akubamba luumuno. Buzya Jehova atala ankani eeyo mpawo usyome kuti muuya wakwe uusalala uyookugwasya kuti ubambe luumuno amukombinyokwe. Kuti wachita oobo, uyoobotelwa alubo uyootondeezya kuti ulamuswiilila Jesu.​—Mt. 5:9.

¹⁹ Tulamulumba Jehova akaambo kakutupa malayilile aagwasya kabelesya “mutwe wambungano,” Jesu Kristu. (Ef. 5:23) Nkinkaako, atukanze ‘kumuswiilila’ Jesu mbuli mbubakachita baapostolo batatu baswaanizya Petro, Jakkobo aJohane. (Mt. 17:5) Twabona mbutukonzya kumuswiilila kwiinda mukubamba luumuno amukombima kuti twamunyemya. Kuti twachita oobo mpawo twazumanana kweendela munzila niini iitola kubuumi, tulajana zilongezyo zyiingi lino alubo muchiindi chilikunembo tuyoobotelwa kukabe kutamani.