1. Nemene la hne së hna atre göne la fami Iakobo?

 AME Iakobo ke, jini Iesu nge hnei angeice hna tru ngöne la ketre fami ka hnimi Iehova. * Eje hi, tru la ihnimi Iosefa me Maria koi Iehova matre hnei nyidroti hna catre huliwa koi Nyidrë. Ketre, ame Iesu, mama i angeic ke, nyidrëti hi la Mesia hna thingehnaean. Drei la ketre madrine ka tru koi Iakobo troa sine la fami cili!

2. Pine nemene matre Iakobo a haine la itre hna kuca hnei Iesu?

² Nyimutre la itre kepin matre Iakobo a haine la itre hna kuca hnei Iesu. (Mat. 13:55) Ame lo kola 12 lao macatre i Iesu, atre hnyawa hi nyidrëti la itre hna cinyihan e hnine la Tusi Hmitrötr. Nge hnene la itre qatre thup ka inamacan e Ierusalema hna haine la itre hna atre hnei Iesu. (Luka 2:46, 47) Ketre, hnei Iakobo hna ce huliwa me Iesu me tratrau sinöe. Eje hi, atrepengöi Iesu hnyawa hi hnene la jini nyidrë. Kola qaja hnei Nathan Knorr ka hape: “Maine tro sa ce huliwa lapa memine la ketre atr, tro hë sa atrepengöi angeice hnyawa.” * Nge öhne fe hi Iakobo laka, “Iesu pala hi a tru trootro me inamacan, nge nyëne pala hi a amadri Akötresie me itre atr.” (Luka 2:52) Maine ju, tro sa mekun laka, hnei Iesu hna pane ië Iakobo matre ketre atre drei nyidrë, ngo tha celë kö lai ka traqa.

3. Nemene la aqane ujë i Iakobo ngöne lo Iesu a cainöj?

³ Ame lo Iesu a cainöj e celë fen ke, tha ketre atre drei Iesu kö Iakobo. (Ioane 7:3-5) Angeice fe la ketre sinee i Iesu  ka mekune laka, “ka hmo nyidrë.” (Mar. 3:21) Ketre, tha ce Iakobo kö me Maria ngöne lo kola athipi Iesu hune la sinöe ne iaxösisi.—Ioane 19:25-27.

4. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekun celë?

⁴ Thupene lai, hnei Iakobo hna lapaune koi Iesu, nge ketre atr hna metrötrëne e hnine la ekalesia. Haawe, tro sa ce wang ngöne la tane mekun celë, la lue ini hne së hna xom qa ngöne la tulu i Iakobo: (1) kepine matre tro sa hetre hni ne ipië me (2) aqane troa maca ngöne la kola hamë ini.

5. Nemene la hna kuca hnei Iakobo ngöne lo Iesu a mama thupene la hna amele nyidrëti hmaca?

⁵ Eu la ijine Iakobo a ketre atre drei Iesu? Thupene la kola amele Iesu hmaca, “nyidrëti a mama koi Iakobo, me kowe la itre xa aposetolo.” (1 Kor. 15:7) Celë hi lai ka upi Iakobo troa saze la mele i angeic. Ketre, ce Iakobo memine la itre xaa aposetolo ngöne lo angatr a kapa la uati hmitrötr ngöne la ketre uma e Ierusalema. (Itre hu. 1:13, 14) Thupene lai, hna hane ië Iakobo troa sine la Lapa Ne Xomi Meköti ngöne lo hneijine la itre pane Keresiano. (Itre hu. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Qëmekene la macatre 62 M.K., hnei Iakobo hna cinyihane la ketre tusi thatraqane la itre Keresiano hna iën. Eje hi, ngacama easa mejiune troa mel e koho hnengödrai maine e celë fen, ngo ka nyipiewekë palahi la tusi cili enehila. (Iako. 1:1) Hnei Flavius Josèphe, ketre atre inamacan ekö, hna qaja ka hape, hnei Anan, ketre atre huuj nge nekö i Anne, hna amekötine troa humuthi Iakobo. Ngo hnei Iakobo hna mele nyipici koi Iehova uti hë la pune la mele i angeic e celë fen.

6. Pine nemene matre isapengöi Iakobo me itre hene ne hmi ekö?

⁶ Ame Iakobo ke, ka hetre hni ne ipië i angeic. Pine nemen? Tha ceitui Iakobo kö memine la itre hene ne hmi ekö ke, xecie koi angeic laka, Iesu hi la Mesia. Nge jëne la itre hatren, hnei angeice hna anyipicine laka, Iesu hnyawa hi la Nekö i Akötresie. Ngo tha celë kö lai hna kuca hnene la itre hene ne hmi e Ierusalema. Tha hnei angatre kö hna mejiune laka, hnei Iehova Akötresie hna upi Iesu kowe la fen, me amele Lazaro hmaca qa hna mec. Hnei angatre pe hna thele troa humuthi Iesu me Lazaro. (Ioane 11:53; 12:9-11) Ketre, hnene la itre hene ne hmi hna thoi. Tha hnei angatre kö  hna qaja kowe la nöj ka hape, hna amele Iesu hmaca. (Mat. 28:11-15) Eje hi, hnei angatre hna pi tru me thipetrije la Mesia.

7. Pine nemene matre tha tro kö sa pi tru?

⁷ Ini: Tha tro kö sa pi tru, ngo loi e troa nue Iehova troa ini së. Ame la kola tithi së hnei mec, ijije hi troa catre la itre none ka tru ne la wenethëhmi së me ajolë ej troa mano hnyawa. Ketre tu së fe, maine tro sa pi tru, tro hë sa calogitr nge tha tro hë sa kapa hnyawa la itre eamo qaathei Iehova. Ame la angetre Faresaio ekö ke, hnei angatr hna axetine la itre hni angatr. Tha hnei angatre kö hna wangatrune la itre hatren ka amamane laka, Iesu hnyawa hi la Nekö i Akötresie nge hetrenyi thei nyidrë la uati hmitrötr. (Ioane 12:37-40) Eje hi, tha ka loi kö la aqane ujë i angatr, matre kola sewe angatre troa kapa la mele ka pë pun. (Mat. 23:13, 33) Celë hi matre, loi e tro sa nue la Tusi Hmitrötr me uati hmitrötr troa saze la aqane ujë së me mekuna së! (Iako. 3:17) Haawe, tui Iakobo, loi e tro sa hetre hni ne ipië me nue Iehova troa ini së. E cili, tro hë sa maca troa hamë ini, tune la hne së hna troa ce wang enehila.

8. Nemene la ka troa xatua së matre maca troa hamë ini?

⁸ Ame Iakobo ke, tha hnei angeice kö hna tro kowe la itre uma ne ini ka tru. Maine jë hnene la itre hene ne hmi hna qaja ka hape, ame Iakobo me Peteru me Ioane ke, itre “ka thatre tusi” angatr. (Itre hu. 4:13) Ngo ame Iakobo ke, ketre atr ka maca troa hamë ini. Celë hi lai hne së hna öhne ngöne la tusi hnei angeice hna cinyihan e hnine la Tusi Hmitrötr. Haawe tui Iakobo, maine jë tha hne së kö hna tro kowe la ketre uma ne ini ka tru. Ngo jëne la mene i Iehova me itre ini qaathene la organizasio i Nyidrë, ijije tro sa maca troa hamë ini. Tro sa ce wange enehila la aqane hamë ini Iakobo me xomi ini qa ngön.

9. Tune kaa la aqane hamë ini Iakobo?

⁹ Tha hnei Iakobo kö hna qaja la itre hnaewekë hna thatre hnei itre xan me hamë ini ka jole troa trotrohnin. Celë hi matre, ame la itre atr a e la tusi Iakobo, canga trotrohnine hi angatre la itre nyine  tro angatr a kuca. Hnei Iakobo hna qaja kowe la itre Keresiano ka hape, loi e tro angatr a xomihnine la itre jol ngacama tha ka meköti kö la itre hna kuca, nge tha tro kö angatr a lapa fë trengehni. Öni angeic: “Eahuni a qaja ka hape, ka madrine la itretre cile hut. Ke ase hë nyipunieti drenge lo aqane cile hut i Iobu, me aqane amanathithi angeic hnei Iehova. Nge öhne fe hë nyipunie laka, ka nyipi menyike la ihnimi i Iehova nge ka iutipi.” (Iako. 5:11) Eje hi, hnei Iakobo palahi hna qaja la Itre Hna Cinyihan, matre tro la itre ka e a trotrohnine laka, Iehova a amanathithine la itre ka mele nyipici koi Nyidrë, tui Iobu. Nge hnei Iakobo hna qaja la itre hnaewekë me itre ini ka hmaloi troa trotrohnin. Ketre, tha hnei angeice kö hna pi mama, ngo hnei angeice pe hna atrunyi Iehova.

10. Tune kaa la aqane tro sa nyitipu Iakobo?

¹⁰ Ini: Loi e tro sa qaja la itre hnaewekë ka hmaloi troa trotrohnin me nyitrepene la itre ini së qa hnine la Tusi Hmitrötr. Tha tro hmekuje kö sa amamane kowe la itre ka ini tusi me easë la itre hna qaja e hnine la Tusi Hmitrötr. Ngo loi e tro fe sa qaja la itre hnei Iehova hna atre me amamane laka, Iehova a hnimi angatr. (Rom. 11:33) Celë hi matre, loi e tro sa huliwa hnyawa la Tusi Hmitrötr. Eje hi, tha tro kö sa qaja la itre mekuna së. Ngo loi e tro sa xatua angatr troa lapa mekun la itre ceitun qa hnine la Tusi Hmitrötr, matre tro angatr a atre la mekun me itre aja i Iehova. E cili, tha tro kö angatr a amadrinë së. Ngo tro pe angatr a catre thele troa kuca la aja i Iehova.

11. (a) Nemene la itre ewekë ka ngazo hna kuca ekö hnene la itre xaa Keresiano? (b) Thenge la Iakobo 5:13-15, nemene la itre eamo hna hamëne koi angatr hnei Iakobo?

¹¹ Ame Iakobo ke, ka atreine waiewekë angeic. Hnei Iakobo hna qaja ngöne la tusi angeic ka hape, hnene la itre xaa trejin hna kuca la itre ewekë ka ngazo. Celë hi kepin matre hnei angeice hna amamane koi angatr la aqane tro angatr a saze. Eje hi, tha hnei itre xane kö hna canga trongëne la itre eamo hna hamën hnei Iakobo. (Iako. 1:22) Ame itre xan, hnei angatre hmekuje hi hna nyipiine la itre ka trenamo. (Iako. 2:1-3) Ame pena itre xan, tha hnei angatre kö hna xomehnöthe la thineme i angatr. (Iako. 3:8-10) Ngacama hnene la itre xaa Keresiano hna kuca la itre ewekë ka ngazo cili, ngo xecie hnyawa koi Iakobo laka, ijije hi tro angatr a saze. Hnei angeice hna hamë eamo koi angatr cememine la hni ka menyik, me ithuecatre kowe la itre trejin ka nanazij troa thele ixatua thene la itre qatre thup.—E jë la Iakobo 5:13-15.

12. Nemene la nyine tro sa kuca matre tro sa wangatrune la itre ka ini tusi me easë?

¹² Ini: Loi e tro sa atreine waiewekë me wangatrune la itre xan. Ame la itre xaa ka ini tus ke, jole koi angatr troa canga trongëne la itre hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. (Iako. 4:1-4) Eje hi, tha ka hmaloi kö koi angatr troa canga lepetrije la itre thiina ka ngazo me eënyine la itre thiina ka lolo. Celë hi matre, tui Iakobo, tha tro kö sa xou troa qaja mekötine koi angatr la itre nyine tro angatr a saze. Loi e tro fe sa wangatrunyi angatr me mejiune laka, tro kö Iehova a eatrongëne la itre atr ka hetre hni ne ipië me hamë trengecatre koi angatr, matre tro angatr a saze la itre thiina ka ngazo.—Iako. 4:10.

13. Thenge la Iakobo 3:2 me ithuemacany, nemene la hna atrehmekune hnei Iakobo?

¹³ Tha hnei Iakobo kö hna mekun laka, ka sisitria catre kö angeice hui itre  xan. Tha hnei angeice kö hna qaja kowe la itre trejin ka hape, angeice la ketre trejin me Iesu me pi mama fë la itre hnëqa i angeic e hnine la ekalesia. Hnei angeice pe hna hëne la itre Keresiano ka hape, “itre trejin hniminang.” (Iako. 1:16, 19; 2:5) Ketre, tha hnei Iakobo kö hna qaja ka hape, ketre atr ka pexeje angeic. Öni angeic: “Itre ka tria pala hi së.”—E jë la Iakobo 3:2 me ithuemacany.

14. Pine nemene matre nyipiewekë tro sa atrehmekune laka, itre atr ka tha pexeje kö së?

¹⁴ Ini: Tha tro kö sa thëthëhmine laka, itre atr ka tha pexeje kö së. Celë hi matre, tha tro kö sa pi tru me wangacone la itre ka ini tus. Pine nemen? Pine laka, tro hë angatr a mekun laka, thatreine kö angatr nyitipu easë me kuca la aja i Iehova. Ketre, loi e tro sa qaja koi angatr ka hape, ame itre xaa ijin, jole koi së troa trongëne la itre xaa trepene meköti Iehova. Ngo hnei Nyidrëti hna xatua së troa xomihnine la itre jol. E cili, tro hë angatr a atrehmekune laka, ijije fe hi tro angatr a hane mele nyipici koi Iehova me catre huliwa koi Nyidrë.

15. Nemene la itre ceitun hna qaja hnei Iakobo? (Iakobo 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Hnei Iakobo hna qaja la itre ceitune ka ketr la hni ne la itre atr. Nyipici laka, hnei Iakobo hna cinyihane la tusi angeic jëne la uati hmitrötr. Ngo hnei angeice fe hna xomi ini qa ngöne la itre ceitun hna hamën hnei Iesu, mama i angeic. Eje hi, hmaloi troa trotrohnine la itre ceitune cili, nge canga mama hi la itre ini hna hamën.—E jë la Iakobo 3:2-6, 10-12.

16. Nemene la thangan e tro sa iëne hnyawa la itre ceitun?

¹⁶ Ini: Loi e tro sa iëne hnyawa la itre ceitun. Maine tro sa iëne hnyawa itre ej, tro hë la itre ka ini tusi a öhne la itre mekun ka tru, me amekunë angatr la itre trepene meköti e hnine la Tusi Hmitrötr. Celë hi lai hna kuca hnei Iesu, nge hnei Iakobo hna nyitipu nyidrë. Tro sa ce ithanatan enehila la ketre ceitun qa hnine la tusi Iakobo memine la thangane ej.

17. Pine nemene matre hmaloi troa trotrohnine la ceitun hna qaja ngöne Iakobo 1:22-25?

¹⁷ E jë la Iakobo 1:22-25. Pine nemene matre hmaloi troa trotrohnine la ceitun ne la ithulu hna qaja hnei Iakobo? Pine laka,  ame la ceitun cili ke hna atre hnene la itre atr. Hnei Iakobo hna qaja la ketre atr ka thulu me öhne laka, hetre nyine tro angeic a saze. Ngo pëkö hnei angeic hna kuca göne lai. Ceitu hi lai memine la ketre atr ka e la Tusi Hmitrötr. Eje hi, hnei Iakobo hna hamëne la ketre ini ka tru, laka, tha tro hmekuje kö sa e la Tusi Hmitrötr, ngo loi e tro fe sa trongëne la itre hna qaja.

18. Nemene la nyine tro sa kuca ngöne la easa iëne la ketre ceitun?

¹⁸ Loi e tro sa nyitipu Iakobo, ngöne la easa iëne la ketre ceitun me eatrëne la köni mekun celë: (1) Loi e troa ihmeku la ceitun memine la itre ini hne së hna hamën. (2) Loi e troa hmaloi troa trotrohnine ej. (3) Nyipiewekë troa qejepengöne hnyawa la ini nyine tro angeic a trongën. Ngo maine pëkö ceitun hne së hna öhn, ijije hi tro sa ithel ngöne la itusi hna hape, Index des publications des Témoins de Jéhovah. Thupene lai, tro jë kowe la hna hape, “Exemples,” me iëne la itre ceitun hnei epuni hna ajane troa huliwan. Ketre, tha tro kö sa thëthëhmine laka ame la ketre ceitun ke, ej a acatrene la ini hna hamën. Celë hi matre, nyipiewekë tro sa iëne la itre ceitun ka ihmeku hnyawa memine la itre ini ka tru. Eje hi, tha easë kö a pi mama fë la aqane hamë ini së. Ame la ka sisitria catr ke, ene la troa xatuane la nöjei atr troa hane sine la lapa ka cahae i Iehova.

19. Tune kaa la aqane tro sa amamane la ihnimi së kowe la itre trejin?

¹⁹ Nyipici laka, tui Iakobo, tha hne së kö hna ce tru memine la ketre atr ka pexej. Ame pe, easa ce nyihlue i Iehova memine la lapa ne la itre trejin e cailo fen. Celë hi matre, ijije hi tro sa amamane la ihnimi së koi angatr, me xomi ijin troa ce lapa me angatr, me xomi ini qa ngöne la tulu i angatr, me ce cainöj me angatr me hamë ini. Ketre, loi e tro sa nyitipu Iakobo memine la aqane ujë i angeic me aqane hamë ini angeic. E cili, tro hë sa atrunyi Iehova, Keme së ka tru ihnimin, me xatuane la itre atr troa easenyi koi Nyidrë.