1. Mwaya wa Jakobe wu ti zumbisile kutxani?

 JAKOBE mnanda wa Jesu, a kulete ka mwaya awu wu nga txi hisa ngu didhawa da moya. * Vaveleki vakwe Josefa ni Maria va txi randa Jehovha, se va txi maha totshe va nga txi ti kota kasi ku mthumela. Jakobe a tshumete e va ni lungelo yo e kula kumweko ni mkoma wakwe a wu a ndi no va Mesiya. Ngu ditshuri ti tsakisile ngutu ka Jakobe kukula ka mwaya wuwa!

2. Ngu kutxani hi nga wombako ti to Jakobe a ti ni sivangelo so tala so e gonda ka mkoma wakwe?

² Jakobe ati ni sivangelo so tala sa ti to e gonda ka mkoma wakwe. (Mat. 13:55) Ngu txikombiso, Jesu a txi yi ziva kwati mibhalo. Mbimo yi a nga ti ni 12 wa malembe ene a tiya xamalisa madhota a khe Jerusalema. (Luka 2:46, 47) Ti woneka nga Jakobe a ti thuma kumweko ni mkoma wakwe ka mthumo wo vata. I di toneto ene a mzivile kwati mkoma wakwe. Mwanathu Nathan Knorr a ti tolovela kuwomba tiya: “U gonda to tala ka m’thu nga ku u txi thuma nayo.” * Ni ku Jakobe a ti wone mbimo yi “Jesu a ti kula mu ka wuzivi ni ka txiemo ni mu ka kateko, masoni ka Txizimu ni ka vathu.” (Luka 2:52) Se ti nga maha hi pimisa ti to Jakobe a ti fanete ku e va mgondiswa wa Jesu kala mbimo yoneyo. Kambe eto hi nga tona ti nga maheka.

3. Ngu tihi a ti Jakobe a nga ti pimisa ngu Jesu mbimo yi a nga khata kutxhumayela?

³ Ka yotshe mbimo yi Jesu a nga heta adi hamafuni hawa a  txi txhumayela Jakobe kha va mgondisi wakwe. (Joh. 7:3-5) Phela ti nga maha Jakobe i ti mmweyo wa va va nga gela Jesu ti to a ti “hambanekile msungo.” (Marku 3:21) Ni ku ti woneka nga mbimo yi Maria a nga ti hafuhi ni Jesu mbimo yi a nga ti ka phande ya xanisa Jakobe a ti si ngaho.—Joh. 19:25-27.

4. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

⁴ Jakobe a gwitile eva ni likholo ka Jesu ni kutshumela e va ni wutixamuleli wa hombe ka dibanza da Wukristu. Ka gondo yiya hi na bhula ngu ti hi nga ti gondako ka Jakobe: (1) Ngu kutxani hi di fanete kusimama hi va vo ti veka hahatshi (2) Hi nga mahisa kutxani ti to hi va vagondisi va vanene.

5. Jakobe a khatile ku va mlondeteli wa Jesu mbimo muni?

⁵ Jakobe a khatile mbimo muni ku va mlondeteli wa Jesu? Ene a khatile ku va mlondeteli mbimo yi Jesu a nga wuswa ka va kufa e ti ‘wonekisa ka Jakobe, se kugwita keto, a ti wonekisile ka votshe vapostoli.’ (1 Vak. 15:7) Kukhukhela ka yona mbimo yoneyo ene a vile mlondeteli wa Jesu. Ene a ti tiho mbimo yile vapostoli va nga amukela moya wo sawuleka khe Jerusalema. (Mith. 1:13, 14) Ngu kutsimbila ka mbimo, Jakobe a vile ni lungelo yo thuma kota txiro txa mmidi wu fumako ka mbimo yoneyo. (Mith. 15:6, 13-22; Vag. 2:9) Ni ku kona mu ka dilembe da 62 a vile ni lungelo yo bhalela dipapilo Makristu kulowe. Dipapilo di Jakobe a nga bala da hi vhuna kala nyamsi ti si nga ni mhaka ni ti to themba yathu njo ta hanya hamafuni mwendo nzumani. (Jak. 1:1) Ngu kuya ngu mbhali wa matimu Josefo, a womba ti to mphaxeli wa hombe Ananiya a rumete ti to Jakobe e dawa. Jakobe a simamile e thembeka ka Jehovha kala e fa.

6. Ngu kuhi kuhambana ka Jakobe ni ka vathangeli vale va wukhongeli?

⁶ Jakobe a txi tiveka hahatshi. Ngu kutxani hi nga wombako toneto? He wone kuhambana ka Jakobe ni vathangeli va wukhongeli va timbimo takwe. Mbimo yi Jakobe a nga wona sikombekiso so tsana sa ti to Jesu ngu ditshuri i ti mwanana wa Txizimu, ene a tumete kambe vaphaxeli khe Jerusalema kha va tumela. Ngu txikombiso, vona va si na nzila yo lamba ti to Jesu a ti wusile Lazaro. Kuhambana nito vona kha va kholwa ti to Jesu ngene a nga ti rumilwe ngu Txizimu ni ku va lavile tinzila to daya Jesu kumweko ni Lazaro. (Joh. 11:53;  12:9-11) Ngu kutsimbila ka mbimo, mbimo yi Jesu a nga wuswa ka va kufa vona va lavile tinzila to sisa ti to Jesu a sa wuswa. (Mat. 28:11-15) A ku vathangeli va wukhongeli va nga ti tigela ngutu ti mahile ti to va si kholwi ku Jesu i ti ene Mesiya.

7. Ngu kutxani hi di fanete kuvayilela kutigela?

⁷ Hi gonda txani: Hi fanete kuvayilela ku ti gela ni kutumela kugondiswa. Ngako hi si tiwoneli, kutigela ku nga bangisa timbilu tathu. Wona ti ti nga maheka ni Vafarisi. Vona va bangisile timbilu tawe ha koza va si tumeli to Jesu i ti mwanana wa Txizimu. Ku ti guleta ku ni phango ngutu ngu ku ku nga hi tshuketisa kule ni Jehovha. (Joh. 12:37-40) Ngu kona ha ka ku tigela Vafarisi va luzile mkhanjo wo hanya ngu ha ku si gumiko. (Mat. 23:13, 33) Se ti ni lisima kuleka Bhiblia ni moya wo sawuleka si kongomisa mahanyelo athu, nzila yi hi pimisako ngu yona ni sisungo si hi si mahako! (Jak. 3:17) A ku Jakobe a nga txi tiveka hahatshi ene a tumete kugondiswa ngu Jehovha. Nga ha hi no tiwona ngu kona ene a vile mgondisi wamnene ngu kona ha ka ku tiveka hahatshi.

8. Nji txani txi nga hi vhunako ti to hi va vagondisi va vanene?

⁸ Jakobe a sa gonda ngutu. Ngu toneto vathangeli va wukhongeli va timbimo takwe va txi mu wona ku fana nga ti va ti wonisa tona vapostoli vamwani vo fana ni Pedro ni Johani kota vo ‘mbi gonda ni ti to vo va i di vathu dwe.’ (Mith. 4:13) Kambe Jakobe a gondile ku va mgondisi wamnene. A tiya ta tikomba ka ti a nga bhala a mu ka Bhiblia. Kufana ni Jakobe ti nga maha hi sa gonda ngutu. Hambiketo ngu kuvhunwa ngu moya wo sawuleka kumweko ni trenamento a yi hi yi manako ka msengeletano yakwe, nanathu hi nga sikota ku va vagondisi vavanene. Konkuwa he wone txikombiso a txi Jakobe a nga hi siyela mayelano ni ku gondisa khakwati ni kuwona ti to hi nga gonda txani.

9. Jakobe a txi gondisa ngu nzila muni?

⁹ Jakobe a si thumisi mapswi mwendo kuningela titxhamuselo to karata. Ngu toneto vathu va tiziva ti to va ti fanete kumaha txani ni ti to va nga mahisa kutxani. Ngu txikombiso,  ene a gondisile ngu nzila yo hehuka Makristu kulowe ti to ona ma nga sikota kumana litsako hambi va txi xaniswa. Ene a bhate tiya: “Athu hi va bala ti to va katekile avale va nga tsanisela amu ka sixaniso. Mi ti engisile ti txi wombwa ta kutimisela ka Jobe, kambe mi ma woni magwito awa Mkoma a nga mninga ona, nguko Mkoma a na ni wumbilu ni divalelo.” (Jak. 5:11) Wona to Jakobe a ti seketela a ti a nga ti ti gonda mu ka mibhalo yo sawuleka. Ene a txi thumisa dipswi da Txizimu kasi kuvhuna vaengiseli vakwe ve wona ti to Jehovha mbimo yotshe wa va hakela votshe a vale va thembekako kwakwe kufana ni ti a nga maha ni Jobe. Jakobe a txi thumisa mapswi o hehuka ni titxhamuselo to hehuka. Ngu nzila yoneyo, ene a txi maha ti to kudhumiswa Jehovha i singa ene.

10. Ngu yihi yimwani ya tinzila hi nga etetelako ngu yona txikombiso txa Jakobe ka mhaka yo gondisa?

¹⁰ Hi gonda txani: Hi fanete kugondisa ngu nzila yo hehuka ni kuthumisa Bhiblia. Txikongomelo txathu kha txa fanela txi va txo komba vamwani ti to ha ziva, kambe hi lava ku va vhuna ve wona ti to Jehovha wa khatala ngutu ngu vona. (Var. 11:33) Hi nga maha toneto nguku mbimo yotshe ati hi ti wombako ti va ti txi seketelwa mu ka Bhiblia. Ngu txikombiso, hahanze ko gela txigondiana txa Bhiblia ti to athu hi ndi na maha txani ka wukhalo wawe, hi fanete ku txi vhuna ngu kuthumisa sikombiso sa mu ka Bhiblia a si si no mmaha e ti wona apune a ti Jehovha ati pfisako tona ngu mhaka yoneyo. Ti di nge eto, vona va na gonda ngu txikongomelo txo lava kutsakisa Jehovha i si nga kutsakisa athu.

11. Ngu sihi sikarato a si Makristu mamwani ma nga ti wonisana naso ni ku Jakobe a mahile txani kasi ku va vhuna? (Jakobe 5:13-15)

¹¹ Jakobe a txi ti ziva ti to vanathu va txi manana ni sikarato. Ka dipapilo dakwe hi nga ti wona ti to Jakobe a txi si wona sikarato a si Makristu kulowe ma nga txi wonisana naso, ni ku a va ningile sialakanyiso kasi ku ve xula sikarato soneso. Ngu txikombiso, Makristu mamwani ma txi swela kuthumisa a ti ma nga txi ti gonda. (Jak. 1:22) Mamwani ma txi ninga lisima a va vo ganya. (Jak. 2:1-3) Ni ku vamwani va si ti koti kudhirijira lidimi lawe ka ti va nga ti wombawomba. (Jak. 3:8-10) Eso i ti sikarato sa hombe, kambe Jakobe kha leka ku va vhuna. Ene a va ningile txialakanyiso txakwe ngu nzila ya lidhundo ni ku kha jika-jika. A tshumete e va kuzeta ku ve ya kombela txivhuno ka madhota.—Lera Jakobe 5:13-15.

12. Hi nga etetelisa kutxani Jakobe hi txi vhuna sigondo sathu?

¹² Hi gonda txani: U nga gumelwe ngu themba, va na ni mawonelo a manene ngu vamwani. Vo tala ka va hi gondako navo Bhiblia ta va karatela kuthumisa a ti va ti gondako. (Jak. 4:1-4) Ti nga teka mbimo ti to ve leka mahanyelo a nzambwa ve vhaleta ngu mahanyelo a Wukristu. Hi fanete kutekelela txikombiso txa Jakobe hi va ni txibindi txo gela sigondiana sathu a mu si fanelako kutxitxa. Ni ku hi fanete ku va ni mawonelo a manene hi themba ti to Jehovha ngene a ndindako vathu vo ti veka hahatshi ni ku a na va ninga mtamo wa ti to ve maha kutxitxa ka wutomi.—Jak. 4:10.

13. Nga ha ti nga kombiswa ngu kona ka Jakobe 3:2, ngu tihi ti Jakobe a nga ti kholwa ka tona?

¹³ Jakobe a si ti woni i di wa tshuku kupala vamwani. Jakobe a si ti wone nga i ti wa lisima ngutu kupala Makristu mamwani nguku va ene i nga ti mnanda wa Jesu mwendo a ku a nga ti ni wutixamuleli wo tala. Hahanze keto ene a dhani Makristu kulowe kota “vanathu vo randeka ngutu.” (Jak. 1:16, 19; 2:5) Ene a si ti mahi nga m’thu wo mbi maha  sionho. Hahanze keto ene a ti patile mbimo yi a nga womba tiya: “Hotshethu ha onha sikhati so tala.”—Lera Jakobe 3:2.

14. Ngu kutxani ti di ni lisima kugela sigondo sathu ti to nanathu ha phazama?

¹⁴ Hi gonda txani: Hi fanete hi khumbula ti to hotshethu ha maha sionho. Kha ha fanela kupimisa ti to athu ha pala sigondo sathu. Ngu kutxani? Ngu ku sigondiana sathu si nga godhola si pimisa ti to kha si na ku sikota ku maha ati Txizimu txi ti kombelako. Kambe hi nga vhuna sigondo sathu ti to si thumela Jehovha ngako nanathu hi txi tumela ti to kha ti hehuki kumaha ti Bhiblia yi ti gondisako ni kutshumela hi txhamusela nzila yi Jehovha a nga hi vhuna ngu yona ti to hi maha kutxitxa ka wutomi wathu.

15. Jakobe a ti thumisa sidinganiso so zumbisa kutxani? (Jakobe 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Jakobe a txi thumisa sidinganiso a si si nga txi gwesa mbilu. Hambiku Jakobe a nga ti vhunwa ngu moya wo sawuleka kambe ene a gondile to tala mayelano ni kugondisa ngu kuthumisa sidinganiso ka mkoma wakwe Jesu Kristu. Sidinganiso si Jesu a nga ti si thumisa i ti so hehuka.—Lera Jakobe 3:2-6, 10-12.

16. Ngu li hi lisima lo thumisa sidinganiso so hehuka?

¹⁶ Hi gonda txani: Thumisa sidinganiso a si si gwesako mbilu. Sidinganiso so hehuka si vhuna m’thu a txi nga o ti wona ti a gelwako. Ti maha ti to a ti u ti gondisako ti sala mu ka mialakanyo ya vaengiseli vako. Kha ngaho wu a nga txi ti ziva kwati kuthumisa sidinganiso kufana ni Jesu se Jakobe a txo tekelela txikombiso txakwe. Konkuwa he woni txidinganiso a txi Jakobe a nga txi thumisa ni kuwona ti to ngu kutxani i di txidinganiso txa txinene.

17. Ngu kutxani txidinganiso txi txi ku ka Jakobe 1:22-25 txi txi hehuka?

¹⁷ Lera Jakobe 1:22-25. Txidinganiso txa Jakobe txa txibuko txi ti hehukile ngu sivangelo so tala. Txo khata, ene a txi ti ziva ati a nga ti la ku ti gondisa. I ku tiya, ngako hi txi lava kuwuyelwa ngu ti hi ti gondako mu ka Bhiblia kha ha fanela hi gwitela ko lera dwe hi fanete kumaha a ti Bhiblia yi ti gondisako. Jakobe a mahile txidinganiso ngu kuthumisa txibuko i ku txilo txi votshe vathu va txi zivako. Ati lava ku hi gondisa txani? Ene a ti lava ku hi gondisa ti to kha ti vhuni txilo ku m’thu eya tiwona ka txibuko e wona to a ni nzambwa kambe a si mahi txilo. Ngu ha kufanako kha ti  vhuni txilo kulera dipswi da Txizimu hi wona a mu hi fanelako kutxitxa ka wutomi wathu, kambe hi si mahi txilo.

18. Ngu tihi timhaka ta tiraru a ti hi fanelako ku ti khumbula kasi ku hi si kota kumaha sidinganiso sa sinene?

¹⁸ Hi nga mu etetelisa ku txani Jakobe hi txi thumisa sidinganiso? Hi nga mu etetela ngu kumaha timhaka tiya ta tiraru: (1) Sawula sidinganiso asi si no vhuna txigondo txako txi pfisisa a ti u lavako ku ti gondisa. (2) Ka sidinganiso sako thumisa silo a si vathu va si zivako. (3) Ti veke ha kubasani a ti u lavako ku ti gondisa ngu kuthumisa sidinganiso soneso. Ngako ti txi kukaratela kumana sidinganiso sa sinene u nga bela ka Índice das Publicações da Torre de Vigia. U ya ka “Ilustrações” u na mana sidinganiso so tala a si u nga si thumisako. Khumbula ti to mbimo yi u thumisako sidinganiso ti fana ni ku u txo wombawomba ngu kuthumisa mikrofone, se dipswi dako di na guleka ngutu kupala mapswi mamwani. Se tsaniseka ti to mbimo yi u thumisako txidinganiso txako u junyatisa timhaka ta lisima a ti u lavako ku ti gondisa. Ngu ditshuri hotshethu hi lava ku va vagondisi va vanene, kambe hi nga ngu kulava kudhumiswa kambe txikongomelo njo vhuna vathu vo tala ti to ve thumela Jehovha.

19. Hi nga kombisisa kutxani ti to ha ninga lisima mwaya wathu wa moya?

¹⁹ Ditshuri ti to ni wammweyo kwathu a vile ni lungelo yo fana ni yi Jakobe a nga yi mana yo kula kumweko ni mkoma wakwe awu a nga ti hetisekile. Kambe athu hi ni lungelo yo thuma kumweko ni dibanza ni mwaya wathu wa moya i ku vanathu. Athu hi nga kombisa ti to ha ninga lisima vanathu ngu ku mbimo yotshe hi ya mitshanganoni hi ti ha mbimo yo va navo, kugonda kwawe ni ku tshumela hi txhumayela kumweko navo. Ngako hi txi hisekela kulondisela ngu hafuhi txikombiso txa Jakobe, hi na tisa wudhumo ka Jehovha ni ku ni na vhuna vathu va timbilu ta tinene ti to ve gonda ditshuri.