1. Itiniay i masamaanay a paro no lomaˈ lomahad ci Yakop?

 O SAFA ni Yis ci Yakop * itiniay i mangodoay to Kawas a paro no lomaˈ a lomahad, o wama ci Yosif ato wina ci Mariya tangongolay ko olah ci Yihofaan, misaˈicelay midoko Cingranan. Iraayho ko mikiriwiˈay sapalemed ni Yakop, o kaka ningra ci Yis ikor malo Misiyaay. Ngaˈay ci Yakop itini i mahaenay a paro no lomaˈ lomahad tada kalipahakanto!

2. Hano o mamasemer ci Yakop to kaka hani?

² Adihayay ko lalangian ni Yakop masemer to kaka no niyah. (Matay 13:55) Tinakoen, 12 ko mihecaan ni Yis mafanaˈayto to Fangcalay Cudad. Ano o singsito no Yirusalim fahkaay to inaneng ningra. (Luka 2:46, 47) Ci Yakop na malacafayay to kaka mala misasayhoay alatek. Ano mahaenay i, maedeng cipinangay cingra to kaka, malecad o sowal no salikaka ci Nisen Nolo: “Malacafay kiso to cecay tamdaw matayal, wa tangongol ko kafanaˈ tonini a tamdaw.” * Roma i, masinanotay ni Yakop alatek ‘palidlid sa ci Yis a lomahad, padotocay matongal ko taneng, matongalay ko olah no Kawas ato tamdaw cingranan.’ (Luka 2:52) Mihaenay, miharateng kita o mamalo saˈayaway a nisawawaan ni Yis ci Yakop saan kita alatek, kawra cowa kahaen ko demak.

3. Mitosil ci Yis i fafekang no sera, samaanay ko harateng ni Yakop hani?

³ Itiniho i fafekang no sera ci Yis mitosil i, cowa ka malo nisawawaan ningra ci Yakop. (Yohani 7:3-5) Soˈlinay i, ci Yakop na malecaday to romaroma salawina, ‘masingkiay’ ci Yis sanay. (Marko 3:21) Tiya patayen ci Yis i pisemseman hecek, cowa ka kalacafay ci Yakop to wina ci Mariyaan itatihi ni Yis.—Yohani 19:25-27.

4. Onini a lalakaw mamilengo to maanan?

 ⁴ Kawra ikorto mihakelongay ci Yakop ci Yisan, malo kangodoan no tamdaw a malohemay malitengay i kasakopang no Krisciyang. Onini a lalakaw mamilengo mikitini ci Yakopan ngaˈay mananam ita ko tosa a demak: (1) Hano papadadotoc kita misapoener ko falocoˈ? (2) Sasamaan ngaˈ malo ngaˈayay a singsi no Fangcalay Cudad?

5. Maˈaraw ko patikolay maˈorip a Yis ikor, ci Yakop iraay ko maanan a kafalic?

⁵ Ihacowaay ci Yakop malo madimadiay a nisawawaan ni Yis hani? Sowal no Fangcalay Cudad, ikor no patikol maˈorip ci Yis ‘paˈaraway ci Yakopan, ikor paˈaraway to polong a tarokos.’ (1 Korinto 15:7) Onini a nalifetan mifalicay to kaˈorip ni Yakop. Tiya itini i tinglohay a lomaˈ i Yirusalim ko tarokos, mitala to sapafeli no Kawas a fangcalay saocor i, iraay ci Yakop itira. (Dmak 1:13, 14) Ikor, iraay ko tatodong ni Yakop malo Malohemay Malitengay i Congpo no saka 1 hahekalan. (Dmak 15:6, 13-22; Kalatiya 2:9) ˈAyaw no Kongyen 62 miheca, micadaay to sakayat no Kawas ci Yakop mitilid to cecay tikami pafeli to tatayra i kakarayan a Krisciyang. Anini, o tokel ita ano tatayrato i kakarayan anca itini fafekang no sera midaˈoc ko ˈorip, taˈangayay ko sapadama nonini a tikami kitaanan. (Yakop 1:1) O sowal no mikingkiway to likisi ci Yosifos, ci Yakop o taˈangayay saysi ci Ananiyas ko palimoˈotay mipatay. Tahiraay i patay ko madimadi ni Yakop ci Yihofaan.

6. Ci Yakop ato itiyaay ˈaˈideman no pihakelongan iraay ko maanan kasasiromaan?

⁶ Tada misapoeneray ko falocoˈ ni Yakop. Hano haenen ko sowal hani? Nengnengen ita ci Yakop ato ˈalomanay ˈaˈideman no pihakelongan iraay ko maanan kasasiroma o mamafanaˈto. Tiya maˈaraw ni Yakop ko ihkalay a wacay misawacay to o wawa no Kawas ci Yis i, misapoeneray ko falocoˈ a micada tonini a demak. Kawra cowa ka haen ko ˈaˈideman no saysi i Yirusalim. Tinakoen, soˈliˈlin awaay ko pakayraan nangra eca ka pihayi to patikolan ni Yis paˈorip ci Lacarus, kawra cowa pihayi to miocoran no Kawas ci Yis, sapipatayawho ci Yisan aci Lacarusan. (Yohani 11:53; 12:9-11) Ikor patikol ci Yis maˈorip, malacafayay cangra to ˈalomanay tamdaw mihimed tonini a demak. (Matay 28:11-15) Tada misatakalaway konini ˈaˈideman no pihakelongan, mansa eca ka pihayi to ci Misiya ci Yis.

7. Hano hamaan misatakalaw kita hani?

⁷ Mananamay ita: Aka pisatakalaw, ka  pisapoener ko falocoˈ micada to sapasifanaˈ. Malecad ano ˈatekak ko olat wa mifiyor to katatemik no falocoˈ, o misatakalaway paˈatekakay to falocoˈ ita, eca ka makahi micada to sakayat ni Yihofa. Mahaenay ko Farisay a tamdaw, saˈatekak sanay ko falocoˈ eca pisikol to wacay, eca ka pihayi to o wawa no Kawas ci Yis, iraay ko fangcalay saocor no Kawas. (Yohani 12:37-40) O hatiniay a waywayan masakatalawan, mikayatay to sakalahdaw no midaˈocay a hatokel nangra. (Matay 23:13, 33) Mahapinangay, papifalicen to capeling ita ko Kimad no Kawas ato fangcalay saocor, mikayat to harateng ato saˈosi ita, tada o masakalimlaanto! (Yakop 3:17) O ngaˈayay taˈarawan ci Yakop, misapoeneray ko falocoˈ ningra, mansa makahi micada to sapasifanaˈ ni Yihofa. Dotoc mamanengnengho ita, misapoeneray a capeling padamaay cingranan malo ngaˈayay a singsi no Fangcalay Cudad.

8. O maanan ko ngaˈay padama kitanan malo ngaˈayay a singsi no Fangcalay Cudad?

⁸ Cowa ka ˈakawang ko picudadan ni Yakop. Miharateng ko ˈaˈideman no pihakelongan itiya malecaday cingra to tarokos ci Pitiroan aci Yohanian, sahtoay ‘awaay ko picudadan a kalo a tamdaw.’ (Dmak 4:13) Kawra miasip kita to Yakop a cudad mamahapinang, o tada ngaˈayay a singsi no Fangcalay Cudad ci Yakop. Cowa ka ˈakawang ko picudadan ita alatek, kawra pakayni pitadiˈec to sapadama no fangcalay saocor no Kawas, ato sapahatatanam no likakawa no Kawas, o ngangaˈay kita malo ngaˈayay a singsi no Fangcalay Cudad. Dotoc, maminengneng kita to ngaˈayay taˈarawan ni Yakop itini pasifanaˈay a demak, ato mikitini cingranan mananam ita ko maanan.

9. O masamaanay ko pakayraan ni Yakop a pasifanaˈ hani?

⁹ Cowa pisaka dademak ci Yakop to pasangaray a sowal ato masasifoday a pakayraan pasifanaˈ. Mihaenay, o mitengilay to sapasifanaˈ ningra a tamdaw madoloay a cipinang mamidemak to maanan ato sasamaan a midemak. Tinakoen, tano kantangay a pakayraan cingra pasifanaˈ kitaanan ano tahalifato cowa ka sadafdaf a picada i padadotoc a mihadidi, aka a maketer. Sanay cingra: ‘Sowal no mita o  pakahadidiay a tamdaw o malemeday. Matengilay namo samanay ci Yopu mihadidi, maˈaraway samanay ci Yihofa palifon cingranan, o mamafanaˈ to matomesay to damsayay ci Yihofa, hanaca siniˈadaay to tamdaw.’ (Yakop 5:11) Sinanoten, o sapasifanaˈ ni Yakop misalalangiay to Fangcalay Cudad. Misaka dademakan ningra ko Kimad no Kawas, padama to tamdaw mihapinang o papalifonen ni Yihofa ko malecaday ci Yopuan madimadiay Cingranan a tamdaw. Misaka dademakan ni Yakop ko kantangay a sowal ato masieroday a pakayraan mitadtad tonini a kimad, mansa o mitengilay to sapasifanaˈ ningra a tamdaw cowa pisamacay ko harateng i tireng ningra, ao itiniay i tireng ni Yihofa.

10. Pasifanaˈ kita to pacekiwan i, aitini i maanan a pakayraan minanam ci Yakopan hani?

¹⁰ Mananamay ita: Kantangen ko sowal, misalalangi to Fangcalay Cudad a pasifanaˈ. O patosokan ita cowa ko papiharateng to tao adihayay ko sifanaˈ ita, ao padama cangranan mihapinang tangongolay ko taneng ni Yihofa, hanaca tada ciharatengay cangranan. (Loma 11:33) Saka laˈosiaw nonini a patosokan, o sapasifanaˈ ita o mamisalalangi to Fangcalay Cudad. Tinakoen, aka pasowal to pacekiwan ano kita cingra o sasamaan ko pidemak, ao saka dademaken ko tinakoan no Fangcalay Cudad, padama cingranan mihapinang to harateng ato nafalocoˈan ni Yihofa. Ano mihaen, misaka dademak ko pacekiwan to mananamay cowa ko sapakahemekaw kitaanan, ao pakayniay sapakahemekaw ci Yihofaan.

11. Saka 1 hahekalan o roma Krisciyang iraay ko manan pasangaray? Pafelian ni Yakop cangra to maanan a sapalimoˈot? (Yakop 5:13-15)

¹¹ Matatodongay ko pihalamham ni Yakop to tamdaw. Mikitini i Yakop a cudad ngaˈay mahapinang ita, mafanaˈay ci Yakop to masiˈayaway no salikaka a pasangaray. Itini i tikami, mihadakay cingra to ihkalay a sakayat, padama cangranan miremo tonini a pasangaray. Tinakoen, o roma tamdaw cowa pisaka dademak to Kimad no Kawas, o roma tamdaw misakakinihay a maolah to cihafayay a tamdaw. Iraayho ko roma tamdaw cowa pisinanot to sasowalen no niyah. (Yakop 1:22; 2:1-3; 3:8-10) Soˈlin pakidemay ko pasangaray nonini a salikaka, kawra awaayto ko kapo nangra cowa ka saan ci Yakop a miharateng. Mihadakay cingra to sidaˈitay ihkalay a limoˈot, pakalalokayho to mamisalof a tamdaw pasayra i malohemay malitengay micangacang to sapadama.—ˈOsien ko Yakop 5:13-15.

12. Ano padama kita to pacekiwan i, sasamaan ngaˈ mitafo to tawlikay?

¹² Mananamay ita: Matatodong ko pihalamham to tao, mamitafoho to tawlikay. Pakaynien i ˈalomanay pacekiwan, misaka dademak to mananamay cowa ko madoloay. (Yakop 4:1-4) Misaaliay cangra to halafinay a toki ngaˈ mafalicay ko tatiihay a nanaman alatek, hanaca palahad to capeling no Krisciyang. Papasayra kita ci Yakopan a minanam, timolo a pasowal to pacekiwan o manan ko sasalofen nangra. Toniya tatokian, o mamitafo kita to tawlikay, pakasoˈlin ci Yihofaan o mamisolot to misapoeneray ko falocoˈ a tamdaw tayra i tatihi Ningra, papafeliho cangranan to ˈicel a mifalic.—Yakop 4:10.

13. Mikitini Yakop 3:2 mihaiyay ci Yakop to maanan a demakan?

¹³ Matatodongay ko pinengneng ni Yakop to niyah. Pangangan ci Yakop to romaroma Krisciyang i ‘o kanonoˈan a salikaka’ sanay, cowa ka piharateng cingra o lalengawan no paro no lomaˈ ato katayalan no niyah ikakaay to tao. (Yakop 1:16, 19; 2:5) Roma pakayraan i, caay ka ciharateng cingra o malefotay cingra saan ko pinengneng no tao. Masafelitay, misapoeneray cingra a pasowal: ‘Kita o kahacecay  a tamdaw kinapinapinaay a mararaw.’ Sanay.—ˈOsien ko Yakop 3:2.

14. Hano mamakahi kita mihayi to mararaway ko demak no niyah?

¹⁴ Mananamay ita: Haratengen ciraraway ko kahacecay tamdaw. Pacekiway a singsi cowa kangaˈay miharateng to ikakaay ko kangaˈay no niyah to pacekiwan. Misamaanay hani? Ano papiharatengen ita ko pacekiwan to cowa ko mamararaw kita, o mamatoled ko pacekiwan alatek, miharateng to niyah ecato katoor ko saali no Kawas saan. Kawra ano mihayi ko pacekiway a singsi pasangaray ko niyah nolatekay misaka dademak to safalod no Fangcalay Cudad, hanaca pasowal to pacekiwan samaanay ko niyah mitadiˈec to sapadama ni Yihofa a misalof, o ngangaˈayto padama to pacekiwan mihapinang o ngangaˈay cingra malo sikawdan no Kawas.

15. Ci Yakop misaka dademakay to masamaanay a sapatinako pasifanaˈ to tamdaw hani? (Yakop 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Misaka dademakay ci Yakop to sapatinako mitemer to falocoˈ no tamdaw. Awaay ko hasasa, itini toniya demak milifokay cingra to sapadama no fangcalay saocor. Kawra misongilaˈay cingra micekiw to misaka dademakan no kaka ningra ci Yis a sapatinako alatek, hanaca mikitini a minanam to adihayay a inaneng pasifanaˈ. Itini Yakop a cudad, misaka dademakan ningra a sapatinako sahtoay o kantangay, ihkalay mahapinang ko kalimlaan.—ˈOsien ko Yakop 3:2-6, 10-12.

16. Hano mamisaka dademak to matatodongay a sapatinako?

¹⁶ Mananamay ita: Sakadademaken ko matatodongay a sapatinako. O ngaˈayay sapatinako malecaday o minengnengay to coka, o mamaharateng no mitengilay tamdaw ko kalimlaan a kimad no Fangcalay Cudad. Mafanaˈay ci Yis misaka dademak to sapatinako. Mananamay ni Yakop ko ngaˈayay taˈarawan ningra. Dotoc nengnengen ita ko cecay a tinakoan, mifolfol to hano ciepocay ko misaka dademakan ni Yakop a sapatinako.

17. O sapatinako no Yakop 1:22-25 hano tada matatodongay hani?

¹⁷ ˈOsien ko Yakop 1:22-25. Hano tada matatodongay konini a sapatinako hani? Sapitadtadaw ci Yakop to cecay kimad: Sapilifokaw to epoc i Fangcalay Cudad, cowa ko piasip aca, tatoorenho ko sowal no Fangcalay Cudad a midemak. Orato mipiliˈan ni Yakop  ko dadingoan a sapatinako, samanen onini a sapatinako mifekaday i kaˈorip, madoloay ko ˈalomanay a cipinang. Ano midingo ko cecay tamdaw ano mahapinang sasifod sanay ko papisingan, kawra ano caka pisolimet, maedeng o maapaay konini. Malecaday, ano miasip kita to Fangcalay Cudad mahapinang ko capeling no niyah iraay ko sasalofen, kawra ano caka pisalof i, tada o maapaayto.

18. Misaka dademak to sapatinako i, o sasongilaˈen ita midemak ko maanan tolo a demak?

¹⁸ Misaka dademak to sapatinako i, ngaˈay todongen ita ci Yakop midemak to tolo a demak: (1) Matatodong ko sapatinako, malaliting to matadtadan iso a kalimlaan. (2) O sapatinako mifekaday i kaˈorip, madoloay a cipinang. (3) Padama to tamdaw cipinang to mitadtadan no sapatinako a kimad. Ano pasangaray kiso mikilim to matatodongay a sapatinako, ngaˈayay kilimen i Pirorodan to Mitepangan Cudad no Mikecolay. Itini ‘sapatinako’ a lalangian, wa adihay ko mahelaay iso ngaˈayay a tinakoan. Kawra kapisinanot, o epoc no sapatinako malecaday o mayku, ngaˈay padama to tamdaw misinanot to sowal iso, mihaenay mitadtad to kalimlaan i, saka dademaken ko sapatinako, ho mahapinang no tamdaw ko kalimlaan. Haratengen, misaˈicel kita misalof to inaneng a pasifanaˈ cowa ko sapisolotaw to harateng no tao kitaanan, ao pakayniay sapadamaaw to ˈalomanay tamdaw micomod i lipahakay a lomaˈ ni Yihofa.

19. Ano maolahay kita to salikaka o sasamaan ko pidemak hani?

¹⁹ Cowa ka lecad kita ci Yakopan ira ko malefotay a kaka, kawra iraay ko tatodong ita itini taˈangayay paro no lomaˈ ni Yihofa malacafay to ˈalomanay salikaka midoko Cingranan. Ano maolahay kita to salikaka, o mamicerid micawmaˈ cangranan, pasayra cangranan a minanam, wa kalacafayho cangranan a midemak to mitosilay a tayal. Misaˈicel kita a minanam to misapoeneray a waywayan ato sasowalen ni Yakop, ato inaneng ningra pasifanaˈ, o ngangaˈay to paˈdil ci Yihofaan, wa ngaˈayho padama to soˈliˈlinay ko falocoˈ a tamdaw miingid to sidaˈitay a Wama ita i kakarayan.