1-2. (a) Nye ovapostolo vatatu va Yesu, va handelekiwa oku linga kuenda va tambuluiya ndati? (b) Nye tu konomuisa vocipama cilo?

NOKE lio Paskoa kunyamo 32 K.K., upostolo Petulu, Tiago kuenda Yoano, va mola ocinjonde cimue ci komõhisa. Komunda yimue ya lepa calua citava okuti konepa yimue Yomunda Herimone, Yesu wa pongoluiwa kovaso avo. “Ocipala caye ca kala oku nina ndekumbi kuenda uwalo waye wa kala oku nina ndocinyi.” (Mat. 17:1-4) Eci ocinjonde caco ca kala oku sulila, ovapostolo va yeva Suku oku popia hati: “U Omõlange wa soliwa, ndo sanjukila. U yeveleli.” (Mat. 17:5) Ovapostolo vatatu kekalo liomuenyo wavo, va lekisa okuti va yevelela Yesu. Etu tu yongola oku setukula ongangu yavo.

² Ocipama ca pita, tua lilongisa okuti oku yevelela ondaka ya Yesu, ci lomboloka oku liwekapo oku linga ovina vimue. Vocipama cilo, tu konomuisa ovina vivali Yesu a popia okuti ovio tu sukila oku linga.

3. Ndomo ca tangiwa ku Mateo 7:13, 14, nye tu sukila oku linga?

³ Tanga Mateo 7:13, 14. Kũlĩhĩsa okuti Yesu wa tukula olombundi vivali okuti yimue ya loña konjila ya “sanjavala” kuenda yikuavo konjila ya “likupika.” Ka pali onjila yatatu. Etu muẽle tu sukila oku nõla onjila tu endela. Eci ocina cimue ca velapo tu sukila oku nõla, momo onjila yimosi lika yi tuala komuenyo ko pui.

4. O lombolola ndati onjila ya “sanjavala?”

 ⁴ Tu sukila oku kũlĩha oku litepa ku kasi pokati kuolonjila vivali. Onjila ya “sanjavala” valua va endelamo, momo yi molẽha ndu okuti mua leluka oku endelamo. Ci sumuisa calua omo valua va nõlapo oku endela vonjila yaco loku kuama elinga limuamue. Ovo ka va kũlĩhĩle okuti Satana eye o kasi oku vetiya omanu oku endela vonjila yaco okuti yi va tuala kolofa.—1 Va Kor. 6:9, 10; 1 Yoa. 5:19.

5. Elikolisilo lipi vamue va siata oku linga oco va sange onjila ya “likupika” loku endelamo?

⁵ Onjila ya “sanjavala” ya litepa lonjila yikuavo ya “likupika” kuenda Yesu wa popia hati, vañami ñami va yi sanga. Momo lie? Ocili okuti, Yesu wa lungula olondonge viaye hati, lilavi kovaprofeto vesanda. (Mat. 7:15) Omanu vamue va popia okuti, kuli atavo alua kuenda alua pokati katavo aco a popia okuti a longisa ocili. Omanu valua va sumua, omo lieci atavo a siata oku linga kuenje ka va likolisilako vali oku sanda onjila yikuavo yi tuala komuenyo ko pui. Pole, onjila yaco yi pondola oku sangiwa. Yesu wa popele hati: “Nda vu pandikisa vondaka yange, vulondonge viange muẽle ocili, kuenje vu ka kũlĩha ocili kuenda ocili cu yovoli.” (Yoa. 8:31, 32) O kasi oku linga eci ciwa poku yuvula oku linga eci omanu valua va kasi oku linga; momo ove o kasi oku sanda ocili. Ove wa fetika oku lilongisa Ondaka ya Suku oco o lilongise eci eye a yongola kokuetu kuenda o kasi oku yeva alongiso a Yesu. Handi vali, wa lilongisa okuti Yehova o lavoka okuti etu tu likala alongiso esanda kuenda oku linga ovipito vina okuti via kunamẽla ketavo liesanda. Wa lilongisavo okuti oku linga eci Yehova a yongola loku linga apongoloko komuenyo wove oco o sanjuise Yehova, ka ca lelukile. (Mat. 10:34-36) Pamue ka ci leluka kokuove oku linga apongoloko a sukiliwa. Pole, ove o ci linga, momo o sole Isiove wokilu kuenda o yongola oku u sanjuisa. Eye oku sanjukila calua poku ci linga!—Olosap. 27:11.

6. Ndomo ca tangiwa Kolosamo 119:9, 10, 45, 133, nye ci tu kuatisa oku kala vonjila ya likupika?

⁶ Omo okuti tu kasi ale oku endela vonjila ya likupika, nye ci tu kuatisa oku amamako oku endelamo? Konomuisa ocindekaise eci. Kolofeka vimue vatapalo mu sangiwa oviteyuilo viutale via vindikiya olongenge viatapalo okuti vi teyuila ukuakuendisa ekãlu kuenda ekãlu liaye. Oviteyuilo viaco, via kapiwa oco vakuakuendisa akãlu ka va ka yapuke vetapalo kuenda oku va kuatisa oku yuvula oku pitĩla toke kongenge yetapalo. Lomue nda wa liyeya oku popia okuti oviteyuilo viaco vi kasi oku tateka oku pita vetapalo kuenda vi kasi oku lemeha, ale oku ponda! Olonumbi via Yehova vi sangiwa Vembimbiliya vi sokisiwa lociteyuilo caco. Olonumbi viaco, vi tu kuatisa oku amamako oku endela vonjila ya likupika.—Tanga Olosamo 119:9, 10, 45, 133.

7. Amalẽhe va pondola oku tenda ndati onjila ya likupika?

⁷ Ene amalẽhe, olonjanja vimue vu liyeva hẽ okuti olonumbi via Yehova via tĩla? Satana o yongola okuti ove o kuata ovisimĩlo viaco. Eye o yongola okuti ove o luluvalela kueci vana va kasi oku endela vonjila ya sanjavala va kasi oku linga, momo va molẽha ndu okuti vambata omuenyo umue wesanju. Eye, o pondola oku kuama eci ci linga vana vu tangela kumosi, ale ceci o tala vo Internete, oco o kuate ovisimĩlo viokuti o kasi oku pumba ovitalukilo viwa. Satana o yongola okuti o kuata ovisimĩlo viokuti olonumbi via Yehova vi kasi oku ku tateka oku linga cosi o  yongola komuenyo. * Pole, ivaluka okuti: Satana ka sanjukila vana va nõla oku endela vonjila ina okuti kesulilo liaco va kuata onima yimue. Pole, Yehova wa ku situluila ovina eye a pongiyila vana va kasi oku endela vonjila ya loña komuenyo.—Osa. 37:29; Isa. 35:5, 6; 65:21-23.

8. Nye amalẽhe va pondola oku lilongisila kulandu wa manji Olaf?

⁸ Kũlĩhĩsa eci o pondola oku lilongisila kulandu wa manji umue umalẽhe o tukuiwa Olaf. * Vana va tangela kumosi laye vo vetiya oku linga evĩho liukahonga. Eci eye a lombolola okuti Ombangi ya Yehova kuenda wa kapako olonumbi viesunga vi sangiwa Vembimbiliya, afeko vamue va tangela kumosi va seteka oku u yonja oco eye a lipekele lavo. Manji Olaf wamamako  oku kakatela kueci ciwa. Eli halioko lika elambalalo a liyaka lalio. Manji Olaf wa popia hati: “Alongisi vange kosikola va mbetiya oku linga osikola ya velapo, momo eci nda ca koka okuti ndi komõhiwa lomanu. Ovo va ndi sapuila okuti nda sia ci lingile, sia ponduile oku kuata upange uwa, ale esanju komuenyo.” Nye ca kuatisa manji Olaf oku pandikisa kelambalalo eli? Eye wa popia hati: “Oku pamisa ukamba wange la vamanji vekongelo, oco ca ñuatisa. Ovo va linga epata kokuange. Handi vali, onjongole yange yoku tanga Embimbiliya ya livokiya. Osimbu nda kala oku lilongisa vali calua, nda fetika oku kolela okuti eci ocili. Kuenje eci ca ñuatisa oku nõlapo oku vumba lika Yehova.”

9. Nye ci kisikiwa ku vana va yongola oku amamako oku kala vonjila ya likupika?

⁹ Satana o sanjuka eci ove o siapo onjila ya loña komuenyo. Eye o yongola okuti ove o likongela konepa yalua yomanu va endela vonjila ya tanda “yi tuala kenyõleho.” (Mat. 7:13) Pole, tu kala vonjila ya likupika nda tuamamako oku yevelela Yesu kuenda oku tenda onjila yaco ndeteyuilo. Cilo, tu konomuisa ocina cikuavo Yesu a popia okuti, tu sukila oku ci linga.

10. Ndomo ca tangiwa ku Mateo 5:23, 24, nye Yesu a popia okuti tu sukila oku ci linga?

¹⁰ Tanga Mateo 5:23, 24. Yesu o lombolola epuluvi limue lia kuatele esilivilo ku va Yudea vana vo yevelela. Sokolola omunu umue vonembele kuenda eye eca ocinyama cimue kocitunda oco ci lumbiwe. Nda eye wa ivaluka okuti manjaye u kuetele ondaka yimue, wa sukilile oku sia ocilumba loku ‘endako.’ Momo lie? Anga hẽ nda ca velapo vali okuti oku eca ocilumba ku Yehova ci sule? Yesu wa popia hati: “Tete ka lisunguluise la manjove.”

11. Nye Yakoba a linga oco a lisunguluise la Esau?

¹¹ Tu pondola oku lilongisa kovolandu atiamẽla koku lisunguluisa poku konomuisa ulandu wa Yakoba. Noke lia Yakoba oku siapo ofeka a citiwila vokuenda 20 kanyamo, Suku vocakati cungelo umue wo handeleka oku tiukila kofeka yaye. (Efet. 31:11, 13, 38) Pole, kua kala ocitangi cimue. Huvaye Esau, wo lipañelele oku u ponda. (Efet. 27:41) Kuenje Yakoba wa “kuata usumba walua lesakalalo,” momo huvaye handi wo kuatelele o nyeño yalua. (Efet. 32:7) Nye Yakoba a linga oco a lisunguluise la huvaye? Tete, eye wa likutilila ku Yehova catiamẽla kocitangi caco. Kuenje wa tuma ombanjaile yimue ku huvaye Esau. (Efet. 32:9-15) Noke, eci Yakoba a lisanga polo lapolo la huvaye Esau, wa lekisa esumbilo kokuaye. Eye ko petamẽlele lika posi onjanja yimosi, ale luvali, pole wa ci linga olonjanja epanduvali! Yakoba wa lekisa umbombe kuenda esumbilo ku Esau kuenje wa lisunguluisa la huvaye.—Efet. 33:3, 4.

12. Nye tua lilongisa kulandu wa Yakoba?

¹² Kulandu wa Yakoba tua lilongisa ndomo eye a lipongiya poku ka lisanga la huvaye kuenda ndomo amela ku Esau. Yakoba lumbombe wa pinga ekuatiso ku Yehova. Noke wa kuama ovina a tukula vohutililo poku likolisilako oku lisunguluisa la huvaye. Eci va lisanga, Yakoba ka setekele oku sapuila ku Esau nda pokati kavo helie wa kuatele esunga kuenda helie wa kuatele eko. Ocimãho ca Yakoba ca kala coku lisunguluisa la huvaye. Tu setukula ndati ongangu ya Yakoba?

13-14. Nda okuti tua lueyela manji umue, nye tu sukila oku linga?

¹³ Nda etu tu yongola oku endela vonjila yi tuala komuenyo, tu sukila oku amamako oku kala lombembua la vamanji. (Va Rom. 12:18)  Nye tu sukila oku linga, nda tua limbuka okuti tua siata oku lueyela vamanjetu? Ndeci Yakoba a linga, tu sukila oku likutilila ku Yehova. Tu pondola oku pinga kokuaye oco a sumũlũise a likolisilo etu oku lisunguluisa lamanjetu.

¹⁴ Tu sukilavo oku sokiya otembo, yoku likonomuisa etu muẽle. Tu pondola oku lipula ndoco: ‘Anga hẽ ngecelela oku popia okuti nda lueya, lumbombe ndi pinga ongecelo kuenda ndi lisunguluisa? Yehova la Yesu va liyeva ndati, nda nda nõlapo oku lisunguluisa lamanji?’ Atambululo etu a ka tu vetiya oku yevelela Yesu kuenda lumbombe tu ka lisunguluisa la vamanji. Konjila eyi, tu pondola oku setukula ongangu ya Yakoba.

15. Oku kapako onumbi yi sangiwa kukanda ku Va Efeso 4:2, 3, yi tu kuatisa ndati oku lisunguluisa la vamanjetu?

¹⁵ Sokolola nda okuti Yakoba wa lekisile epela eci a lisanga la huvaye! Nda ka va tẽlele oku lisunguluisa. Eci tu enda ku manji umue oku ka lisunguluisa laye, tu sukila oku ci linga lumbombe. (Tanga Va Efeso 4:2, 3.) Kelivulu Lilosapo 18:19, ku popia hati: “Oku tulumũla manji umue wa tema ca tĩla vali okuti, oku tambula olupale lu kuete oviteyuilo ci sule, kuenda kuli ovama a kasi ndovikundiko viombonge yimue.” Eci tu lekisa umbombe poku pinga ongecelo ci vetiya omunu oku lisunguluisa letu.

16. Nye vali tu sukila oku linga kuenda momo lie?

¹⁶ Tu sukilavo oku kuata utate poku sokolola ovina tu sapuila vamanji kuenda ndomo tu vi popia. Eci tu lipongiyila oku ka sapela la una wa sumua omo lieci tua popia, tu sukila oku ci linga locimãho coku lisunguluisa loku lekisa kokuaye okuti tu yongola oku kuata vali ukamba uwa laye. Pamue kefetikilo eye o popia ovina ka via sungulukile. Pamue ci leluka oku kuata onyeño ale oku lisandela esunga, anga hẽ nda wa ci linga, nda ca kuatisa oku potolola ocitangi lombembua? Ocili okuti sio. Ivaluka okuti oku lisunguluisa la manji umue oco ca velapo, okuti oku sanda u o kuete esunga lu o kuete eko ci sule.—1 Va Kor. 6:7.

17. Nye tu lilongisila kulandu wa manji Gilbert?

¹⁷ Manji ume o tukuiwa Gilbert wa likolisilako calua oco a kale ukuambembua. Eye wa lombolola hati: “Ame nda kuata ovitangi vialua lepata liange liovonjo. Vokuenda kuanyamo avali ame nda likolisilako oku lekisa  umbombe poku vangula oco ndi tumbulule vali ukamba uwa vepata.” Nye vali manji Gilbert a linga? “Osimbu sia vanguile lepata, nda sukilile oku likutilila loku pongiya utima wange kolondaka viosi vĩvi vi yililako. Ame nda sukilile oku lipongiyila oku ecela. Nda lilongisa oku yuvula oku lisandela esunga loku kuata elomboloko liokuti, ocikele cange coku koka ombembua.” Nye ceyililako? Manji Gilbert wa popia hati: “Cilo ñuete ombembua yo vutima, omo liukamba uwa ñuete la vosi vepata.”

18-19. Nda tua lueyela umue nye tu sukila oku linga kuenda momo lie?

¹⁸ Nye o sukila oku linga eci o limbuka okuti wa lueyela manji umue? Kuama onumbi ya Yesu yoku sanda oku lisunguluisa. Sapuila Yehova catiamẽla kocitangi caco kuenda kolela okuti espiritu sandu liaye li ku kuatisa oku kala ukuambembua. Nda wa ci linga, o kuata esanju kuenda o ka lekisa okuti o kasi oku yevelela Yesu.—Mat. 5:9.

¹⁹ Tu kuete esumũlũho, omo okuti Yehova wa tu ĩha onumbi yocisola pocakati ‘cutue wekongelo,’ okuti Yesu Kristu. (Va Efe. 5:23) Omo liaco, tu nõlipo oku ‘u yevelela,’ ndeci ca linga ovapostolo Petulu, Tiago kuenda Yoano. (Mat. 17:5) Tua konomuisa ndomo tu pondola oku lisunguluisa la umue manji tua lueyela. Poku ci linga kuenda oku amamako oku endela vonjila ya likupika yi tuala komuenyo, tu tambula asumũlũho alua cilo kuenda esanju ka li pui kovaso yoloneke.