1. Mo kahurura vi eṱunḓu ra Jakobus?

 JAKOBUS, omuangu wa Jesus we kurira meṱunḓu nda ri noupanga ouwa ku na Jehova. * Ovanene ve, Josef na Maria va suverere Jehova tjinene nu aave kondjo pu mave yenene okumukarera. Ondjingonekero yarwe ombwa Jakobus ndja ri na yo oyondji yokutja, erumbi re onda karira Messias omukwizikwa. Tjiri indjo ya ri ondjingonekero yapeke ku Jakobus okurira orupa rweṱunḓu ndo.

2. Omapu yeṋe Jakobus nga ri na wo wokuraisa ondengero kerumbi re?

² Jakobus wa ri nomapu omengi kaa sokuraisira erumbi re ondengero. (Mat. 13:55) Otjotjihorera, indu Jesus tja ri nozombura 12, eye aa tjiwa Omatjangwa nawa, nga ovahonge moJerusalem tji va himisirwe i ye. (Luk. 2:46, 47) Jakobus mape ya aa ungura oviungura vyokuhonga omiti pu na Jesus. Ndoovazu pa ri nao, eye atja tjiwa erumbi re nawa. Nathan H. Knorr potuingi aa tja: “Ove u rihonga ovingi ohunga nomundu indu tji mamu ungura pamwe.” * Jakobus wina mape ya wa muna omuano ‘Jesus me kura mozondunge na momuseka, Ndjambi novandu ave nonyuṋe mu Ye.’ (Luk. 2:52) Mena ranao, eṱe mape ya atu ripura kutja Jakobus aa sokurira omuhongewa wa Jesus omutenga. Posi yokutja kape karere nao.

3. Jakobus wa raisa ongaro iṋe indu Jesus tja uta otjiungura tje tjokuzuvarisa?

³ Jakobus kena pa rira omuhongewa wa Jesus indu Jesus tjaa zuvarisa kombanda yehi. (Joh. 7:3-5) Nu mape ya Jakobus wa  ri umwe wovazamumwe va Jesus ngwaa munu kutja Jesus “wa vere oviyoze.” (Mar. 3:21) Nu kape notjiṋa tji tji raisa kutja Jakobus wa ri pu na ina Maria indu Jesus tja ṱa komuti wondatumisire.—Joh. 19:25-27.

4. Ovikeṋa mbi matu kakonḓonona morupa ndwi?

⁴ Kombunda Jakobus wa karaisa ongamburiro mu Jesus na karira omunene wombongo ngwa tengerwe mombongo yOukriste. Morupa ndwi matu katara koviṋa vivari mbi matu yenene okurihongera ku Jakobus. (1) Ongwaye tji matu sokurira overisusuparise? (2) Omomuano uṋe mu matu yenene okurira ovahonge ovawa?

5. Jakobus wa tjita vi indu tja hakaena na Jesus kombunda yombendukiro ya Jesus?

⁵ Oruṋe Jakobus tja karira omuhongewa wa Jesus omuṱakame? Indu Jesus tja za nokupendurwa eye we “rimunikisa ku Jakobus, nu tjazumba a rire kovaapostele avehe.” (1 Kor. 15:7) Indu tja za nokuhakaena na Jesus, Jakobus wa rira omuhongewa we. Eye opa ri indu ovaapostele tjaave undju okupewa ombepo ondjapuke metuwo rokombanda moJerusalem. (Oviung. 1:13, 14) Kombunda Jakobus wa ri nondjoroka yokukarera otjokaṋepo korutu orunane. (Oviung. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Komurungu wombura ndji 62 O.Z, eye wa hingwa i yombepo ondjapuke okutjanga orutuu kOvakriste ovatwirisiwa. Orutuu ndo ombatero ku eṱe ndino, kutja tu nomaundjiro wokukahupa meyuru poo kombanda yehi. (Jak. 1:1) Omunamakuruhungi wena Josephus wa tja, Jakobus wa ṱa mena rerakiza nda yandjwa i yOmupristeri Otjiuru wOvajuda Ananias ingwi omuṱiṱi. Jakobus wa ri omuṱakame ku Jehova nga konḓiro ye.

6. Omomuano uṋe Jakobus ma pangukire kovanane vozongamburiro woruveze ndwo?

⁶ Jakobus wa ri omurisusuparise. Ongwaye tji matu yenene okutja nao? Tara kongaro Jakobus korusenina ndja karaisa ku Jesus, nongaro ovanane ovengi vozongamburiro ndji va raisa. Indu Jakobus tja muna oukahu kutja Jesus Omuna wa Mukuru, eye wa yakura ouatjiri mbwo nomerisusuparisiro. Posi yokutja ovapristeri oviuru moJerusalem kave mu yakurire ko. Otjotjihorera, owo kaave yenene okupataṋa kutja Jesus wa pendura Lasarus movakoke. Nungwari owo kave yakurire kutja Jesus wa hindwa i Jehova. Moruveze rwanao owo aave vanga okuzepa Jesus na Lasarus. (Joh. 11:53; 12:9-11) Kombunda Jesus tja pendurwa movakoke, owo va kondja okuhoreka ouatjiri mbwo  kovandu. (Mat. 28:11-15) Mena rokutja ovanane vozongamburiro mbo va ri overitongamise, owo va nakaura Messias.

7. Ongwaye tji matu sokunakaura omeritongamisiro?

⁷ Matu rihongere ko ye? Nakaura omeritongamisiro, nu riyandjera okuhongwa i Jehova. Tjimuna omutjise tji u tjita kutja omutima womundu au ha ungura nawa, omeritongamisiro ye yenena okutjita kutja i rire ouzeu ku eṱe okukara nonḓuviro komuhunga Jehova mbu me tu pe. Ovafarisei ve ritongamisire tjinene nga tjaave ha vanga okuyakura oviraisiro ovikahu vyokutja Jesus wa ri nombepo ya Mukuru, nokutja ongwa ri Omuna wa Mukuru. (Joh. 12:37-40) Omeritongamisiro wawo ye ve etera oumba, orondu ya tjita kutja ave ha munu omuinyo waaruhe. (Mat. 23:13, 33) Tjiri ounanḓengu tjinene okuyandjera kutja Embo ra Mukuru nombepo ye ondjapuke vi rundurure ongaro yetu, nokuṱuna komeripura wetu nomikambo mbi matu toora. (Jak. 3:17) Jakobus we riyandjera okuhongwa i Jehova mena rokutja wa ri omurisusuparise. Nu otja tji matu kamuna, eye wa ri omuhonge omuwa mena rokutja wa ri omurisusuparise.

8. Otjikeṋa tji matji tu vatere okurira ovahonge ovawa?

⁸ Jakobus kaa ri omundu ngwa hongerwe tjinene. Ovanane vozongamburiro woruveze rwe mape ya aave mu vara ‘otjomundu uriri ngu hi na indu wa hongerwe’ tjimuna tjaave vara omuapostele Petrus na Johanes. (Oviung. 4:13) Nungwari Jakobus we rihonga okurira omuhonge omuwa nu ihi matu munu tji twa lese embo rOmbeibela ndi Jakobus. Tjimuna Jakobus, eṱe wina mape ya katu hongerwe. Nandarire kutja pe ri nao, nombatero yombepo ya Jehova nomahongero ngu tu muna okuza kotjira tje, eṱe wina matu yenene okurira ovahonge ovawa. Ngatu katare komuano Jakobus maa hongo nu tu tare kutja matu rihongere ko ye.

9. Hapo Jakobus aa hongo momuano uṋe?

⁹ Jakobus kaa ungurisa omambo omazeu nu aa kahurura oviṋa momuano mbu mau zuvaka. Ku nao imba mbaave puratene ku ye aave tjiwa imbi mbyaave sokutjita nokutja mave sokuvitjita momuano uṋe. Otjotjihorera, ngatu tare komuano omupupu Jakobus ma honga Ovakriste, kutja mave sokuriyandjera  okutatumisiwa nokuhina okukara nongore. Eye wa tja: “Eṱe tu tja owo ovaṋingandu, tjinga ava kara nonḓaro orure. Eṋe mwa zuva ouretima waJob, nu mamu tjiwa kutja korusenina Muhona we mu tjita vi; orondu Muhona we ura notjari nounyaṋutima.” (Jak. 5:11) Wa munu kutja oviṋa Jakobus mbyaa hongo ovakwao, vya zikamenene kOmatjangwa? Eye aa ungurisa Embo ra Mukuru okuvatera imba mbaave puratene ku ye, okumuna kutja Jehova aruhe u yandja ondjambi ku imba ovaṱakame ku ye, tjimuna tja tjita ku Job. Jakobus kaa ungurisa omambo nomakahururiro omazeu indu tjaa hongo. Momuano mbwo aa tjiti kutja imba mbu mave puratene ku ye ve yandje ombango ku Jehova moruveze rwokuyandja ombango ku ye.

10. Omomuano uṋe mu matu yenene okuhorera ku Jakobus indu tji matu hongo?

¹⁰ Matu rihongere ko ye? Honga momuano omupupu nu zikamisira omahongero woye kEmbo ra Mukuru. Indu tji matu hongo varwe katu sokukondja okuveraisira ondjiviro ndji tu na yo, nungwari matu sokuveraisira ounongo wa Jehova nomuano eye me rikendera ku wo. (Rom. 11:33) Matu yenene okutjita nao indu tji matu zikamisire imbi mbi matu hongo kOmatjangwa. Otjotjihorera, moruveze rwokuyandja oumune wetu ku imba mbu tu rihonga pamwe Ombeibela, eṱe matu sokuvevatera okuripurira kovihorera vyOmbeibela, nokuvevatera okuzuva nawa oumune nomeripura wa Jehova. Ku nao, owo mave ṱakamisa mbi mave rihongo mena rokuvanga okuyorokisa omutima wa Jehova nungwari kamena rokuritjatisa ku eṱe.

11. Omauzeu yeṋe Ovakriste tjiva ngu va ri na wo moruveze Jakobus tja ri nomuinyo, nu omaronga yeṋe eye nge ve pa? (Jakobus 5:13-15)

¹¹ Jakobus aa munu oviṋa otja tji vi ri posi yokutja aa paha omiano vyokuvatera. Morutuu rwe matu munu kutja Jakobus aa tjiwa omauzeu wovakambure ovakwao, nu we ve pa omuhunga omusemba ohunga na imbi mbyaave sokutjita. Otjotjihorera, Ovakriste tjiva kaave hakahanene po okuṱakamisa omaronga ngu va pewa. (Jak. 1:22) Nu varwe aave raisa ondengero kovatumbe uriri. (Jak. 2:1-3) Tjiva aave hungire oviṋa nokuhina okuripura. (Jak. 3:8-10) Ovakriste mbo va ri nomauzeu omanene, posi yokutja Jakobus wa ri nongamburiro kutja mave yenene okurundurura ongaro yawo. Eye we ve ronga osemba, posi ya momuano worusuvero nu wa tunduuza imba mbaave hepa ombatero kutja ve ningire ovanene vombongo okuvevatera okutjita omarundurukiro.—Lesa Jakobus 5:13-15.

12. Matu yenene vi okukara noumune ouwa indu tji matu vatere imba mbu tu rihonga pamwe Ombeibela?

¹² Matu rihongere ko ye? Muna oviṋa otja tji vi ri posi yokutja kara noumune ouwa ohunga novandu varwe. Mape ya a rire ouzeu kovengi mbu tu rihonga pamwe Ombeibela okuṱakamisa omaronga wayo. (Jak. 4:1-4) Mape ya ape kambura oruveze ku wo okuisa ozongaro ozombi nokuhara ovikaṋena vyOukriste. Tjimuna Jakobus, eṱe matu sokukara nouvanḓe okuraera imba mbu tu rihonga pamwe Ombeibela, pu mave hepa okutjita omarundurukiro. Eṱe wina matu hepa okukara noumune ouwa ohunga na wo, natu kara nongamburiro kutja Jehova ongu nanena ovandu overisusuparise ku ye, nokutja ongu ve pa omasa wokutjita omarundurukiro mehupo rawo.—Jak. 4:10.

13. Otja ku Jakobus 3:2, otjikeṋa Jakobus tja yakura?

¹³ Jakobus kena pe ritongamisa. Eye kena pa muna kutja omunanḓengu tjinene pOvakriste ovakwao, mena rokutja wa ri omuangu wa Jesus poo mena roviungura ovinanḓengu mbyaa ungura. Eye aa isana ovakambure ovakwao kutja “vakwetu vandje ovasuverwa.” (Jak. 1:16, 19; 2:5) Eye kena pa tjita  kutja varwe ve ripure kutja eye ohomonena. Nungwari eye ee rivara pondondo imwe novakambure ovakwao indu tja tja: “Eṱe atuhe tu tataiza moviṋa ovingi.”—Lesa Jakobus 3:2.

14. Ongwaye tji matu sokuyakura ozondataiziro zetu?

¹⁴ Matu rihongere ko ye? Tjiwa kutja eṱe atuhe tu tataiza. Eṱe katu sokuripura kutja oweṱe ovananḓengu pu imba mbu tu honga Ombeibela. Omena raye? Indu tji twa tjiti kutja imba mbu tu rihonga pamwe ve ripure kutja eṱe katu tataiza, owo mape ya ave rihahiza, mena rokutja mape ya ave munu kutja kamaave yenenisa imbi Mukuru mbye undjira ku wo. Posi yokutja indu tji twa yakura kutja kaaruhe tja ri oupupu ku eṱe okuṱakamisa omirari vyOmbeibela, natu kahurura omuano Jehova me tu vatera okutjita omarundurukiro mehupo retu, maku vatere omundu ngu tu rihonga pamwe okumuna kutja eye wina ma yenene okukarera Jehova.

15. Mo kahurura vi omasasanekero Jakobus nga ungurisa? (Jakobus 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Jakobus aa ungurisa omasasanekero ngaaye ṱunu ovandu komitima. Otjiperi kutja eye wa vaterwa i yombepo ondjapuke, posi yokutja eye wina mape ya we rihonga ovingi ohunga nomuano wokuhonga, mokukonḓonona omasasanekero erumbi re Jesus ngaa ungurisa. Omasasanekero Jakobus nga ungurisa morutuu rwe ya ri omakahu nu ya ri oupupu okuyeṱakamisa.—Lesa Jakobus 3:2-6, 10-12.

16. Omena raye tji matu sokuungurisa omasasanekero omasemba?

¹⁶ Matu rihongere ko ye? Ungurisa omasasanekero ngu maye zuvaka nawa. Indu tji mo ungurisa omasasanekero omasemba, ovandu ve zuva nawa imbi mbi mo vanga okuvehonga, nu u ve vatera okuripurira ku imbi mbi mo ve hongo. Nu ku vatera imba mbu mave puratene kove okuzemburuka ouatjiri ounanḓengu wOmbeibela. Jesus wa ri onongo mokuungurisa omasasanekero omasemba nu omuangu we Jakobus wa horera ku ye. Ngatu kakonḓonone omasasanekero yemwe Jakobus nga ungurisa nu tu tare kutja ongwaye tji ya ri omasemba.

17. Omena raye omasasanekero nge ri mu Jakobus 1:22-25 tji ye ri omasemba?

¹⁷ Lesa Jakobus 1:22-25. Pe nomapu omengi nga tjita kutja omasasanekero wa Jakobus ohunga notjiritarero poo otjispili ye rire omasemba. Eye aa vanga okuhonga ovapuratene ve epu enanḓengu rokutja, tji mo vanga kutja Embo ra Mukuru ri ku vatere, ko sokulesa uriri, nungwari mo sokuṱakamisa imbi mbi wa lese  mu ro. Jakobus wa toorora okuungurisa omasasanekero womundu ngu me ritara motjispili, orondu aa tjiwa kutja otjiṋa ovapuratene ve tji mave zuu nawa. Nu hapo epu riṋe ndaa vanga okuvehonga? Omundu tje ritara motjispili na munu otjiṋa tji ma sokuṱuna, posi yokutja a ha tjiti ko otjiṋa, ma rire ouyova. Momuano otjingewo, tji twa lese Embo ra Mukuru natu munu otjiṋa mongaro yetu tji matu sokurundurura, posi yokutja atu ha tjiti ko otjiṋa, ma rire ouyova.

18. Ovikeṋa vitatu mbi matu sokutjita tji matu ungurisa omasasanekero?

¹⁸ Tji mo ungurisa omasasanekero, mo yenene okuhorera ku Jakobus momiano vitatu mbi: (1) Kondja kutja omasasanekero ngu mo ungurisa ye ku vatere okuhonga epu ndi mo hungirire ko. (2) Ungurisa omasasanekero ovapuratene voye ngu mave zuu nawa. (3) Tjita kutja omasasanekero woye ye rire omakahu kovapuratene voye. Tje ri ouzeu kove okuripurira komasasanekero omasemba, katare membo ndi Watch Tower Publications Index. Kehi yorupa ndwi “illustrations” mo vaza ko ovihorera ovingi mbi mo yenene okuungurisa. Nungwari tjiwa kutja omasasanekero ye ri tjimuna ombako mu u hungirira. Owo ye ṋunisa epu ndi mo vanga okuhonga. Ku nao, kondja okuungurisa omasasanekero komapu omananḓengu uriri ngu mo vanga okuhonga. Otjiperi kutja epu enanḓengu tjinene ndi matu vangere okupwisa omahongero wetu, kaku nanena ombango ku eṱe oveni, nungwari okuvatera ovandu ovengi okurira orupa rweṱunḓu ra Jehova eṋingandu.

19. Matu raisa vi kutja twa suvera ovakambure ovakwetu?

¹⁹ Eṱe katu ri tjimuna Jakobus ngwe kurira pu na erumbi re nda ri ohomonena. Posi yokutja tu nondjingonekero yokukarera Jehova pu neṱunḓu enene rovakambure ovakwetu. Eṱe tu raisa orusuvero rwetu ku wo mokukara pu na wo, nokurihongera ku wo, nokuungura pu na wo nouṱakame motjiungura tjokuzuvarisa nokuhonga. Tji matu kondjo okuhorera ku Jakobus mongaro nomeritjindiro wetu na momuano wetu wokuhonga, matu yeta ondjozikiro ku Jehova nu matu vatere imba vomitima omiwa, okutumbuka popezu na Tate wetu womeyuru omunarusuvero.