1, 2. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ óoxtúul apóstoloʼob, yéetel baʼax tu beetoʼob? 2) ¿Baʼax ken k-kan teʼ xookaʼ?

LE KA tsʼoʼok le Pascua teʼ año 32, le apóstol Pedro, Santiago yéetel Juanoʼ tu yiloʼob junpʼéel baʼal mix juntéen u yiloʼob kaʼachi. Le tiaʼanoʼob tiʼ junpʼéel montañaoʼ, maʼ xaaneʼ u montañail Ermón, tu yiloʼob bix u jelpajal Jesús tu táanoʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «U táan u yicheʼ juulnaj jeʼex le Kʼiinoʼ, u nookʼeʼ léembalnaj jeʼex le sáasiloʼ» (Mat. 17:1-4). Le ka tsʼoʼokeʼ tu yuʼuboʼob u yaʼalik Jéeoba: «Lelaʼ in Hijo, jach in yaabiltmaj, letiʼeʼ jach ku beetik u kiʼimaktal in wóol; uʼuyeʼex u tʼaan» (Mat. 17:5). Tu yoʼolal bix úuchik u kuxtaloʼobeʼ le óoxtúul apóstoloʼoboʼ tu yeʼesoʼob tu yuʼuboʼob u tʼaan Jesús. Toʼon xaneʼ taak k-beetik jeʼex letiʼobeʼ.

² Teʼ xook máanikoʼ t-kaneʼ u yuʼubaʼal u tʼaan Jesúseʼ u kʼáat u yaʼal u xulik u beetik máak jujunpʼéel baʼaloʼob. Chéen baʼaleʼ teʼ xookaʼ yaan k-kanik kaʼapʼéel baʼal tu yaʼalaj Jesús kʼaʼabéet k-beetik.

3. Jeʼex u yaʼalik Mateo 7:13, 14, ¿baʼax tu yaʼalaj Jesús kʼaʼabéet k-beetik?

³ (Xok Mateo 7:13, 14). Jesúseʼ tu yaʼaleʼ yaan kaʼapʼéel joonaj ku bisik máak tiʼ kaʼapʼéel bej, junpʼéeleʼ kóoch yéetel le uláakʼoʼ nuʼutʼ. Cada juntúul tiʼ toʼoneʼ kʼaʼabéet u yéeyik  máakalmáak u kʼáat u bisiʼ. Lelaʼ junpʼéel baʼax jach kʼaʼabéet u chʼaʼtuklik máak, tumen tiʼ ku depender u kuxtaliʼ.

4. ¿Bukaʼaj máakoʼob ku binoʼob teʼ kóoch bejoʼ, yéetel baʼaxten?

⁴ Maʼalob ka k-naʼat baʼax u jelaʼanil le kaʼapʼéel bejoʼobaʼ. Yaʼab máakeʼ ku yéeyik le kóoch bejoʼ tumen maas fácil u bin máakiʼ. Yaʼab máak xaneʼ ku binoʼob teʼ kóoch bejoʼ tumen chéen ku binoʼob tu paach u maasil. Maʼ tu tsʼáaikoʼob cuenta wa letiʼe Kʼaasilbaʼal túulchʼintik máak utiaʼal ka xiʼik teʼ bej ku bin tiʼ kíimiloʼ (1 Cor. 6:9, 10; 1 Juan 5:19).

5. Jujuntúul máakoʼobeʼ, ¿baʼax tsʼoʼok u yantal u beetkoʼob utiaʼal u kaxtikoʼob le nuʼunutʼ bejoʼ?

⁵ Le uláakʼ bej tu yaʼalaj Jesúsoʼ nuʼutʼ yéetel maʼ yaʼab máaxoʼob kaxtikiʼ. ¿Baʼaxten? Teʼ tuláakʼ versículooʼ Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u discípuloʼob ka u kanáantubaʼob tiʼ le maʼ jaajil profetaʼoboʼ (Mat. 7:15). Bejlaʼeʼ yaan u milesil religiónoʼob, u maas yaʼabileʼ ku yaʼalikoʼobeʼ táan bin u kaʼanskoʼob u jaajil. Le oʼolal u millonesil máakoʼobeʼ maʼ tu kaxtik tuʼux u binoʼob. Yanoʼobeʼ hasta tsʼoʼok u xuʼulul u kaxtikoʼob le bej ku bisik máak tiʼ le kuxtaloʼ. Chéen baʼaleʼ jeʼel u páajtal u kaxtikoʼob loʼobaleʼ tumen Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Wa ku pʼáatal ta puksiʼikʼaleʼex baʼax kin waʼalikeʼ jach tu jaajil in discípuloʼex. Teʼexeʼ yaan a kʼaj óoltikeʼex le jaajoʼ, le jaaj túunoʼ yaan u jáalkʼabtikeʼex» (Juan 8:31, 32). Yaaske techeʼ maʼ ta beetaj jeʼex u maasil máakoʼoboʼ baʼaxeʼ ta kaxtaj u jaajil. Ta xakʼalxoktaj le Biblia utiaʼal a wojéeltik baʼax u kʼáat Dios ka a beetoʼ yéetel ta wuʼuyaj u tʼaan Jesús. Ta kaneʼ unaj a náachtal tiʼ le baʼaxoʼob maʼ jaajtak ku kaʼansik le religiónoʼoboʼ bey xan tiʼ le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak suuk u beetik le máakoʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ ta wilaj xaneʼ yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabil u pʼatik máak le baʼaloʼob kʼaastak tu táan Jéeobaoʼ (Mat. 10:34-36). Maʼ xaaneʼ maʼ chéen chʼaʼabil úuchik a beetik kʼeexoʼob ichil a kuxtaliʼ, chéen baʼaleʼ tumen a yaabiltmaj Jéeoba yéetel taak a lúubul utsil tiʼ letiʼeʼ ta tsʼáaj a wóol a beete. ¡Jach kiʼimak wal u yóol Jéeoba ta wéeteleʼ! (Pro. 27:11).

6. Jeʼex u yaʼalik Salmo 119:9, 10, 45, 133, ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-jóokʼol tiʼ le nuʼunutʼ bejoʼ?

⁶ ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-jóokʼol tiʼ le nuʼunutʼ bej tuʼux tsʼoʼok u káajal k-binoʼ? Tiʼ jujunpʼéel luʼumiloʼobeʼ teʼ montañaʼoboʼ beetaʼan bejoʼobiʼ. Tumen nuʼutʼtakoʼobeʼ utiaʼal maʼ u bin máak paach buutʼeʼ ku tsʼaʼabal jujunpʼéel baʼaloʼob tu jáal le bejoʼ. ¿Máasaʼ mix máak jeʼel u yaʼalik wa maʼ maʼalob úuchik u tsʼaʼabal le baʼaloʼob tu jáal le bejoʼ? Bey túun xanoʼ le baʼaxoʼob ku yaʼaliktoʼon Jéeoba teʼ Bibliaoʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-jóokʼol teʼ nuʼunutʼ bej ku biskoʼon tiʼ le kuxtaloʼ (xok Salmo 119:9, 10, 45, 133).

7. ¿Bix unaj u yilik le táankelmoʼob le nuʼunutʼ bejoʼ?

⁷ Táankelem, ¿yaan wa kʼiin ka wuʼuyik bey jach mix baʼal ku chaʼabal a beetik tumen Jéeobaeʼ? Leloʼ letiʼe baʼax u kʼáat le Kʼaasilbaʼal ka a tukultoʼ, u kʼáat ka a creerteʼ maas kiʼimak u yóol le máakoʼob ku binoʼob teʼ kóokoch bejoʼ. U kʼáat ka a tukleʼ maʼ táan a disfrutartik le kuxtal jeʼex u beetik a wéet xookoʼob wa le máaxoʼob ka wilik teʼ Internetoʼ. * Chéen baʼaleʼ kʼaʼajaktecheʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ baʼaliʼ u kʼáajtiʼ baʼax kun úuchul tiʼ le máaxoʼob ku binoʼob teʼ kóokoch bejoʼ. Pero  Jéeobaeʼ maʼ beyiʼ letiʼeʼ tsʼoʼok u yaʼaliktoʼon le jatsʼuts baʼaloʼob ken k-kʼam wa maʼ t-jóokʼol tiʼ le nuʼunutʼ bej ku bisik máak tiʼ le kuxtaloʼ (Sal. 37:29; Isa. 35:5, 6; 65:21-23).

8. ¿Baʼax jeʼel u páajtal u kanik le táankelmoʼob tiʼ Olafoʼ?

⁸ Koʼox ilik baʼax jeʼel u páajtal a kanik tiʼ juntúul táankelem ku kʼaabaʼtik Olafeʼ. * Tiʼ letiʼeʼ mantatsʼ táan kaʼach u yaʼalaʼaltiʼ tumen u yéet xookoʼob ka núupkʼebanchajak. Le ka tu yaʼalajtiʼob letiʼeʼ u testigo Jéeoba yéetel ku beetik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ le x-chʼúupaloʼoboʼ joʼopʼ u maas kaxtikoʼob bix jeʼel u núupkʼebantaloʼob tu yéeteleʼ. Kex beyoʼ letiʼeʼ maʼ lúub tiʼ kʼebaniʼ, chéen baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼaloʼob tu aktáantaj. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «In maestroʼobeʼ joʼopʼ u sen aʼalikoʼobten ka ookken xook universidad, tumen leloʼ ku beetik bin u jach respetartaʼal máak. Ku yaʼalikoʼobteneʼ wa maʼ tin xookeʼ maʼ kun binten utsil». ¿Baʼax áant utiaʼal maʼ u beetik le baʼax ku túulchʼintaʼal u beetoʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tin kaxtaj maʼalob amigoʼob  teʼ múuchʼuliloʼ. Tin wiloʼob bey in familiaʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ tin tsʼáaj in wóol in xakʼalxokt le Bibliaoʼ. Jeʼex u bin in maas xookeʼ bey u bin in maas creertik letiʼe u jaajilaʼ yéetel tin chʼaʼtuklaj in maas meyajtik Jéeoba».

9. ¿Baʼax kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal maʼ k-jóokʼol tiʼ le nuʼunutʼ bejoʼ?

⁹ Satanáseʼ u kʼáat ka jóokʼkoʼon tiʼ le nuʼunutʼ bej ku bisik máak tiʼ le kuxtaloʼ yéetel ka xiʼikoʼon teʼ kóokoch bej ku bisik máak tiʼ xuʼulsajiloʼ (Mat. 7:13). Chéen baʼaleʼ wa ku seguer k-uʼuyik u tʼaan Jesús, yéetel k-ilik bix u kanáantik Jéeoba le máaxoʼob ku binoʼob teʼ nuʼunutʼ bejoʼ yaan k-ilik maʼ k-jóokʼoliʼ. Koʼoneʼex ilik uláakʼ baʼax tu yaʼalaj Jesús kʼaʼabéet k-beetik.

10. Jeʼex u yaʼalik Mateo 5:23, 24, ¿baʼax tu yaʼalaj Jesús kʼaʼabéet k-beetik?

¹⁰ (Xok Mateo 5:23, 24). Jesúseʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ junpʼéel baʼal jach importante u yilik le judíoʼoboʼ. Máans ta tuukuleʼ juntúul judíoeʼ tiaʼan teʼ templooʼ yéetel taʼaytak u tsʼáaik tiʼ le sacerdote le baʼalcheʼ tu bisaj u kʼuboʼ. Chéen baʼaleʼ wa teʼ súutuk ku kʼaʼajaltiʼ yaantiʼ junpʼéel problema yéetel u sukuʼuneʼ maʼ ken u kʼub le baʼalcheʼ tu bisoʼ baʼaxeʼ yaan u pʼatik teʼeloʼ. ¿Baʼaxten? ¿Yaan wa baʼax maas importante ke u kʼubik máak junpʼéel sacrificio tiʼ Jéeoba? Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Táanileʼ xeen a wutskíint le problema yaantech yéetel a sukuʼunoʼ».

11. ¿Baʼax tu beetaj Jacob utiaʼal u yutskíintik le problema yanchajtiʼ yéetel Esaúoʼ?

¹¹ Junpʼéel baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-il bix jeʼel k-utskíintik junpʼéel problema yéetel wa máaxeʼ letiʼe k-xakʼaltik u ejemplo Jacoboʼ. Le tsʼoʼok 20 años xiʼik Jacob táanxel luʼumiloʼ Jéeobaeʼ tu túuxtaj u ángel utiaʼal u yaʼaliktiʼ ka suunak tu yotoch (Gén. 31:11, 13, 38). Chéen baʼaleʼ yaan junpʼéel problema kaʼachi: taak u kíimsaʼal tumen Esaú, u sukuʼun (Gén. 27:41). «Jacob túuneʼ jach sajakchajeʼ ka joʼopʼ u sen tuklik» (Gén. 32:7). ¿Baʼax tu beetaj Jacob utiaʼal u yutskíintik le problema yaantiʼ yéetel u sukuʼunoʼ? Yáaxeʼ orarnaj tiʼ Jéeoba. U kaʼapʼéeleʼ tu síiaj yaʼab baʼaloʼob tiʼ Esaú (Gén. 32:9-15). Yéetel u yóoxpʼéeleʼ le ka tu yiluba yéetel Esaúeʼ tu yeʼesajtiʼ ku respetartik: xolaj tu táan, maʼ chéen juntéeniʼ mix chéen kaʼatéeniʼ baʼaxeʼ siete u téenel. Jacobeʼ tu yeʼesaj kabal u yóol yéetel tu yutskíintaj le problema yaantiʼ yéetel u sukuʼunoʼ (Gén. 33:3, 4).

12. ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ Jacobeʼ?

¹² Koʼoneʼex ilik baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj Jacob antes u bin u yil u sukuʼunoʼ bey xan le ka tu yilubaʼoboʼ. Yáaxeʼ tu kʼáataj tiʼ Jéeoba ka áantaʼak, ka tsʼoʼokeʼ tu beetaj tuláakal le ku páajtal utiaʼal u lúubul utsil tiʼ Esaúoʼ. Tsʼoʼoleʼ le ka tu yiluba yéetel Esaúeʼ maʼ tʼaanaj tiʼ máax yanchaj u culpail le baʼax úuchoʼ. Chéen baʼax u kʼáat kaʼach Jacobeʼ u yutskíintik le problema yaantiʼ yéetel u sukuʼunoʼ. ¿Bix jeʼel u páajtal k-beetik jeʼex Jacobeʼ?

13, 14. ¿Baʼax unaj k-beetik wa tsʼoʼok k-ofendertik wa máax?

¹³ Le máaxoʼob ku binoʼob teʼ bej ku bisik máak tiʼ le kuxtaloʼ ku yilkoʼob ka yanak jeetsʼelil ichil le sukuʼunoʼoboʼ (Rom. 12:18). Le oʼolaleʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal k-beetik wa k-tsʼáaik cuenta tsʼoʼok k-ofendertik wa máaxeʼ? Jeʼex tu beetil Jacobeʼ, kʼaʼabéet k-orar tiʼ Jéeoba utiaʼal k-kʼáatiktiʼ ka u bendecirt le baʼaxoʼob ken k-beet utiaʼal k-utskíintik le problemaoʼ.

 ¹⁴ Tsʼoʼoleʼ kʼaʼabéet k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-xakʼaltik jach bixoʼoniʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal k-tuukul tiʼ lelaʼ: «¿Dispuestoen wa in mixbaʼalkúuntinba utiaʼal in wutskíintik le problema yaanten yéetel wa máaxoʼ? ¿Bix ken u yuʼubiluba Jéeoba yéetel Jesús wa kin kaxtik bix jeʼel in wutskíintik le problema yaanten yéetel wa máaxoʼ?». Le baʼax ken k-núukoʼ jeʼel u yáantkoʼon k-beet le baʼax tu yaʼalaj Jesúsoʼ yéetel jeʼel u túulchʼintkoʼon utiaʼal ka xiʼikoʼon k-utskíint le problema yaantoʼonoʼ. U ejemplo Jacobeʼ jach jeʼel u yáantkoʼoneʼ.

15. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon Efesios 4:2, 3 utiaʼal k-utskíintik jeʼel baʼaxak problemaileʼ?

¹⁵ ¿Baʼax tsʼoʼok u yúuchul kaʼach wa maʼ u mixbaʼalkúuntkuba Jacob tu táan u sukuʼuneʼ? Maʼ xaaneʼ maʼ kun béeychajal u yutskíintikoʼob le problema yaantiʼoboʼ. Leloʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ le kéen xiʼikoʼon tu yiknal wa máax utiaʼal k-utskíintik junpʼéel problemaeʼ unaj k-eʼesik kabal óolal (xok Efesios 4:2, 3). Proverbios 18:19, ku yaʼalik: «U calmartaʼal juntúul amigo ofendertaʼaneʼ maas istikyaj ke u chʼaʼabal junpʼéel kaaj kaʼanal u pakʼiloʼob, yaan baʼateloʼob xaneʼ istikyaj u resolvertaʼal jeʼex istikyajil u jeʼekʼabtaʼal u joonajil junpʼéel palacioeʼ». U maʼalobileʼ le kabal óolaloʼ bey jeʼex le llave ku jeʼekʼabtik ‹u joonajil junpʼéel palaciooʼ›.

16. ¿Tiʼ baʼax unaj k-tuukul, yéetel baʼaxten?

¹⁶ Kʼaʼabéet xan k-tuklik tubeel baʼax ken k-aʼaltiʼ yéetel bix ken k-beetil. Tsʼoʼoleʼ unaj k-bin tʼaan yéetel le sukuʼun yéetel u tuukulil k-kiʼimakkúuntik u yóol tu kaʼatéenoʼ. Maʼ xaaneʼ tu káajbaleʼ jeʼel u yaʼalik baʼaloʼob ku beetik u chan yaatal k-óoleʼ. Kex beyoʼ maʼ unaj k-tsʼíikiliʼ, mix k-aʼalik wa maʼ tiʼ toʼon yanchaj u culpailiʼ, tumen wa maʼeʼ maʼ kun páajtal k-utskíintik le problema yaantoʼon tu yéeteloʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ le baʼax maas importanteoʼ letiʼe k-utskíintik le problemaoʼ maʼ letiʼe k-ilik tiʼ máax yanchaj u culpailoʼ (1 Cor. 6:7).

17. ¿Baʼax ka kanik tiʼ u ejemplo Gilbert?

¹⁷ Koʼoneʼex ilik baʼax tu beetaj juntúul sukuʼun ku kʼaabaʼtik Gilbert utiaʼal u yantaltiʼ jeetsʼelil yéetel juntúul u láakʼtsil. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jach yaʼab problemas yaanten kaʼach yéetel juntúul in láakʼtsil. Maas tiʼ dos años táan in wilik in beetik tuláakal le baʼax yaan tin kʼab utiaʼal in kaʼa biskinba tu yéeteloʼ». ¿Baʼax uláakʼ tu beetaj Gilbert? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Antes in bin tʼaan tu yéeteleʼ kin  orar yéetel kin kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáanten utiaʼal maʼ in tsʼíikil wa ku yaʼalikten wa baʼax. Tin chʼaʼtuklaj in perdonartik jeʼel baʼaxak ka úuchkeʼ. Tin naʼateʼ maʼ unaj in tsʼáaik táanil in derechoiʼ, baʼaxeʼ in wilik ka yanakten jeetsʼelil yéetel u maasil». ¿Baʼax utsiloʼob tu taasajtiʼ? Gilberteʼ ku yaʼalik: «Bejlaʼeʼ jach kiʼimak in wóol, tumen kin biskinba maʼalob yéetel tuláakal in láakʼtsiloʼob».

18, 19. Wa tsʼoʼok k-ofendertik wa máaxeʼ, ¿baʼax unaj k-beetik, yéetel baʼaxten?

¹⁸ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, ¿baʼax túun unaj k-beetik wa k-tsʼáaik cuenta tsʼoʼok k-ofendertik wa máax? Jeʼex tu yaʼalil Jesúsoʼ unaj k-ilik k-utskíintik le problema yaantoʼon tu yéeteloʼ. Unaj k-orar tiʼ Jéeoba yéetel unaj k-kʼáatiktiʼ ka u tsʼáatoʼon u espíritu santo utiaʼal k-utskíintik le problemaoʼ. Wa k-beetik beyoʼ yaan u kiʼimaktal k-óol, yéetel yaan k-eʼesik táan k-uʼuyik u tʼaan Jesús (Mat. 5:9).

¹⁹ Jach k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba úuchik u tsʼáaik Jesús utiaʼal ka u nuʼuktoʼon, letiʼeʼ «u poolil le múuchʼuliloʼ» (Efe. 5:23). Toʼoneʼ unaj xan k-chʼaʼtuklik k-beetik baʼax tu yaʼalaj Jesús jeʼex tu beetil Pedro, Santiago yéetel Juaneʼ (Mat. 17:5). Junpʼéel bix jeʼel k-eʼesik táan k-uʼuyik u tʼaan Jesúseʼ letiʼe k-ilik k-utskíintik le problemas ku yantaltoʼon yéetel wa máaxoʼ. Wa maʼ t-jóokʼol tiʼ le nuʼunutʼ bej ku bisik máak tiʼ le kuxtaloʼ yaan k-kʼamik yaʼab bendiciónoʼob yéetel yaan u kiʼimaktal k-óol utiaʼal mantatsʼ.